Surah Al-Qalam
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
نۤ ۚوَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُوْنَۙ١
Nūn, wal-qalami wa mā yasṭurūn(a).
[1]
Nun, demi pena serto napi yên wong-wong niku tûlîs,
مَآ اَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّكَ بِمَجْنُوْنٍ٢
Mā anta bini‘mati rabbika bimajnūn(in).
[2]
berkat nikmat Tuhan niko, niko (Muhammad) selesernyo dêdênyo wong gilo.
وَاِنَّ لَكَ لَاَجْرًا غَيْرَ مَمْنُوْنٍۚ٣
Wa inna laka la'ajran gaira mamnūn(in).
[3]
serto selesernyo peranti niko nian-nian pahalo yên ageng yên nano pûtûs- pûtûsnyo.
وَاِنَّكَ لَعَلٰى خُلُقٍ عَظِيْمٍ٤
Wa innaka la‘alā khuluqin ‘aẓīm(in).
[4]
serto selesernyo niko bebudi pekerti yên mulio nian.
فَسَتُبْصِرُ وَيُبْصِرُوْنَۙ٥
Fasatubṣiru wa yubṣirūn(a).
[5]
Dades mengkîn niko ayun ningali serto wong-wong niku (wong-wong kafîrpun) jugo ayun ningali,
بِاَيِّىكُمُ الْمَفْتُوْنُ٦
Bi'ayyikumul-maftūn(u).
[6]
sinten di antaro niko yên gilo.
اِنَّ رَبَّكَ هُوَ اَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيْلِهٖۖ وَهُوَ اَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِيْنَ٧
Inna rabbaka huwa a‘lamu biman ḍalla ‘an sabīlih(ī), wa huwa a‘lamu bil-muhtadīn(a).
[7]
Selesernyo Tuhan niko, Dio-la Yên langkung wikan sinten yên seset dari jalan-Nyo; serto Dio-la Yên langkung wikan sinten wong-wong yên angsal hidayah.
فَلَا تُطِعِ الْمُكَذِّبِيْنَ٨
Falā tuṭi‘il-mukażżibīn(a).
[8]
dades nano angsal niko numuti wong-wong yên nustoke (ayat-ayat Allah).
وَدُّوْا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُوْنَۚ٩
Waddū lau tudhinu fayudhinūn(a).
[9]
dades wong-wong niku ayûn supayo niko besikap lunak dades wong-wong niku besikap lunak (pulo' kepado niko).
وَلَا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَّهِيْنٍۙ١٠
Wa lā tuṭi‘ kulla ḥallāfim mahīn(in).
[10]
serto nano angsal niko numuti saben wong yên kata besumpa lagi hino,
هَمَّازٍ مَّشَّاۤءٍۢ بِنَمِيْمٍۙ١١
Hammāzim masysyā'im binamīm(in).
[11]
yên kata ngatoi, yên semakîn nemen ngambûrke fitnah,
مَّنَّاعٍ لِّلْخَيْرِ مُعْتَدٍ اَثِيْمٍۙ١٢
Mannā‘il lil-khairi mu‘tadin aṡīm(in).
[12]
yên ngerintangi sedanten yên saê, yên tepeliwat jugo kata doso,
عُتُلٍّۢ بَعْدَ ذٰلِكَ زَنِيْمٍۙ١٣
‘Utullim ba‘da żālika zanīm(in).
[13]
yên betabiat kasar, selian dari niku, yên tekelahar kejahatannyo,
اَنْ كَانَ ذَا مَالٍ وَّبَنِيْنَۗ١٤
An kāna żā māliw wa banīn(a).
[14]
Kereno dio sugî serto kata anak 1041
1041) Wong yên wêntên kata anak serto harto langkung muda wênten penumut. tapi kalu dio wêntên sifat-sifat peca’ pado ayat 10-13, nanola dio angsal ditumuti
اِذَا تُتْلٰى عَلَيْهِ اٰيٰتُنَا قَالَ اَسَاطِيْرُ الْاَوَّلِيْنَۗ١٥
Iżā tutlā ‘alaihi āyātunā qāla asāṭīrul-awwalīn(a).
[15]
Napibilo dibacoke kepadonyo ayat-ayat Kame’, io bekelap: "(niki wêntenla) dongeng-dongengan wong-wong kerehîn."
سَنَسِمُهٗ عَلَى الْخُرْطُوْمِ١٦
Sanasimuhū ‘alal-khurṭūm(i).
[16]
mengkîn ayûn Kame’ sung tando dio di belalai (nyo) 1042
1042) Yên dimaksud dengen belalai di ngeriki iola cungur. dipake kelap belalai di ngeriki sebagî penghinoan
اِنَّا بَلَوْنٰهُمْ كَمَا بَلَوْنَآ اَصْحٰبَ الْجَنَّةِۚ اِذْ اَقْسَمُوْا لَيَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحِيْنَۙ١٧
Innā balaunāhum kamā balaunā aṣḥābal-jannah(ti), iż aqsamū layaṣrimunnahā muṣbiḥīn(a).
[17]
Selesernyo Kame’ sampun nguji wong-wong niku (musyrikin Mekah) sema’ pundi Kame’ sampun nguji yên wênten kebun, sewaktu wong-wong niku besumpa bahwo wong-wong niku selesernyo ayun metîk (hasil) nyo di pagi dinten,
وَلَا يَسْتَثْنُوْنَ١٨
Wa lā yastaṡnūn(a).
[18]
serto wong-wong niku nano ngelapke: “Insya Allah”.
فَطَافَ عَلَيْهَا طَاۤىِٕفٌ مِّنْ رَّبِّكَ وَهُمْ نَاۤىِٕمُوْنَ١٩
Fa ṭāfa ‘alaihā ṭā'ifum mir rabbika wa hum nā'imūn(a).
[19]
sampun niku kebun niku diliputi malapetako (yên rawû) dari Tuhan niko sewaktu wong- wong niku sedeng tilem,
فَاَصْبَحَتْ كَالصَّرِيْمِۙ٢٠
Fa aṣbaḥat kaṣ-ṣarīm(i).
[20]
dades, dadesla kebûn niku item peca’ malem yên gelap gulito. 1043
1043) Dades mutungla kebun niku serto tinggal areng-arengnyo yên item peca’ malem
فَتَنَادَوْا مُصْبِحِيْنَۙ٢١
Fa tanādau muṣbiḥīn(a).
[21]
sampun niku wong-wong niku bejerîtan di benjîng dinten:
اَنِ اغْدُوْا عَلٰى حَرْثِكُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰرِمِيْنَ٢٢
Anigdū ‘alā ḥarṡikum in kuntum ṣārimīn(a).
[22]
"kêsala di waktu benjîng (niki) ke kebun niko kalu niko ayûn metî’ buanyo".
فَانْطَلَقُوْا وَهُمْ يَتَخَافَتُوْنَۙ٢٣
Fanṭalaqū wa hum yatakhāfatūn(a).
[23]
dades kêsala wong-wong niku salîng bebîsîk- bîsîk.
اَنْ لَّا يَدْخُلَنَّهَا الْيَوْمَ عَلَيْكُمْ مِّسْكِيْنٌۙ٢٤
Allā yadkhulannahal-yauma ‘alaikum miskīn(un).
[24]
"Pado dinten niki nano angsalla wênten sesios wong mîskîn melebet ke jerû kebûn niko".
وَّغَدَوْا عَلٰى حَرْدٍ قٰدِرِيْنَ٢٥
Wa gadau ‘alā ḥardin qādirīn(a).
[25]
serto kêsala wong-wong niku di benjîng dinten dengen niat ngalangi (wong-wong mîskîn) padohal wong-wong niku mampu (nolongnyo).
فَلَمَّا رَاَوْهَا قَالُوْٓا اِنَّا لَضَاۤلُّوْنَۙ٢٦
Falammā ra'auhā qālū innā laḍāllūn(a).
[26]
Ketiko wong-wong niku ningali kebon niku, wong-wong niku bekelap: "Selesernyo kito nian-nian wong-wong yên seset (jalan),
بَلْ نَحْنُ مَحْرُوْمُوْنَ٢٧
Bal naḥnu maḥrūmūn(a).
[27]
bahkan kito nano anagsal napi saos.
قَالَ اَوْسَطُهُمْ اَلَمْ اَقُلْ لَّكُمْ لَوْلَا تُسَبِّحُوْنَ٢٨
Qāla ausaṭuhum alam aqul lakum lau lā tusabbiḥūn(a).
[28]
Bekelapla sios wong yên langkung saê pikirannyo di antaro wong-wong niku: " dêdênyo kulo sampun ngelapke kepado niko, ngapo niko nano betasbî (kepado Tuhan niko)?" 1044
1044) Yên dimaksud bertasbi kepado Tuhan nikula nyukuri nikmat-Nyo serto nano niatke sesios yên betentangan dengen kêngkênan Tuhan peca’; niatke nano ayun ngesung fakîr miskin.
قَالُوْا سُبْحٰنَ رَبِّنَآ اِنَّا كُنَّا ظٰلِمِيْنَ٢٩
Qālū subḥāna rabbinā innā kunnā ẓālimīn(a).
[29]
wong-wong niku ngelapke: "Maha Suci Tuhan Kame’, Selesernyo Kame’ wêntenla wong-wong yêng zalim".
فَاَقْبَلَ بَعْضُهُمْ عَلٰى بَعْضٍ يَّتَلَاوَمُوْنَ٣٠
Fa'aqbala ba‘ḍuhum ‘alā ba‘ḍiy yatalāwamūn(a).
[30]
sampun niku sebagîan wong-wong niku ngadepi sebagîan yên lian serayo nyelo-nyelo.
قَالُوْا يٰوَيْلَنَآ اِنَّا كُنَّا طٰغِيْنَ٣١
Qālū yā wailanā innā kunnā ṭāgīn(a).
[31]
Wong-wong niku bekelap: "ya’wa celakola kito; selesernyo kito niki wêntenla wong- wong yên tepeliwat".
عَسٰى رَبُّنَآ اَنْ يُّبْدِلَنَا خَيْرًا مِّنْهَآ اِنَّآ اِلٰى رَبِّنَا رٰغِبُوْنَ٣٢
‘Asā rabbunā ay yubdilanā khairam minhā innā ilā rabbinā rāgibūn(a).
[32]
Mugi-mugi Tuhan kito ngesûngke genti kepado kito dengên (kebûn) yên langkung saê daripado niko; selesernyo kito ngarepke ampunan dari Tuhan kito.
كَذٰلِكَ الْعَذَابُۗ وَلَعَذَابُ الْاٰخِرَةِ اَكْبَرُۘ لَوْ كَانُوْا يَعْلَمُوْنَ ࣖ٣٣
Każālikal-‘ażāb(u), wa la‘ażābul-ākhirati akbar(u), lau kānū ya‘lamūn(a).
[33]
Ma’kayo nikula azab (dunio). Selesernyo azab akhîrat langkung ageng kalu wong- wong niku wikan.
اِنَّ لِلْمُتَّقِيْنَ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنّٰتِ النَّعِيْمِ٣٤
Inna lil-muttaqīna ‘inda rabbihim jannātin-na‘īm(i).
[34]
Selesernyo peranti wong-wong yên betakwa (diwêntenke) suargo-suargo yên kebek kenikmatan di sisi Tuhannyo.
اَفَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِيْنَ كَالْمُجْرِمِيْنَۗ٣٥
Afanaj‘alul-muslimīna kal-mujrimīn(a).
[35]
dades napi patût Kame’ dadeske wong-wong Islam niku sami dengên wong-wong yên bedoso (wong kafîr)? 1045
1045) Maksudnyo: sami tentang balesan yêng diwêntenke Allah peranti wong-wong niku masing-masing.
مَا لَكُمْۗ كَيْفَ تَحْكُمُوْنَۚ٣٦
Mā lakum, kaifa taḥkumūn(a).
[36]
Napi niko (bedamel ma’niku): Ma’pundi niko ngembil kepûtûsan?
اَمْ لَكُمْ كِتٰبٌ فِيْهِ تَدْرُسُوْنَۙ٣٧
Am lakum kitābun fīhi tadrusūn(a).
[37]
Atawa napi niko wêntên sios kitab (yên ditûrûnke Allah) yên niko pelajari?,
اِنَّ لَكُمْ فِيْهِ لَمَا تَخَيَّرُوْنَۚ٣٨
Inna lakum fīhi lamā takhayyarūn(a).
[38]
Selesenyo niko angsal mîlî napi saos yên wênten di jerûnyo.
اَمْ لَكُمْ اَيْمَانٌ عَلَيْنَا بَالِغَةٌ اِلٰى يَوْمِ الْقِيٰمَةِۙ اِنَّ لَكُمْ لَمَا تَحْكُمُوْنَۚ٣٩
Am lakum aimānun ‘alainā bāligatun ilā yaumil-qiyāmah(ti), inna lakum lamā taḥkumūn(a).
[39]
Atawa napi niko wênten janji-janji yên dipekuat dengên sumpa dari Kame’, yên tetep belaku sampî dinten kiamat; selesernyo niko nian-nian angsal ngembîl kepûtûsan (sekendak niko)?
سَلْهُمْ اَيُّهُمْ بِذٰلِكَ زَعِيْمٌۚ٤٠
Salhum ayyuhum biżālika za‘īm(un).
[40]
Takênkela kepado wong-wong niku: "Sinten di antaro wong-wong niku yên betanggûng- jawab tehadep kepûtûsan yên diembîl niku?"
اَمْ لَهُمْ شُرَكَاۤءُۚ فَلْيَأْتُوْا بِشُرَكَاۤىِٕهِمْ اِنْ كَانُوْا صٰدِقِيْنَ٤١
Am lahum syurakā'(u), falya'tū bisyurakā'ihim in kānū ṣādiqīn(a).
[41]
Atawa napi wong-wong niku wêntên sekutu-sekutu? Kalu ma’niku, kendaknyo wong-wong niku ngerawûke sekutu-sekutunyo kalu wong-wong niku wêntenla wong-wong yên leser.
يَوْمَ يُكْشَفُ عَنْ سَاقٍ وَّيُدْعَوْنَ اِلَى السُّجُوْدِ فَلَا يَسْتَطِيْعُوْنَۙ٤٢
Yauma yuksyafu ‘an sāqiw wa yud‘auna ilas-sujūdi falā yastaṭī‘ūn(a).
[42]
Imutla, pado dinten betis disingkepke 1046 serto wong-wong niku dipanggîl peranti besûjûd; dades wong-wong niku nano kuaso. 1047
1046) yên dimaksud dengen betîs disingkepke nikula ngambarke wong yên sedeng ketakutan yên ayûn lari kerno hebatnyo huru-hara dinten kiamat.
1047) Wong-wong niku dikengken sujud niku peranti nguji keimanan wong-wong niku Padohal wong-wong niku nano sanggup lagi kerno pesendian tulang-tulang wong-wong niku sampun lema serto azab sampun ngeliputi wong-wong niku
خَاشِعَةً اَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ۗوَقَدْ كَانُوْا يُدْعَوْنَ اِلَى السُّجُوْدِ وَهُمْ سٰلِمُوْنَ٤٣
Khāsyi‘atan abṣāruhum tarhaquhum żillah(tun), wa qad kānū yud‘auna ilas-sujūdi wa hum sālimun(a).
[43]
Pandangan wong-wong niku nûndûk ke bawa, wong-wong niku diliputi kehinoan. serto selesernyo wong-wong niku kerehîn (di dunio) diseru peranti besûjûd, sewaktu wong-wong niku sehat (tapi wong-wong niku nano namelkenyo).
فَذَرْنِيْ وَمَنْ يُّكَذِّبُ بِهٰذَا الْحَدِيْثِۗ سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِّنْ حَيْثُ لَا يَعْلَمُوْنَۙ٤٤
Fażarnī wa may yukażżibu bihāżal-ḥadīṡi sanastadrijuhum min ḥaiṡu lā ya‘lamūn(a).
[44]
dades serenkela (ya Muhammad) kepado-Kulo (ûrûsan) wong-wong yên nustoke kelapan niki (Al Quran). Kagek Kame’ ayun narîk wong-wong niku dengên berangsûr-angsûr (ke ara kebinasoan) dari ara yên nano wong-wong niku wikan,
وَاُمْلِيْ لَهُمْۗ اِنَّ كَيْدِيْ مَتِيْنٌ٤٥
Wa umlī lahum, inna kaidī matīn(un).
[45]
serto Kulo ngesung tanggu kepado wong-wong niku. Selesernyo rencano-Kulo tegû nian.
اَمْ تَسْـَٔلُهُمْ اَجْرًا فَهُمْ مِّنْ مَّغْرَمٍ مُّثْقَلُوْنَۚ٤٦
Am tas'aluhum ajran fahum mim magramim muṡqalūn(a).
[46]
Atawa niko (Muhammad) nedo upa kepado wong-wong niku, sehinggo wong-wong niku diberati dengen utang?
اَمْ عِنْدَهُمُ الْغَيْبُ فَهُمْ يَكْتُبُوْنَ٤٧
Am ‘indahumul-gaibu fahum yaktubūn(a).
[47]
Atawa wong-wong niku wikan dengen ilmu yên ghaib, sampun niku wong-wong niku nûlîskenyo?
فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُنْ كَصَاحِبِ الْحُوْتِۘ اِذْ نَادٰى وَهُوَ مَكْظُوْمٌۗ٤٨
Faṣbir liḥukmi rabbika wa lā takun kaṣāḥibil-ḥūt(i), iż nādā wa huwa makẓūm(un).
[48]
dades besabarla niko (hei Muhammad) tehadep ketetepan Tuhan niko, serto nano angsal niko ma’kayo wong (Yunus) yên wênten di jerû (perût) iwak ketiko dio bedo’a sedeng atinyo sedî.
لَوْلَآ اَنْ تَدٰرَكَهٗ نِعْمَةٌ مِّنْ رَّبِّهٖ لَنُبِذَ بِالْعَرَاۤءِ وَهُوَ مَذْمُوْمٌ٤٩
Lau lā an tadārakahū ni‘matum mir rabbihī lanubiża bil-‘arā'i wa huwa mażmūm(un).
[49]
Kalu sekironyo dio nano gancang angsal nikmat dari Tuhannyo, nian-nian dio dicampa’ke ke tana tandus dengen tecelo.
فَاجْتَبٰىهُ رَبُّهٗ فَجَعَلَهٗ مِنَ الصّٰلِحِيْنَ٥٠
Fajtabāhu rabbuhū faja‘alahū minaṣ-ṣāliḥīn(a).
[50]
sampun niku Tuhannyo mîlînyo serto nadeskenyo temasûk wong-wong yên sale.
وَاِنْ يَّكَادُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا لَيُزْلِقُوْنَكَ بِاَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُوْلُوْنَ اِنَّهٗ لَمَجْنُوْنٌ ۘ٥١
Wa iy yakādul-lażīna kafarū layuzliqūnaka bi'abṣārihim lammā sami‘uż żikra wa yaqūlūna innahū lamajnūn(un).
[51]
serto selesernyo wong-wong kafîr niku ampîr ngelîncîrke niko dengên pandangan wong-wong niku, katiko wong-wong niku ngerungu Al Quran serto wong-wong niku bekelap: "Selesernyo dio (Muhammad) niku wong yên gilo" 1048 .
1048) Nurut kebiasoan yên tedades di tana Arab, sesios wong angsal minasoke binatang atawa wong ngên nujuke pandangannyo yên tajam. Hal niki ayûn didamelke pulo' kepado Nabi Muhammad s.a.w., tapi Allah meliharonyo, sehinggo tehindar dari bahaya niku, sema’pundi disemayoke Allah jerû surat Al Maidah ayat 67. Kekuatan pandangan mato niku pado maso ma’niki dinten diwawôi ngên hypnotisme.
وَمَا هُوَ اِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعٰلَمِيْنَ ࣖ٥٢
Wa mā huwa illā żikrul lil-‘ālamīn(a).
[52]
serto Al Quran niku nano lian cuma peringetan peranti sedanten umat.