Surah At-Taubah
بَرَاۤءَةٌ مِّنَ اللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖٓ اِلَى الَّذِيْنَ عَاهَدْتُّمْ مِّنَ الْمُشْرِكِيْنَۗ١
Barā'atum minallāhi wa rasūlihī ilal-lażīna ‘āhattum minal-musyrikīn(a).
[1]
(Nikila penyataan) pemutusan hubungan dari Allah serto Rasul-Nyo kepado wong-wong musyrikin) yên sampûn ngawe’ pejanjian (dengen niko).
فَسِيْحُوْا فِى الْاَرْضِ اَرْبَعَةَ اَشْهُرٍ وَّاعْلَمُوْٓا اَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِى اللّٰهِ ۙوَاَنَّ اللّٰهَ مُخْزِى الْكٰفِرِيْنَ٢
Fasīḥū fil-arḍi arba‘ata asyhuriw wa‘lamū annakum gairu mu‘jizillāh(i), wa anallāha mukhzil-kāfirīn(a).
[2]
Dades bejalanlah niko (kaum musyrikin) di bumi selambat sekawan bulan serto ma’lumi-la bahwo selesernyo niko nano wikan ngelemake Allah, serto selesernyo Allah ngehinoke wong kafir. 537
537) Sedêrêng tûrûnnyo ayat niki wênten semayoan damai antaro Nabi Muhammad s.a.w. dengen wong-wong musyrikin. di antaro isi semayoan niku wêntenla nano wêntennyo perangan antaro Nabi Muhammad s.a.w. dengen wong-wong musyrikin, serto bahwo kaum muslimin dibolêke haji ke Makkah serto tawaf di Ka'bah. Allah SWT matalke semayoan niku serto ngizinke kepado kaum muslimin merangi male. Dades tûrûnla ayat niki serto kaum musyrikin di sungke sekawan bulan laminya di tana Arab peranti nguatke awa'.
وَاَذَانٌ مِّنَ اللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖٓ اِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْاَكْبَرِ اَنَّ اللّٰهَ بَرِيْۤءٌ مِّنَ الْمُشْرِكِيْنَ ەۙ وَرَسُوْلُهٗ ۗفَاِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْۚ وَاِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوْٓا اَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِى اللّٰهِ ۗوَبَشِّرِ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا بِعَذَابٍ اَلِيْمٍۙ٣
Wa ażānum minallāhi wa rasūlihī ilan-nāsi yaumal-ḥajjil akbari annallāha barī'um minal-musyrikīn(a), wa rasūluh(ū), fa in tubtum fa huwa khairul lakum, wa in tawallaitum fa‘lamū annakum gairu mu‘jizillāh(i), wa basysyiril-lażīna kafarū bi‘ażābin alīm(in).
[3]
Serto (nikila) suatu maklumat dari Allah serto Rasul-Nyo pado umat wong pado dinten haji akbar 538 bahwo selesernyo Allah serto Rasul-Nyo berlepas awa' dari wong-wong musyrikin. dades kalu niko betobat, dades betobat niku langkûng saể bagi niko; serto kalu niko bebîlûk, dades taonila bahwo selesernyo niko nano wikan ngelemake Allah. Serto sûng wikanla pado wong-wong kafir dengen sikso yên pedî.
538) Beda pendapet antaro mufassirin (ahli tafsir) tentang yên dimaksud dengen haji akbar, wênten yên ngelapke dinten Nahar, wênten yên ngelapke dinten Arafah. yên dimaksud dengen haji akbar di ngeriki wêntenla haji yên tedades sami wikan ke-9 Hijrah.
اِلَّا الَّذِيْنَ عَاهَدْتُّمْ مِّنَ الْمُشْرِكِيْنَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوْكُمْ شَيْـًٔا وَّلَمْ يُظَاهِرُوْا عَلَيْكُمْ اَحَدًا فَاَتِمُّوْٓا اِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ اِلٰى مُدَّتِهِمْۗ اِنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِيْنَ٤
Illal-lażīna ‘āhattum minal-musyrikīna ṡumma lam yanquṣūkum syai'aw wa lam yuẓāhirū ‘alaikum aḥadan fa atimmū ilaihim ‘ahdahum ilā muddatihim, innallāha yuḥibbul-muttaqīn(a).
[4]
Kecuali wong-wong musyrikin yên niko sampûn bejanji dengen niko serto wong-wong niku nano ngirangi isi semayoan serto wong-wong niku nano nûlûngi wong yên musuhi niko, dades tehadep wong-wong niku, penuhila janjinyo sampe bates waktunyo. 539 Selesernyo Allah demen dengen wong-wong yên betakwa.
539) Ma’sud yên di sung tanggu sekawan bulan niku ya'ni: wong-wong niku yên mungkiri semayoan wong-wong niku dengen Nabi Muhammad SAW. Wênten jugo wong-wong niku yên nano mungkiri semayoannyo dades semayoan niku diterûske nggût berentinyo maso yên ditentuke jerû semayoan niku. sesampun berenti maso niku, dades nano wênten male pedamaian dengen wong-wong musyrikin.
فَاِذَا انْسَلَخَ الْاَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِيْنَ حَيْثُ وَجَدْتُّمُوْهُمْ وَخُذُوْهُمْ وَاحْصُرُوْهُمْ وَاقْعُدُوْا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍۚ فَاِنْ تَابُوْا وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتَوُا الزَّكٰوةَ فَخَلُّوْا سَبِيْلَهُمْۗ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ٥
Fa iżansalakhal-asyhurul-ḥurumu faqtulul-musyrikīna ḥaiṡu wajattumūhum wa khużūhum waḥṣurūhum waq‘udū lahum kulla marṣad(in), fa in tābū wa aqāmuṣ-ṣalāta wa ātawuz-zakāta fa khallū sabīlahum, innallāha gafūrur raḥīm(un).
[5]
Napibilo sampûn telas bulan-bulan Haram niku, 540 dades perangila wong musyrikin niku dipundi saos niko kepanggi wong niku ditenggon pengintiểan. Kalu wong-wong niku betobat serto negakke solat serto nunaike zakat, dades sûngla kebebasan pado wong-wong niku. 541 Selesernyo Allah Maha Pengam-pûn lagi Maha Penyayang.
540) Yên dimaksud dengen bulan Haram di ngeriki ya'ni: maso 4 bulan yên di sung tanggû kepado kaum musyrikin niku, ya'ni mulai tanggal 10 Zulhijjah (dinten tûrûnnyo ayat niki) nggût dengen 10 Rabi'ul akhir.
541) maksudnyo: tejamin keamanan wong-wong niku.
وَاِنْ اَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِكِيْنَ اسْتَجَارَكَ فَاَجِرْهُ حَتّٰى يَسْمَعَ كَلٰمَ اللّٰهِ ثُمَّ اَبْلِغْهُ مَأْمَنَهٗ ۗذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْلَمُوْنَ ࣖ٦
Wa in aḥadum minal-musyrikīnastajāraka fa ajirhu ḥattā yasma‘a kalāmallāhi ṡumma ablighu ma'manah(ū), żālika bi'annahum qaumul lā ya‘lamūn(a).
[6]
Serto kalu wênten diantaro wong-wong musyrikin niku yên nyatu perlindungan ngen niko, dades lindungilah dio supayo dio kodak nenger firman Allah, sampûn niku anterke dio ketenggon yên aman baginyo. yên ma’niku kerno memang wong-wong niku kaum yên nano maklum.
كَيْفَ يَكُوْنُ لِلْمُشْرِكِيْنَ عَهْدٌ عِنْدَ اللّٰهِ وَعِنْدَ رَسُوْلِهٖٓ اِلَّا الَّذِيْنَ عَاهَدْتُّمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِۚ فَمَا اسْتَقَامُوْا لَكُمْ فَاسْتَقِيْمُوْا لَهُمْ ۗاِنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِيْنَ٧
Kaifa yakūnu lil-musyrikīna ‘ahdun ‘indallāhi wa ‘inda rasūlihī illal-lażīna ‘āhattum ‘indal-masjidil-ḥarām(i), famastaqāmū lakum fastaqīmū lahum, innallāha yuḥibbul-muttaqīn(a).
[7]
Ma’pundi wikan didamel bagi wong musyrik pejanjian (aman) dari sisi Allah serto Rasul-Nyo? Melianke wong-wong niku ngedamel semayoan di parak Masjidil haram 542 ; dades selagi wong-wong niku besikap lurus tehadep janjinyo, sepatutnyo niko besikap lurus (pulo) tehadep wong-wong niku. Selesernyo Allah demen sami wong-wong yên betakwa.
542) Yên dimaksud dengen para’ Masjidilvharam ya'ni: Al-Hudaibiyah, sios enggon yên teletak para' Makkah di jalan ke Madinah. sami enggon niku Nabi Muhammad SAW ngewêntenke semayoan gencatan senjato dengen kaum musyrikin jerû maso 10 taûn.
كَيْفَ وَاِنْ يَّظْهَرُوْا عَلَيْكُمْ لَا يَرْقُبُوْا فِيْكُمْ اِلًّا وَّلَا ذِمَّةً ۗيُرْضُوْنَكُمْ بِاَفْوَاهِهِمْ وَتَأْبٰى قُلُوْبُهُمْۚ وَاَكْثَرُهُمْ فٰسِقُوْنَۚ٨
Kaifa wa iy yaẓharū ‘alaikum lā yarqubū fīkum illaw wa lā żimmah(tan), yurḍūnakum bi'afwāhihim wa ta'bā qulūbuhum, wa akṡaruhum fāsiqūn(a).
[8]
Ma’pundi wikan (wênten semayoan dengen kaum musyrikin), padohal kalu wong-wong niku menang, wong-wong niku’ nano miaro hubungan kekerabatan ngen niko serto nano (ngagû’i) semayoan. Wong-wong niku ngeragapke ati niko dengen mulutnyo, sedangkan atinyo nulak. Serto dari wong-wong niku kata wong yên fasik.
اِشْتَرَوْا بِاٰيٰتِ اللّٰهِ ثَمَنًا قَلِيْلًا فَصَدُّوْا عَنْ سَبِيْلِهٖۗ اِنَّهُمْ سَاۤءَ مَاكَانُوْا يَعْمَلُوْنَ٩
Isytarau bi'āyātillāhi ṡaman qalīlan fa ṣaddū ‘an sabīlih(ī), innahum sā'a mā kānū ya‘malūn(a).
[9]
Wong-wong niku numbas ayat-ayat Allah dengen hargo mira, sampun niku wong-wong niku ngalangi (wong-wong) dari jalan Allah. Selesernyo amat jahatla napi yên wong-wong niku damelke.
لَا يَرْقُبُوْنَ فِيْ مُؤْمِنٍ اِلًّا وَّلَا ذِمَّةً ۗوَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْمُعْتَدُوْنَ١٠
Lā yarqubūna fī mu'minin illaw wa lā żimmah(tan),ulā'ika humul-mu‘tadūn(a)
[10]
Wong-wong niku nano nyago (hubungan) kerabat tehadep wong-wong mukmin serto nano (pulo ngagû’i) semayoan. Serto wong-wong niku nikula yên tepeliwat.
فَاِنْ تَابُوْا وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتَوُا الزَّكٰوةَ فَاِخْوَانُكُمْ فِى الدِّيْنِ ۗوَنُفَصِّلُ الْاٰيٰتِ لِقَوْمٍ يَّعْلَمُوْنَ١١
Fa in tābū wa aqāmuṣ-ṣalāta wa ātawuz-zakāta fa ikhwānukum fid-dīn(i), wa nufaṣṣīlul-āyāti liqaumiy ya‘lamūn(a).
[11]
Kalu wong-wong niku betobat, nega’ke sholat serto ngedamelke zakat, dades (wong-wong niku) dados dulur niko seigamo. Serto Kame’ terangken ayat-ayat niku bagi kaum yên maklum.
وَاِنْ نَّكَثُوْٓا اَيْمَانَهُمْ مِّنْۢ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُوْا فِيْ دِيْنِكُمْ فَقَاتِلُوْٓا اَىِٕمَّةَ الْكُفْرِۙ اِنَّهُمْ لَآ اَيْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَنْتَهُوْنَ١٢
Wa in nakaṡū aimānahum mim ba‘di ‘ahdihim wa ṭa‘anū fī dīnikum fa qātilū a'immatal-kufr(i), innahum lā aimāna lahum la‘allahum yantahūn(a).
[12]
Kalu wong-wong niku ngelanggar sumpah sesampûnnyo bejanji, serto wong-wong niku ngatoi igamo niko, dades perangila pimpinan wong-wong kafir niku, kereno bagi wong niku nano wênten janji, supayo wong-wong niku berenti.
اَلَا تُقَاتِلُوْنَ قَوْمًا نَّكَثُوْٓا اَيْمَانَهُمْ وَهَمُّوْا بِاِخْرَاجِ الرَّسُوْلِ وَهُمْ بَدَءُوْكُمْ اَوَّلَ مَرَّةٍۗ اَتَخْشَوْنَهُمْ ۚفَاللّٰهُ اَحَقُّ اَنْ تَخْشَوْهُ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِيْنَ١٣
Alā tuqātilūna qauman nakaṡū aimānahum wa hammū bi'ikhrājir-rasūli wa hum bada'ūkum awwala marrah(tin), atakhsyaunahum, fallāhu aḥaqqu an takhsyauhu in kuntum mu'minīn(a).
[13]
Napi sebab niko nano merangi wong-wong yên ngelanggar sumpah (janjinyo), padohal wong-wong niku sampûn betekad nak ngusir Rasul serto wong nikula yên mulo-mulo memerangi niko. Napi niko pado wong-wong niku? Padohal Allah langkûng berhak peranti niko i, kalu niko leser beiman.
قَاتِلُوْهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللّٰهُ بِاَيْدِيْكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنْصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَيَشْفِ صُدُوْرَ قَوْمٍ مُّؤْمِنِيْنَۙ١٤
Qātilūhum yu‘ażżibhumullāhu bi'aidīkum wa yukhzihim wa yanṣurkum ‘alaihim wa yasyfi ṣudūra qaumim mu'minīn(a).
[14]
Perangila wong-wong niku, cengkila Allah bakal nyiksonyo make tangan-tangan niko serto Allah ngehinoke wong-wong niku serto nûlûng niko ngadepi wong-wong niku, serto ngelegoke ati wong-wong yên beiman.
وَيُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوْبِهِمْۗ وَيَتُوْبُ اللّٰهُ عَلٰى مَنْ يَّشَاۤءُۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ١٥
Wa yużhib gaiẓa qulūbihim, wa yatūbullāhu ‘alā may yasyā'(u), wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[15]
Serto ngilangke panas ati wong-wong mukmin. Serto Allah nerimo tobat wong yên dikenda’iNyo. Allah Maha Maklum lagi Maha Bijaksano.
اَمْ حَسِبْتُمْ اَنْ تُتْرَكُوْا وَلَمَّا يَعْلَمِ اللّٰهُ الَّذِيْنَ جَاهَدُوْا مِنْكُمْ وَلَمْ يَتَّخِذُوْا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلَا رَسُوْلِهٖ وَلَا الْمُؤْمِنِيْنَ وَلِيْجَةً ۗوَاللّٰهُ خَبِيْرٌۢ بِمَا تَعْمَلُوْنَ ࣖ١٦
Am ḥasibtum an tutrakū wa lammā ya‘lamillāhul-lażīna jāhadū minkum wa lam yattakhiżū min dūnillāhi wa lā rasūlihī wa lal-mu'minīna walījah(tan), wallāhu khabīrum bimā ta‘malūn(a).
[16]
Napi niko ngiro bahwo niko ayûn ditala’ke (ma’niku saos), sedang Allah dereng maklum (Jerû kenyataan) wong-wong yên bejihad di antaro niko serto nano ngembil pimpinan selian Allah, Rasul-Nyo serto wong-wong yên beiman. Serto Allah Maha Ma’lûm napi yên niko damelke.
مَا كَانَ لِلْمُشْرِكِيْنَ اَنْ يَّعْمُرُوْا مَسٰجِدَ اللّٰهِ شٰهِدِيْنَ عَلٰٓى اَنْفُسِهِمْ بِالْكُفْرِۗ اُولٰۤىِٕكَ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْۚ وَ فِى النَّارِ هُمْ خٰلِدُوْنَ١٧
Mā kāna lil-musyrikīna ay ya‘murū masājidallāhi syāhidīna ‘alā anfusihim bil-kufr(i), ulā'ika ḥabiṭat a‘māluhum, wa fin-nāri hum khālidūn(a).
[17]
Nanola pantes wong-wong musyrik niku makmurke mesjid-mesjid Allah, padohal wong-wong niku ngako’i dewek dio niku wong kafir. Nikula wong-wong yên sio-sio pedamelannyo, serto di Jerû nerakola wong-wong niku mantep
اِنَّمَا يَعْمُرُ مَسٰجِدَ اللّٰهِ مَنْ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَاَقَامَ الصَّلٰوةَ وَاٰتَى الزَّكٰوةَ وَلَمْ يَخْشَ اِلَّا اللّٰهَ ۗفَعَسٰٓى اُولٰۤىِٕكَ اَنْ يَّكُوْنُوْا مِنَ الْمُهْتَدِيْنَ١٨
Innamā ya‘muru masājidallāhi man āmana billāhi wal-yaumil-ākhiri wa aqāmaṣ-ṣalāta wa ātaz-zakāta wa lam yakhsya illallāh(a), fa ‘asā ulā'ika ay yakūnū minal-muhtadīn(a).
[18]
Lesernyo yên makmurke masjid-masjid Allah nikula wong-wong yên beiman pado Allah serto dinten akhir, serto tetep negakke solat, ngedamelke zakat serto nano (pado sinten saos) selian Allah, dades wong-wong nikula yên diarepken termasok golongan wong yên disûng petunjuk
۞ اَجَعَلْتُمْ سِقَايَةَ الْحَاۤجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ كَمَنْ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَجَاهَدَ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۗ لَا يَسْتَوٗنَ عِنْدَ اللّٰهِ ۗوَاللّٰهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الظّٰلِمِيْنَۘ١٩
Aja‘altum siqāyatal-ḥājji wa ‘imāratal-masjidil-ḥarāmi kaman āmana billāhi wal-yaumil-ākhiri wa jāhada fī sabīlillāh(i), lā yastawūna ‘indallāh(i), wallāhu lā yahdil-qaumaẓ-ẓālimīn(a).
[19]
Napi (wong-wong) yên ngesûng minuman wong-wong haji serto umroh serto ngurus Masjidilharam niko samike dengen wong-wong yên beiman pado Allah serto dinten kiamat serto bejihad di jalan Allah? Wong-wong niku nano sami di sisi Allah; serto Allah nano ngesûng petunjuk pado kaum yên zalim. 543
543) Ayat niki ditûrûnke peranti manta anggepan bahwo ngesung minum sedanten haji serto ngûrûs Masjidil Haram langkung utama dari beiman kepado Allah serto hijra di jalan Allah.
اَلَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَهَاجَرُوْا وَجَاهَدُوْا فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْۙ اَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللّٰهِ ۗوَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْفَاۤىِٕزُوْنَ٢٠
Allażīna āmanū wa hājarū wa jāhadū fī sabīlillāhi bi'amwālihim wa anfusihim, a‘ẓamu darajatan ‘indallāh(i), wa ulā'ika humul-fā'izūn(a).
[20]
Wong-wong yên beiman serto berhijrah serto berjihad di jalan Allah dengen harto bando serto awa'nyo, langkûng mungga derajatnyo di sisi Allah; serto nikula wong-wong yên dapet kemenangan.
يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِّنْهُ وَرِضْوَانٍ وَّجَنّٰتٍ لَّهُمْ فِيْهَا نَعِيْمٌ مُّقِيْمٌۙ٢١
Yubasysyiruhum rabbuhum biraḥmatim minhu wa riḍwāniw wa jannātil lahum fīhā na‘īmum muqīm(un).
[21]
Tuhan wong-wong niku ngeragapkenyo (wong mu’min) niku dengen rohmatNyo, kerêdhoan serto suargo, baginyo kesenangan yên kekel diJerûnya
خٰلِدِيْنَ فِيْهَآ اَبَدًا ۗاِنَّ اللّٰهَ عِنْدَهٗٓ اَجْرٌ عَظِيْمٌ٢٢
Khālidīna fīhā abadā(n), innallāha ‘indahū ajrun ‘aẓīm(un).
[22]
Wong-wong niku kekel di Jerûnyo selambat-lambatnyo. Selesernyo di sisi Allah-lah pahalo yên ageng.
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَتَّخِذُوْٓا اٰبَاۤءَكُمْ وَاِخْوَانَكُمْ اَوْلِيَاۤءَ اِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْاِيْمَانِۗ وَمَنْ يَّتَوَلَّهُمْ مِّنْكُمْ فَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ٢٣
Yā ayyuhal-lażīna āmanū lā tattakhiżū ābā'akum wa ikhwānakum auliyā'a inistaḥabbul-kufra ‘alal-īmān(i), wa may yatawallahum minkum fa ulā'ika humuẓ-ẓālimūn(a).
[23]
Wahai wong-wong beiman, nano angsal niko dadosken aba serto dulur niko dados pelindung, kalu wong niku langkung ngutamoke kekafiran daripado keimanan, serto sinten di antaro niko yên dadoskenyo pelindung, dades wong-wong nikula wong-wong yên zolim.
قُلْ اِنْ كَانَ اٰبَاۤؤُكُمْ وَاَبْنَاۤؤُكُمْ وَاِخْوَانُكُمْ وَاَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيْرَتُكُمْ وَاَمْوَالُ ِۨاقْتَرَفْتُمُوْهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسٰكِنُ تَرْضَوْنَهَآ اَحَبَّ اِلَيْكُمْ مِّنَ اللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَجِهَادٍ فِيْ سَبِيْلِهٖ فَتَرَبَّصُوْا حَتّٰى يَأْتِيَ اللّٰهُ بِاَمْرِهٖۗ وَاللّٰهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الْفٰسِقِيْنَ ࣖ٢٤
Qul in kāna ābā'ukum wa abnā'ukum wa ikhwānukum wa azwājukum wa ‘asyīratukum wa amwāluniqtaraftumūhā wa tijāratun takhsyauna kasādahā wa masākinu tarḍaunahā aḥabba ilaikum minallāhi wa rasūlihī wa jihādin fī sabīlihī fa tarabbaṣū ḥattā ya'tiyallāhu bi'amrih(ī), wallāhu lā yahdil-qaumal-fāsiqīn(a).
[24]
Cerioskela (ya Muhammad): "Kalu aba-aba niko yên , anak niko, dulur niko , sema niko, kaum keluargo niko, harto kekayaan yên niko damelke, perniagaan yên niko khawatirke kerugiannyo, serto rompok enggon yên nikodemeni, langkung niko cintoi daripado Allah serto Rasul-Nyo serto (dari) berjihad di jalan-Nyo, dades tunggula sampể Allah ngerawûke keputusanNyo". Serto Allah nano ngesung petunjuk pado kaum yển fasik.
لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّٰهُ فِيْ مَوَاطِنَ كَثِيْرَةٍۙ وَّيَوْمَ حُنَيْنٍۙ اِذْ اَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْـًٔا وَّضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الْاَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُمْ مُّدْبِرِيْنَۚ٢٥
Laqad naṣarakumullāhu fī mawāṭina kaṡīrah(tin), wa yauma ḥunain(in), iż a‘jabatkum kaṡratukum falam tugni ‘ankum syai'aw wa ḍāqat ‘alaikumul-arḍu bimā raḥubat ṡumma wallaitum mudbirīn(a).
[25]
Selesernyo Allah sampûn nûlûng niko (wahai kaum mukmin) di kata mêdan perangan, serto (imutla) perangan Hunain, waktu niku niko dados bongka’ kereno rîkînan (niko) kata, dades yên kata niku nano nguntungke niko setitik jugo, serto bumi yên luas niku sampun teraso alît ole niko, sampun niku niko belêbêran ke buri.
ثُمَّ اَنْزَلَ اللّٰهُ سَكِيْنَتَهٗ عَلٰى رَسُوْلِهٖ وَعَلَى الْمُؤْمِنِيْنَ وَاَنْزَلَ جُنُوْدًا لَّمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْاۗ وَذٰلِكَ جَزَاۤءُ الْكٰفِرِيْنَ٢٦
Ṡumma anzalallāhu sakīnatahū ‘alā rasūlihī wa ‘alal-mu'minīna wa anzala junūdal lam tarauhā wa ‘ażżabal-lażīna kafarū, wa żālika jazā'ul-kāfirīn(a).
[26]
Sampun niku Allah nûrûnke ketenengan pado Rasul-Nyo serto pado wong-wong yển beiman, serto Allah nûrûnke bala tentaro yên nano ketingalan ole niko, serto Allah ngazab wong-wong yên kafir, serto ma’nikula pembalesan pado wong-wong yên kafir.
ثُمَّ يَتُوْبُ اللّٰهُ مِنْۢ بَعْدِ ذٰلِكَ عَلٰى مَنْ يَّشَاۤءُۗ وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ٢٧
Ṡumma yatūbullāhu mim ba‘di żālika ‘alā may yasyā'(u), wallāhu gafūrur raḥīm(un).
[27]
Sampun niku Allah nerimo tobat dari wong-wong yên dikenda’i-Nyo. Allah Maha Pengampun lagi Maha Penyayang.
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِنَّمَا الْمُشْرِكُوْنَ نَجَسٌ فَلَا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هٰذَا ۚوَاِنْ خِفْتُمْ عَيْلَةً فَسَوْفَ يُغْنِيْكُمُ اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهٖٓ اِنْ شَاۤءَۗ اِنَّ اللّٰهَ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ٢٨
Yā ayyuhal-lażīna āmanū innamal-musyrikūna najasun falā yaqrabul-masjidal-ḥarāma ba‘da ‘āmihim hāżā, wa in khiftum ‘ailatan fa saufa yugnīkumullāhu min faḍlihī in syā'(a), innallāha ‘alīmun ḥakīm(un).
[28]
Wahai wong-wong yên beiman, selesernyo wong-wong yên musyrik niku nejis, 544 dades nano angsal wong-wong niku mara’i Masjidilharam 545 sesampun tahun niki. 546 Serto kalu niko khawatir dados miskin, 547 dades mengkin Allah ayun nyugîke niko dari karunio-Nyo, kalu Dio ngenda’i. Selesernyo Allah Maha Maklum lagi Maha Bijaksano.
544) Ma’sudnyo: jiwo musyrikin niku dianggep kotor, kerno nuoke Allah.
545) Ma’sudnyo: nano dileserke namelke haji serto umrah. nûrût pendapet sebagêan mufassirin yên lian, ya'ni kaum musyrikin niku nano bolê melebet daerah Haram saê peranti keperluan haji serto umrah atawa peranti keperluan yên lian.
546) Ma’sudnyo sesampun wikan 9 Hijrah.
547) Kerno nano ngeleserke wong musyrikin namelke haji serto umrah, kerno pencarian wong-wong Muslim bolê dades bekirang.
قَاتِلُوا الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَلَا يُحَرِّمُوْنَ مَا حَرَّمَ اللّٰهُ وَرَسُوْلُهٗ وَلَا يَدِيْنُوْنَ دِيْنَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِيْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ حَتّٰى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَّدٍ وَّهُمْ صٰغِرُوْنَ ࣖ٢٩
Qātilul-lażīna lā yu'minūna billāhi wa lā bil-yaumil-ākhiri wa lā yuḥarrimūna mā ḥarramallāhu wa rasūluhū wa lā yadīnūna dīnal-ḥaqqi minal-lażīna ūtul-kitāba ḥattā yu‘ṭul-jizyata ‘ay yadiw wa hum ṣāgirūn(a).
[29]
Perangila wong-wong yên nano beiman pado Allah serto nano (pulo beiman) pado dinten akhir, serto wong-wong niku nano ngeharamke napi yên diharamke Allah serto Rasul-Nyo, serto nano beigamo dengen igamo yêng leser (igamo Allah), dari wong-wong yên sampun disungke Al-Kitab, sampê wong-wong niku mayar jizyah 548 dengen patuh serto wong niku dados alît (keadaan tunduk/nurut).
548) Jizyah ya'ni paja’ perkepala’ yên dipungut olê pemerintah Islam dari wong-wong yên dêdê Islam, sebagi imbangan peranti keamanan awa' wong-wong niku.
وَقَالَتِ الْيَهُوْدُ عُزَيْرُ ِۨابْنُ اللّٰهِ وَقَالَتِ النَّصٰرَى الْمَسِيْحُ ابْنُ اللّٰهِ ۗذٰلِكَ قَوْلُهُمْ بِاَفْوَاهِهِمْۚ يُضَاهِـُٔوْنَ قَوْلَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا مِنْ قَبْلُ ۗقَاتَلَهُمُ اللّٰهُ ۚ اَنّٰى يُؤْفَكُوْنَ٣٠
Wa qālatil-yahūdu ‘uzairunibnullāhi wa qālatin-naṣāral-masīḥubnullāh(i), żālika qauluhum bi'afwāhihim, yuḍāhi'ūna qaulal-lażīna kafarū min qabl(u), qātalahumullāh(u), annā yu'fakūn(a).
[30]
Serto kelap Wong-wong Yahudi: "Uzair niku anak Allah" serto kelap wong-wong Nasrani: "Al Masih niku anak Allah". Ma’nikula cerios yên metu dari mulut wong-wong niku. Wong-wong niku niro’ke ceriosan wong-wong kafir yên kerîhîn. Dibinasoke Allah wong-wong niku, ma’pundi wong-wong niku sampê dibîlu’ke?.
اِتَّخَذُوْٓا اَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ اَرْبَابًا مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَالْمَسِيْحَ ابْنَ مَرْيَمَۚ وَمَآ اُمِرُوْٓا اِلَّا لِيَعْبُدُوْٓا اِلٰهًا وَّاحِدًاۚ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَۗ سُبْحٰنَهٗ عَمَّا يُشْرِكُوْنَ٣١
Ittakhażū aḥbārahum wa ruhbānahum arbābam min dūnillāhi wal-masīḥabna maryam(a), wa mā umirū illā liya‘budū ilāhaw wāḥidā(n), lā ilāha illā huw(a), subḥānahū ‘ammā yusyrikūn(a).
[31]
Wong-wong niku dadeske ulama’nyo (Yahudi) serto rahib-rahibnyo (Nasrani) sebagai tuhan selian Allah 549 serto (jugo wong-wong niku nuhanke) Al Masih anak Maryam. Padohal wong-wong niku nano dikêngkên, kecuali menyembah Tuhan Yên Eso, nano wênten Tuhan (yên berhak disembah) selian Dio. Maha Suci Dio (Allah) dari napi yên wong niku sekutuke.
549) Ma’sudnyo: wong-wong niku matuhi ajaran-ajaran wong-wong alim serto rahib-rahib wong-wong niku dengen membabi buto, meski wong-wong alim serto rahib-rahib niku ngengken namelke maksiat atawa ngeharamke yên halal.
يُرِيْدُوْنَ اَنْ يُّطْفِـُٔوْا نُوْرَ اللّٰهِ بِاَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللّٰهُ اِلَّآ اَنْ يُّتِمَّ نُوْرَهٗ وَلَوْ كَرِهَ الْكٰفِرُوْنَ٣٢
Yurīdūna ay yuṭfi'ū nūrallāhi bi'afwāhihim wa ya'ballāhu illā ay yutimma nūrahū wa lau karihal-kāfirūn(a).
[32]
Wong-wong niku ayûn midemke cahayo (igamo) Allah dengen mulut (cerios)nyo, serto Allah nulaknyo.malahan nyempurnoke cahayo-Nyo, walaupun nano didemeni ole wong-wong kafir.
هُوَ الَّذِيْٓ اَرْسَلَ رَسُوْلَهٗ بِالْهُدٰى وَدِيْنِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهٗ عَلَى الدِّيْنِ كُلِّهٖۙ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُوْنَ٣٣
Huwal-lażī arsala rasūlahū bil-hudā wa dīnil-ḥaqqi liyuẓhirahū ‘alad-dīni kullih(ī), wa lau karihal-musyrikūn(a).
[33]
Diolah yên sampun ngutus Rasul-Nyo dengen (mba’to) petunjuk (Al-Quran) serto igamo yên leser spayo dimenangke-Nyo ates igamo sedantennyo, walaupun nano didemeni wong-wong musyrikin
۞ يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِنَّ كَثِيْرًا مِّنَ الْاَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُوْنَ اَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَيَصُدُّوْنَ عَنْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۗوَالَّذِيْنَ يَكْنِزُوْنَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنْفِقُوْنَهَا فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۙفَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ اَلِيْمٍۙ٣٤
Yā ayyuhal-lażīna āmanū inna kaṡīram minal-aḥbāri war-ruhbāni laya'kulūna amwālan-nāsi bil-bāṭili wa yaṣuddūna ‘an sabīlillāh(i), wal-lażīna yaknizūnaż-żahaba wal-fiḍḍata wa lā yunfiqūnahā fī sabīlillāh(i), fa basysyirhum bi‘ażābin alīm(in).
[34]
Wahai wong-wong yêng beiman, selesernyo kata dari wong-wong alim Yahudi serto rahib-rahib Nasrani nggê nian nedo harto wong dengen jalan batil lan wong-wong niku ngalangi (wong-wong) dari jalan Allah. Serto wong-wong yên nyingitke emas lan perak lan nano menafkakenyo pado jalan Allah. dades cerioske (sûng wikan) pado wong-wong niku, (bakal keno) sikso yên pedi,
يَّوْمَ يُحْمٰى عَلَيْهَا فِيْ نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوٰى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوْبُهُمْ وَظُهُوْرُهُمْۗ هٰذَا مَا كَنَزْتُمْ لِاَنْفُسِكُمْ فَذُوْقُوْا مَا كُنْتُمْ تَكْنِزُوْنَ٣٥
Yauma yuḥmā ‘alaihā fī nāri jahannama fa tukwā bihā jibāhuhum wa junūbuhum wa ẓuhūruhum, hāżā mā kanaztum li'anfusikum fa żūqū mā kuntum taknizūn(a).
[35]
(Imutla) pado dinten ditunu (emas perak) di Jerû nerako jahannam, sampun niku diterika dengennyo kening wong-wong niku, perut serto belakangnyo; (sampûn niku dicerioske) pado wong-wong niku: "Nikila harto bando niko yên niko simpen peranti awa' niko dêwêk, dades rasokela ma’niki (akibat dari) napi yên niko simpen niku".
اِنَّ عِدَّةَ الشُّهُوْرِ عِنْدَ اللّٰهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِيْ كِتٰبِ اللّٰهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ مِنْهَآ اَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ۗذٰلِكَ الدِّيْنُ الْقَيِّمُ ەۙ فَلَا تَظْلِمُوْا فِيْهِنَّ اَنْفُسَكُمْ وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِيْنَ كَاۤفَّةً كَمَا يُقَاتِلُوْنَكُمْ كَاۤفَّةً ۗوَاعْلَمُوْٓا اَنَّ اللّٰهَ مَعَ الْمُتَّقِيْنَ٣٦
Inna ‘iddatasy-syuhūri ‘indallāhiṡnā ‘asyara syahran fī kitābillāhi yauma khalaqas-samāwāti wal-arḍa minhā arba‘atun ḥurum(un), żālikad-dīnul-qayyim(u), falā taẓlimū fīhinna anfusakum wa qātilul-musyrikīna kāffatan kamā yuqātilūnakum kāffah(tan), wa‘lamū annallāha ma‘al-muttaqīn(a).
[36]
Selesernyo itungan bulan pado sisi Allah wênten duo belas bulan, Jerû ketetepan Allah di waktu Dio ngawê’ langit lan bumi, di antaronyo sekawan (4 bulan haram. 550 Nikula (ketetepan) igamo yên lurus, dades nano angsal niko ngeniayo awa' 551 niko diJerû bulan yên sekawan niku, lan perangila kaum musyrikin niku sedantennyo ma’kayo wong-wong nikupun merangi niko sedantennyo, Lan taonila bahwasonyo Allah bareng wong-wong takwa.
550) Ma’sudnyo antaro lian ya'ni: bulan Haram (bulan Zulkaidah, Zulhijjah, Muharram serto Rajab), tana Haram (Mekah) serto ihram.
551) Ma’sudnyo janganla niko nganiayo awa' niko dengen namelke damelan yên dilarang, peca' ngelanggar kehormatan bulan niku dengen ngewêntenke perangan.
اِنَّمَا النَّسِيْۤءُ زِيَادَةٌ فِى الْكُفْرِ يُضَلُّ بِهِ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا يُحِلُّوْنَهٗ عَامًا وَّيُحَرِّمُوْنَهٗ عَامًا لِّيُوَاطِـُٔوْا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللّٰهُ فَيُحِلُّوْا مَا حَرَّمَ اللّٰهُ ۗزُيِّنَ لَهُمْ سُوْۤءُ اَعْمَالِهِمْۗ وَاللّٰهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الْكٰفِرِيْنَ ࣖ٣٧
Innaman-nasī'u ziyādatun fil-kufri yuḍallu bihil-lażīna kafarū yuḥillūnahū ‘āmaw wa yuḥarrimūnahū ‘āmal liyuwāṭi'ū ‘iddata mā ḥarramallāhu fa yuḥillū mā ḥarramallāh(u), zuyyina lahum sū'u a‘mālihim, wallāhu lā yahdil-qaumal-kāfirīn(a).
[37]
Selesernyo ngûndûrke/nambake bulan haram niku 552 bakal namba kekafiran, disesetke wong-wong kafir dengen ngûlûr-ngûlûrke niku, wong-wong niku ngehalalkenyo pado sios tahun lan ngeharamkenyo pado taûn yên lian, supayo wong-wong niku wikan nyesuaike dengen itûngan yên Allah haramke; dades wong-wong niku ngehalalke napi yên diharamke Allah. (Setan) dadeske wong-wong niku nganggep saê tabê’at yên jahat niku. Lan Allah nano ngesûng petunjuk pado wong-wong yên kafir.
552) Muharram, Rajab, Zulqaedah serto Zulhijjah wêntenla bulan-bulan yên dihormati serto jerû bulan-bulan tekelap nano bolê diwêntenke perang. tapi peraturan niki dilanggar olê wong-wong niku dengen ngewêntenke perangan di bulan Muharram, serto dadeske bulan Safar sebagî bulan yên dihormati peranti ngenti bulan Muharram niku. meski bilangan bulan-bulan yên disucike ya'ni, sekawan bulan jugo. tapi dengen damelan niku, tata tertib di Jazirah Arab dades kacau serto sampun niku lintas pesadîan teganggu.
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مَا لَكُمْ اِذَا قِيْلَ لَكُمُ انْفِرُوْا فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ اثَّاقَلْتُمْ اِلَى الْاَرْضِۗ اَرَضِيْتُمْ بِالْحَيٰوةِ الدُّنْيَا مِنَ الْاٰخِرَةِۚ فَمَا مَتَاعُ الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا فِى الْاٰخِرَةِ اِلَّا قَلِيْلٌ٣٨
Yā ayyuhal-lażīna āmanū mā lakum iżā qīla lakumunfirū fī sabīlillāhiṡ-ṡāqaltum ilal-arḍ(i), araḍītum bil-ḥayātid-dun-yā minal-ākhirah(ti), famā matā‘ul-ḥayātid-dun-yā fil-ākhirati illā qalīl(un).
[38]
Wahai wong-wong yên beiman, napi sebabnyo bilo dicerioske kepado niko: "Kesala (pegila) (peranti berperang) pado jalan Allah" niko ngeraso berat lan kepengen diem di rompok niko? Napi niko puas dengen kehuripan di dunio sebagai ganti kehuripan di akhirat? Padohal kenikmatan hurip di dunio niki (dibandingke dengen kehuripan) diakhirat cumannla setitik nian.
اِلَّا تَنْفِرُوْا يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا اَلِيْمًاۙ وَّيَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ وَلَا تَضُرُّوْهُ شَيْـًٔاۗ وَاللّٰهُ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ٣٩
Illā tanfirū yu‘ażżibkum ‘ażāban alīmā(n), wa yastabdil qauman gairakum wa lā taḍurrūhu syai'ā(n), wallāhu ‘alā kulli syai'in qadīr(un).
[39]
(Kalu niko nano kêsa peranti beperang), cengkila Allah nyikso niko dengen sikso yên pedi serto digentinyo (niko) dengen kaum yên lian, serto niko nano wikan ngesung mudharat pado-Nyo setitikpun. Yên niku Allah atas sedantennyo Maha Kuaso.
اِلَّا تَنْصُرُوْهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللّٰهُ اِذْ اَخْرَجَهُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا ثَانِيَ اثْنَيْنِ اِذْ هُمَا فِى الْغَارِ اِذْ يَقُوْلُ لِصَاحِبِهٖ لَا تَحْزَنْ اِنَّ اللّٰهَ مَعَنَاۚ فَاَنْزَلَ اللّٰهُ سَكِيْنَتَهٗ عَلَيْهِ وَاَيَّدَهٗ بِجُنُوْدٍ لَّمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِيْنَ كَفَرُوا السُّفْلٰىۗ وَكَلِمَةُ اللّٰهِ هِيَ الْعُلْيَاۗ وَاللّٰهُ عَزِيْزٌ حَكِيْمٌ٤٠
Illā tanṣurūhu faqad naṣarahullāhu iż akhrajahul-lażīna kafarū ṡāniyaṡnaini iż humā fil-gāri iż yaqūlu liṣāḥibihī lā taḥzan innallāha ma‘anā, fa anzalallāhu sakīnatahū ‘alaihi wa ayyadahū bijunūdil lam tarauhā wa ja‘ala kalimatal-lażīna kafarus-suflā, wa kalimatullāhi hiyal-‘ulyā, wallāhu ‘azīzun ḥakīm(un).
[40]
Semisal niko nano nolongnyo (Muhammad) dades selesernyo Allah sampûn nolongnyo (ya’niku) ketiko wong-wong kafir (musyrikin Mekah) metukenyo (dari Mekah) sedang diola sios dari duo wong, ketiko keduonyo wênten di Jerû guo, di waktu dio becerios ngen rêncangnyo: "Nano angsal niko berduko cito, selesernyo Allah berêwang kito". dades Allah nurunke keterangan-Nyo pado (Muhammad) serto nulungnyo dengen tentara yên niko nano wikan ningalinyo, serto Al-Quran dadoske wong-wong kafir nikula yên êndêp (lema), serto kalimat Allah nikula yên tinggi. Allah Maha Perkaso lagi Maha Bijaksano. 553
553) Ma’sudnyo: wong-wong kafir sampun sepakat ayun munu Nabi SAW, dades Allah s.w.t. ngesung wikan maksud jahat wong-wong kafir niku kepado Nabi SAW. kerno niku dades beliau metu dengen direncangi olê Abu Bakar dari Mekah jerû lawatannyo ke Madinah beliau besingitan di sios guo di bukit Tsur.
اِنْفِرُوْا خِفَافًا وَّثِقَالًا وَّجَاهِدُوْا بِاَمْوَالِكُمْ وَاَنْفُسِكُمْ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۗذٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُوْنَ٤١
Infirū khifāfaw wa ṡiqālaw wa jāhidū bi'amwālikum wa anfusikum fī sabīlillāh(i), żālikum khairul lakum in kuntum ta‘lamūn(a).
[41]
Kesala (berangkatlah) nikodengen raso êntêng ataupun berat, serto berjihadla niko dengen harto serto awa' niko di jalan Allah. Yên ma’niku langkûng saê bagi niko, kalu niko ma’lûm.
لَوْ كَانَ عَرَضًا قَرِيْبًا وَّسَفَرًا قَاصِدًا لَّاتَّبَعُوْكَ وَلٰكِنْۢ بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُۗ وَسَيَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ لَوِ اسْتَطَعْنَا لَخَرَجْنَا مَعَكُمْۚ يُهْلِكُوْنَ اَنْفُسَهُمْۚ وَاللّٰهُ يَعْلَمُ اِنَّهُمْ لَكٰذِبُوْنَ ࣖ٤٢
Lau kāna ‘araḍan qarībaw wa safaran qāṣidal lattaba‘ūka wa lākim ba‘udat ‘alaihimusy-syuqqah(tu), wa sayaḥlifūna billāhi lawistaṭa‘nā lakharajnā ma‘akum, yuhlikūna anfusahum, wallāhu ya‘lamu innahum lakāżibūn(a).
[42]
Kalu yên niko kelapke pado wong-wong niku wênten loka’ ûntûng yên cepa’ didapet serto perjalanan yên nano tebê nian, cengkila wong-wong niku numut niko, tapi tenggon yên dituju niku, teraso oleh wong-wong niku. Tebê nian. Wong-wong niku ayûn bersumpah dengen (nami) Allah: "Kalu kamê’ wikan, cengkila kamê’ tumut kêsa bersami-sami niko". Wong-wong niku nyelakoke awa'nyo dêwêk, 554 serto Allah ma’lum, selesernyo wong-wong niku memang pembohong.
554) Ma’sudnyo wong-wong niku ayun binaso disebabke sumpa wong-wong niku yên palsu.
عَفَا اللّٰهُ عَنْكَۚ لِمَ اَذِنْتَ لَهُمْ حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِيْنَ صَدَقُوْا وَتَعْلَمَ الْكٰذِبِيْنَ٤٣
‘Afallāhu ‘ank(a), lima ażinta lahum ḥattā yatabayyana lakal-lażīna ṣadaqū wa ta‘lamal-kāżibīn(a).
[43]
Semugo Allah maafke niko (Muhammad). Napi sebab ampean ngangsalke wong-wong niku (peranti nano kesa berperang), hinggo jelas bagi niko wong-wong yên selesernyo nano wikan (kerno uzur) serto sedêrêng niko ma’lum wong-wong yên bebohong?
لَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِيْنَ يُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ اَنْ يُّجَاهِدُوْا بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌۢ بِالْمُتَّقِيْنَ٤٤
Lā yasta'żinukal-lażīna yu'minūna billāhi wal-yaumil-ākhiri ay yujāhidū bi'amwālihim wa anfusihim, wallāhu ‘alīmum bil-muttaqīn(a).
[44]
Nano ayun nyatu izin ngen niko peranti nano tumut berjihad wong-wong yên beiman pado Allah serto dinten akhir, wong-wong niku bejihad dengen harto serto jiwonyo. Serto Allah ma’lum wong-wong yên betakwa.
اِنَّمَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَارْتَابَتْ قُلُوْبُهُمْ فَهُمْ فِيْ رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُوْنَ٤٥
Innamā yasta'żinukal-lażīna lā yu'minūna billāhi wal-yaumil-ākhiri wartābat qulūbuhum fahum fī raibihim yataraddadūn(a).
[45]
Selesernyo wong-wong yên nyatu izin pado ampean, nikula wong-wong yên nano beiman pado Allah serto dinten akhir, serto ati wong niku ragu-ragu, dades wong-wong niku selelu di jerû bingsal serto keraguannyo.
۞ وَلَوْ اَرَادُوا الْخُرُوْجَ لَاَعَدُّوْا لَهٗ عُدَّةً وَّلٰكِنْ كَرِهَ اللّٰهُ انْۢبِعَاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَقِيْلَ اقْعُدُوْا مَعَ الْقٰعِدِيْنَ٤٦
Wa lau arādul-khurūja la'a‘addū lahū ‘uddataw wa lākin karihallāhumbi‘āṡahum fa ṡabbaṭahum wa qīlaq‘udū ma‘al-qā‘idīn(a).
[46]
Serto kalu wong-wong niku ayun kesa, cengkila wong-wong niku berisak peranti kesa, tapi Allah nano demen wong-wong niku kesah; dades Allah melemahken tekad wong-wong niku, serto dicerioske ngen wong niku: "TinggAllah niko dengen wong yên tinggal"
لَوْ خَرَجُوْا فِيْكُمْ مَّا زَادُوْكُمْ اِلَّا خَبَالًا وَّلَاَوْضَعُوْا خِلٰلَكُمْ يَبْغُوْنَكُمُ الْفِتْنَةَۚ وَفِيْكُمْ سَمّٰعُوْنَ لَهُمْۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌۢ بِالظّٰلِمِيْنَ٤٧
Wa lau kharajū fīkum mā zādūkum illā khabālaw wa la'auḍa‘ū khilālakum yabgūnakumul-fitnah(ta), wa fīkum sammā‘ūna lahum, wallāhu ‘alīmum biẓ-ẓālimīn(a).
[47]
Walaupun wong niku kesa dengen niko, cengkila nano bakal nambai kekuatan niko, tapi cumann ngedamel kacau saos, serto cengki wong-wong niku tekesa’-kesa’ maju ke luan di selo-selo barisan niko, peranti ngacau di antaro niko; sedang di Jerû rombongan niko wênten wong yên demen nengerke cerios wong niku. Serto Allah maklum wong-wong yên zalim.
لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَقَلَّبُوْا لَكَ الْاُمُوْرَ حَتّٰى جَاۤءَ الْحَقُّ وَظَهَرَ اَمْرُ اللّٰهِ وَهُمْ كٰرِهُوْنَ٤٨
Laqadibtagawul-fitnata min qablu wa qallabū lakal-umūra ḥattā jā'al-ḥaqqu wa ẓahara amrullāhi wa hum kārihūn(a).
[48]
Selesernyo saos dari kerhînpun wong-wong niku sampun merunut-runut kekacauan serto ngatur macem-macem tipu dayo peranti (ngerusak) niko, hinggo rawû yên leser (pertolongan Allah) serto menangla igamo Allah, padohal wong-wong niku nano setuju..
وَمِنْهُمْ مَّنْ يَّقُوْلُ ائْذَنْ لِّيْ وَلَا تَفْتِنِّيْۗ اَلَا فِى الْفِتْنَةِ سَقَطُوْاۗ وَاِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيْطَةٌ ۢ بِالْكٰفِرِيْنَ٤٩
Wa minhum may yaqūlu'żal lī wa lā taftinnī, alā fil-fitnati saqaṭū, wa inna jahannama lamuḥīṭatum bil-kāfirīn(a).
[49]
Di antaro wong-wong niku wênten wong yên bekelap: "Sunglah kulo keizinan (nano kesa beperang) supayo nikonano nJerûmuske kulo ke Jerû fitnah". Taonila bahwo wong-wong niku sampun teJerûmus ke Jerû fitnah. 555 Serto selesernyo Jahannam niku leser-leser meliputi wong-wong kafir.
555) Wênten pinten-pinten wong munafik yên nano ayun kesa perang ke Tabuk (daerah kekuasaan Rumawi) dengen bedalî khawatir ayun tegoda olê betino-betino Romawi, behubung dengen niku tûrûnla ayat niki peranti muka’ke rahasio wong-wong niku serto nyelaske bahwo sungkannyo wong-wong niku kesa perang niku wêntenla kerno Kelemahan iman wong-wong niku serto niku wêntenla fitnah.
اِنْ تُصِبْكَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْۚ وَاِنْ تُصِبْكَ مُصِيْبَةٌ يَّقُوْلُوْا قَدْ اَخَذْنَآ اَمْرَنَا مِنْ قَبْلُ وَيَتَوَلَّوْا وَّهُمْ فَرِحُوْنَ٥٠
In tuṣibka ḥasanatun tasu'hum, wa in tuṣibka muṣībatuy yaqūlū qad akhażnā min qablu wa yatawallau wa hum fariḥūn(a).
[50]
Kalu niko nemui yên sae, wong-wong niku dados nano ragap; tapi kalu niko ditimpo musiba, wong-wong niku becerios:"Selesernyo kame’ sederengnyo sampun masati urusan kame’ (nano kesa perang)" serto wong-wong niku bebiluk dengen raso ragap.
قُلْ لَّنْ يُّصِيْبَنَآ اِلَّا مَا كَتَبَ اللّٰهُ لَنَاۚ هُوَ مَوْلٰىنَا وَعَلَى اللّٰهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُوْنَ٥١
Qul lay yuṣībanā illā mā kataballāhu lanā, huwa maulānā wa ‘alallāhi falyatawakkalil-mu'minūn(a).
[51]
Kelapkenla (ya Muhammad): "Napi saos na-no ayun nimpo kame’ meliankan yên sampun ditetepke Allah peranti kame’. Diolah Pelindung kame’, serto hanyo pado Allah dades betawakal wong-wong yên beiman.
قُلْ هَلْ تَرَبَّصُوْنَ بِنَآ اِلَّآ اِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِۗ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ اَنْ يُّصِيْبَكُمُ اللّٰهُ بِعَذَابٍ مِّنْ عِنْدِهٖٓ اَوْ بِاَيْدِيْنَاۖ فَتَرَبَّصُوْٓا اِنَّا مَعَكُمْ مُّتَرَبِّصُوْنَ٥٢
Qul hal tarabbaṣūna binā illā iḥdal-ḥusnayain(i), wa naḥnu natarabbaṣu bikum ay yuṣībakumullāhu bi‘ażābim min ‘indihī au bi'aidīnā, fa tarabbaṣū innā ma‘akum mutarabbiṣūn(a).
[52]
Cerioskela (ya Muhammad): "Nano wênten yên niko tunggu-tunggu bagi kame’, kecuali sios dari duo saể 556 ( menang atau syahid). Serto kame’ nunggu-nunggu bagi niko nikula Allah ayun nimpoke ngen niko azab (yên ageng) dari sisi-Nyo, atau lantaran tangan kame’”. dades tunggula, selesernyo kame’ nunggu-nunggu ngerencangi niko nunggu.".
556) Ya'ni angsal kemenangan atawa padem syahid.
قُلْ اَنْفِقُوْا طَوْعًا اَوْ كَرْهًا لَّنْ يُّتَقَبَّلَ مِنْكُمْ ۗاِنَّكُمْ كُنْتُمْ قَوْمًا فٰسِقِيْنَ٥٣
Qul anfiqū ṭau‘an au karhal lay yutaqabbala minkum, innakum kuntum qauman fāsiqīn(a).
[53]
Cerioskela (ya Muhammad): "Nafkahkela harto niko, dengen sukoredo ataupun tepakso, namun nafkah dari niko niku sekali-kali nano bakal diterimo. Nggê nian, niko niku wong-wong yên fasik.
وَمَا مَنَعَهُمْ اَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقٰتُهُمْ اِلَّآ اَنَّهُمْ كَفَرُوْا بِاللّٰهِ وَبِرَسُوْلِهٖ وَلَا يَأْتُوْنَ الصَّلٰوةَ اِلَّا وَهُمْ كُسَالٰى وَلَا يُنْفِقُوْنَ اِلَّا وَهُمْ كٰرِهُوْنَ٥٤
Wa mā mana‘ahum an tuqbala minhum nafaqātuhum illā annahum kafarū billāhi wa birasūlihī wa lā ya'tūnaṣ-ṣalāta illā wa hum kusālā wa lā yunfiqūna illā wa hum kārihūn(a).
[54]
Serto nano wênten yên ngalangi nafkah dari wong niku diterimo, meliankan kareno wong-wong niku kafir pado Allah serto Rasul-Nyo, serto wong-wong niku nano ndamelke sembahyên, melianke dengen males serto nano (pulo) menafkahke (harto)nyo, melianke dengen raso sungkan/tepakso.
فَلَا تُعْجِبْكَ اَمْوَالُهُمْ وَلَآ اَوْلَادُهُمْ ۗاِنَّمَا يُرِيْدُ اللّٰهُ لِيُعَذِّبَهُمْ بِهَا فِى الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ اَنْفُسُهُمْ وَهُمْ كٰفِرُوْنَ٥٥
Falā tu‘jibka amwāluhum wa lā aulāduhum, innamā yurīdullāhu liyu‘ażżibahum bihā fil-ḥayātid-dun-yā wa tazhaqa anfusuhum wa hum kāfirūn(a).
[55]
Dades nano angsalla niko kagûm dengen harto serto anak-anaknyo. Selesernyo Allah ngenda’i dengen (ngesûng) arto bendo serto anak-anak niku peranti nyiksonyo waktu ûrîp di dunio, serto padem mengkîn, maler kafîr.
وَيَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ اِنَّهُمْ لَمِنْكُمْۗ وَمَا هُمْ مِّنْكُمْ وَلٰكِنَّهُمْ قَوْمٌ يَّفْرَقُوْنَ٥٦
Wa yaḥlifūna billāhi innahum laminkum, wa mā hum minkum wa lākinnahum qaumuy yafraqūn(a).
[56]
Serto wong-wong niku (wong munafik) bersumpah dengen (nami) Allah, kelapnyo temasok golongan niko; padohal wong-wong niku dêdênyo dari golongan niko, tapi nikula kaum yên (ngen niko).
لَوْ يَجِدُوْنَ مَلْجَاً اَوْ مَغٰرٰتٍ اَوْ مُدَّخَلًا لَّوَلَّوْا اِلَيْهِ وَهُمْ يَجْمَحُوْنَ٥٧
Lau yajidūna malja'an au magārātin au muddakhalal lawallau ilaihi wa hum yajmaḥūn(a).
[57]
Umpamonyo wong-wong niku kepanggê enggon belîndûng, guo-guo, atau lubang-lubang (Jerû tanah) cengkila wong-wong niku ngacar ke ngeriku dengen sigero.
وَمِنْهُمْ مَّنْ يَّلْمِزُكَ فِى الصَّدَقٰتِۚ فَاِنْ اُعْطُوْا مِنْهَا رَضُوْا وَاِنْ لَّمْ يُعْطَوْا مِنْهَآ اِذَا هُمْ يَسْخَطُوْنَ٥٨
Wa minhum may yalmizuka fiṣ-ṣadaqāt(i), fa in u‘ṭū minhā raḍū wa illam yu‘ṭau minhā iżā hum yaskhaṭūn(a).
[58]
Serto di antaro wong-wong niku wênten yên mencelo niko tentang (pembagian) zakat; kalu wong-wong niku disûng bagian, wong-wong niku ragap, tapi kalu nano disûng bagiannyo dari ngeriku, dades wong-wong niku ngeringas.
وَلَوْ اَنَّهُمْ رَضُوْا مَآ اٰتٰىهُمُ اللّٰهُ وَرَسُوْلُهٗۙ وَقَالُوْا حَسْبُنَا اللّٰهُ سَيُؤْتِيْنَا اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهٖ وَرَسُوْلُهٗٓ اِنَّآ اِلَى اللّٰهِ رٰغِبُوْنَ ࣖ٥٩
Wa lau annahum raḍū mā ātāhumullāhu wa rasūluh(ū), wa qālū ḥasbunallāhu sayu'tīnallāhu min faḍlihī wa rasūluhū innā ilallāhi rāgibūn(a).
[59]
Kalu wong-wong niku memang rêdho dengen napi yên disûngke Allah serto Rasul-Nyo, dades wong niku ayûn becerios: "Cukuplah Allah bagi kame’, Allah ayun ngesungke sebagian dari karunio-Nyo serto ma’niku (pulo) Rasul-Nyo, selesernyo pado Allah kame’ beharep,"
۞ اِنَّمَا الصَّدَقٰتُ لِلْفُقَرَاۤءِ وَالْمَسٰكِيْنِ وَالْعٰمِلِيْنَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوْبُهُمْ وَفِى الرِّقَابِ وَالْغٰرِمِيْنَ وَفِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ وَابْنِ السَّبِيْلِۗ فَرِيْضَةً مِّنَ اللّٰهِ ۗوَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ٦٠
Innamaṣ-ṣadaqātu lil-fuqarā'i wal-masākīni wal-‘āmilīna ‘alaihā wal-mu'allafati qulūbuhum wa fir-riqābi wal-gārimīna wa fī sabīlillāhi wabnis-sabīl(i), farīḍatam minallāh(i), wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[60]
Selesernyo zakat-zakat niko cumann peranti wong-wong fakir, miskin, pengurus-pengurus zakat, para muallaf yên diîpû’ atinyo, peranti (merdekake) budak, wong-wong yên berutang, peranti sabiliLlah serto peranti wong-wong yên sedang diJerû perjalanan; nikula ketetapan yên diwajibke Allah; serto Allah Maha Ma’lum lagi Maha Bijaksano. 557
557) Yên berhak nerimo zakat ya'ni: 1. wong fakir: wong yên Amat sengsaro uripnyo, nano wênten herto serto tenago peranti menuhi uripnyo niku. 2. wong miskin: wong yên nano cungkup kebutuhannyo serto selelu kekirangan. 3. Pengurus zakat: wong yên di sung tugas peranti ngûmpûlke serto mayar jekat. 4. Muallaf: wong kafir yên wênten harapan melebet Islam serto wong yên daru melebet Islam yên imannyo male lema. 5. merdekake buda’ nyangkûp jugo peranti ngelepaske Muslim yên ditawan olê wong-wong kafir. 6. wong behutang: wong yên behutang kerno peranti kepentingan yên dêdê maksiat serto nano sanggup mayarnyo. Wênten jugo wong yên behutang peranti meliaro persatuan umat Islam dibayar hutangnyo niku dengen zakat, meski io mampu mayarnyo. 7. sami jalan Allah (sabilillah): ya'ni peranti keperluan petahanan Islam serto kaum muslimin. di antaro mufasirin wênten yên bependapet bahwo fisabilillah niku nyangkûp jugo kepentingan-kepentingan umum peca' nega’ke sekolah, rompo' sakit serto lian-lian. 8. wong yên sedengke jerû l(...)
وَمِنْهُمُ الَّذِيْنَ يُؤْذُوْنَ النَّبِيَّ وَيَقُوْلُوْنَ هُوَ اُذُنٌ ۗقُلْ اُذُنُ خَيْرٍ لَّكُمْ يُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِيْنَ وَرَحْمَةٌ لِّلَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مِنْكُمْۗ وَالَّذِيْنَ يُؤْذُوْنَ رَسُوْلَ اللّٰهِ لَهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ٦١
Wa minhumul-lażīna yu'żūnan nabiyya wa yaqūlūna huwa użun(un), qul użunu khairil lakum yu'minu billāhi wa yu'minu lil-mu'minīna wa raḥmatul lil-lażīna āmanū minkum, wal-lażīna yu'żūna rasūlallāhi lahum ‘ażābun alīm(un).
[61]
Di antaro wong-wong munafik niku wênten yên menyakiti ati Nabi dengen kelapnyo:"Dio (Nabi) percayo danten napi yên didenger-nyo". Cerioske: "Dio mempercayoi sedanten yên saể bagi niko, dio beiman pado Allah, mempercayoi wong-mukmin, serto dados rohmat bagi wong-wong yên beiman di antaro niko". Serto bagi wong yên nyakiti ati Rasulullah niku, baginyo niku azab yên pedi.
يَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ لَكُمْ لِيُرْضُوْكُمْ وَاللّٰهُ وَرَسُوْلُهٗٓ اَحَقُّ اَنْ يُّرْضُوْهُ اِنْ كَانُوْا مُؤْمِنِيْنَ٦٢
Yaḥlifūna billāhi lakum liyurḍūkum wallāhu wa rasūluhū aḥaqqu ay yurḍūhu in kānū mu'minīn(a).
[62]
Wong-wong niku bersumpah dengen (nami) Allah ngen niko peranti merunut keridhoan niko, padohal Allah serto Rasul-Nyo langkûng patût wong-wong niku runut keridhoannyo kalu wong-wong niku memang wong-wong yên mukmin.
اَلَمْ يَعْلَمُوْٓا اَنَّهٗ مَنْ يُّحَادِدِ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ فَاَنَّ لَهٗ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا فِيْهَاۗ ذٰلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيْمُ٦٣
Alam ya‘lamū annahū may yuḥādidillāha wa rasūlahū fa anna lahū nāru jahannama khālidan fīhā, żālikal khizyul-‘aẓīm(u).
[63]
Napi wong-wong munafik niku nano maklum, bahwosanyo sinten saos menentang Allah serto Rasul-Nyo, dades selesernyo nerako jahannamla baginyo, kekal wong-wong niku di Jerûnyo. Nikula kehinoan yên ageng.
يَحْذَرُ الْمُنٰفِقُوْنَ اَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُوْرَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِمَا فِيْ قُلُوْبِهِمْۗ قُلِ اسْتَهْزِءُوْاۚ اِنَّ اللّٰهَ مُخْرِجٌ مَّا تَحْذَرُوْنَ٦٤
Yaḥżarul-munāfiqūna an tunazzala ‘alaihim sūratun tunabbi'uhum bimā fī qulūbihim, qulistahzi'ū, innallāha mukhrijum mā taḥżarūn(a).
[64]
Wong-wong yên munafik niku wedhi kalu diturunke tehadep wong-wong niku sesios surat yên nerangke napi yên tesingit Jerû ati wong-wong niku. Cerioske samo wong-wong niku: "Teruskela ocean niko (tehadep Allah serto rasul-Nyo)". Selesernyo Allah nak nunju’ke napi yển nikowedhi (i).
وَلَىِٕنْ سَاَلْتَهُمْ لَيَقُوْلُنَّ اِنَّمَا كُنَّا نَخُوْضُ وَنَلْعَبُۗ قُلْ اَبِاللّٰهِ وَاٰيٰتِهٖ وَرَسُوْلِهٖ كُنْتُمْ تَسْتَهْزِءُوْنَ٦٥
Wa la'in sa'altahum layaqūlunna innamā kunnā nakhūḍū wa nal‘ab(u), qul abillāhi wa āyātihī wa rasūlihī kuntum tastahzi'ūn(a).
[65]
Serto kalu niko takểnke pado wong-wong niku (tentang napi yển wong-wong niku damelke ), cengkila wong-wong niku nyimbat: "Selesernyo kame’ cumann penêsan serto main-main saos". Cerioskela: "Napi de-ngen Allah, ayat-ayat-Nyo serto Rasul-Nyo niko selalu nguyo’-uyo’?".
لَا تَعْتَذِرُوْا قَدْ كَفَرْتُمْ بَعْدَ اِيْمَانِكُمْ ۗ اِنْ نَّعْفُ عَنْ طَاۤىِٕفَةٍ مِّنْكُمْ نُعَذِّبْ طَاۤىِٕفَةً ۢ بِاَنَّهُمْ كَانُوْا مُجْرِمِيْنَ ࣖ٦٦
Lā ta‘tażirū qad kafartum ba‘da īmānikum, in na‘fu ‘an ṭā'ifatim minkum nu‘ażżib ṭā'ifatam bi'annahum kānū mujrimīn(a).
[66]
Nikonano perlu minta maaf, kereno niko kafir sesampun beiman. Kalu Kamê’ memaafke segolongan niko (lantaran wong-wong niku tobat), cengkila Kamê’ ayûn ngazab golongan (yển lian), kereno wong-wong niku selalu bedamel doso.
اَلْمُنٰفِقُوْنَ وَالْمُنٰفِقٰتُ بَعْضُهُمْ مِّنْۢ بَعْضٍۘ يَأْمُرُوْنَ بِالْمُنْكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوْفِ وَيَقْبِضُوْنَ اَيْدِيَهُمْۗ نَسُوا اللّٰهَ فَنَسِيَهُمْ ۗ اِنَّ الْمُنٰفِقِيْنَ هُمُ الْفٰسِقُوْنَ٦٧
Al-munāfiqūna wal-munāfiqātu ba‘ḍuhum mim ba‘ḍ(in), ya'murūna bil-munkari wa yanhauna ‘anil-ma‘rūfi wa yaqbiḍūna aidiyahum, nasullāha fa nasiyahum, innal-munāfiqīna humul-fāsiqūn(a).
[67]
Wong-wong munafik lanang serto wadon, sebagian dengen sebagian yên lian niku sami saos, wong-wong niku ngengken ndamel yên munkar serto nega bedamel yên ma'ruf serto wong-wong niku ngenggemke tangannyo. 558 Wong-wong niku sampun lali pado Allah, dades Allah ngelalike wong-wong niku. Selesernyo wong munafik nikula wong yên fasik.
558) Ma’sudnyo: medit
وَعَدَ اللّٰهُ الْمُنٰفِقِيْنَ وَالْمُنٰفِقٰتِ وَالْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خٰلِدِيْنَ فِيْهَاۗ هِيَ حَسْبُهُمْ ۚوَلَعَنَهُمُ اللّٰهُ ۚوَلَهُمْ عَذَابٌ مُّقِيْمٌۙ٦٨
Wa‘adallāhul-munāfiqīna wal-munāfiqāti wal-kuffāra nāra jahannama khālidīna fīhā, hiya ḥasbuhum, wa la‘anahumullāh(u), wa lahum ‘ażābum muqīm(un).
[68]
Allah ngancam wong-wong munafik lanang serto wadon serto wong-wong kafir dengen nerako Jahannam, wong-wong niku mantep di Jerûnyo. Cukuplah nerako bagi wong-wong niku, serto Allah ngelaknat wong-wong niku, serto bagi wong-wong niku azab yên mantep (da’ beroba).
كَالَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِكُمْ كَانُوْٓا اَشَدَّ مِنْكُمْ قُوَّةً وَّاَكْثَرَ اَمْوَالًا وَّاَوْلَادًاۗ فَاسْتَمْتَعُوْا بِخَلَاقِهِمْ فَاسْتَمْتَعْتُمْ بِخَلَاقِكُمْ كَمَا اسْتَمْتَعَ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِكُمْ بِخَلَاقِهِمْ وَخُضْتُمْ كَالَّذِيْ خَاضُوْاۗ اُولٰۤىِٕكَ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ فِى الدُّنْيَا وَالْاٰخِرَةِ ۚوَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ٦٩
Kal-lażīna min qablikum kānū asyadda minkum quwwataw wa akṡara amwālaw wa aulādā(n), fastamta‘ū bikhalāqihim fastamta‘tum bikhalāqikum kamastamta‘al-lażīna min qablikum bikhalāqihim wa khuḍtum kal-lażī khāḍū, ulā'ika ḥabiṭat amāluhum fid-dun-yā wal-ākhirah(ti), ulā'ika humul-khāsirūn(a).
[69]
(Tabe’at wong-wong munafik serto musyrikin) nikula pecak wong sedêrêng niko, wong-wong niku langkung kuat daripado niko, harto serto ana’nyo lang-kung kata dari niko. dades wong-wong niku sampun nikmati bagiannyo, serto niko sampun nikmati bagian kamo peca’ wong-wong nikmati bagiannyo, serto niko ngomongke (hal yên batil) ma’kayo wong niku. Wong-wong niku amalannyo sio-sio di dunio serto di akhêrat; serto nikula wong-wong yên rugi.
اَلَمْ يَأْتِهِمْ نَبَاُ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَوْمِ نُوْحٍ وَّعَادٍ وَّثَمُوْدَ ەۙ وَقَوْمِ اِبْرٰهِيْمَ وَاَصْحٰبِ مَدْيَنَ وَالْمُؤْتَفِكٰتِۗ اَتَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنٰتِۚ فَمَا كَانَ اللّٰهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلٰكِنْ كَانُوْٓا اَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُوْنَ٧٠
Alam ya'tihim naba'ul-lażīna min qablihim qaumi nūḥiw wa ‘ādiw wa ṡamūd(a), wa qaumi ibrāhīma wa aṣḥābi madyana wal-mu'tafikāt(i), atathum rusuluhum bil-bayyināt(i), famā kānallāhu liyaẓlimahum wa lākin kānū anfusahum yaẓlimūn(a).
[70]
Napi nano rawûh pado wong-wong niku kabar tentang wong-wong yên sederengnyo, (nikulah) kaum Nuh, 'Aad, Tsamud, kaum Ibrahim, penduduk Madyan serto negeri-negeri yên sampûn tumpes? 559 . Sampûn rawûh pado wong-wong niku rasul-rasul dengen membakto keterangan yên nyato, dades sekali-kali Allah nano ngeniayo wong-wong niku, tetapi wong-wong nikula yên ngeniayo awa'nyo dêwê’.
559) 'Aad wêntenla kaum Nabi Hud, Tsamud ya'ni kaum Nabi Shaleh; penduduk Madyan ya'ni kaum Nabi Syu'aib, serto penduduk negeri yên sampun musna wêntenla kaum Nabi Luth a.s.
وَالْمُؤْمِنُوْنَ وَالْمُؤْمِنٰتُ بَعْضُهُمْ اَوْلِيَاۤءُ بَعْضٍۘ يَأْمُرُوْنَ بِالْمَعْرُوْفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيْمُوْنَ الصَّلٰوةَ وَيُؤْتُوْنَ الزَّكٰوةَ وَيُطِيْعُوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۗاُولٰۤىِٕكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّٰهُ ۗاِنَّ اللّٰهَ عَزِيْزٌ حَكِيْمٌ٧١
Wal-mu'minūna wal-mu'minātu ba‘ḍuhum auliyā'u ba‘ḍ(in), ya'murūna bil-ma‘rūfi wa yanhauna ‘anil-munkari wa yuqīmūnaṣ-ṣalāta wa yu'tūnaz-zakāta wa yuṭī‘ūnallāha wa rasūlah(ū), ulā'ika sayarḥamuhumullāh(u), innallāha ‘azīzun ḥakīm(un).
[71]
Serto wong-wong yên beiman, lanang serto wadon, sebagian wong niku dados penolong bagi sebagian yên lian. Wong-wong niku ngêngkên (bedamel) yên ma'ruf, nega yên munkar, negakke solat, nunaike zakat serto taat pado Allah serto Rasul-Nyo. Wong-wong niku bakal disûng rohmat oleh Allah; selesernyo Allah Maha Perkaso lagi Maha Bijaksano.
وَعَدَ اللّٰهُ الْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَجْرِيْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا وَمَسٰكِنَ طَيِّبَةً فِيْ جَنّٰتِ عَدْنٍ ۗوَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّٰهِ اَكْبَرُ ۗذٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيْمُ ࣖ٧٢
Wa‘adallāhul-mu'minīna wal-mu'mināti jannātin tajrī min taḥtihal-anhāru khālidīna fīhā wa masākina ṭayyibatan fī jannāti ‘adn(in), wa riḍwānum minallāhi akbar(u), żālika huwal-fauzul-‘aẓīm(u).
[72]
Allah nyanjike pado wong-wong mukmin, lanang serto wadon, (ayun dapet) suargo yên dibawanyo ngalir sungi-sungi, mantep wong-wong niku di Jerûnya, serto (dapet) tenggon yên saể di suargo 'Adn. Serto keridhoan dari Allah niku langkung ageng; nikula keberun-tungan yên ageng.
يٰٓاَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنٰفِقِيْنَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ ۗوَمَأْوٰىهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيْرُ٧٣
Yā ayyuhan-nabiyyu jāhidil-kuffāra wal-munāfiqīna wagluẓ ‘alaihim, wa ma'wāhum jahannamu wa bi'sal-maṣīr(u).
[73]
Wahai Nabi, berjihadla (melawan) wong-wong kafir serto wong-wong munafik niku, serto besikap keraslah dengen wong niku. Tenggon wong-wong niku nikulah jahannam. Serto nikula yên sejahat-jahatnyo tenggon mantu’.
يَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ مَا قَالُوْا ۗوَلَقَدْ قَالُوْا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَكَفَرُوْا بَعْدَ اِسْلَامِهِمْ وَهَمُّوْا بِمَا لَمْ يَنَالُوْاۚ وَمَا نَقَمُوْٓا اِلَّآ اَنْ اَغْنٰىهُمُ اللّٰهُ وَرَسُوْلُهٗ مِنْ فَضْلِهٖ ۚفَاِنْ يَّتُوْبُوْا يَكُ خَيْرًا لَّهُمْ ۚوَاِنْ يَّتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللّٰهُ عَذَابًا اَلِيْمًا فِى الدُّنْيَا وَالْاٰخِرَةِ ۚوَمَا لَهُمْ فِى الْاَرْضِ مِنْ وَّلِيٍّ وَّلَا نَصِيْرٍ٧٤
Yaḥlifūna billāhi mā qālū, wa laqad qālū kalimatal-kufri wa kafarū ba‘da islāmihim wa hammū bimā lam yanālū, wa mā naqamū illā an agnāhumullāhu wa rasūluhū min faḍlih(ī), fa iy yatūbū yaku khairal lahum, wa iy yatawallau yu‘ażżibhumullāhu ‘ażāban alīman fid-dun-yā wal-ākhirah(ti), wa mā lahum fil-arḍi miw waliyyiw wa lā naṣīr(in).
[74]
Wong-wong munafik niku besumpah dengen (nami) Allah, bahwo wong-wong niku nano nyerioske (sesuatu yên nyakiti Nabi Muhammad). Selesernyo wong-wong niku sampûn nyerioske kekafiran, serto sampûn dados kafir sederengnyo Islam serto kepêngên hal-hal yên nano wikan didamelnyo; 560 serto wong-wong niku nano nyalake (Allah serto Rasul-Nyo), selian kereno Allah serto Rasul-Nyo sampûn ngelimpahke karunio-Nyo.. dades kalu wong niku betobat, niku langkûng saể bagi wong niku, Serto kalu wong-wong niku bebilûk, cengkila Allah ayûn ngazabnyo dengen azab yên pedî di dunio serto akhirat; serto wong niku di dunio nano punyo pelîndûng serto nano (pulo) punyo penûlûng.
560) Ma’sudnyo: wong-wong niku pengen munu Nabi Muhammad s.a.w.
۞ وَمِنْهُمْ مَّنْ عٰهَدَ اللّٰهَ لَىِٕنْ اٰتٰىنَا مِنْ فَضْلِهٖ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُوْنَنَّ مِنَ الصّٰلِحِيْنَ٧٥
Wa minhum man ‘āhadallāha la'in ātānā min faḍlihī lanaṣṣaddaqanna wa lanakūnanna minaṣ-ṣāliḥīn(a).
[75]
Serto diantaro wong-wong niku wênten wong yên sampûn bejanji pado Allah: "Selesernyo kalu Allah ngesungke sebagian karunio Nyo pado kamê’, cengkila kamê’ ayûn besedekah serto cengkila kamê’ termasuk wong-wong yên solêh.
فَلَمَّآ اٰتٰىهُمْ مِّنْ فَضْلِهٖ بَخِلُوْا بِهٖ وَتَوَلَّوْا وَّهُمْ مُّعْرِضُوْنَ٧٦
Falammā ātāhum min faḍlihī bakhilū bihī wa tawallau wa hum mu‘riḍūn(a).
[76]
Dades sesampûn Allah ngesûngke pado wong-wong niku sebagian dari karunio Nyo, wong-wong niku kîkît dengen karunio niku, serto bebîlûk, serto wong-wong niku selalu nentang (keleseran).
فَاَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِيْ قُلُوْبِهِمْ اِلٰى يَوْمِ يَلْقَوْنَهٗ بِمَآ اَخْلَفُوا اللّٰهَ مَا وَعَدُوْهُ وَبِمَا كَانُوْا يَكْذِبُوْنَ٧٧
Fa a‘qabahum nifāqan fī qulūbihim ilā yaumi yalqaunahū bimā akhlafullāha mā wa‘adūhu wa bimā kānū yakżibūn(a).
[77]
Dades Allah ngisike kemunafikan dijerû ati wong niku sampê wong niku kepanggîh Allah, dengen napi yên dimûngkîri dari janji- nyo serto juga kereno wong-wong niku bebohong.
اَلَمْ يَعْلَمُوْٓا اَنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ وَنَجْوٰىهُمْ وَاَنَّ اللّٰهَ عَلَّامُ الْغُيُوْبِ٧٨
Alam ya‘lamū annallāha ya‘lamu sirrahum wa najwāhum wa annallāha ‘allāmul-guyūb(i).
[78]
Napi wong-wong niku nano sadar kalu Allah maklum resio serto bîsî’an wong-wong niku, serto Allah Maha Wikan sedanten yên ghaib.
اَلَّذِيْنَ يَلْمِزُوْنَ الْمُطَّوِّعِيْنَ مِنَ الْمُؤْمِنِيْنَ فِى الصَّدَقٰتِ وَالَّذِيْنَ لَا يَجِدُوْنَ اِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُوْنَ مِنْهُمْ ۗسَخِرَ اللّٰهُ مِنْهُمْ ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ٧٩
Allażīna yalmizūnal-muṭṭawwi‘īna minal-mu'minīna fiṣ-ṣadaqāti wal-lażīna lā yajidūna illā juhdahum fa yaskharūna minhum, sakhirallāhu minhum, wa lahum ‘ażābun alīm(un).
[79]
(Wong-wong munafik niku) nikulah wong-wong yên gala’ ngatoi wong-wong mukmin yên ngesung sedekah dengen sukorela, serto (ngatoi) wong-wong yên cumann dapet (peranti disedekahke) selian sekedar kesanggupannyo, dades wong-wong munafik niku ngehinonyo. Allah ayun mbales uyo’an wong-wong niku, serto peranti wong-wong niku azab yên pedih.
اِسْتَغْفِرْ لَهُمْ اَوْ لَا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْۗ اِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِيْنَ مَرَّةً فَلَنْ يَّغْفِرَ اللّٰهُ لَهُمْ ۗذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ كَفَرُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖۗ وَاللّٰهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الْفٰسِقِيْنَ ࣖ٨٠
Istagfir lahum au lā tastagfir lahum, in tastagfir lahum sab‘īna marratan falay yagfirallāhu lahum, żālika bi'annahum kafarū billāhi wa rasūlih(ī), wallāhu lā yahdil-qaumal-fāsiqīn(a).
[80]
Niko nyatuke ampun bagi wong-wong niku atawa nano niko nyatuke ampun bagi wong-wong niku. Kendati pun niko nyatuke ampun bagi wong-wong niku tujuh puluh kali, tapi Allah sekali-kali nano ngampûni wong-wong niku. Yên ma’niku kereno wong-wong niku kafir pado Allah serto Rasul-Nyo. Serto Allah nano ngesung petunjuk pado kaum yên fasik.
فَرِحَ الْمُخَلَّفُوْنَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلٰفَ رَسُوْلِ اللّٰهِ وَكَرِهُوْٓا اَنْ يُّجَاهِدُوْا بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ وَقَالُوْا لَا تَنْفِرُوْا فِى الْحَرِّۗ قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ اَشَدُّ حَرًّاۗ لَوْ كَانُوْا يَفْقَهُوْنَ٨١
Fariḥal-mukhallafūna bimaq‘adihim khilāfa rasūlillāhi wa karihū ay yujāhidū bi'amwālihim wa anfusihim fī sabīlillāhi wa qālū lā tanfirū fil-ḥarr(i), qul nāru jahannama asyaddu ḥarrā(n), lau kānū yafqahūn(a).
[81]
Wong-wong yên ditinggalke (nano tumut perang) niku, ngeraso ragap kereno Rasulullah nano wênten (kesah beperang).Wong-wong niku nano ayun bejihad dengen harto serto jiwonyo di jalan Allah serto wong-wong niku becerios:"Nano perlula niko kesah (beperang) di Jerû panas taktak niki". Cerioskela (ya Muhammad): "Api nerako jahannam niku langkung-langkung panasnyo)". Kalu wong-wong niku maklum.
فَلْيَضْحَكُوْا قَلِيْلًا وَّلْيَبْكُوْا كَثِيْرًاۚ جَزَاۤءًۢ بِمَا كَانُوْا يَكْسِبُوْنَ٨٢
Falyaḍḥakū qalīlaw walyabkū kaṡīrā(n), jazā'am bimā kānū yaksibūn(a).
[82]
Dades wong-wong niku bakal ketawo setîtîk (di dunio) serto nangis kata (di nerako), peranti pembalesan dari napi yên sampûn wong-wong niku damelke.
فَاِنْ رَّجَعَكَ اللّٰهُ اِلٰى طَاۤىِٕفَةٍ مِّنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوْكَ لِلْخُرُوْجِ فَقُلْ لَّنْ تَخْرُجُوْا مَعِيَ اَبَدًا وَّلَنْ تُقَاتِلُوْا مَعِيَ عَدُوًّاۗ اِنَّكُمْ رَضِيْتُمْ بِالْقُعُوْدِ اَوَّلَ مَرَّةٍۗ فَاقْعُدُوْا مَعَ الْخٰلِفِيْنَ٨٣
Fa ir raja‘akallāhu ilā ṭā'ifatim minhum fasta'żanūka lil-khurūji faqul lan takhrujū ma‘iya abadaw wa lan tuqātilū ma‘iya ‘aduwwā(n), innakum raḍītum bil-qu‘ūdi awwala marrah(tin), faq‘udū ma‘al-khālifīn(a).
[83]
Dades kalu Allah mantu’ke niko (Muhammad) kepado suatu golongan dari wong munafik niku, serto wong-wong niku nyatu izin pado niko peranti kesah (tumut beperang), dades cerioskela: "niko nano angsal metu dengen kulo peranti selambatnyo serto nano angsal merangi mûsû bareng kulo. Selesernyo nian niko sampûn rela nano kesah beperang sejak mulo-mulo.. Kereno ma’niku, niko dûdûklah dengen wong-wong yên nano tumut beperang" 561
561) Sesampun Nabi Muhammad SAW mantû’ dari perang Tabuk serto mantû’ male ke Madinah serto panggî segolongan wong-wong munafik yên nano tumut perang, sampun niku wong-wong niku nedo izin kepadonyo peranti tumut perang, dades Nabi Muhammad s.a.w. dilarang olê Allah peranti ngabulke peminta’an wong-wong niku, kerno wong-wong niku dari semulo nano ayun tumut perang.
وَلَا تُصَلِّ عَلٰٓى اَحَدٍ مِّنْهُمْ مَّاتَ اَبَدًا وَّلَا تَقُمْ عَلٰى قَبْرِهٖۗ اِنَّهُمْ كَفَرُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَمَاتُوْا وَهُمْ فٰسِقُوْنَ٨٤
Wa lā tuṣalli ‘alā aḥadim minhum māta abadaw wa lā taqum ‘alā qabrih(ī), innahum kafarū billāhi wa rasūlihī wa mātū wa hum fāsiqūn(a).
[84]
Serto nano angsal niko nyolatke (jenazah) wong yên padem dari wong-wong niku, serto nano angsal niko tegak (ndoake) di kuburnyo. Selesernyo wong-wong niku sampûn kafir pado Allah serto Rasul-Nyo serto wong-wong niku padem sebage wong fasik
وَلَا تُعْجِبْكَ اَمْوَالُهُمْ وَاَوْلَادُهُمْۗ اِنَّمَا يُرِيْدُ اللّٰهُ اَنْ يُّعَذِّبَهُمْ بِهَا فِى الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ اَنْفُسُهُمْ وَهُمْ كٰفِرُوْنَ٨٥
Wa lā tu‘jibka amwāluhum wa lā aulāduhum, innamā yurīdullāhu ay yu‘ażżibahum bihā fid-dun-yā wa tazhaqa anfusuhum wa hum kāfirūn(a).
[85]
Serto nano angsal niko (Muhammad) terehal/ kagum dengen harto bendo serto anak-anak wong-wong niku menarik ati niko. Selesernyo, dengen harto bando serto anak-anak nikulaAllah ayûn ngazab wong-wong niku di dunio serto supayo nyawonyo melayên, serto wong-wong niku dados kafir.
وَاِذَآ اُنْزِلَتْ سُوْرَةٌ اَنْ اٰمِنُوْا بِاللّٰهِ وَجَاهِدُوْا مَعَ رَسُوْلِهِ اسْتَأْذَنَكَ اُولُوا الطَّوْلِ مِنْهُمْ وَقَالُوْا ذَرْنَا نَكُنْ مَّعَ الْقٰعِدِيْنَ٨٦
Wa iżā unzilat sūratun an āminū billāhi wa jāhidū ma‘a rasūlihista'żanaka uluṭ-ṭauli minhum wa qālū żarnā nakum ma‘al-qā‘idīn(a).
[86]
Serto kalu diturunken suatu surat (yên merintake supayo wong munafik niku beimanlah niko pado Allah serto bejihad bareng Rasul-Nyo, cengkila wong-wong yên sanggup di antaro wong-wong niku nyatu izin ngen niko (peranti nano bejihad) serto kelapnyo: "Talakkela kame’ tinggal ingen wong-wong yên lenggê". 562
562) Ma’sudnyo: wong-wong yên nano tumut perang.
رَضُوْا بِاَنْ يَّكُوْنُوْا مَعَ الْخَوَالِفِ وَطُبِعَ عَلٰى قُلُوْبِهِمْ فَهُمْ لَا يَفْقَهُوْنَ٨٧
Raḍū bi'ay yakūnū ma‘al-khawālifi wa ṭubi‘a ‘alā qulūbihim fahum lā yafqahūn(a).
[87]
Wong-wong niku demen tinggal ngen wong yên nano beperang, 563 serto ati wong-wong niku sampun dikunci padem, dades wong-wong niku nano paham (ragapnyo beiman serto bejihad
563) Ma’sudnyo: betino-betino, ana-ana’, wong-wong lemah, wong-wong yên sakît serto wong-wong yên sampun tua.
لٰكِنِ الرَّسُوْلُ وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مَعَهٗ جَاهَدُوْا بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْۗ وَاُولٰۤىِٕكَ لَهُمُ الْخَيْرٰتُ ۖوَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ٨٨
Lākinir-rasūlu wal-lażīna āmanū ma‘ahū jāhadū bi'amwālihim wa anfusihim, wa ulā'ika lahumul-khairāt(u), wa ulā'ika humul-mufliḥūn(a).
[88]
Tapi Rasul serto wong-wong yên beiman bersama dio, bejihad dengen harto serto jiwonyo. Serto wong-wong nikula wong-wong yên nerimo kebajikan, serto wong niku nikula wong yên beuntung.
اَعَدَّ اللّٰهُ لَهُمْ جَنّٰتٍ تَجْرِيْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَاۗ ذٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيْمُ ࣖ٨٩
A‘addallāhu lahum jannātin tajrī min taḥtihal-anhāru khālidīna fīhā, żālikal-fauzul-‘aẓīm(u).
[89]
Allah sampun nyaweske bagi wong-wong niku surga yên ngalir di bawanyo sungi-sungi, wong-wong niku mantep di jerûnyo. Nikula kemenangan yên ageng.
وَجَاۤءَ الْمُعَذِّرُوْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ لِيُؤْذَنَ لَهُمْ وَقَعَدَ الَّذِيْنَ كَذَبُوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۗسَيُصِيْبُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا مِنْهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ٩٠
Wa jā'al-mu‘ażżirūna minal-a‘rābi liyu'żana lahum wa qa‘adal-lażīna każabullāha wa rasūlah(ū), sayuṣībul-lażīna kafarū minhum ‘ażābun alīm(un).
[90]
Serto diantaro wong-wong Arab Badui rawû (pado nabi) ngesûng alesan, supayo diizinke ( nano kesah beperang), sedang wong-wong yên mbohongke Allah serto Rosul-Nyo, lenggê ngedem. Mengkin wong-wong yên kafir diantaro wong-wong niku bakal ditimpo azab yên pedih.
لَيْسَ عَلَى الضُّعَفَاۤءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضٰى وَلَا عَلَى الَّذِيْنَ لَا يَجِدُوْنَ مَا يُنْفِقُوْنَ حَرَجٌ اِذَا نَصَحُوْا لِلّٰهِ وَرَسُوْلِهٖۗ مَا عَلَى الْمُحْسِنِيْنَ مِنْ سَبِيْلٍ ۗوَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌۙ٩١
Laisa ‘alaḍ-ḍu‘afā'i wa lā ‘alal-marḍā wa lā ‘alal-lażīna lā yajidūna mā yunfiqūna ḥarajun iżā naṣaḥū lillāhi wa rasūlih(ī), mā ‘alal-muḥsinīna min sabīl(in), wallāhu gafūrur raḥīm(un).
[91]
Nano bedoso (nano beperang) bagi wong yên lemah, wong yên sakit serto wong yên nano wênten napi-napi yên ayûn diinfaqke, kalu wong-wong niku belaku rêdho pado Allah serto Rosul-Nyo. Nano wênten alesan peranti nyalake wong-wong yên bedamel saể. Serto Allah Maha Pengampûn lagi Maha Penyayang.
وَّلَا عَلَى الَّذِيْنَ اِذَا مَآ اَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لَآ اَجِدُ مَآ اَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ ۖتَوَلَّوْا وَّاَعْيُنُهُمْ تَفِيْضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا اَلَّا يَجِدُوْا مَا يُنْفِقُوْنَۗ٩٢
Wa lā ‘alal-lażīna iżā mā atauka litaḥmilahum qulta lā ajidu mā aḥmilukum ‘alaih(i), tawallau wa a‘yunuhum tafīḍu minad dam‘i ḥazanan allā yajidū mā yunfiqūn(a).
[92]
Serto nano (pulo bedoso) bage wong-wong yển rawûh ngadep ampean (Muhammad), supayo nyatu tunggangan peranti beperang, tapi kelap ampean, “Kulo nano punyo tunggangan peranti membakto niko,” laju wong-wong niku mantu’, dengen belebengan banyu mato kareno sedih, sebab wong niku nano punyo napi- napi yên ayun dinafkahke. 564
564) Ma’sudnyo: wong-wong niku sedî ati kerno nano wênten herto yên ayun dibelanjoke serto kendaraan peranti makto wong-wong niku kesa perang.
۞ اِنَّمَا السَّبِيْلُ عَلَى الَّذِيْنَ يَسْتَأْذِنُوْنَكَ وَهُمْ اَغْنِيَاۤءُۚ رَضُوْا بِاَنْ يَّكُوْنُوْا مَعَ الْخَوَالِفِۙ وَطَبَعَ اللّٰهُ عَلٰى قُلُوْبِهِمْ فَهُمْ لَا يَعْلَمُوْنَ ۔٩٣
Innamas-sabīlu ‘alal-lażīna yasta'żinūnaka wa hum agniyā'(u), raḍū bi'ay yakūnū ma‘al-khawālif(i), wa ṭaba‘allāhu ‘alā qulūbihim fahum lā ya‘lamūn(a).
[93]
Selesernyo niku cumann alesan (peranti nyalahke) wong yên nyatu izin ngen ampêan (peranti nano tumut beperang), padohal wong niku wong sugê-kayo. Wong niku demen tinggal dengen wong-wong yên nano tumut beperang; Allah sampûn ngunci ati wong niku, sehinggo wong-wong niku nano maklûm (akibatnyo).
يَعْتَذِرُوْنَ اِلَيْكُمْ اِذَا رَجَعْتُمْ اِلَيْهِمْ ۗ قُلْ لَّا تَعْتَذِرُوْا لَنْ نُّؤْمِنَ لَكُمْ قَدْ نَبَّاَنَا اللّٰهُ مِنْ اَخْبَارِكُمْ وَسَيَرَى اللّٰهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُوْلُهٗ ثُمَّ تُرَدُّوْنَ اِلٰى عٰلِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ٩٤
Ya‘tażirūna ilaikum iżā raja‘tum ilaihim, qul lā ta‘tażirū lan nu'mina lakum qad nabba'anallāhu min akhbārikum wa sayarallāhu ‘amalakum wa rasūluhū ṡumma turaddūna ilā ‘ālimil-gaibi wasy-syahādati fa yunabbi'ukum bimā kuntum ta‘malūn(a).
[94]
Sedanten wong munafiq yên nano tumut beperang ngesûng alesan kepado niko saat panggiî kepado wong-wong niku. Cerios-kela (Muhammad): “Nano perlu niko ngesûng alesan, kame’ nano pecayo ngen niko, selesernyo Allah sampun ngesûng wikan pado kame’ tentang niko mantu’. Allah yên wikan nian napi-napi yên gaib serto yên nyato, laju Dio ngesûng wikan kepado niko napi yên sampûn niko damel
سَيَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ لَكُمْ اِذَا انْقَلَبْتُمْ اِلَيْهِمْ لِتُعْرِضُوْا عَنْهُمْ ۗ فَاَعْرِضُوْا عَنْهُمْ ۗ اِنَّهُمْ رِجْسٌۙ وَّمَأْوٰىهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاۤءً ۢبِمَا كَانُوْا يَكْسِبُوْنَ٩٥
Sayaḥlifūna billāhi lakum iżanqalabtum ilaihim litu‘riḍū ‘anhum, fa a‘riḍū ‘anhum, innahum rijs(un), wa ma'wāhum jahannamu jazā'am bimā kānū yaksibūn(a).
[95]
Wong-wong niku ayûn besumpa dengen nami Allah saat niko mantû’ dengen wong-wong niku supayo niko bebîlûk dari wong niku; 565 dades bebîlûkla, karno sebenernyo wong – wong niku bejiwo kotor serto tempatnyo di neraka jahannam sebagî balesan napi yên sampûn wong-wong niku damelke
565) Maksudnyo: nano nyelo wong-wong niku.
يَحْلِفُوْنَ لَكُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ ۚفَاِنْ تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَاِنَّ اللّٰهَ لَا يَرْضٰى عَنِ الْقَوْمِ الْفٰسِقِيْنَ٩٦
Yaḥlifūna lakum litarḍau ‘anhum, fa in tarḍau ‘anhum fa innallāha lā yarḍā ‘anil-qaumil-fāsiqīn(a).
[96]
Wong – wong niku ayûn besumpa dengen niko supaya niko ayûn nerimonyo, tapi walaupun niko nerimonyo, Allah nano rêdo pada wong – wong yên fasik
اَلْاَعْرَابُ اَشَدُّ كُفْرًا وَّنِفَاقًا وَّاَجْدَرُ اَلَّا يَعْلَمُوْا حُدُوْدَ مَآ اَنْزَلَ اللّٰهُ عَلٰى رَسُوْلِهٖ ۗوَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ٩٧
Al-a‘rābu asyaddu kufraw wa nifāqaw wa ajdaru allā ya‘lamū ḥudūda mā anzalallāhu ‘alā rasūlih(ī), wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[97]
Wong–wong Arab Badui 566 niku langkûng kuat kafiran serto munafiknyo, serto wajar nian kalu nano wikan hukum–hukum yên sampûn diturunke Allah pada rasulNyo Allah Maha ma’lûm Maha Bijaksano
566) Wong-wong Badwi ya'ni wong-wong Arab yên berdiam di pasertog pasir yên hidupnya sesampun niku berpindah-pindah.
وَمِنَ الْاَعْرَابِ مَنْ يَّتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ مَغْرَمًا وَّيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَاۤىِٕرَ ۗعَلَيْهِمْ دَاۤىِٕرَةُ السَّوْءِ ۗوَاللّٰهُ سَمِيْعٌ عَلِيْمٌ٩٨
Wa minal-a‘rābi may yattakhiżu mā yunfiqu magramaw wa yatarabbaṣu bikumud-dawā'ir(a), ‘alaihim dā'iratus-sau'(i), wallāhu samī‘un ‘alīm(un).
[98]
Serto diantaro wong-wong Badui niku wênten yên nganggap napi yên di infaq dades kerugian serto dio nunggu–nunggu bahayo, serto Allah Maha Nenger serto Maha Ma’lum.
وَمِنَ الْاَعْرَابِ مَنْ يُّؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ قُرُبٰتٍ عِنْدَ اللّٰهِ وَصَلَوٰتِ الرَّسُوْلِ ۗ اَلَآ اِنَّهَا قُرْبَةٌ لَّهُمْ ۗ سَيُدْخِلُهُمُ اللّٰهُ فِيْ رَحْمَتِهٖ ۗاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ ࣖ٩٩
Wa minal-a‘rābi may yu'minu billāhi wal-yaumil-ākhiri wa yattakhiżu mā yunfiqu qurubātin ‘indallāhi wa ṣalawātir-rasūl(i), alā innahā qurbatul lahum, sayudkhiluhumullāhu fī raḥmatih(ī), innallāha gafūrur raḥīm(un).
[99]
Serto diantara wong-wong Arab Badui niku wênten yên beiman pada Allah serto dinten kiamat serto ningali napi yên sampûn di infaqkenyo di jalan Allah sebagî jalan mara’ke awa' dengen Allah serto sholawat rosul, wikanla selesernya infaq niku suatu caro peranti wong niku peranti mara’ke awa' dengen Allah. Mengkin Allah ayûn maso’ ke jerû rahmat-nya selesernyo Allah Maha Pengampun lagi Maha Penyayang
وَالسّٰبِقُوْنَ الْاَوَّلُوْنَ مِنَ الْمُهٰجِرِيْنَ وَالْاَنْصَارِ وَالَّذِيْنَ اتَّبَعُوْهُمْ بِاِحْسَانٍۙ رَّضِيَ اللّٰهُ عَنْهُمْ وَرَضُوْا عَنْهُ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَنّٰتٍ تَجْرِيْ تَحْتَهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَآ اَبَدًا ۗذٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيْمُ١٠٠
Was-sābiqūnal-awwalūna minal-muhājirīna wal-anṣāri wal-lażīnattaba‘ūhum bi'iḥsān(in), raḍiyallāhu ‘anhum wa raḍū ‘anhu wa a‘adda lahum jannātin tajrī taḥtahal-anhāru khālidīna fīhā abadā(n), żālikal-fauzul-‘aẓīm(u).
[100]
Serto wong–wong yên duluan mulo-mulo maso’ islam di antaro wong – wong muhajirin serto ansor serto wong yên tumut wong-wong niku dengen saê, Allah rido dengen wong-wong niku serto wong-wong niku jugo rido dengen Allah, Allah nyaweske peranti wong niku suargo yên ngalir dibawahnyo sungi–sungi, mantep di Jerûnyo selambatnyo’, nikula kemenangan yên ageng.
وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِّنَ الْاَعْرَابِ مُنٰفِقُوْنَ ۗوَمِنْ اَهْلِ الْمَدِيْنَةِ مَرَدُوْا عَلَى النِّفَاقِۗ لَا تَعْلَمُهُمْۗ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْۗ سَنُعَذِّبُهُمْ مَّرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّوْنَ اِلٰى عَذَابٍ عَظِيْمٍ ۚ١٠١
Wa mimman ḥaulakum minal-a‘rābi munāfiqūn(a),wa min ahlil-madīnati maradū ‘alan nifāq(i), lā ta‘lamuhum, naḥnu na‘lamuhum, sanu‘ażżibuhum marrataini ṡumma yuraddūna ilā ‘ażābin ‘aẓīm(in).
[101]
Serto diantaro wong – wong arab Badui yên wênten di sekiter niko 567 munafik, wong-wong niku teliwat jerû kemunafikan nyo. Ampêan (Muhammad) nano wikan wong-wong niku. Tapi Kamê’ wikan. Mengkin wong-wong niku ayûn kame’ sikso duo kali, sampûn niku wong-wong niku ayûn di mantû’ke pado azab yên ageng
567) Ma’sudnyo: wong-wong Badwi yên bediem di sekiter Madinah.
وَاٰخَرُوْنَ اعْتَرَفُوْا بِذُنُوْبِهِمْ خَلَطُوْا عَمَلًا صَالِحًا وَّاٰخَرَ سَيِّئًاۗ عَسَى اللّٰهُ اَنْ يَّتُوْبَ عَلَيْهِمْۗ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ١٠٢
Wa ākharūna‘tarafū biżunūbihim khalaṭū ‘amalan ṣāliḥaw wa ākhara sayyi'ā(n), ‘asallāhu ay yatūba ‘alaihim, innallāha gafūrur raḥīm(un).
[102]
Serto wênten pulo wong lian yên ngakui doso–dosonyo. Wong–wong niku nyampûrke yên saê dengen damelan lian yên jahat. Mugo-mugo Allah nerimo tobat wong–wong niku. Leser nian Allah Maha Pengampûn Maha Penyayang.
خُذْ مِنْ اَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيْهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْۗ اِنَّ صَلٰوتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْۗ وَاللّٰهُ سَمِيْعٌ عَلِيْمٌ١٠٣
Khuż min amwālihim ṣadaqatan tuṭahhiruhum wa tuzakkīhim bihā wa ṣalli ‘alaihim, inna ṣalātaka sakanul lahum, wallāhu samī‘un ‘alīm(un).
[103]
Embillah dari harto wong–wong niku zakat guno mbersihke 568 serto nyucike 569 wong-wong niku serto berdoala peranti wong–wong niku, selesernyo leser doa niko niku nimbûlke ketentreman jiwo peranti wong–wong niku. Allah Maha Nenger Maha ma’lûm.
568) Ma’sudnyo: zakat niku nyucike wong-wong niku dari medit serto cinto yên belebî kepado herto bendo
569) Ma’sudnyo: zakat niku nyûbûrke sifat-sifat kesaêan jerû ati wong-wong niku serto mersîke herto bendo wong-wong niku.
اَلَمْ يَعْلَمُوْٓا اَنَّ اللّٰهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهٖ وَيَأْخُذُ الصَّدَقٰتِ وَاَنَّ اللّٰهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمُ١٠٤
Alam ya‘lamū annallāha huwa yaqbalut-taubata ‘an ‘ibādihī wa ya'khużuṣ-ṣadaqāti wa annallāha huwat-tawwābur-raḥīm(u).
[104]
Napi wong niku nano wikan leser Allah nerimo tobat hambo–hambanyo serto nerimo zakat nyo serto Allah Maha Nerimo Tobat Maha Penyayang.
وَقُلِ اعْمَلُوْا فَسَيَرَى اللّٰهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُوْلُهٗ وَالْمُؤْمِنُوْنَۗ وَسَتُرَدُّوْنَ اِلٰى عٰلِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَۚ١٠٥
Wa quli‘malū fa sayarallāhu ‘amalakum wa rasūluhū wal-mu'minūn(a), wa saturaddūna ilā ‘ālimil-gaibi wasy-syahādati fa yunabbi'ukum bimā kuntum ta‘malūn(a).
[105]
Serto cerioskela:” Bedamella niko dades Allah ayûn ningali damelanmu, ma’niku jugo rosul nyo serto wong–wong mu’min. Serto niko ayûn di mantû’ke kepado Allah yên naoni yên gaib serto yên nyato. Serto dijelaskenyo napi yên sampûn niko damelke”.
وَاٰخَرُوْنَ مُرْجَوْنَ لِاَمْرِ اللّٰهِ اِمَّا يُعَذِّبُهُمْ وَاِمَّا يَتُوْبُ عَلَيْهِمْۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ١٠٦
Wa ākharūna murjaunal li'amrillāhi immā yu‘ażżibuhum wa immā yatūbu ‘alaihim, wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[106]
Serto wênten pulo wong–wong lian yên di undurke sampei wênten keputusan Allah. Napi Allah ayûn nyikso atau nerimo tobat wong-wong niku. Allah Maha Naoni Maha Bijaksano.
وَالَّذِيْنَ اتَّخَذُوْا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَّكُفْرًا وَّتَفْرِيْقًاۢ بَيْنَ الْمُؤْمِنِيْنَ وَاِرْصَادًا لِّمَنْ حَارَبَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ مِنْ قَبْلُ ۗوَلَيَحْلِفُنَّ اِنْ اَرَدْنَآ اِلَّا الْحُسْنٰىۗ وَاللّٰهُ يَشْهَدُ اِنَّهُمْ لَكٰذِبُوْنَ١٠٧
Wal-lażīnattakhażū masjidan ḍirāraw wa kufraw wa tafrīqam bainal-mu'minīna wa irṣādal liman ḥāraballāha wa rasūlahū min qabl(u), wa layaḥlifunna in aradnā illal-ḥusnā, wallāhu yasyhadu innahum lakāżibūn(a).
[107]
Serto diantaro wong–wong munafik niku wênten yên negakke mesjid peranti nembûlke bencano (pado wong–wong beiman), peranti kekafiran, serto peranti mecah bela diantaro wong–wong yên beiman serto nunggu rawûnyo wong yên sampûn memerangi Allah. sejak kerihin; 570 wong-wong niku cengki besumpa:”Kame’ cuman ngenda’i yên saê”. Serto Allah jadi saksi wong-wong niku pembohong
570) Yên dimaksud dengen wong yên sampun merangi Allah serto Rasul-Nyo seja’ kerîhîn ya'ni sios wong pendeta Nasrani benami Abu 'Amir, yên wong-wong niku tunggu-tunggu rawûnyo dari Syiria peranti semayang di masjid yên wong-wong niku tega’ke niku, serto makto tentaro Romawi yên ayun merangi kaum muslimin. Tapi rawûnyo Abu 'Amir niki nano Jadi kerno io padem di Syiria. serto masjid yên ditega’ke kaum munafik niku diruntuke tehadep perintah Rasulullah s.a.w. bekenaan dengen wahyu yên diterimanya sesampun mantû’ dari perang Tabuk.
لَا تَقُمْ فِيْهِ اَبَدًاۗ لَمَسْجِدٌ اُسِّسَ عَلَى التَّقْوٰى مِنْ اَوَّلِ يَوْمٍ اَحَقُّ اَنْ تَقُوْمَ فِيْهِۗ فِيْهِ رِجَالٌ يُّحِبُّوْنَ اَنْ يَّتَطَهَّرُوْاۗ وَاللّٰهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِيْنَ١٠٨
Lā taqum fīhi abadā(n), lamasjidun ussisa ‘alat-taqwā min awwali yaumin aḥaqqu an taqūma fīh(i), fīhi rijāluy yuḥibbūna ay yataṭahharū, wallāhu yuḥibbul-muṭṭahhirīn(a).
[108]
Nano angsal niko nega’ke semayang di jerûnyo selambat–lambatnyo. Niscayo mesjid yên di tegakke atas niat taqwa sejak dinten pertamo lebih saê negakke sholat di jerûnyo; di Jerûnyo wênten wong yên demen mbersihke awa'. Allah demen sami wong–wong suci..
اَفَمَنْ اَسَّسَ بُنْيَانَهٗ عَلٰى تَقْوٰى مِنَ اللّٰهِ وَرِضْوَانٍ خَيْرٌ اَمْ مَّنْ اَسَّسَ بُنْيَانَهٗ عَلٰى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهٖ فِيْ نَارِ جَهَنَّمَۗ وَاللّٰهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الظّٰلِمِيْنَ١٠٩
Afaman assasa bun-yānahū ‘alā taqwā minallāhi wa riḍwānin khairun am man assasa bun-yānahū ‘alā syafā jurufin hārin fanhāra bihī fī nāri jahannam(a), wallāhu lā yahdil-qaumaẓ-ẓālimīn(a).
[109]
Dades napi wong–wong yên negakke mesjid atas dasar taqwa kepado Allah serto ridonyo niku langkûng saê, atau wong–wong yên nega’ke bengunannyo di pinggir jurang yên rûntû lalu bangunan niku rûbû besami dengen dio di jerû nerako jahanam. Allah nano ngesûng petunjuk pado wong–wong zholim
لَا يَزَالُ بُنْيَانُهُمُ الَّذِيْ بَنَوْا رِيْبَةً فِيْ قُلُوْبِهِمْ اِلَّآ اَنْ تَقَطَّعَ قُلُوْبُهُمْۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ ࣖ١١٠
Lā yazālu bun-yānuhumul-lażī banau rībatan fī qulūbihim illā an taqaṭṭa‘a qulūbuhum, wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[110]
Bangunan yên tega’ke wong niku selalu jadi sebab ragu–ragu di jerû atinyo niku, hinggo atinyo ancûr. 571 Serto Allah Maha Ma’lum Maha Bijaksano.
571) Ma’sudnyo: kalu perasaan wong-wong niku sampun lenyep. wênten pulo' yên nafsîrke kalu wong-wong niku nano angsal taubat male.
۞ اِنَّ اللّٰهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِيْنَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَۗ يُقَاتِلُوْنَ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ فَيَقْتُلُوْنَ وَيُقْتَلُوْنَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِى التَّوْرٰىةِ وَالْاِنْجِيْلِ وَالْقُرْاٰنِۗ وَمَنْ اَوْفٰى بِعَهْدِهٖ مِنَ اللّٰهِ فَاسْتَبْشِرُوْا بِبَيْعِكُمُ الَّذِيْ بَايَعْتُمْ بِهٖۗ وَذٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيْمُ١١١
Innallāhasytarā minal-mu'minīna anfusahum wa amwālahum bi'anna lahumul-jannah(ta), yuqātilūna fī sabīlillāhi fa yaqtulūna wa yuqtalūna wa‘dan ‘alaihi ḥaqqan fit-taurāti wal-injīli wal-qur'ān(i), wa man aufā bi‘ahdihī minallāhi fastabsyirū bibai‘ikumul-lażī bāya‘tum bih(ī), wa żālika huwal-fauzul-‘aẓīm(u).
[111]
Leser nian, Allah numbas dari wong mukmin, jiwo serto hartonyo dengen ngesûng suargo . Wong-wong niku beperang di jalan Allah, munu atau atau di bunu sebagî janji peranti wong niku yên leser di Jerû Taurat, Injil serto al – Quran. Serto sinten yên lebih nepati janji selian Allah dades ragapla dengen jual beli yên sampûn niko damelke serto demikian nikula kemenangan yên ageng
اَلتَّاۤىِٕبُوْنَ الْعٰبِدُوْنَ الْحٰمِدُوْنَ السَّاۤىِٕحُوْنَ الرّٰكِعُوْنَ السّٰجِدُوْنَ الْاٰمِرُوْنَ بِالْمَعْرُوْفِ وَالنَّاهُوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَالْحٰفِظُوْنَ لِحُدُوْدِ اللّٰهِ ۗوَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِيْنَ١١٢
At tā'ibūnal-‘ābidul-ḥāmidūnas-sā'iḥūnar-rāki‘ūnas-sājidūnal-āmirūna bil-ma‘rūfi wan-nāhūna ‘anil-munkari wal-ḥāfiẓūna liḥudūdillāh(i), wa basysyiril-mu'minīn(a).
[112]
Wong–wong yên betobat, beribada, muji Allah, mengembara 572 (untu’ ilmu serto agamo), ruku’, sujud, ngêngkên bedamel saê serto negah dari yên munkar , serto yên memeliharo hukum agamo Allah, serto ragapkela wong–wong yên beiman
572) Ma’sudnyo: melawat peranti ilmu atawa berjihad. wênten pulo' yên nafsîrke dengen wong yên bepuasa.
مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اَنْ يَّسْتَغْفِرُوْا لِلْمُشْرِكِيْنَ وَلَوْ كَانُوْٓا اُولِيْ قُرْبٰى مِنْۢ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ اَنَّهُمْ اَصْحٰبُ الْجَحِيْمِ١١٣
Mā kāna lin-nabiyyi wal-lażīna āmanū ay yastagfirū lil-musyrikīna wa lau kānū ulī qurbā mim ba‘di mā tabayyana lahum annahum aṣḥābul-jaḥīm(i).
[113]
Nano pantes peranti nabi serto wong–wong beiman nyatu ampûnan dari Allah peranti wong musyrik, sekalipun wong – wong niku sanak beroyot nyo. setelah jelas perantinyo bahwa wong musyrik niku penunggu nerako Jahim
وَمَا كَانَ اسْتِغْفَارُ اِبْرٰهِيْمَ لِاَبِيْهِ اِلَّا عَنْ مَّوْعِدَةٍ وَّعَدَهَآ اِيَّاهُۚ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهٗٓ اَنَّهٗ عَدُوٌّ لِّلّٰهِ تَبَرَّاَ مِنْهُۗ اِنَّ اِبْرٰهِيْمَ لَاَوَّاهٌ حَلِيْمٌ١١٤
Wa mā kānastigfāru ibrāhīma li'abīhi illā ‘am mau‘idatiw wa‘adahā iyyāh(u), falammā tabayyana lahū annahū ‘aduwwul lillāhi tabarra'a minh(u), inna ibrāhīma la'awwāhun ḥalīm(un).
[114]
Serto nano wênten istighfar Nabi Ibrohim peranti abanyo, nano lian cuman kerno janji yên sampun dikrarkenyo kepado abanyo. dades ketiko la jelas peranti Ibrahim basonyo Bapaknyo musu Allah, dades Ibrahim ngelepaske awa' darinyo leser Ibrahim niku wong yên sangat lembut atinyo lagi penyantun.
وَمَا كَانَ اللّٰهُ لِيُضِلَّ قَوْمًاۢ بَعْدَ اِذْ هَدٰىهُمْ حَتّٰى يُبَيِّنَ لَهُمْ مَّا يَتَّقُوْنَۗ اِنَّ اللّٰهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمٌ١١٥
Wa mā kānallāhu liyuḍilla qaumam ba‘da iż hadāhum ḥattā yubayyina lahum mā yattaqūn(a), innallāha bikulli syai'in ‘alīm(un).
[115]
Serto Allah nano ayûn nyasarke 573 suatu kaum sesampûn wong-wong niku disûngnyo petunju’ sehinggo jelask pado wong niku napi yên nano angsal didamel 574 . leser Allah sangat Ma’lum dengen sedantennyo
573) Disesetke Allah retinyo: bahwo wong niku seset behubung keingkarannyo serto nano ayun mahami petûnjû’-petûnjû’ Allah. jerû ayat niki, kerno wong-wong niku ingker serto nano ayun mahami napi sebabnyo Allah dadeske nyamuk sebagî perumpamoan, dades wong-wong niku niku dades seset.
574) Ma’sudnyo: sios hambo nano ayun diazab olê Allah semato-mato kerno kesesetannyo, kacuali kalu hambo niku ngelanggar perinta-perinta yên sampun dijelaske.
اِنَّ اللّٰهَ لَهٗ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ يُحْيٖ وَيُمِيْتُۗ وَمَا لَكُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ مِنْ وَّلِيٍّ وَّلَا نَصِيْرٍ١١٦
Innallāha lahū mulkus-samāwāti wal-arḍ(i), yuḥyī wa yumīt(u), wa mā lakum min dūnillāhi miw waliyyiw wa lā naṣīr(in).
[116]
Leser punyo Allah kekuasoan di langit serto di bumi; dio ngûrîpke serto mademke, nano wênten peranti niko pelindung serto yên penûlûng selian Allah
لَقَدْ تَّابَ اللّٰهُ عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهٰجِرِيْنَ وَالْاَنْصَارِ الَّذِيْنَ اتَّبَعُوْهُ فِيْ سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْۢ بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيْغُ قُلُوْبُ فَرِيْقٍ مِّنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْۗ اِنَّهٗ بِهِمْ رَءُوْفٌ رَّحِيْمٌ ۙ١١٧
Laqat tāballāhu ‘alan-nabiyyi wal-muhājirīna wal-anṣāril-lażīnattaba‘ūhu fī sā‘atil-‘usrati mim ba‘di mā kāda yazīgu qulūbu farīqim minhum ṡumma tāba ‘alaihim, innahū bihim ra'ūfur raḥīm(un).
[117]
Leser Allah sampun nerimo tobat nabi, kaum muhajirin serto ansor yên tumut nabi pado saat–saat sulit sampûn ati dari wong niku ampir bebîlûk, kemudian Allah menerimo tobat wong-wong niku, selesernyo Allah Maha Pengasih Maha Penyayang.
وَّعَلَى الثَّلٰثَةِ الَّذِيْنَ خُلِّفُوْاۗ حَتّٰٓى اِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الْاَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ اَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوْٓا اَنْ لَّا مَلْجَاَ مِنَ اللّٰهِ اِلَّآ اِلَيْهِۗ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوْبُوْاۗ اِنَّ اللّٰهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمُ ࣖ١١٨
Wa ‘alaṡ-ṡalāṡatil-lażīna khullifū, ḥattā iżā ḍāqat ‘alaihimul-arḍu bimā raḥubat wa ḍāqat ‘alaihim anfusuhum wa ẓannū allā malja'a minallāhi illā ilaih(i), ṡumma tāba ‘alaihim liyatūbū, innallāha huwat-tawwābur-raḥīm(u).
[118]
Serto bagî wong tigo 575 yên di tinggalke, sampî saat bumi teraso sempît peranti wong-wong niku padahal bumi maler luas, serto jiwonyo teraso sempit perantinyo, serto wong-wong niku sampun wikan, basonyo nano wênten tempat kêsa dari sikso Allah melianke padoNyo baê; kemudian Allah nerimo tobatnyo, supayo wong-wong niku tetep dijerû tobat nyo. leser Allah sangat Penerimo Tobat Maha Penyayang
575) Ya'ni Ka'ab bin Malik, Hilal bin Umayyah serto Mararah bin Rabi'. wong-wong niku disalake kerno nano tumut perang.
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَكُوْنُوْا مَعَ الصّٰدِقِيْنَ١١٩
Yā ayyuhal-lażīna āmanuttaqullāha wa kūnū ma‘aṣ-ṣādiqīn(a).
[119]
Wahai wong–wong beiman bertaqwala pada Allah dan dadesla niko bekumpul dengen wong–wong yên leser
مَا كَانَ لِاَهْلِ الْمَدِيْنَةِ وَمَنْ حَوْلَهُمْ مِّنَ الْاَعْرَابِ اَنْ يَّتَخَلَّفُوْا عَنْ رَّسُوْلِ اللّٰهِ وَلَا يَرْغَبُوْا بِاَنْفُسِهِمْ عَنْ نَّفْسِهٖۗ ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ لَا يُصِيْبُهُمْ ظَمَاٌ وَّلَا نَصَبٌ وَّلَا مَخْمَصَةٌ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ وَلَا يَطَـُٔوْنَ مَوْطِئًا يَّغِيْظُ الْكُفَّارَ وَلَا يَنَالُوْنَ مِنْ عَدُوٍّ نَّيْلًا اِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهٖ عَمَلٌ صَالِحٌۗ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُضِيْعُ اَجْرَ الْمُحْسِنِيْنَ١٢٠
Mā kāna li'ahlil-madīnati wa man ḥaulahum minal-a‘rābi ay yatakhallafū ‘ar rasūlillāhi wa lā yargabū bi'anfusihim ‘an nafsih(ī), żālika bi'annahum lā yuṣībuhum ẓama'uw wa lā naṣabuw wa lā makhmaṣatun fī sabīlillāhi wa lā yaṭa'ūna mauṭi'ay yagīẓul-kuffāra wa lā yanālūna min ‘aduwwin nailan illā kutiba lahum bihī ‘amalun ṣāliḥ(un), innallāha lā yuḍī‘u ajral-muḥsinīn(a).
[120]
Nano pantes peranti penduduk madinah serto wong–wong Arab Badui yên tinggal di sekiternyo nano tumut ngerêncangi rosulullah pegi beperang, serto nano pantes langkûng nyintoi awa'nyo dewek dari pada awa' rosul; yên demikian niku kerno wong-wong niku nano di timpo keausan, kepayahan serto kelaparan di jalan Allah serto nano pulo nija’ tempat yên nimbûlke mara wong kafir, nano nimpoke bala’ kepado mûsû, kecuali sedanten niku ayûn di tuliske peranti wong-wong niku berupo amal solih. leser Allah nano nyio–nyioke pahalo wong yên bedamel saê.
وَلَا يُنْفِقُوْنَ نَفَقَةً صَغِيْرَةً وَّلَا كَبِيْرَةً وَّلَا يَقْطَعُوْنَ وَادِيًا اِلَّا كُتِبَ لَهُمْ لِيَجْزِيَهُمُ اللّٰهُ اَحْسَنَ مَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ١٢١
Wa lā yunfiqūna nafaqatan ṣagīrataw wa lā kabīrataw wa lā yaqṭa‘ūna wādiyan illā kutiba lahum liyajziyahumullāhu aḥsana mā kānū ya‘malūn(a).
[121]
Serto Wong–wong niku nano ngesûngke infaq, alit atau ageng serto nano pulo nyeberangi lembah (peranti jihad) kecuali di tuliske perantinyo (sebagî amal kebajikan) peranti disûng balesan dari Allah yên langkûng saê dari pado napi yên sampûn wong-wong niku damelke
۞ وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُوْنَ لِيَنْفِرُوْا كَاۤفَّةًۗ فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَاۤىِٕفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُوْا فِى الدِّيْنِ وَلِيُنْذِرُوْا قَوْمَهُمْ اِذَا رَجَعُوْٓا اِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُوْنَ ࣖ١٢٢
Wa mā kānal-mu'minūna liyanfirū kāffah(tan), falau lā nafara min kulli firqatim minhum ṭā'ifatul liyatafaqqahū fid-dīni wa liyunżirū qaumahum iżā raja‘ū ilaihim la‘allahum yaḥżarūn(a).
[122]
Serto nano sepatutnyo wong mukmin niku sedantennyo pegi ke medan perang; ngapo sebagîan dari saben golongan di antaro wong–wong niku nano kesa, peranti mendalemi pengetahuan igamonyo serto peranti ngesûng peringetan pado kaumnyo waktu wong-wong niku mantû’ supayo wong-wong niku wikan nyago awa'nyo
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا قَاتِلُوا الَّذِيْنَ يَلُوْنَكُمْ مِّنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوْا فِيْكُمْ غِلْظَةًۗ وَاعْلَمُوْٓا اَنَّ اللّٰهَ مَعَ الْمُتَّقِيْنَ١٢٣
Yā ayyuhal-lażīna āmanū qātilul-lażīna yalūnakum minal-kuffāri wal-yajidū fīkum gilẓah(tan), wa‘lamū annallāha ma‘al-muttaqīn(a).
[123]
Wahai wong–wong yên beiman perangila wong–wong kafir yên wênten di sekiter niko, endakla wong-wong niku ngerasoke sikap teges, serto taonila bahwa Allah ngerêncangi wong–wong yên bertaqwa
وَاِذَا مَآ اُنْزِلَتْ سُوْرَةٌ فَمِنْهُمْ مَّنْ يَّقُوْلُ اَيُّكُمْ زَادَتْهُ هٰذِهٖٓ اِيْمَانًاۚ فَاَمَّا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا فَزَادَتْهُمْ اِيْمَانًا وَّهُمْ يَسْتَبْشِرُوْنَ١٢٤
Wa iżā mā unzilat sūratun fa minhum may yaqūlu ayyukum zādathu hāżihī īmānā(n), fa ammal-lażīna āmanū fa zādathum īmānaw wa hum yastabsyirūn(a).
[124]
Serto kalu di turunke sios suroh dades di antaro wong-wong niku (wong–wong yên munafik) wênten yên becerios:”Sinten di antaro niko dengen turunnyo suroh niki namba iman nyo?”. dades peranti wong–wong yên beiman, suroh niki nambai imannyo, serto wong-wong niku ngeraso ragap.
وَاَمَّا الَّذِيْنَ فِيْ قُلُوْبِهِمْ مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا اِلٰى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوْا وَهُمْ كٰفِرُوْنَ١٢٥
Wa ammal-lażīna fī qulūbihim maraḍun fa zādathum rijsan ilā rijsihim wa mātū wa hum kāfirūn(a).
[125]
Serto wong–wong yên di Jerû atinyo wênten penyakit 576 , dades dengen suroh niku nambah kotoran yên sampun wênten, wong-wong niku bakal padem diJerû kekafiran.
576) Ma’sudnyo penyakit bathniyah peca' kekafiran, kemunafikan, keragua-raguan serto sebagînyo.
اَوَلَا يَرَوْنَ اَنَّهُمْ يُفْتَنُوْنَ فِيْ كُلِّ عَامٍ مَّرَّةً اَوْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ لَا يَتُوْبُوْنَ وَلَا هُمْ يَذَّكَّرُوْنَ١٢٦
Awalā yarauna annahum yuftanūna fī kulli ‘āmim marrataini ṡumma lā yatūbūna wa lā hum yażżakkarūn(a).
[126]
Serto nanola wong-wong kafir niku meratike bahwo wong-wong niku di uji 577 sekali atau duo kali saben taun namun wong-wong niku nano jugo betobat serto nano pulo ngembil pelajaran
577) Yên dimaksud dengen ujian dingeriki ya'ni: musiba-musiba yên nimpo wong-wong niku peca' tebuka’nyo resio tipu dayo wong-wong niku, pengkhianatan wong-wong niku serto sifat wong-wong niku nyalahi janji.
وَاِذَا مَآ اُنْزِلَتْ سُوْرَةٌ نَّظَرَ بَعْضُهُمْ اِلٰى بَعْضٍۗ هَلْ يَرٰىكُمْ مِّنْ اَحَدٍ ثُمَّ انْصَرَفُوْاۗ صَرَفَ اللّٰهُ قُلُوْبَهُمْ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَفْقَهُوْنَ١٢٧
Wa iżā mā unzilat sūratun naẓara ba‘ḍuhum ilā ba‘ḍ(in), hal yarākum min aḥadin ṡummanṣarafū, ṣarafallāhu qulūbahum bi'annahum qaumul lā yafqahūn(a).
[127]
Serto kalu diturunke sios suro, wong–wong niku saling ngawas sambil becerios:”Wên-tenla sios wong dari kaum muslimin niku yên ningali niko”. Sampun niku wong niku pun kêsa. Allah ngelêngoske ati wong niku di se-babke wong niku kaum yên nano paham
لَقَدْ جَاۤءَكُمْ رَسُوْلٌ مِّنْ اَنْفُسِكُمْ عَزِيْزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيْصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِيْنَ رَءُوْفٌ رَّحِيْمٌ١٢٨
Laqad jā'akum rasūlum min anfusikum ‘azīzun ‘alaihi mā ‘anittum ḥarīṣun ‘alaikum bil-mu'minīna ra'ūfur raḥīm(un).
[128]
Leser sampun rawû kepado niko seorang rosul dari kaum mu dêwê’, berat teraso olenyo penderitaan yên niko alami. Dio kepêngên nian (keimanan serto keselamatan) peranti niko, penyantun serto Penyayang terhadap wong yên beiman.
فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللّٰهُ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۗ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيْمِ ࣖ١٢٩
Fa in tawallau faqul ḥasbiyallāhu lā ilāha illā huw(a), ‘alaihi tawakkaltu wa huwa rabbul-‘arsyil-‘aẓīm(i).
[129]
Dades jiko wong–wong niku belangkûng dari ke imanan, dades cerioskela:” Cungkupla Allah peranti kulo, nano wênten Tuhan selian dio. cuman padonyo kulo betawakal serto Diola Tuhan Yên punyo ‘Arsy yên agung.