Surah An-Najm
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
وَالنَّجْمِ اِذَا هَوٰىۙ١
Wan-najmi iżā hawā.
[1]
Demi bintang sewaktu tebenem.
مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوٰىۚ٢
Mā ḍalla ṣāḥibukum wa mā gawā.
[2]
Rencang niko (Muhammad) nano seset serto nano pulo keliru.
وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوٰى٣
Wa mā yanṭiqu ‘anil-hawā.
[3]
serto nanola yên dikelapkenyo niku (Al-Quran) nunut keayûnan hawo nafsunyo.
اِنْ هُوَ اِلَّا وَحْيٌ يُّوْحٰىۙ٤
In huwa illā waḥyuy yūḥā.
[4]
Kelapannyo niku nano lian cuman wahyu yên diwahyuke (kepadonyo).
عَلَّمَهٗ شَدِيْدُ الْقُوٰىۙ٥
‘Allamahū syadīdul-quwā.
[5]
Yên diajarke kepadonyo ole (Jibril) yên kuat nian.
ذُوْ مِرَّةٍۗ فَاسْتَوٰىۙ٦
Żū mirrah(tin), fastawā.
[6]
Yên ngewêntêni akal yên cerdas; serto (Jibril niku) nampa’ke awa' dengên rupo yên asli.
وَهُوَ بِالْاُفُقِ الْاَعْلٰىۗ٧
Wa huwa bil-ufuqil-a‘lā.
[7]
Sedeng dio wênten di ûfûk yên tinggi.
ثُمَّ دَنَا فَتَدَلّٰىۙ٨
Ṡumma danā fa tadallā.
[8]
Sesampun niku dia mara’, sampun niku betamba para’ lagi.
فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ اَوْ اَدْنٰىۚ٩
Fa kāna qāba qausaini au adnā.
[9]
Dades, dadesla dio parak (pado Muhammad) kale ujung bûsûr pana atawa para’ nian (lagi).
فَاَوْحٰىٓ اِلٰى عَبْدِهٖ مَآ اَوْحٰىۗ١٠
Fa auḥā ilā ‘abdihī mā auḥā.
[10]
Sesampun niku Dia ngewahyuke kepado hamba-Nyo (Muhammad) napi yên sampun Allah wahyuke.
مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَاٰى١١
Mā każabal-fu'ādu mā ra'ā.
[11]
Atinyo nano nustoke napi yên sampun ditingalnyo.
اَفَتُمٰرُوْنَهٗ عَلٰى مَا يَرٰى١٢
Afa tumārūnahū ‘alā mā yarā.
[12]
dades napika niko (musyrik Mekah) ayûn mantanyo tentang napi yên sampun ditingalnyo?
وَلَقَدْ رَاٰهُ نَزْلَةً اُخْرٰىۙ١٣
Wa laqad ra'āhu nazlatan ukhrā.
[13]
serto selesernyo Muhammad sampun ningali Jibril niku (pado ruponyo yên asli) di waktu yêng lian,
عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهٰى١٤
‘Inda sidratil-muntahā.
[14]
(ya’niku) di Sidratil Muntaha. 1013
1013) 1 Sidratil Muntaha ya’niki panggonan yên pucuk nian pado langit pitu, yên sampun dikunjungi Nabi SAW sewaktu Mi’raj
عِنْدَهَا جَنَّةُ الْمَأْوٰىۗ١٥
‘Indahā jannatul-ma'wā.
[15]
Di paraknyo wênten surgo panggonan tinggal,
اِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ مَا يَغْشٰىۙ١٦
Iż yagsyas-sidrata mā yagsyā.
[16]
(Muhammad ningali Jibril) sewaktu Sidratil Muntaha diliputi ole sesios yên ngeliputinyo.
مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغٰى١٧
Mā zāgal-baṣaru wa mā ṭagā.
[17]
peningalannyo (Muhammad) nano belangkung dari yên ditingalinyo niku serto nano (pulo) ngesertogkunginyo.
لَقَدْ رَاٰى مِنْ اٰيٰتِ رَبِّهِ الْكُبْرٰى١٨
Laqad ra'ā min āyāti rabbihil-kubrā.
[18]
Selesernyo dio sampun ningali sebagîan tando-tando (kekuasoan) Tuhannyo yên ageng nian.
اَفَرَءَيْتُمُ اللّٰتَ وَالْعُزّٰى١٩
Afa ra'aitumul-lāta wal-‘uzzā.
[19]
dades napika patut niko (hei wong-wong musyrik) nganggep al-Lata serto al-Uzza,
وَمَنٰوةَ الثَّالِثَةَ الْاُخْرٰى٢٠
Wa manātaṡ-ṡāliṡatal-ukhrā.
[20]
serto Manah yên ketigo, yên langkung buri (sebagî buda’ betino Allah)
اَلَكُمُ الذَّكَرُ وَلَهُ الْاُنْثٰى٢١
Alakumuż-żakaru wa lahul-unṡā.
[21]
Napika (patut) peranti niko yên lanang serto peranti Allah (budak) yên betino?
تِلْكَ اِذًا قِسْمَةٌ ضِيْزٰى٢٢
Tilka iżan qismatun ḍīzā.
[22]
Yên ma’niku niku cengkila pembagîan yên nano adîl.
اِنْ هِيَ اِلَّآ اَسْمَاۤءٌ سَمَّيْتُمُوْهَآ اَنْتُمْ وَاٰبَاۤؤُكُمْ مَّآ اَنْزَلَ اللّٰهُ بِهَا مِنْ سُلْطٰنٍۗ اِنْ يَّتَّبِعُوْنَ اِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْاَنْفُسُۚ وَلَقَدْ جَاۤءَهُمْ مِّنْ رَّبِّهِمُ الْهُدٰىۗ٢٣
In hiya illā asmā'un sammaitumūhā antum wa ābā'ukum mā anzalallāhu bihā min sulṭān(in), iy yattabi‘ūna illaẓ-ẓanna wa mā tahwal-anfus(u), wa laqad jā'ahum mir rabbihimul-hudā.
[23]
Niku nano lian cuma nami-nami yên niko serto bapak-bapak niko ngewênten-wêntenkenyo; Allah nano nûrûnke sios keterangan peranti (menyembah) nya. Wong-wong niku nano lian cuma numuti sangkaan-sangkaan, serto napi yên diayuni oleh hawo nafsu wong-wong niku serto selesernyo sampun rawû petunju’ kepado wong-wong niku dari Tuhan wong-wong niku.
اَمْ لِلْاِنْسَانِ مَا تَمَنّٰىۖ٢٤
Am lil-insāni mā tamannā.
[24]
Atawa napika wong angsal sedanten yên dicito-citokenyo?
فَلِلّٰهِ الْاٰخِرَةُ وَالْاُوْلٰى ࣖ٢٥
Fa lillāhil-ākhiratu wal-ūlā.
[25]
(Nano), dades cuman kewêntenan Allah keuripan akhîrat serto keuripan dunia.
۞ وَكَمْ مِّنْ مَّلَكٍ فِى السَّمٰوٰتِ لَا تُغْنِيْ شَفَاعَتُهُمْ شَيْـًٔا اِلَّا مِنْۢ بَعْدِ اَنْ يَّأْذَنَ اللّٰهُ لِمَنْ يَّشَاۤءُ وَيَرْضٰى٢٦
Wa kam mim malakin fis-samāwāti lā tugnī syafā‘atuhum syai'an illā mim ba‘di ay ya'żanallāhu limay yasyā'u wa yarḍā.
[26]
serto sepinten katanyo Malaêkat di langit, syafa’at wong-wong niku setîtî’ jugo nano beguno, kacowali sesampun Allah ngijinke peranti wong yên diayûni serto diridhoi (Nyo).
اِنَّ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ لَيُسَمُّوْنَ الْمَلٰۤىِٕكَةَ تَسْمِيَةَ الْاُنْثٰى٢٧
Innal-lażīna lā yu'minūna bil-ākhirati layusammūnal-malā'ikata tasmiyatal-unṡā.
[27]
Selesernyo wong-wong yên nano beriman kepado keuripan akhîrat, wong-wong niku seniannyo namike Malaêkat niku dengên nami betino.
وَمَا لَهُمْ بِهٖ مِنْ عِلْمٍۗ اِنْ يَّتَّبِعُوْنَ اِلَّا الظَّنَّ وَاِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِيْ مِنَ الْحَقِّ شَيْـًٔاۚ٢٨
Wa mā lahum bihī min ‘ilm(in), iy yattabi‘ūna illaẓ-ẓann(a), wa innaẓ-ẓanna lā yugnī minal-ḥaqqi syai'ā(n).
[28]
serto wong-wong niku nano ngewêntêni sesios ilmu tentang niku. Wong-wong niku nano lian cuma numuti sangkoan sedeng selesernyo sangkoan niku nano befaeda setîtî’ pun tehadep keleseran.
فَاَعْرِضْ عَنْ مَّنْ تَوَلّٰىۙ عَنْ ذِكْرِنَا وَلَمْ يُرِدْ اِلَّا الْحَيٰوةَ الدُّنْيَاۗ٢٩
Fa a‘riḍ ‘am man tawallā, ‘an żikrinā wa lam yurid illal-ḥayātad-dun-yā.
[29]
dades ngelengosla (hei Muhammad) dari wong yên ngelengos dari peringetan Kame’, serto nano ngayûni kacowali keuripan dunio.
ذٰلِكَ مَبْلَغُهُمْ مِّنَ الْعِلْمِۗ اِنَّ رَبَّكَ هُوَ اَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيْلِهٖۙ وَهُوَ اَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدٰى٣٠
Żālika mablaguhum minal-‘ilm(i), inna rabbaka huwa a‘lamu biman ḍalla ‘an sabīlih(ī), wa huwa a‘lamu bimanihtadā.
[30]
Nikula setebî-tebî ilmu wong-wong niku. Selesernyo Tuhan niko, Diola yên wikan nian sinten yên seset dari jalan-Nyo serto Dia pulo’ yên wikan nian sinten yên angsal hidayah.
وَلِلّٰهِ مَا فِى السَّمٰوٰتِ وَمَا فِى الْاَرْضِۗ لِيَجْزِيَ الَّذِيْنَ اَسَاۤءُوْا بِمَا عَمِلُوْا وَيَجْزِيَ الَّذِيْنَ اَحْسَنُوْا بِالْحُسْنٰىۚ٣١
Wa lillāhi mā fis-samāwāti wa mā fil-arḍ(i), liyajziyal-lażīna asā'ū bimā ‘amilū wa yajziyal-lażīna aḥsanū bil-ḥusnā.
[31]
serto cuma kewêntenan Allah-la napi yên wênten di langit serto napi yên wênten di bumi supayo Dio ngesung balesan kepado wong-wong yên bedamel buruk teadep napi yên sampun wong-wong niku damelke serto ngesung balesan kepado wong-wong yên bedamel saê dengên pahalo yêng lebî saê (surgo).
اَلَّذِيْنَ يَجْتَنِبُوْنَ كَبٰۤىِٕرَ الْاِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ اِلَّا اللَّمَمَۙ اِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِۗ هُوَ اَعْلَمُ بِكُمْ اِذْ اَنْشَاَكُمْ مِّنَ الْاَرْضِ وَاِذْ اَنْتُمْ اَجِنَّةٌ فِيْ بُطُوْنِ اُمَّهٰتِكُمْۗ فَلَا تُزَكُّوْٓا اَنْفُسَكُمْۗ هُوَ اَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقٰى ࣖ٣٢
Allażīna yajtanibūna kabā'iral-iṡmi wal-fawāḥisya illal-lamam(a), inna rabbaka wāsi‘ul-magfirah(ti), huwa a‘lamu bikum iż ansya'akum minal-arḍi wa iż antum ajinnatun fī buṭūni ummahātikum, falā tuzakkū anfusakum, huwa a‘lamu bimanittaqā.
[32]
(Ya’niku) wong-wong yên nebîhi doso-doso ageng serto damelan keji yên selian dari kesalahan-kesalahan alit. Selesernyo Tuhan niko Maha Luas ampunan-Nyo. serto Dio wikan lebi ngewênteni (tentang kewêntenan) niko sewaktu Dio dadeske niko dari tana serto sewaktu niko maler janin jerû perut ibo’ niko; dades nano angsalla niko ngelapke awa' niko suci. Diola yên wikan nian tentang wong yên betakwa.
اَفَرَءَيْتَ الَّذِيْ تَوَلّٰىۙ٣٣
Afa ra'aital-lażī tawallā.
[33]
dades napika niko ningali wong yên ngelengos (dari Al-Quran)?
وَاَعْطٰى قَلِيْلًا وَّاَكْدٰى٣٤
Wa a‘ṭā qalīlaw wa akdā.
[34]
serto ngesung setîtî’ serto nano ayun ngesung lagi?
اَعِنْدَهٗ عِلْمُ الْغَيْبِ فَهُوَ يَرٰى٣٥
A‘indahū ‘ilmul-gaibi fahuwa yarā.
[35]
Napika dio ngewêntêni ilmu tentang yên ghaib, sehinggo dia wikan (napi yên dikelapke)?
اَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِمَا فِيْ صُحُفِ مُوْسٰى٣٦
Am lam yunabba' bimā fī ṣuḥufi mūsā.
[36]
atawa dereng dikabarke kepadonyo napi yên wênten pado lembaran- lembaran Musa?
وَاِبْرٰهِيْمَ الَّذِيْ وَفّٰىٓ ۙ٣٧
Wa ibrāhīmal-lażī waffā.
[37]
serto lembaran-lembaran Ibrahim yên selalu nyempurnoke semayoan?
اَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰىۙ٣٨
Allā taziru wāziratuw wizra ukhrā.
[38]
(ya’niku) bahwosonya sios wong yên bedoso nano ayûn mikul doso wong lian,
وَاَنْ لَّيْسَ لِلْاِنْسَانِ اِلَّا مَا سَعٰىۙ٣٩
Wa al laisa lil-insāni illā mā sa‘ā.
[39]
serto bahwosonyo sios wong nano ngeangsal selian napi yên sampun didamelkenyo,
وَاَنَّ سَعْيَهٗ سَوْفَ يُرٰىۖ٤٠
Wa anna sa‘yahū saufa yurā.
[40]
serto selesernyo usohonyo niku mengkîn ayûn ditingalke (kepadonyo).
ثُمَّ يُجْزٰىهُ الْجَزَاۤءَ الْاَوْفٰىۙ٤١
Ṡumma yujzāhul-jazā'al-aufā.
[41]
Sesampun niku ayûn disung balesan kepadonya ngên balesan yên sempurno,
وَاَنَّ اِلٰى رَبِّكَ الْمُنْتَهٰىۙ٤٢
Wa anna ilā rabbikal-muntahā.
[42]
serto bahwosonyo kepado Tuhan nikola kesampunan (sedanten sesios),
وَاَنَّهٗ هُوَ اَضْحَكَ وَاَبْكٰى٤٣
Wa annahū huwa aḍḥaka wa abkā.
[43]
serto bahwosonyo Diola yên dadeske wong ketawo serto nangis,
وَاَنَّهٗ هُوَ اَمَاتَ وَاَحْيَاۙ٤٤
Wa annahū huwa amāta wa aḥyā.
[44]
serto bahwosonyo Diola yên mademke serto ngidûpke,
وَاَنَّهٗ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَالْاُنْثٰىۙ٤٥
Wa annahū khalaqaz-zaujainiż-żakara wal-unṡā.
[45]
serto bahwosonyo Diola yên nyiptoke bepasang-pasangan lanang serto betino.
مِنْ نُّطْفَةٍ اِذَا تُمْنٰىۙ٤٦
Min nuṭfatin iżā tumnā.
[46]
serto banyu mani, napibilo dimuncratke.
وَاَنَّ عَلَيْهِ النَّشْاَةَ الْاُخْرٰىۙ٤٧
Wa anna ‘alaihin nasy'atal-ukhrā.
[47]
serto bahwasonyo Dio-la yên netepke pencip- toan yên lian (kebangkîtan sesampun padem),
وَاَنَّهٗ هُوَ اَغْنٰى وَاَقْنٰىۙ٤٨
Wa annahū huwa agnā wa aqnā.
[48]
serto bahwasonyo Diala yên ngesungke kekayoan serto ngesungke kecûkûpan,
وَاَنَّهٗ هُوَ رَبُّ الشِّعْرٰىۙ٤٩
Wa annahū huwa rabbusy-syi‘rā.
[49]
serto bahwasonyo Dio-la Tuhan (yên ngewênteni) bintang syi'ra. 1014
1014) bintang yên disemba wong Arab maso jahilia,
وَاَنَّهٗٓ اَهْلَكَ عَادًا ۨالْاُوْلٰىۙ٥٠
Wa annahū ahlaka ‘ādanil-ūlā.
[50]
serto bahwasonyo Dio sampun minasoke kaum 'Aad yên bungaran,
وَثَمُوْدَا۟ فَمَآ اَبْقٰىۙ٥١
Wa ṡamūda famā abqā.
[51]
serto kaum Tsamud. dades nano sios pun wong yên disisokenyo (urip).
وَقَوْمَ نُوْحٍ مِّنْ قَبْلُۗ اِنَّهُمْ كَانُوْا هُمْ اَظْلَمَ وَاَطْغٰىۗ٥٢
Wa qauma nūḥim min qabl(u), innahum kānū hum aẓlama wa aṭgā.
[52]
serto kaum Nuh sedereng niku. Selesernyo wong-wong niku wêntenla wong-wong yên zalim nian serto durhako nian jugo,
وَالْمُؤْتَفِكَةَ اَهْوٰىۙ٥٣
Wal-mu'tafikata ahwā.
[53]
serto negeri-negeri kaum Luth yên sampun diancûrke Allah.
فَغَشّٰىهَا مَا غَشّٰىۚ٥٤
Fa gasysyāhā mā gasysyā.
[54]
sampun niku Allah nîmpoke negeri niku azab ageng yên nimponyo.
فَبِاَيِّ اٰلَاۤءِ رَبِّكَ تَتَمَارٰى٥٥
Fa bi'ayyi ālā'i rabbika tatamārā.
[55]
dades teadep ni’mat Tuhan niko yên pundi yen niko ragu-ragu?
هٰذَا نَذِيْرٌ مِّنَ النُّذُرِ الْاُوْلٰى٥٦
Hāżā nażīrum minan-nużuril-ūlā.
[56]
Niki (Muhammad) wêntenla sios wong pengesung peringetan di antaro pengesung-pengesung peringetan yên tekerehîn.
اَزِفَتِ الْاٰزِفَةُ ۚ٥٧
Azifatil-āzifah(tu).
[57]
Sampun parak tedadesnyo dinten kiamat.
لَيْسَ لَهَا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ كَاشِفَةٌ ۗ٥٨
Laisa lahā min dūnillāhi kāsyifah(tun).
[58]
Nano wênten yên ayûn ngelapke tedadesnyo dinten niku selian Allah.
اَفَمِنْ هٰذَا الْحَدِيْثِ تَعْجَبُوْنَۙ٥٩
Afamin hāżal-ḥadīṡi ta‘jabūn(a).
[59]
dades napi niko ngeraso ta’jub teadep khabar niki?
وَتَضْحَكُوْنَ وَلَا تَبْكُوْنَۙ٦٠
Wa taḍḥakūna wa lā tabkūn(a).
[60]
serto niko nawokenyo serto nano nangis?
وَاَنْتُمْ سٰمِدُوْنَ٦١
Wa antum sāmidūn(a).
[61]
Padohal niko ngelengake (nyo)?
فَاسْجُدُوْا لِلّٰهِ وَاعْبُدُوْا ࣖ ۩٦٢
Fasjudū lillāhi wa‘budū.
[62]
dades sûjûdla kepado Allah serto sembala (Dio).