Surah Al-`Ankabut
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
الۤمّۤ ۗ١
Alif lām mīm.
[1]
Alif Lam Mim.
اَحَسِبَ النَّاسُ اَنْ يُّتْرَكُوْٓا اَنْ يَّقُوْلُوْٓا اٰمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُوْنَ٢
Aḥasiban-nāsu ay yutrakū ay yaqūlū āmannā wa hum lā yuftanūn(a).
[2]
Napi wong ngiro bahwo wong-wong niku ayun dilanta'ke cuman dengen ngelapke: “kame’ sampun beiman” serto wong-wong niku nano diuji?
وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَيَعْلَمَنَّ اللّٰهُ الَّذِيْنَ صَدَقُوْا وَلَيَعْلَمَنَّ الْكٰذِبِيْنَ٣
Wa laqad fatannal-lażīna min qablihim falaya‘lamannallāhul-lażīna ṣadaqū wa laya‘lamannal-kāżibīn(a).
[3]
Serto selesernyo, Kame’ sampun nguji wong-wong sedereng dio, dades Allah cengki wikan wong-wong yên leser serto cengki wikan wong-wong yên ngota'i.
اَمْ حَسِبَ الَّذِيْنَ يَعْمَلُوْنَ السَّيِّاٰتِ اَنْ يَّسْبِقُوْنَا ۗسَاۤءَ مَا يَحْكُمُوْنَ٤
Am ḥasibal-lażīna ya‘malūnas-sayyi'āti ay yasbiqūnā, sā'a mā yaḥkumūn(a).
[4]
Atawa wong-wong yên namelke kejahatan niku ngiro bahwo wong-wong niku ayun lepas dari (azab) Kame’? bûrûk nian napi yên wong-wong niku tetepke niku!
مَنْ كَانَ يَرْجُوْا لِقَاۤءَ اللّٰهِ فَاِنَّ اَجَلَ اللّٰهِ لَاٰتٍ ۗوَهُوَ السَّمِيْعُ الْعَلِيْمُ٥
Man kāna yarjū liqā'allāhi fa'inna ajalallāhi la'āt(in), wa huwas-samī‘ul-‘alīm(u).
[5]
Sinten saos ngarep panggî Allah, dades selesernyo waktu (yên disemayoanke) Allah cengki rawû. serto Dio yên Maha Nenger, Maha wikan.
وَمَنْ جَاهَدَ فَاِنَّمَا يُجَاهِدُ لِنَفْسِهٖ ۗاِنَّ اللّٰهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعٰلَمِيْنَ٦
Wa man jāhada fa'innamā yujāhidu linafsih(ī), innallāha laganiyyun ‘anil-‘ālamīn(a).
[6]
Serto sinten saos bejihad, dades selesernyo jihadnyo niku peranti awa'nyo dewek. Nian, Allah Maha sûgể (nano merluke sesios) dari sedanten alam.
وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّاٰتِهِمْ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ اَحْسَنَ الَّذِيْ كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ٧
Wal-lażīna āmanū wa ‘amiluṣ-ṣāliḥāti lanukaffiranna ‘anhum sayyi'ātihim wa lanajziyannahum aḥsanal-lażī kānū ya‘malūn(a).
[7]
Serto wong-wong yên beiman serto namelke kebajîkan, cengki ayun Kame’ apus kesalaan-kesalaannyo serto wong-wong niku cengki ayun Kame’ sung balesan yên langkung saể dari napi yên wong-wong niku damelke.
وَوَصَّيْنَا الْاِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا ۗوَاِنْ جَاهَدٰكَ لِتُشْرِكَ بِيْ مَا لَيْسَ لَكَ بِهٖ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۗاِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَاُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ٨
Wa waṣṣainal-insāna biwālidaihi ḥusnā(n), wa in jāhadāka litusyrika bī mā laisa laka bihī ‘ilmun falā tuṭi‘humā, ilayya marji‘ukum fa'unabbi'ukum bimā kuntum ta‘malūn(a).
[8]
Serto Kame’ wajibke kepado wong supayo (bedamel) kesaîan kepado keduo tiang sepunyo. serto kalu keduonyo makso niko peranti nyekutuke Kulo dengen sesios yên niko nano wikan ilmu tentang niku, dades nano angsal niko turuti keduonyo. Cuman kepado Kulo panggonan mantû’ niko, serto ayun Kulo kabarke kepado niko napi yên sampun niko damelke.
وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِى الصّٰلِحِيْنَ٩
Wal-lażīna āmanū wa ‘amiluṣ-ṣāliḥāti lanudkhilannahum fiṣ-ṣāliḥīn(a).
[9]
Serto wong-wong yên beiman serto namelke kebajikan, wong-wong niku ceto ayun Kame’ masû’ke ke jerû (gûgûk) wong yên sole
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَّقُوْلُ اٰمَنَّا بِاللّٰهِ فَاِذَآ اُوْذِيَ فِى اللّٰهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذَابِ اللّٰهِ ۗوَلَىِٕنْ جَاۤءَ نَصْرٌ مِّنْ رَّبِّكَ لَيَقُوْلُنَّ اِنَّا كُنَّا مَعَكُمْۗ اَوَلَيْسَ اللّٰهُ بِاَعْلَمَ بِمَا فِيْ صُدُوْرِ الْعٰلَمِيْنَ١٠
Wa minan-nāsi may yaqūlu āmannā billāhi fa'iżā ūżiya fillāhi ja‘ala fitnatan-nāsi ka‘ażābillāh(i), wa la'in jā'a naṣrum mir rabbika layaqūlunna innā kunnā ma‘akum, awa laisallāhu bi'a‘lama bimā fī ṣudūril-‘ālamīn(a).
[10]
Serto di antaro wong wênten sebagîan wong yên bekelap: “kame’ beiman kepado Allah, tapi napibilo dio disakiti (kereno dio beiman) kepado Allah, dio nganggep coboan wong niku sebagî siksoan Allah. 810 serto kalu rawû petolongan dari Tuhan niko, cengkila wong-wong niku ayun bekelap:”Selesernyo kame’ besami niko”. Dîdîka Allah langkung wikan napi yên wênten di jerû dado sedanten wong?
810) Wong niku takut kepado kezoliman wong, ma’kayo ketakutannyo kepado azab Allah, kerno niku dio tinggalke imannyo niku.
وَلَيَعْلَمَنَّ اللّٰهُ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَلَيَعْلَمَنَّ الْمُنٰفِقِيْنَ١١
Wa laya‘lamannallāhul-lażīna āmanū wa laya‘lamannal-munāfiqīn(a).
[11]
Serto Allah cengki wikan wong-wong yên beiman serto Dio cengki wikan wong-wong yên munafik.
وَقَالَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا لِلَّذِيْنَ اٰمَنُوا اتَّبِعُوْا سَبِيْلَنَا وَلْنَحْمِلْ خَطٰيٰكُمْۗ وَمَا هُمْ بِحٰمِلِيْنَ مِنْ خَطٰيٰهُمْ مِّنْ شَيْءٍۗ اِنَّهُمْ لَكٰذِبُوْنَ١٢
Wa qālal-lażīna kafarū lil-lażīna āmanuttabi‘ū sabīlanā walnaḥmil khaṭāyākum, wa mā hum biḥāmilīna min khaṭāyāhum min syai'(in), innahum lakāżibūn(a).
[12]
Serto wong-wong yên kafîr bekelap kepado wong-wong beiman: “Tumutila jalan kame’, serto kame’ ayun mikul doso-doso niko”, padohal wong-wong niku setîtî’ saos nano (kuwawo) mikul doso-doso wong-wong niku dewek. Selesernyo wong-wong niku selesernyo penngota'i.
وَلَيَحْمِلُنَّ اَثْقَالَهُمْ وَاَثْقَالًا مَّعَ اَثْقَالِهِمْ وَلَيُسْـَٔلُنَّ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ عَمَّا كَانُوْا يَفْتَرُوْنَ ࣖ١٣
Wa layaḥmilunna aṡqālahum wa aṡqālam ma‘a aṡqālihim wa layus'alunna yaumal-qiyāmati ‘ammā kānū yaftarūn(a).
[13]
Serto wong-wong niku selesernyo ayun mikul doso-doso dio dewek, serto doso-doso yên lian besami doso wong-wong niku, serto pado dinten kiamat wong-wong niku cengki ayun ditaken tentang kengota'ian yên nemen dio ngado-ngadoke.
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا نُوْحًا اِلٰى قَوْمِهٖ فَلَبِثَ فِيْهِمْ اَلْفَ سَنَةٍ اِلَّا خَمْسِيْنَ عَامًا ۗفَاَخَذَهُمُ الطُّوْفَانُ وَهُمْ ظٰلِمُوْنَ١٤
Wa laqad arsalnā nūḥan ilā qaumihī falabiṡa fīhim alfa sanatin illā khamsīna ‘āmā(n), fa'akhażahumuṭ-ṭūfānu wa hum ẓālimūn(a).
[14]
Serto selesernyo, Kame’ sampun ngûtûs Nuh kepado kaumnyo, dades dio tinggal besami wong-wong niku selambat seribu taûn kirang seket taûn. Sampun niku wong-wong niku ditimpo banjîr ageng, sedengke wong-wong niku wêntenla wong-wong yên zolim
فَاَنْجَيْنٰهُ وَاَصْحٰبَ السَّفِيْنَةِ وَجَعَلْنٰهَآ اٰيَةً لِّلْعٰلَمِيْنَ١٥
Fa'anjaināhu wa aṣḥābas-safīnati wa ja‘alnāhā āyatal lil-‘ālamīn(a).
[15]
Dades Kame’ selametke Nuh serto wong-wong yên wênten di baito niku, serto Kame’ dadeske (peristiwo) niku sebagî pelajaran peranti sedanten wong.
وَاِبْرٰهِيْمَ اِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ اعْبُدُوا اللّٰهَ وَاتَّقُوْهُ ۗذٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُوْنَ١٦
Wa ibrāhīma iż qāla liqaumihi‘budullāha wattaqūh(u), żālikum khairul lakum in kuntum ta‘lamūn(a).
[16]
Serto (imutla) Ibrohim, sewaktu dio bekelap kepado kaumnyo, “Sembala Allah serto betawakkAllah kepado-Nyo. yên ma’niku niku langkung saê bagi niko, kalu niko wikan.
اِنَّمَا تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ اَوْثَانًا وَّتَخْلُقُوْنَ اِفْكًا ۗاِنَّ الَّذِيْنَ تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ لَا يَمْلِكُوْنَ لَكُمْ رِزْقًا فَابْتَغُوْا عِنْدَ اللّٰهِ الرِّزْقَ وَاعْبُدُوْهُ وَاشْكُرُوْا لَهٗ ۗاِلَيْهِ تُرْجَعُوْنَ١٧
Innamā ta‘budūna min dūnillāhi auṡānaw wa takhluqūna ifkā(n), innal-lażīna ta‘budūna min dūnillāhi lā yamlikūna lakum rizqan fabtagū ‘indallāhir-rizqa wa‘budūhu wasykurū lah(ū), ilaihi turja‘ūn(a).
[17]
Selesernyo yên niko semba selian Allah cumanla berhalo-berhalo, serto niko muat kengota'ian. 811 Selesernyo napi yên niko semba selian Allah niku nano kuwawo ngesungke rejeki kepado niko; dades tedola rejeki dari Allah, serto sembala Dio serto besyukurla kepado-Nyo. Kepado-Nyo saos niko ayun dimantû’ke
811) Dio nyatoke bahwo berhalo-berhalo niku angsal ngesung syafaat kepado dio di bucu Allah, serto niki wêntenla bebudian.
وَاِنْ تُكَذِّبُوْا فَقَدْ كَذَّبَ اُمَمٌ مِّنْ قَبْلِكُمْ ۗوَمَا عَلَى الرَّسُوْلِ اِلَّا الْبَلٰغُ الْمُبِيْنُ١٨
Wa in tukażżibū faqad każżaba umamum min qablikum, wa mā ‘alar-rasūli illal-balāgul-mubīn(u).
[18]
Serto kalu niko (wong kafir) nustoke, dades nian, umat sedereng niko jugo sampun nustoke (sedanten rosul). Serto kewajiban rosul niku cumanla nyampểke (igamo Allah) dengen ceto”.
اَوَلَمْ يَرَوْا كَيْفَ يُبْدِئُ اللّٰهُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيْدُهٗ ۗاِنَّ ذٰلِكَ عَلَى اللّٰهِ يَسِيْرٌ١٩
Awalam yarau kaifa yubdi'ullāhul-khalqa ṡumma yu‘īduh(ū), inna żālika ‘alallāhi yasīr(un).
[19]
Serto napi wong-wong niku nano masati ma’pundi Allah ngawali penciptoan (makhluk), sampun niku Dio maleninyo (lagi). Nian, yên ma’niki niku muda bagi Allah.
قُلْ سِيْرُوْا فِى الْاَرْضِ فَانْظُرُوْا كَيْفَ بَدَاَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللّٰهُ يُنْشِئُ النَّشْاَةَ الْاٰخِرَةَ ۗاِنَّ اللّٰهَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ ۚ٢٠
Qul sīrū fil-arḍi fanẓurū kaifa bada'al-khalqa ṡummallāhu yunsyi'un-nasy'atal-ākhirah(ta), innallāha ‘alā kulli syai'in qadīr(un).
[20]
Kelapkela, “Bekesala di bumi, dades pasatila ma’pundi (Allah) ngawali penciptoan (makhluk), sampun niku Allah dadeske kedadesan yên akhir. 812 Nian, Allah Maha Kuaso ates sedanten sesios.
812) Allah mangkîtke wong sesampun padem mengkin di akhîrat.
يُعَذِّبُ مَنْ يَّشَاۤءُ وَيَرْحَمُ مَنْ يَّشَاۤءُ ۚوَاِلَيْهِ تُقْلَبُوْنَ٢١
Yu‘ażżibu may yasyā'u wa yarḥamu may yasyā'(u), wa ilaihi tuqlabūn(a).
[21]
Dio (Allah) ngazab sinten yên Dio kendaki serto ngesung rohmat kepado sinten yên Dio kendaki, serto kepado-Nyo saos niko ayun dimantû’ke
وَمَآ اَنْتُمْ بِمُعْجِزِيْنَ فِى الْاَرْضِ وَلَا فِى السَّمَاۤءِ ۖوَمَا لَكُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ مِنْ وَّلِيٍّ وَّلَا نَصِيْرٍ ࣖ٢٢
Wa mā antum bimu‘jizīna fil-arḍi wa lā fis-samā'(i), wa mā lakum min dūnillāhi miw waliyyiw wa lā naṣīr(in).
[22]
Serto niko sami sekali nano angsal mểcûlke awa' (dari azab Allah) saể di bumi serto nano pulo' di langit, serto nano wênten pelîndûng serto penûlûng bagî niko selian Allah
وَالَّذِيْنَ كَفَرُوْا بِاٰيٰتِ اللّٰهِ وَلِقَاۤىِٕهٖٓ اُولٰۤىِٕكَ يَىِٕسُوْا مِنْ رَّحْمَتِيْ وَاُولٰۤىِٕكَ لَهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ٢٣
Wal-lażīna kafarū bi'āyātillāhi wa liqā'ihī ulā'ika ya'isū mir raḥmatī wa ulā'ika lahum ‘ażābun alīm(un).
[23]
Serto wong-wong yên ngingkari ayat-ayat Allah serto haderéngan dengen-Nyo, wong-wong niku bepûtûs aso dari rohmat Kulo, serto dio-dio niku ayun angsal azab yên pedî
فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوْمِهٖٓ اِلَّآ اَنْ قَالُوا اقْتُلُوْهُ اَوْ حَرِّقُوْهُ فَاَنْجٰىهُ اللّٰهُ مِنَ النَّارِۗ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيٰتٍ لِّقَوْمٍ يُّؤْمِنُوْنَ٢٤
Famā kāna jawāba qaumihī illā an qaluqtulūhu au ḥarriqūhu fa anjāhullāhu minan-nār(i), inna fī żālika la'āyātil liqaumiy yu'minūn(a).
[24]
Dades nano wênten jawaban kaumnyo (Ibrohim), selian ngelapke, “Bunula atawa tunula dio”, dades Allah nyelametkenyo dari api. Nian, pado yên ma’niki niku cengki wênten tando-tando (keagengan Allah) bagi wong yên beriman.
وَقَالَ اِنَّمَا اتَّخَذْتُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ اَوْثَانًاۙ مَّوَدَّةَ بَيْنِكُمْ فِى الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا ۚ ثُمَّ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ يَكْفُرُ بَعْضُكُمْ بِبَعْضٍ وَّيَلْعَنُ بَعْضُكُمْ بَعْضًا ۖوَّمَأْوٰىكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِّنْ نّٰصِرِيْنَۖ٢٥
Wa qāla innamattakhażtum min dūnillāhi auṡānam mawaddata bainikum fil-ḥayātid-dun-yā, ṡumma yaumal-qiyāmati yakfuru ba‘ḍukum biba‘ḍiw wa yal‘anu ba‘ḍukum ba‘ḍā(n), wa ma'wākumun nāru wa mā lakum min nāṣirīn(a).
[25]
Serto dio (Ibrohim) bekelap, “Selesernyo berhalo-berhalo yên niko semba selian Allah, peranti nyiptoke raso kasî sayang di antaro niko jerû keidûpan di dunio, sesampun niku pado dinten kiamat sebagểan niko ayun salîng ngingkari serto salîng nyumpai; serto panggonan mantû’ niko wêntenla nerako, serto sami sekali nano wênten penûlûng peranti niko.”
۞ فَاٰمَنَ لَهٗ لُوْطٌۘ وَقَالَ اِنِّيْ مُهَاجِرٌ اِلٰى رَبِّيْ ۗاِنَّهٗ هُوَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ٢٦
Fa āmana lahū lūṭ(un), wa qāla innī muhājirun ilā rabbī, innahū huwal-‘azīzul-ḥakīm(u).
[26]
Dades Lut ngeleserke (kenabian Ibrohim). serto dio (Ibrohim) bekelap, “Selesernyo kulo mesti ngalể ke (panggonan yên dikengkenke) Tuhan kulo; Nian, Diola yên Maha Perkaso, Maha Bijaksano.”
وَوَهَبْنَا لَهٗٓ اِسْحٰقَ وَيَعْقُوْبَ وَجَعَلْنَا فِيْ ذُرِّيَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَالْكِتٰبَ وَاٰتَيْنٰهُ اَجْرَهٗ فِى الدُّنْيَا ۚوَاِنَّهٗ فِى الْاٰخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحِيْنَ٢٧
Wa wahabnā lahū isḥāqa wa ya‘qūba wa ja‘alnā fī żurriyyatihin nubuwwata wal-kitāba wa ātaināhu ajrahū fid-dun-yā, wa innahū fil-ākhirati laminaṣ-ṣāliḥīn(a).
[27]
Serto Kame’ sungke kepado Ibrohim, Ishak serto Ya’kub, serto Kame’ dadeske kenabian serto kitab kepado dzurriyatnyo, serto Kame’ sungke kepadonyo balesannyo di dunio, 813 serto selesernyo dio di akherat, temasok wong yên sole
813) Dengen ngesungke anak cucung yên saî, kenabian yên terûs-menerûs pado dzurriyatnyo, serto puji-pujian yên saê.
وَلُوْطًا اِذْ قَالَ لِقَوْمِهٖٓ اِنَّكُمْ لَتَأْتُوْنَ الْفَاحِشَةَ ۖمَا سَبَقَكُمْ بِهَا مِنْ اَحَدٍ مِّنَ الْعٰلَمِيْنَ٢٨
Wa lūṭan iż qāla liqaumihī innakum lata'tūnal-fāḥisyata mā sabaqakum bihā min aḥadim minal-‘ālamīn(a).
[28]
Serto (imutla) ketiko Lut bekelap kepado kaumnyo, “niko leser-leser namelke gawểan yên sanget keji (homoseksual) yên dereng perna dilakoni ole sios wong pun dari umat-umat sedereng niko.
اَىِٕنَّكُمْ لَتَأْتُوْنَ الرِّجَالَ وَتَقْطَعُوْنَ السَّبِيْلَ ەۙ وَتَأْتُوْنَ فِيْ نَادِيْكُمُ الْمُنْكَرَ ۗفَمَا كَانَ جَوَابَ قَوْمِهٖٓ اِلَّآ اَنْ قَالُوا ائْتِنَا بِعَذَابِ اللّٰهِ اِنْ كُنْتَ مِنَ الصّٰدِقِيْنَ٢٩
A'innakum lata'tūnar-rijāla wa taqṭa‘ūnas-sabīl(a), wa ta'tūna fī nādīkumul-munkar(a), famā kāna jawāba qaumihī illā an qālu'tinā bi‘ażābillāhi in kunta minaṣ-ṣādiqīn(a).
[29]
Napika pantes niko natangi sertoang, maling 814 serto namelke kemungkaran di panggonan-panggonan hadérengan niko?” dades jawaban kaumnyo nano lian cuman ngelapke, “Rawûkela kepado kame’ azab Allah, kalu niko temasok wong-wong yên leser.”
814) Sebagîan mufasir ngertike taqta ‘unas sabil dengen “ngelakoni damelan keji tehadep wong-wong yên jerû pejalanan”, kerno dio sebagêan ageng namelke homoseksual niku dengen tamu-tamu yeng rawo ke pedaleman wong-wong niku. wênten lagi yên ngartike dengen “ngerusak jalan dzurriyat” kerno dio bedamel homoseksual.
قَالَ رَبِّ انْصُرْنِيْ عَلَى الْقَوْمِ الْمُفْسِدِيْنَ ࣖ٣٠
Qāla rabbinṣurnī ‘alal-qaumil-mufsidīn(a).
[30]
Dio (Lut) bedo’o, “Wahai Tuhan kulo, tûlûngla kulo (dengen nimpoke azab) peranti golongan yên bedamel kerusakan niku.”
وَلَمَّا جَاۤءَتْ رُسُلُنَآ اِبْرٰهِيْمَ بِالْبُشْرٰىۙ قَالُوْٓا اِنَّا مُهْلِكُوْٓا اَهْلِ هٰذِهِ الْقَرْيَةِ ۚاِنَّ اَهْلَهَا كَانُوْا ظٰلِمِيْنَ ۚ٣١
Wa lammā jā'at rusulunā ibrāhīma bil-busyrā, qālū innā muhlikū ahli hāżihil-qaryah(ti), inna ahlahā kānū ẓālimīn(a).
[31]
Serto ketiko ûtûsan Kame’ (sedanten malaikat) rawû kepado Ibrohim dengen makto kabar gembiro, 815 wong-wong niku ngelapke, “Nian, kame’ ayun minasoke penduduk kota (Sodom) niki kereno penduduknyo wong-wong zolim nian.”
815) Kabar bahwo Nabi Ibrohim a.s. ayun angsal anak lanang.
قَالَ اِنَّ فِيْهَا لُوْطًا ۗقَالُوْا نَحْنُ اَعْلَمُ بِمَنْ فِيْهَا ۖ لَنُنَجِّيَنَّهٗ وَاَهْلَهٗٓ اِلَّا امْرَاَتَهٗ كَانَتْ مِنَ الْغٰبِرِيْنَ٣٢
Qāla inna fīhā lūṭā(n), qālū naḥnu a‘lamu biman fīhā, lanunajjiyannahū wa ahlahū illamra'atahū kānat minal-gābirīn(a).
[32]
Ibrohim bekelap, “Selesernyo di kota niku wênten Lut.” wong-wong niku (sedanten malaikat) bekelap, “Kame’ langkung wikan sinten yên wênten di kota niku. Kame’ cengki ayun nyelametke dio serto penumut-penumutnyo selian semanyo. Dio temasûk wong-wong yên tetinggal (dibinasoke).”
وَلَمَّآ اَنْ جَاۤءَتْ رُسُلُنَا لُوْطًا سِيْۤءَ بِهِمْ وَضَاقَ بِهِمْ ذَرْعًا وَّقَالُوْا لَا تَخَفْ وَلَا تَحْزَنْ ۗاِنَّا مُنَجُّوْكَ وَاَهْلَكَ اِلَّا امْرَاَتَكَ كَانَتْ مِنَ الْغٰبِرِيْنَ٣٣
Wa lammā an jā'at rusulunā lūṭan sī'a bihim wa ḍāqa bihim żar‘aw wa qālū lā takhaf wa lā taḥzan, innā munajjūka wa ahlaka illamra'ataka kānat minal-gābirīn(a).
[33]
Serto ketiko sedanten utusan Kame’ (sedanten malaikat) rawû kepado Lut, dio ngeraso besedî ati kereno (kerawûan) dio-dio, 816 serto (ngeraso) nano wênten kuwawo ngelindungi wong-wong niku, serto wong-wong niku (sedanten ûtûsan) bekelap, “Nano angsal niko takût serto nano angsal (pulo'’) besedî ati. Selesernyo Kame’ ayun nyelametke niko serto penumut-penumut niko, selian sema niko, dio temasûk wong-wong yên tinggal (dibinasoke).”
816) Nabi Lut a.s. ngeraso besedî ati ayun betamu utusan-utusan Allah niku kerno dio berupo bujang anom yeng cindo, sedengke kaum Lut demen nian bujang-bujang anom yeng cindo peranti namelke homoseksual. Serto dio ngeraso nano sanggûp ngelindungi dio niku kalu wênten gangguan dari kaumnyo.
اِنَّا مُنْزِلُوْنَ عَلٰٓى اَهْلِ هٰذِهِ الْقَرْيَةِ رِجْزًا مِّنَ السَّمَاۤءِ بِمَا كَانُوْا يَفْسُقُوْنَ٣٤
Innā munzilūna ‘alā ahli hāżihil-qaryati rijzam minas-samā'i bimā kānū yafsuqūn(a).
[34]
Selesernyo Kame’ ayun nûrûnke azab dari langit kepado pendûdûk kota niki kereno wong-wong niku bedamel fasik
وَلَقَدْ تَّرَكْنَا مِنْهَآ اٰيَةً ۢ بَيِّنَةً لِّقَوْمٍ يَّعْقِلُوْنَ٣٥
Wa laqad taraknā minhā āyatam bayyinatal liqaumiy ya‘qilūn(a).
[35]
Serto selesernyo, tentang niku sampun Kame’ tinggalke sios tando yên ceto 817 peranti wong-wong yên faham.
817) Bekas-bekas runtohan kota Sodom, negeri kaum Luth.
وَاِلٰى مَدْيَنَ اَخَاهُمْ شُعَيْبًاۙ فَقَالَ يٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ وَارْجُوا الْيَوْمَ الْاٰخِرَ وَلَا تَعْثَوْا فِى الْاَرْضِ مُفْسِدِيْنَ ۖ٣٦
Wa ilā madyana akhāhum syu‘aibā(n), faqāla yā qaumi‘budullāha warjul-yaumal-ākhira wa lā ta‘ṡau fil-arḍi mufsidīn(a).
[36]
Serto kepado pendûdûk Madyan, (Kame’ sampun ngûtûs) dûlûr dio Syu’aib, dio bekelap, “Hei kaum kulo! Sembala Allah, arepkela (pahalo) dinten akhir, serto nano angsal niko keliaran di bumi bedamel kerusakan.”
فَكَذَّبُوْهُ فَاَخَذَتْهُمُ الرَّجْفَةُ فَاَصْبَحُوْا فِيْ دَارِهِمْ جٰثِمِيْنَ ۙ٣٧
Fa każżabūhu fa'akhażathumur-rajfatu fa'aṣbaḥū fī dārihim jāṡimīn(a).
[37]
Wong-wong niku nustokenyo (Syu’aib), dades dio niku ditimpo lindu yên dahsyat, laju dadesla wong-wong niku mayit-mayit yên begelimpangan di panggonan-panggonan pedaleman wong-wong niku,
وَعَادًا وَّثَمُوْدَا۟ وَقَدْ تَّبَيَّنَ لَكُمْ مِّنْ مَّسٰكِنِهِمْۗ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطٰنُ اَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيْلِ وَكَانُوْا مُسْتَبْصِرِيْنَ ۙ٣٨
Wa ‘ādaw wa ṡamūda wa qat tabayyana lakum mim masākinihim, wa zayyana lahumusy-syaiṭānu a‘mālahum faṣaddahum ‘anis-sabīli wa kānū mustabṣirīn(a).
[38]
Jugo (imutla) kaum ‘Ad serto Samud, selesernyo sampun nyato peranti niko (keancoran wong-wong niku) dari (rûntûhan-rûntûhan) panggonan pedaleman wong-wong niku. Setan sampun dadeske ngeraso cindo bagi wong-wong niku dameserto (bûrûk) wong-wong niku, hinggo nekepi wong-wong niku dari jalan (Allah), sedengke wong-wong niku wêntenla wong-wong yên tingalannyo tajem.
وَقَارُوْنَ وَفِرْعَوْنَ وَهَامٰنَۗ وَلَقَدْ جَاۤءَهُمْ مُّوْسٰى بِالْبَيِّنٰتِ فَاسْتَكْبَرُوْا فِى الْاَرْضِ وَمَا كَانُوْا سٰبِقِيْنَ ۚ٣٩
Wa qārūna wa fir‘auna wa hāmān(a), wa laqad jā'ahum mūsā bil-bayyināti fastakbarū fil-arḍi wa mā kānū sābiqīn(a).
[39]
Serto selesernyo Karun, Fir’aun serto Haman. Nian, sampun rawû kepado wong-wong niku Musa dengen (makto) keterangan-keterangan yên ceto. Tapi wong-wong niku betingka bongkak di bumi, serto dio-dio wong-wong yên nano teliwat (dari azab Allah).
فَكُلًّا اَخَذْنَا بِذَنْۢبِهٖۙ فَمِنْهُمْ مَّنْ اَرْسَلْنَا عَلَيْهِ حَاصِبًا ۚوَمِنْهُمْ مَّنْ اَخَذَتْهُ الصَّيْحَةُ ۚوَمِنْهُمْ مَّنْ خَسَفْنَا بِهِ الْاَرْضَۚ وَمِنْهُمْ مَّنْ اَغْرَقْنَاۚ وَمَا كَانَ اللّٰهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلٰكِنْ كَانُوْٓا اَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُوْنَ٤٠
Fakullan akhażnā biżambih(ī), faminhum man arsalnā ‘alaihi ḥāṣibā(n), wa minhum man akhażathuṣ-ṣaiḥah(tu), wa minhum man khasafnā bihil-arḍ(a), wa minhum man agraqnā, wa mā kānallāhu liyaẓlimahum wa lākin kānū anfusahum yaẓlimūn(a).
[40]
Dades sedewekan (wong-wong niku) Kame’ azab kereno doso-dosonyo, di antaro wong-wong niku wênten yên Kame’ timpoke kepadonyo ujan batu kerikil, wênten yên ditimpo suaro keras yên menggûntûr, wênten yên Kame’ benemke ke jerû bumi, serto wênten pulo'k yên Kame’ tengelemke. Allah sami sekali nano ayun ngezolimi wong-wong niku, tapi wong-wong niku saos yên ngezolimi awa' dio dewek.
مَثَلُ الَّذِيْنَ اتَّخَذُوْا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ اَوْلِيَاۤءَ كَمَثَلِ الْعَنْكَبُوْتِۚ اِتَّخَذَتْ بَيْتًاۗ وَاِنَّ اَوْهَنَ الْبُيُوْتِ لَبَيْتُ الْعَنْكَبُوْتِۘ لَوْ كَانُوْا يَعْلَمُوْنَ٤١
Maṡalul-lażīnattakhażū min dūnillāhi auliyā'a kamaṡalil-‘ankabūt(i), ittakhażat baitā(n), wa inna auhanal-buyūti labaitul-‘ankabūt(i), lau kānū ya‘lamūn(a).
[41]
Perumpamoan wong-wong yên ngembil pelîndûng selian Allah wêntenla ma’kayo laba-laba yên ngawek rompo'. serto selesernyo rompo' yên langkung letoy wêntenla rompo' laba-laba, sekironyo wong-wong niku wikan.
اِنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ مَا يَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِهٖ مِنْ شَيْءٍۗ وَهُوَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ٤٢
Innallāha ya‘lamu mā yad‘ūna min dūnihī min syai'(in), wa huwal-‘azīzul-ḥakīm(u).
[42]
Selesernyo Allah wikan napi saos yên wong-wong niku semba selian Dio. serto Dio Maha Pekaso, Maha Bijaksano
وَتِلْكَ الْاَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِۚ وَمَا يَعْقِلُهَآ اِلَّا الْعٰلِمُوْنَ٤٣
Wa tilkal-amṡālu naḍribuhā lin-nās(i), wa mā ya‘qiluhā illal-‘ālimūn(a).
[43]
Serto peumpamoan-peumpamoan niki Kame’ damel peranti wong; serto nano wênten yên ayun mahaminyo selian wong-wong niku yên beilmu.
خَلَقَ اللّٰهُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ بِالْحَقِّۗ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِّلْمُؤْمِنِيْنَ ࣖ ۔٤٤
Khalaqallāhus-samāwāti wal-arḍa bil-ḥaqq(i), inna fī żālika la'āyatal lil-mu'minīn(a).
[44]
Allah nyiptoke langit serto bumi dengen leser. 818 Selesernyo, pado yên ma’niki niku cengki wênten tando-tando (keagengan Allah) peranti wong-wong yên beiman
818) Allah nyiptoke sedanten yên disebutke niku dîdînyo sio-sio, melianke dengen kata hikma.
اُتْلُ مَآ اُوْحِيَ اِلَيْكَ مِنَ الْكِتٰبِ وَاَقِمِ الصَّلٰوةَۗ اِنَّ الصَّلٰوةَ تَنْهٰى عَنِ الْفَحْشَاۤءِ وَالْمُنْكَرِ ۗوَلَذِكْرُ اللّٰهِ اَكْبَرُ ۗوَاللّٰهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُوْنَ٤٥
Utlu mā ūḥiya ilaika minal-kitābi wa aqimiṣ-ṣalāh(ta), innaṣ-ṣalāta tanhā ‘anil-faḥsyā'i wal-munkar(i), wa lażikrullāhi akbar(u), wallāhu ya‘lamu mā taṣna‘ūn(a).
[45]
Bacola kitab (Al-Qur’an) yên sampun diwahyuke kepado niko (Muhammad) serto damelkela semayang (semayang). Selesernyo semayang niku nyega dari (damelan) keji serto munkar. Serto (wikanila) ngimut Allah (semayang) niku langkung ageng (keutamoannyo dari ibadat yên lian). Allah wikan napi yên niko damelke.
۞ وَلَا تُجَادِلُوْٓا اَهْلَ الْكِتٰبِ اِلَّا بِالَّتِيْ هِيَ اَحْسَنُۖ اِلَّا الَّذِيْنَ ظَلَمُوْا مِنْهُمْ وَقُوْلُوْٓا اٰمَنَّا بِالَّذِيْٓ اُنْزِلَ اِلَيْنَا وَاُنْزِلَ اِلَيْكُمْ وَاِلٰهُنَا وَاِلٰهُكُمْ وَاحِدٌ وَّنَحْنُ لَهٗ مُسْلِمُوْنَ٤٦
Wa lā tujādilū ahlal-kitābi illā bil-latī hiya aḥsan(u), illal-lażīna ẓalamū minhum wa qūlū āmannā bil-lażī unzila ilainā wa unzila ilaikum wa ilāhunā wa ilāhukum wāḥiduw wa naḥnu lahū muslimūn(a).
[46]
Serto nano angsal niko bedebat dengen ahli kitab, melianke dengen caro yên saê, kecuwali dengen wong-wong yên zolim di antaro wong-wong niku serto kelapkela kame’ sampun beiman kepado (kitab-kitab) yên diturunke kepado kame’ serto yên diturunke kepado niko, Tuhan kame’ serto Tuhan niko wêntenla sios, serto kepadonyo saos kame’ besera awa'.
وَكَذٰلِكَ اَنْزَلْنَآ اِلَيْكَ الْكِتٰبَۗ فَالَّذِيْنَ اٰتَيْنٰهُمُ الْكِتٰبَ يُؤْمِنُوْنَ بِهٖۚ وَمِنْ هٰٓؤُلَاۤءِ مَنْ يُّؤْمِنُ بِهٖۗ وَمَا يَجْحَدُ بِاٰيٰتِنَآ اِلَّا الْكٰفِرُوْنَ٤٧
Wa każālika anzalnā ilaikal-kitāb(a), fal-lażīna ātaināhumul-kitāba yu'minūna bih(ī), wa min hā'ulā'i may yu'minu bih(ī), wa mā yajḥadu bi'āyātinā illal-kāfirūn(a).
[47]
Serto ma’niku saos kame' turunke kitab (Al-Qur’an) kepado niko. wênten saos wong-wong yên sampun kame' sungke kitab (Taurot serto Injil), wong-wong niku beiman kepadonyo (Al-Qur’an), serto di antaro wong-wong niku (wong-wong kafîr Mekkah) serto yên beiman kepadonyo serto wong-wong kafir saos yên ngingkari kame'
وَمَا كُنْتَ تَتْلُوْا مِنْ قَبْلِهٖ مِنْ كِتٰبٍ وَّلَا تَخُطُّهٗ بِيَمِيْنِكَ اِذًا لَّارْتَابَ الْمُبْطِلُوْنَ٤٨
Wa mā kunta tatlū min qablihī min kitābiw wa lā takhuṭṭuhū biyamīnika iżal lartābal-mubṭilūn(a).
[48]
Serto niko (Muhammad) nano kalo maco sesios kitab sedereng (Al-Qur’an) serto niko nano (kalo) nulis sesios kitab dengen tangan kanan niko, sekironyo (niko kalu maco serto nulis), niscayo ragu wong-wong yên ngingkarinyo.
بَلْ هُوَ اٰيٰتٌۢ بَيِّنٰتٌ فِيْ صُدُوْرِ الَّذِيْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَۗ وَمَا يَجْحَدُ بِاٰيٰتِنَآ اِلَّا الظّٰلِمُوْنَ٤٩
Bal huwa āyātum bayyinātun fī ṣudūril-lażīna ūtul-‘ilm(a), wa mā yajḥadu bi'āyātinā illaẓ-ẓālimūn(a).
[49]
Selesernyo, (Al-Qur’an) niku wêntenla yên jelas atawa nyato di jeru dado wong-wong yên beilmu, 819 wong-wong yên zolim saos yên ngingkari kame'.
819) Ayat-ayat al-Qur’an niku tepeliharo jerû dado dengen dihafal ole kata kaum muslimin tûrûn-temûrûn serto difahami wong-wong niku, sehinggo nano wênten sios jugo yên angsal ngubanyo.
وَقَالُوْا لَوْلَآ اُنْزِلَ عَلَيْهِ اٰيٰتٌ مِّنْ رَّبِّهٖ ۗ قُلْ اِنَّمَا الْاٰيٰتُ عِنْدَ اللّٰهِ ۗوَاِنَّمَآ اَنَا۠ نَذِيْرٌ مُّبِيْنٌ٥٠
Wa qālū lau lā unzila ‘alaihi āyātum mir rabbih(ī), qul innamal-āyātu ‘indallāh(i), wa innamā ana nażīrum mubīn(un).
[50]
Serto wong-wong niku (wong-wong kafîr Mekkah) bekelap, ngapo nano diturunke mukjizat-mukjizat dari Tuhannyo? Kelapkela (Muhammad) mukjizat-mukjizat niku tesera kepado Allah, selesernyo kulo wêntenla pengesung perengetan yên nyato (jelas).
اَوَلَمْ يَكْفِهِمْ اَنَّآ اَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتٰبَ يُتْلٰى عَلَيْهِمْ ۗاِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَرَحْمَةً وَّذِكْرٰى لِقَوْمٍ يُّؤْمِنُوْنَ ࣖ٥١
Awalam yakfihim annā anzalnā ‘alaikal-kitāba yutlā ‘alaihim, inna fī żālika laraḥmataw wa żikrā liqaumiy yu'minūn(a).
[51]
Napi nano cungkup peranti wong-wong niku bahwo kame' sampun nurunke kepado niko kitab (Al-Qur’an) yên dibacoke kepado wong-wong niku ? Leser, jeru (Al-Qur’an) niku wênten rohmat yên ageng serto pelajaran peranti wong-wong yên beiman.
قُلْ كَفٰى بِاللّٰهِ بَيْنِيْ وَبَيْنَكُمْ شَهِيْدًاۚ يَعْلَمُ مَا فِى السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْا بِالْبَاطِلِ وَكَفَرُوْا بِاللّٰهِ اُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ٥٢
Qul kafā billāhi bainī wa bainakum syahīdā(n), ya‘lamu mā fis-samāwāti wal-arḍ(i), wal-lażīna āmanū bil-bāṭili wa kafarū billāhi ulā'ika humul-khāsirūn(a).
[52]
Kelapkela (Muhammad), cungkupla Allah dades saksen antaro kulo serto niko. Dio wikan napi yên di langit serto di bumi. Serto wong yên pecayo kepado yên bathil serto ingkar kepado Allah, wong-wong niku niku saos wong-wong yên rugi.
وَيَسْتَعْجِلُوْنَكَ بِالْعَذَابِۗ وَلَوْلَآ اَجَلٌ مُّسَمًّى لَّجَاۤءَهُمُ الْعَذَابُۗ وَلَيَأْتِيَنَّهُمْ بَغْتَةً وَّهُمْ لَا يَشْعُرُوْنَ٥٣
Wa yasta‘jilūnaka bil-‘ażāb(i), wa lau lā ajalum musammal lajā'ahumul-‘ażāb(u), wa laya'tiyannahum bagtataw wa hum lā yasy‘urūn(a).
[53]
Serto wong-wong niku nedo kepado niko supayo gancang diturunke azab. Kalu bukan kerno waktunyo yên sampun ditetepke, 820 niscayo rawu azab kepado wong-wong niku, serto (azab niku) cengki bakal rawu kepado wong-wong niku dengen terumpak, sedengke wong-wong niku nano nyadarinyo.
820) Ditetepke azab niku pado dinten pembalesan, di akhîrat.
يَسْتَعْجِلُوْنَكَ بِالْعَذَابِۗ وَاِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيْطَةٌ ۢبِالْكٰفِرِيْنَۙ٥٤
Yasta‘jilūnaka bil-‘ażāb(i), wa inna jahannama lamuḥīṭatum bil-kāfirīn(a).
[54]
Wong-wong niku nedo kepado niko supayo gancang diturunke azab. Serto selesernyo jahanam niku cengki sedantennyo peranti wong-wong kafîr.
يَوْمَ يَغْشٰىهُمُ الْعَذَابُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ اَرْجُلِهِمْ وَيَقُوْلُ ذُوْقُوْا مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ٥٥
Yauma yagsyāhumul-‘ażābu min fauqihim wa min taḥti arjulihim wa yaqūlu żūqū mā kuntum ta‘malūn(a).
[55]
Pado dinten (waktu) azab nutup wong-wong niku dari pucuk serto dari bawa sîkîl wong-wong niku serto (Allah) bekelap kepado wong-wong niku, rasokela (balesan dari) napi yên sampun kame' damelke.
يٰعِبَادِيَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِنَّ اَرْضِيْ وَاسِعَةٌ فَاِيَّايَ فَاعْبُدُوْنِ٥٦
Yā ‘ibādiyal-lażīna āmanū inna arḍī wāsi‘atun fa iyyāya fa‘budūn(i).
[56]
Wahai hambo-hambo kulo yên beiman! Leser, bumi Kulo luas, dades sembala Kulo
كُلُّ نَفْسٍ ذَاۤىِٕقَةُ الْمَوْتِۗ ثُمَّ اِلَيْنَا تُرْجَعُوْنَ٥٧
Kullu nafsin żā'iqatul-maut(i), ṡumma ilainā turja‘ūn(a).
[57]
Saben yên benyawo bakal ngerasoke padem. Sampun niku kepado kame' saos, niko dimantû’ke.
وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِّنَ الْجَنَّةِ غُرَفًا تَجْرِيْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَاۗ نِعْمَ اَجْرُ الْعٰمِلِيْنَۖ٥٨
Wal-lażīna āmanū wa ‘amiluṣ-ṣāliḥāti lanubawwi'annahum minal-jannati gurafan tajrī min taḥtihal-anhāru khālidīna fīhā, ni‘ma ajrul-‘āmilīn(a).
[58]
Serto wong-wong niku yên beiman serto namelke kesaêan, selesernyo wong-wong niku bakal kame' enggonke pado enggon-enggon yên tinggi (di jerû suargo), yên ngaler di bawanyo sungi-sungi, wong-wong niku kekel di jerûnyo. niku saos sesaê-saênyo balesan peranti wong yên bedamel kesaêan.
الَّذِيْنَ صَبَرُوْا وَعَلٰى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُوْنَ٥٩
Al-lażīna ṣabarū wa ‘alā rabbihim yatawakkalūn(a).
[59]
(Ya’ni) wong-wong yên besabar serto betawakal kepado Tuhannyo.
وَكَاَيِّنْ مِّنْ دَاۤبَّةٍ لَّا تَحْمِلُ رِزْقَهَاۖ اللّٰهُ يَرْزُقُهَا وَاِيَّاكُمْ وَهُوَ السَّمِيْعُ الْعَلِيْمُ٦٠
Wa ka'ayyim min dābbatil lā taḥmilu rizqahā, allāhu yarzuquhā wa iyyākum, wa huwas-samī‘ul-‘alīm(u).
[60]
Serto pinten kata makhluk berenggût yên benyawo yên nano (angsal) makto (ngûrûs) rezeki kepadonyo serto kepado niko. Dio Maha Nenger, Maha Wikan.
وَلَىِٕنْ سَاَلْتَهُمْ مَّنْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ لَيَقُوْلُنَّ اللّٰهُ ۗفَاَنّٰى يُؤْفَكُوْنَ٦١
Wa la'in sa'altahum man khalaqas-samāwāti wal-arḍa wa sakhkharasy-syamsa wal-qamara layaqūlunnallāh(u), fa'annā yu'fakūn(a).
[61]
Serto kalu niko betaken kepado wong-wong niku, sintenla yên nyiptoke langit serto bumi serto nûndû’ke matoari serto bulan? cengki wong-wong niku bakal nyawab, “Allah” dades ngapo wong-wong niku paca’ dipalengke (dari keleseran).
اَللّٰهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَّشَاۤءُ مِنْ عِبَادِهٖ وَيَقْدِرُ لَهٗ ۗاِنَّ اللّٰهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمٌ٦٢
Allāhu yabsuṭur-rizqa limay yasyā'u min ‘ibādihī wa yaqdiru lah(ū), innallāha bikulli syai'in ‘alīm(un).
[62]
Allah luaske rezeki peranti wong-wong yên dikenda’-inyo di antaro hambo-hambonyo serto Dio (pulo’) yên nyempîtke perantinyo. Selesernyo Allah Maha Wikan sedantennyo
وَلَىِٕنْ سَاَلْتَهُمْ مَّنْ نَّزَّلَ مِنَ السَّمَاۤءِ مَاۤءً فَاَحْيَا بِهِ الْاَرْضَ مِنْۢ بَعْدِ مَوْتِهَا لَيَقُوْلُنَّ اللّٰهُ ۙقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ ۗبَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُوْنَ ࣖ٦٣
Wa la'in sa'altahum man nazzala minas-samā'i mā'an fa'aḥyā bihil-arḍa mim ba‘di mautihā layaqūlunnallāh(u), qulil-ḥamdu lillāh(i), bal akṡaruhum lā ya‘qilūn(a).
[63]
Serto kalu niko betaken kepado wong-wong niku. Sintenla yên nûrûnke toyo (banyu) dari langit laju dengen toyo (banyu) niku diedûpkenyo bumi yên sampun padem (mati) ? Cengki wong-wong niku bakal nyawab, “Allah” tapi kata nian wong-wong niku nano faham (mafhum).
وَمَا هٰذِهِ الْحَيٰوةُ الدُّنْيَآ اِلَّا لَهْوٌ وَّلَعِبٌۗ وَاِنَّ الدَّارَ الْاٰخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوَانُۘ لَوْ كَانُوْا يَعْلَمُوْنَ٦٤
Wa mā hāżihil-ḥayātud-dun-yā illā lahwuw wa la‘ib(un), wa innad-dāral-ākhirata lahiyal-ḥayawān(u), lau kānū ya‘lamūn(a).
[64]
Serto nanola keîdupan dunio niki melianke penesan serto maen-maen saos. Serto selesernyo negeri akhîrat niku saos keîdupan yên selesernyo, sekironyo wong-wong niku wikan.
فَاِذَا رَكِبُوْا فِى الْفُلْكِ دَعَوُا اللّٰهَ مُخْلِصِيْنَ لَهُ الدِّيْنَ ەۚ فَلَمَّا نَجّٰىهُمْ اِلَى الْبَرِّ اِذَا هُمْ يُشْرِكُوْنَۙ٦٥
Fa'iżā rakibū fil-fulki da‘awullāha mukhliṣīna lahud-dīn(a), falammā najjāhum ilal-barri iżā hum yusyrikūn(a).
[65]
Dades kapan wong-wong niku numpak kapal, wong-wong niku bedo’a kepado Allah dengen penu raso pengabdian (redho) kepadonyo, 821 tapi waktu Allah nyelametke wong-wong niku sampî ke darat, hinggo wong-wong niku (bali lagi) nyekutuke (Allah).
821) Dengen murnike ketoatan semato-mato kereno Allah
لِيَكْفُرُوْا بِمَآ اٰتَيْنٰهُمْۙ وَلِيَتَمَتَّعُوْاۗ فَسَوْفَ يَعْلَمُوْنَ٦٦
Liyakfurū bimā ātaināhum wa liyatamatta‘ū, fasaufa ya‘lamūn(a).
[66]
Supayo wong-wong niku ngingkari nikmat yên sampun kame' sungke kepado wong-wong niku serto supayo wong-wong niku (îdup) beseneng-seneng (jerû kekafîran). dades mengkin wong-wong niku wikan (akibat damelannyo).
اَوَلَمْ يَرَوْا اَنَّا جَعَلْنَا حَرَمًا اٰمِنًا وَّيُتَخَطَّفُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِهِمْۗ اَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُوْنَ وَبِنِعْمَةِ اللّٰهِ يَكْفُرُوْنَ٦٧
Awalam yarau annā ja‘alnā ḥaraman āminaw wa yutakhaṭṭafun-nāsu min ḥaulihim, afabil-bāṭili yu'minūna wa bini‘matillāhi yakfurūn(a).
[67]
Nanola wong-wong niku merhatike (nyimak), bahwo kame' sampun nadeske (negeri wong-wong niku) tana suci yên aman, padohal wong di sekiternyo salîng rampok. Ngapo (sesampun nyato keleseran) wong-wong niku maler pecayo kepado yên bathil serto ingkar kepado nikmat Allah ?
وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰى عَلَى اللّٰهِ كَذِبًا اَوْ كَذَّبَ بِالْحَقِّ لَمَّا جَاۤءَهٗ ۗ اَلَيْسَ فِيْ جَهَنَّمَ مَثْوًى لِّلْكٰفِرِيْنَ٦٨
Wa man aẓlamu mimmaniftarā ‘alallāhi każiban au każżaba bil-ḥaqqi lammā jā'ah(ū), alaisa fī jahannama maṡwal lil-kāfirīn(a).
[68]
Serto sintenla yên langkung zolim daripado wong yên ngewêntenke bebudian kepado Allah atawa wong yên mohongke yên Hak. 822 Waktu (yên Hak) niku rawu kepadonyo? Napi nano jeru nerako jahanam wênten enggon peranti wong-wong kafir ?
822) Nustoke kenabian Nabi Muhammad saw.
وَالَّذِيْنَ جَاهَدُوْا فِيْنَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَاۗ وَاِنَّ اللّٰهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِيْنَ ࣖ٦٩
Wal-lażīna jāhadū fīnā lanahdiyannahum subulanā, wa innallāha lama‘al-muḥsinīn(a).
[69]
Serto wong-wong yên bejihad (ngerunut keredhoan) kame', kame' bakal tunju’ke kepado wong-wong niku jalan-jalan kame'. Serto selesernyo Allah besami wong-wong yên damelke kesaêan.