Surah An-Naml
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
طٰسۤ ۚ تِلْكَ اٰيٰتُ الْقُرْاٰنِ وَكِتَابٍ مُّبِيْنٍ ۙ١
Ṭā Sīn, tilka āyātul-qur'āni wa kitābim mubīn(in).
[1]
Tho Sin.
هُدًى وَّبُشْرٰى لِلْمُؤْمِنِيْنَ ۙ٢
Hudaw wa busyrā lil-mu'minīn(a).
[2]
Niki saos ayat ayat Al-Qur’an, serto kitab yên jelas.
الَّذِيْنَ يُقِيْمُوْنَ الصَّلٰوةَ وَيُؤْتُوْنَ الزَّكٰوةَ وَهُمْ بِالْاٰخِرَةِ هُمْ يُوْقِنُوْنَ٣
Allażīna yuqīmūnaṣ-ṣalāta wa yu'tūnaz-zakāta wa hum bil-ākhirati hum yūqinūn(a).
[3]
(Ya’niku) wong-wong yên namelke semayang serto mayar zakat serto won-g wong niku ngeyakini wêntennyo akhîrat.
اِنَّ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ اَعْمَالَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُوْنَ ۗ٤
Innal-lażīna lā yu'minūna bil-ākhirati zayyannā lahum a‘mālahum fahum ya‘mahūn(a).
[4]
Selesernyo wong-wong niku yên nano beriman kepado akhîrat, kame’ dadeske teraso cindo peranti wong-wong niku damelan-damelan wong-wong niku (yên bûrû’) sehinggo wong-wong niku begelimang jeru kesesetan.
اُولٰۤىِٕكَ الَّذِيْنَ لَهُمْ سُوْۤءُ الْعَذَابِ وَهُمْ فِى الْاٰخِرَةِ هُمُ الْاَخْسَرُوْنَ٥
Ulā'ikal-lażīna lahum sū'ul-‘ażābi wa hum fil-ākhirati humul-akhsarūn(a).
[5]
Wong-wong niku saos yên ayun angsal siksoan bûrû’ (di dunio) serto wong-wong niku diahîrat wêntenla wong-wong yên langkung rugi.
وَاِنَّكَ لَتُلَقَّى الْقُرْاٰنَ مِنْ لَّدُنْ حَكِيْمٍ عَلِيْمٍ٦
Wa innaka latulaqqal-qur'āna mil ladun ḥakīmin ‘alīm(in).
[6]
Serto selesernyo niko (Muhammad) selesernyo sampun disung Al-Qur’an dari sisi (Allah) yên Maha Bijaksana, Maha Wikan
اِذْ قَالَ مُوْسٰى لِاَهْلِهٖٓ اِنِّيْٓ اٰنَسْتُ نَارًاۗ سَاٰتِيْكُمْ مِّنْهَا بِخَبَرٍ اَوْ اٰتِيْكُمْ بِشِهَابٍ قَبَسٍ لَّعَلَّكُمْ تَصْطَلُوْنَ٧
Iż qāla mūsā li'ahlihī innī ānastu nārā(n), sa'ātīkum minhā bikhabarin au ātīkum bisyihābin qabasil la‘allakum taṣṭalūn(a).
[7]
(Imutla) sewaktu Musa bekelap kepado keluargonyo,”selesernyo, kulo ningali api, kulo ayun ngebakto kabar tentang niku kepado niko, atawa kulo ayun ngebakto obor (api) kepado niko supayo niko angsal beranget.
فَلَمَّا جَاۤءَهَا نُوْدِيَ اَنْۢ بُوْرِكَ مَنْ فِى النَّارِ وَمَنْ حَوْلَهَاۗ وَسُبْحٰنَ اللّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِيْنَ٨
Falammā jā'ahā nūdiya am būrika man fin-nāri wa man ḥaulahā, wa subḥānallāhi rabbil-‘ālamīn(a).
[8]
Dades waktu dio rawu dingeriku (ditempat api) niku dio diteria’ke, sampun diberkati wong-wong yên wênten para’ api, serto wong-wong yên wênten disekiternyo, Maha suci Allah Tuhan sedanten alam.
يٰمُوْسٰٓى اِنَّهٗٓ اَنَا اللّٰهُ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ ۙ٩
Yā mūsā innahū anallāhul-‘azīzul-ḥakīm(u).
[9]
(Allah befirman),” Hei Musa selesernyo kulo wêntenla Allah, yên Maha Pekaso, Maha Bijaksano.
وَاَلْقِ عَصَاكَ ۗفَلَمَّا رَاٰهَا تَهْتَزُّ كَاَنَّهَا جَاۤنٌّ وَّلّٰى مُدْبِرًا وَّلَمْ يُعَقِّبْۗ يٰمُوْسٰى لَا تَخَفْۗ اِنِّيْ لَا يَخَافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُوْنَ ۖ١٠
Wa alqi ‘aṣāk(a), falammā ra'āhā tahtazzu ka'annahā jānnuw wallā mudbiraw wa lam yu‘aqqib, yā mūsā lā takhaf, innī lā yakhāfu ladayyal-mursalūn(a).
[10]
Serto untalkela tongkat niko,” Dades sewaktu (tongkat niku dades ulo serto) Musa ningalinyo beringgut-ringgut peca’ seekor ulo yên gesit larila dio bebali’ keburi ida’ nole .”hei Musa jangan takut selesernyo di luan kulo, para rosul, nano perlu takut.
اِلَّا مَنْ ظَلَمَ ثُمَّ بَدَّلَ حُسْنًاۢ بَعْدَ سُوْۤءٍ فَاِنِّيْ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ١١
Illā man ẓalama ṡumma baddala ḥusnam ba‘da sū'in fa innī gafūrur raḥīm(un).
[11]
Kecuali wong belaku zolim yên sampun niku ngoba (awa'nyo) dengen kesaîan sesampun kejahatan betobat, Dades selesernyo, kulo Maha Pengampun Maha Penyayang.
وَاَدْخِلْ يَدَكَ فِيْ جَيْبِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاۤءَ مِنْ غَيْرِ سُوْۤءٍۙ فِيْ تِسْعِ اٰيٰتٍ اِلٰى فِرْعَوْنَ وَقَوْمِهٖۗ اِنَّهُمْ كَانُوْا قَوْمًا فٰسِقِيْنَ١٢
Wa adkhil yadaka fī jaibika takhruj baiḍā'a min gairi sū'(in), fī tis‘i āyātin ilā fir‘auna wa qaumih(ī), innahum kānū qauman fāsiqīn(a).
[12]
Serto maso’kela tangan niko ke gulu kelambi niko, 785 niscayo dio ayun metu dades pûtî (besinar) tampa cacat (keduo mu’jizat niki) temaso’ sembilan macem mu’jizat (yên ayun dikemukoke) kepado Fir’aun seerto kaumnyo, wong-wong niku selesernyor wong-wong yên pasek.
785) Lepe’ke tangan ke dado dari gulo kelambi.
فَلَمَّا جَاۤءَتْهُمْ اٰيٰتُنَا مُبْصِرَةً قَالُوْا هٰذَا سِحْرٌ مُّبِيْنٌ ۚ١٣
Falammā jā'athum āyātunā mubṣiratan qālū hāżā siḥrum mubīn(un).
[13]
Dades sewaktu mu’jizat kami yên terang niku sampe kepado wong-wong niku wong-wong niku bekelap,” niki sihir yên nyato
وَجَحَدُوْا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَآ اَنْفُسُهُمْ ظُلْمًا وَّعُلُوًّاۗ فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِيْنَ ࣖ١٤
Wa jaḥadū bihā wastaiqanathā anfusuhum ẓulmaw wa ‘uluwwā(n), fanẓur kaifa kāna ‘āqibatul-mufsidīn(a).
[14]
Serto wong-wong niku ngingkarinyo kerno kezaliman serto kesombongannyo, padohal ati wong-wong niku meyakini [keleseran]-nyo Dades pehatikela ma’pundi akibat wong-wong yên bedamel kerusa’an.
وَلَقَدْ اٰتَيْنَا دَاوٗدَ وَسُلَيْمٰنَ عِلْمًاۗ وَقَالَا الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِيْ فَضَّلَنَا عَلٰى كَثِيْرٍ مِّنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِيْنَ١٥
Wa laqad ātainā dāwūda wa sulaimāna ‘ilmā(n), wa qālal-ḥamdu lillāhil-lażī faḍḍalanā ‘alā kaṡīrim min ‘ibādihil-mu'minīn(a).
[15]
Serto selesernyo, kame’ sampun ngesungke ilmu kepado Daud serto Sulaiman, serto keduonyo bekelap,” sedanten puji peranti Allah yên ngelêbîke kame’ dari kata hambo-hambonyo yên beriman
وَوَرِثَ سُلَيْمٰنُ دَاوٗدَ وَقَالَ يٰٓاَيُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنْطِقَ الطَّيْرِ وَاُوْتِيْنَا مِنْ كُلِّ شَيْءٍۗ اِنَّ هٰذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِيْنُ١٦
Wa wariṡa sulaimānu dāwūda wa qāla yā ayyuhan-nāsu ‘ullimnā manṭiqaṭ-ṭairi wa ūtīnā min kulli syai'(in), inna hāżā lahuwal-faḍlul-mubīn(u).
[16]
Serto Sulaiman sampun mewarisi Daud 786 serto niko (Sulaiman) bekelap,” Hei wong kame’ sampun diajari baso burung serto kame’ di sung sedanten sesios. Selesernyo (sedanten) niki selesernyo kurnio nyato
786) Nabi Sulaiman as. Ngentike kenabian serto kerajoan Nbi Daud as. Serto ngewarisi ilmu dari kitab Zabur yên ditûrûnke kepadonyo.
وَحُشِرَ لِسُلَيْمٰنَ جُنُوْدُهٗ مِنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ وَالطَّيْرِ فَهُمْ يُوْزَعُوْنَ١٧
Wa ḥusyira lisulaimāna junūduhū minal-jinni wal-insi waṭ-ṭairi fahum yūza‘ūn(a).
[17]
Serto kepado Sulaiman dikumpulke bala tenteranyo dari jin, wong serto burung, sampun niku wong-wong niku bebaris dengen tertib
حَتّٰىٓ اِذَآ اَتَوْا عَلٰى وَادِ النَّمْلِۙ قَالَتْ نَمْلَةٌ يّٰٓاَيُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوْا مَسٰكِنَكُمْۚ لَا يَحْطِمَنَّكُمْ سُلَيْمٰنُ وَجُنُوْدُهٗۙ وَهُمْ لَا يَشْعُرُوْنَ١٨
Ḥattā iżā atau ‘alā wādin-naml(i), qālat namlatuy yā ayyuhan-namludkhulū masākinakum, lā yaḥṭimannakum sulaimānu wa junūduhū wa hum lā yasy‘urūn(a).
[18]
Sehinggo sewaktu wong-wong niku sampî dilemba semut, bekelapla seekor semut,” Hei semut-semut maso’la ke jerû sarang sarang niko, supayo niko nano ditija’ ole Sulaiman serto bala tenteranyo sedengke wong-wong niku nano nyadarinyo.
فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِّنْ قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ اَوْزِعْنِيْٓ اَنْ اَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِيْٓ اَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلٰى وَالِدَيَّ وَاَنْ اَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضٰىهُ وَاَدْخِلْنِيْ بِرَحْمَتِكَ فِيْ عِبَادِكَ الصّٰلِحِيْنَ١٩
Fatabassama ḍāḥikam min qaulihā wa qāla rabbi auzi‘nī an asykura ni‘matakal-latī an‘amta ‘alayya wa ‘alā wālidayya wa an a‘mala ṣāliḥan tarḍāhu wa adkhilnī biraḥmatika fī ‘ibādikaṣ-ṣāliḥīn(a).
[19]
Dades dio (Sulaiman) senyum sampun niku ketawo kerno (ngerunguke) kelapan semut serto dio bedoa ”Ya Tuhan kulo sungkela kulo supayo tetep nyukuri ni’mat niko yên sampun niko sungke kepado kulo serto kepado keduo wong tuo kulo serto supayo kulo namelke kesaîan yên niko redoi serto maso’kela kulo dengen rahmat Niko ke jerû golongan hambo hambo Niko yên sole “
وَتَفَقَّدَ الطَّيْرَ فَقَالَ مَا لِيَ لَآ اَرَى الْهُدْهُدَۖ اَمْ كَانَ مِنَ الْغَاۤىِٕبِيْنَ٢٠
Wa tafaqqadaṭ-ṭaira fa qāla mā liya lā aral-hudhud(a), am kāna minal-gā'ibīn(a).
[20]
Serto dio merikso burung-burung sampun niku bekelap,” ngapo kulo nano ningali Hud Hud 787 napi dio temaso’ yên nano rawu?.
787) Hud-hud wêntenla ma’kayo bûrûng pelatu’
لَاُعَذِّبَنَّهٗ عَذَابًا شَدِيْدًا اَوْ لَاَا۟ذْبَحَنَّهٗٓ اَوْ لَيَأْتِيَنِّيْ بِسُلْطٰنٍ مُّبِيْنٍ٢١
La'u‘ażżibannahū ‘ażāban syadīdan au la'ażbaḥannahū au laya'tiyannī bisulṭānim mubīn(in).
[21]
Cengki ayun kulo hukum dio dengen hukuman yên berat atawa kulo sembelî dio, kecuali kalu dio rawu kepado kulo dengen alesan yên jelas.
فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيْدٍ فَقَالَ اَحَطْتُّ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهٖ وَجِئْتُكَ مِنْ سَبَاٍ ۢبِنَبَاٍ يَّقِيْنٍ٢٢
Famakaṡa gaira ba‘īdin faqāla aḥaṭtu bimā lam tuḥiṭ bihī wa ji'tuka min saba'im binaba'iy yaqīn(in).
[22]
Dades nano lambat sesampun niku (rawu la Hud-Hud), sampun niku dio bekelap,”Kulo sampun wikan sesios yên dereng niko wikani kulo rawo kepado niko dari negri Saba’ 788 makto kabar yên ngeyakinke
788) Saba’ wêntenla nami kerajoan pado zaman kerîhîn, ibu kotanyo Ma’rib, para’ kota San’a, ibu kota Yaman ma’niki dinten.
اِنِّيْ وَجَدْتُّ امْرَاَةً تَمْلِكُهُمْ وَاُوْتِيَتْ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ وَّلَهَا عَرْشٌ عَظِيْمٌ٢٣
Innī wajattumra'atan tamlikuhum wa ūtiyat min kulli syai'iw wa lahā ‘arsyun ‘aẓīm(un).
[23]
Selesernyo, kulo wênten sios betino 789 wong-wong niku, serto dio disung sedanten sesios jugo serto punyoi singgosano yên ageng
789) Ratu Balqis yên merinta kerajoan Sabaiyah pado zaman Nabi Sulaiman as.
وَجَدْتُّهَا وَقَوْمَهَا يَسْجُدُوْنَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطٰنُ اَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيْلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُوْنَۙ٢٤
Wajattuhā wa qaumahā yasjudūna lisy-syamsi min dūnillāhi wa zayyana lahumusy-syaiṭānu a‘mālahum fa ṣaddahum ‘anis-sabīli fahum lā yahtadūn(a).
[24]
Kulo [burung hud-hud] napeti dio serto kaumnyo nyemba matoari, dîdînyo kepado Allah, serto setan sampun nadeske teraso cindo peranti wong-wong niku damelan (bûrû’) wong-wong niku, sehinggo ngalangi wong-wong niku dari jalan (Allah), sehinggo wong-wong niku nano angsal hidayah.
اَلَّا يَسْجُدُوْا لِلّٰهِ الَّذِيْ يُخْرِجُ الْخَبْءَ فِى السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَيَعْلَمُ مَا تُخْفُوْنَ وَمَا تُعْلِنُوْنَ٢٥
Allā yasjudū lillāhil-lażī yukhrijul-khab'a fis-samāwāti wal-arḍi wa ya‘lamu mā tukhfūna wa mā tu‘linūn(a).
[25]
Wong-wong niku (jugo) nano nyemba Allah yên metuke napi yên tependem di langit serto di bumi 790 serto yên wikan napi yên niko singitke serto yên niko nyatoke.
790) Ma’kayo nûrûnke ujan dari langit, nûmbûke tanam-tanaman, metuke logam dari bumi, serto liannyo.
اَللّٰهُ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَۙ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيْمِ ۩٢٦
Allāhu lā ilāha illā huwa rabbul-‘arsyil-‘aẓīm(i).
[26]
Allah nano wênten Tuhan selian dio, Tuhan yên ngewênteni ‘Arsy yên ageng
۞ قَالَ سَنَنْظُرُ اَصَدَقْتَ اَمْ كُنْتَ مِنَ الْكٰذِبِيْنَ٢٧
Qāla sananẓuru aṣadaqta am kunta minal-kāżibīn(a).
[27]
Dio (Sulaiman) bekelap,”Ayun kami tingali, napi niko leser, atawa temaso’ yên bebudi.
اِذْهَبْ بِّكِتٰبِيْ هٰذَا فَاَلْقِهْ اِلَيْهِمْ ثُمَّ تَوَلَّ عَنْهُمْ فَانْظُرْ مَاذَا يَرْجِعُوْنَ٢٨
Iżhab bikitābī hāżā fa alqih ilaihim ṡumma tawalla ‘anhum fanẓur māżā yarji‘ūn(a).
[28]
Kesala dengen (ma’to) surat kulo niki sampun niku campa’ kela kepado wong-wong niku sesampun niku melengosla dari wong-wong niku sampun niku pehatikela napi yên wong-wong niku kelapke.
قَالَتْ يٰٓاَيُّهَا الْمَلَؤُا اِنِّيْٓ اُلْقِيَ اِلَيَّ كِتٰبٌ كَرِيْمٌ٢٩
Qālat yā ayyuhal-mala'u innī ulqiya ilayya kitābun karīm(un).
[29]
Dio (Balqis) bekelap, ”Hei sedanten pembesa’ selesernyo sampun disampeke kepado kulo sios surat yên mulio.
اِنَّهٗ مِنْ سُلَيْمٰنَ وَاِنَّهٗ بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ ۙ٣٠
Innahū min sulaimāna wa innahū bismillāhir-raḥmānir-raḥīm(i).
[30]
Selesernyo (surat) dari Sulaiman yên isinyo, ”dengen nami Allah yên Maha Pengasi, Maha Penyayang.
اَلَّا تَعْلُوْا عَلَيَّ وَأْتُوْنِيْ مُسْلِمِيْنَ ࣖ٣١
Allā ta‘lū ‘alayya wa'tūnī muslimīn(a).
[31]
Janganla niko belaku sombong kepado kulo serto rawula kepado kulo sebagî wong- wong muslim.
قَالَتْ يٰٓاَيُّهَا الْمَلَؤُا اَفْتُوْنِيْ فِيْٓ اَمْرِيْۚ مَا كُنْتُ قَاطِعَةً اَمْرًا حَتّٰى تَشْهَدُوْنِ٣٢
Qālat yā ayyuhal-mala'u aftūnī fī amrī, mā kuntu qāṭi‘atan amran ḥattā tasyhadūn(i).
[32]
Dio (Balqis) bekelap, “ hei sedanten pembesa’ sungla kulo petimbangan jerû pekaro kulo (niki), kulo nano perna mûtûske sios pekaro sedereng niko wênten jerû majelis Kulo.
قَالُوْا نَحْنُ اُولُوْا قُوَّةٍ وَّاُولُوْا بَأْسٍ شَدِيْدٍ ەۙ وَّالْاَمْرُ اِلَيْكِ فَانْظُرِيْ مَاذَا تَأْمُرِيْنَ٣٣
Qālū naḥnu ulū quwwatiw wa ulū ba'sin syadīd(in), wal-amru ilaiki fanẓurī māżā ta'murīn(a).
[33]
Wong-wong niku nyawab,”Kito wênten kekuatan keberanian yên luar biaso (peranti beperang), tapi keputusan wênten ditangan niko, Dades petimbangkela napi yên ayun niko perentake.
قَالَتْ اِنَّ الْمُلُوْكَ اِذَا دَخَلُوْا قَرْيَةً اَفْسَدُوْهَا وَجَعَلُوْٓا اَعِزَّةَ اَهْلِهَآ اَذِلَّةً ۚوَكَذٰلِكَ يَفْعَلُوْنَ٣٤
Qālat innal-mulūka iżā dakhalū qaryatan afsadūhā wa ja‘alū a‘izzata ahlihā ażillah(tan), wa każālika yaf‘alūn(a).
[34]
Dio (Balqis) bekelap,”Selesernyo rajo-rajo napibilo naklu’ke sios negeri, wong-wong niku cengki minasokenyo, serto nadeske pendudu’nyo yên mulio dades hino serto ma’niku saos yên ayun wong-wong niku damelke.
وَاِنِّيْ مُرْسِلَةٌ اِلَيْهِمْ بِهَدِيَّةٍ فَنٰظِرَةٌ ۢبِمَ يَرْجِعُ الْمُرْسَلُوْنَ٣٥
Wa innī mursilatun ilaihim bihadiyyatin fanāẓiratun bima yarji‘ul-mursalūn(a).
[35]
Serto selesernyo, kulo ayun ngîrîm utusan kepado wong-wong niku dengen (makto) hadia, serto (kulo) ayun nunggu napi yên ayun dibakto mantû’ole sedanten utusan niku.
فَلَمَّا جَاۤءَ سُلَيْمٰنَ قَالَ اَتُمِدُّوْنَنِ بِمَالٍ فَمَآ اٰتٰىنِ َۧ اللّٰهُ خَيْرٌ مِّمَّآ اٰتٰىكُمْۚ بَلْ اَنْتُمْ بِهَدِيَّتِكُمْ تَفْرَحُوْنَ٣٦
Falammā jā'a sulaimāna qāla atumiddūnani bimālin famā ātāniyallāhu khairum mimmā ātākum, bal antum bihadiyyatikum tafraḥūn(a).
[36]
Dades sewaktu (utusan niku) sampî kepado Sulaiman dio (Sulaiman) bekelap ,” napike niko ayun ngesung harto kepado kulo? napi yên Allah sungke kepado kulo langkung saî dari pado napi yên Allah sungke kepado niko tapi niko meraso bangga dengen hadia niko.
اِرْجِعْ اِلَيْهِمْ فَلَنَأْتِيَنَّهُمْ بِجُنُوْدٍ لَّا قِبَلَ لَهُمْ بِهَا وَلَنُخْرِجَنَّهُمْ مِّنْهَآ اَذِلَّةً وَّهُمْ صٰغِرُوْنَ٣٧
Irji‘ ilaihim falana'tiyannahum bijunūdil lā qibala lahum bihā wa lanukhrijannahum minhā ażillataw wa hum ṣāgirūn(a).
[37]
Mantû’kela kepado wong-wong niku, kame’ cengki ayun natangi wong-wong niku dengen tentero yên wong-wong niku nano angsal ngelawannyo, serto ayun kame’ ûsîr wong-wong niku dari negeri niku ( Saba’) secaro tehino serto wong-wong niku ayun dades (tawanan) yên hino dino”.
قَالَ يٰٓاَيُّهَا الْمَلَؤُا اَيُّكُمْ يَأْتِيْنِيْ بِعَرْشِهَا قَبْلَ اَنْ يَّأْتُوْنِيْ مُسْلِمِيْنَ٣٨
Qāla yā ayyuhal-mala'u ayyukum ya'tīnī bi‘arsyihā qabla ay ya'tūnī muslimīn(a).
[38]
Serto (Sulaiman) bekelap,” Hei sedanten pembesa’, sinten diantaro niko yên sanggup ngebakto singgosanonyo kepado kulo sedereng wong-wong niku rawu nyerake awa'.
قَالَ عِفْرِيْتٌ مِّنَ الْجِنِّ اَنَا۠ اٰتِيْكَ بِهٖ قَبْلَ اَنْ تَقُوْمَ مِنْ مَّقَامِكَۚ وَاِنِّيْ عَلَيْهِ لَقَوِيٌّ اَمِيْنٌ٣٩
Qāla ‘ifrītum minal-jinni ana atīka bihī qabla an taqūma mim maqāmik(a), wa innī ‘alaihi laqawiyyun amīn(un).
[39]
Ifrit dari golongan jin bekelap,” kulo yên ayun ngebaktonyo kepado niko sedereng niko tega’ dari panggonan lînggî niko serto selesernyo, kulo kuat namelkenyo serto angsal dipecayo
قَالَ الَّذِيْ عِنْدَهٗ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتٰبِ اَنَا۠ اٰتِيْكَ بِهٖ قَبْلَ اَنْ يَّرْتَدَّ اِلَيْكَ طَرْفُكَۗ فَلَمَّا رَاٰهُ مُسْتَقِرًّا عِنْدَهٗ قَالَ هٰذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّيْۗ لِيَبْلُوَنِيْٓ ءَاَشْكُرُ اَمْ اَكْفُرُۗ وَمَنْ شَكَرَ فَاِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهٖۚ وَمَنْ كَفَرَ فَاِنَّ رَبِّيْ غَنِيٌّ كَرِيْمٌ٤٠
Qālal-lażī ‘indahū ‘ilmum minal-kitābi ana ātīka bihī qabla ay yartadda ilaika ṭarfuk(a), falammā ra'āhu mustaqirran ‘indahū qāla hāżā min faḍli rabbī, liyabluwanī a'asykuru am akfur(u), wa man syakara fa'innamā yasykuru linafsih(ī), wa man kafara fa'inna rabbī ganiyyun karīm(un).
[40]
Sios wong yên wênten ilmu dari kitab 791 ,” kulo ayun ngebakto singgosano niku kepado niko sedereng mato niko bekedîp .” Dades waktu dio (Sulaiman) ningali singgosano niku tecogo’ diluannyo dio bekelap,” niki temaso’ kurnio Tuhan kulo peranti nguji kulo, napike kulo besyukur atawa ngingkari (ni’matnyo), sinten saos besyukur, dades selesernyo dio besyukur peranti (kesaîan) awa'nyo dewe’, serto sinten ingkar, dades selesernyo Tuhan kulo Maha Kayo Maha Mulio.
791) Kitab di ngeriki ma’sudnyo kitab yên ditûrûnke sedereng nabi Sulaiman as ya’ni Taurat serto Zabur.
قَالَ نَكِّرُوْا لَهَا عَرْشَهَا نَنْظُرْ اَتَهْتَدِيْٓ اَمْ تَكُوْنُ مِنَ الَّذِيْنَ لَا يَهْتَدُوْنَ٤١
Qāla nakkirū lahā ‘arsyahā nanẓur atahtadī am takūnu minal-lażīna lā yahtadūn(a).
[41]
Dio (Sulaiman) bekelap,” ubala perantinyo singosanonyo, kito ayun ningali napi dio (Balqis) keciren atawa nano keciren lagi.
فَلَمَّا جَاۤءَتْ قِيْلَ اَهٰكَذَا عَرْشُكِۗ قَالَتْ كَاَنَّهٗ هُوَۚ وَاُوْتِيْنَا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهَا وَكُنَّا مُسْلِمِيْنَ٤٢
Falammā jā'at qīla ahakażā ‘arsyuk(i), qālat ka'annahū huw(a), wa ūtīnal-‘ilma min qablihā wa kunnā muslimīn(a).
[42]
Dades sewaktu dio (Balqis) rawu ditakenkela (kepadonyo),” peca’ niki napi singgosano niko?” Dio (Balqis) nyawab,” ma’kayo niku saos dio”. (serto dio Balqis bekelap).” Kame’ sampun disung ilmu sederengnyo. 792 serto kame’ wêntenla wong-wong muslim (kepado Allah)
792) Balqis sampun wikan kenabian Sulaiman as. Sedereng singgasanonyo dipindake dari negeri Saba’ ke Palestina sekejepan mato.
وَصَدَّهَا مَا كَانَتْ تَّعْبُدُ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ۗاِنَّهَا كَانَتْ مِنْ قَوْمٍ كٰفِرِيْنَ٤٣
Wa ṣaddahā mā kānat ta‘budu min dūnillāh(i), innahā kānat min qaumin kāfirīn(a).
[43]
Serto kebiasoan nyemba selian Allah nyeganyo (peranti ngelaîrke keislaman nyo), selesernyo dio (Balqis) senantu temaso’ wong-wong kapîr.
قِيْلَ لَهَا ادْخُلِى الصَّرْحَۚ فَلَمَّا رَاَتْهُ حَسِبَتْهُ لُجَّةً وَّكَشَفَتْ عَنْ سَاقَيْهَاۗ قَالَ اِنَّهٗ صَرْحٌ مُّمَرَّدٌ مِّنْ قَوَارِيْرَ ەۗ قَالَتْ رَبِّ اِنِّيْ ظَلَمْتُ نَفْسِيْ وَاَسْلَمْتُ مَعَ سُلَيْمٰنَ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِيْنَ ࣖ٤٤
Qīla lahadkhuliṣ-ṣarḥ(a), falammā ra'athu ḥasibathu lujjataw wa kasyafat ‘an sāqaihā, qāla innahū ṣarḥum mumarradum min qawārīr(a), qālat rabbi innī ẓalamtu nafsī wa aslamtu ma‘a sulaimāna lillāhi rabbil-‘ālamīn(a).
[44]
Dikelapke kepadonyo (Balqis) ”maso’la ke jerû istana, Dades sewaktu dio (Balqis) ningali lantai istana niku, dikironyo kolam banyu yên ageng, serto disingkapkenyo (penûtûp) keduo betîsnyo dio (Sulaiman) bekelap,” selesernyo niki lantai istana saos yên dilapisi kaco” dio (Balqis) bekelap,” Ya Tuhan kulo, selesernyo kulo sampun bedamel zolim tehadep awa' kulo. Kulo besera awa' besami Sulaiman kepado Allah, Tuhan sedanten alam ,”
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَآ اِلٰى ثَمُوْدَ اَخَاهُمْ صٰلِحًا اَنِ اعْبُدُوا اللّٰهَ فَاِذَا هُمْ فَرِيْقٰنِ يَخْتَصِمُوْنَ٤٥
Wa laqad arsalnā ilā ṡamūda akhāhum ṣāliḥan ani‘budullāha fa'iżā hum farīqāni yakhtaṣimūn(a).
[45]
Serto selesernyo, kame’ sampun ngûtûs kepado (kaum) samud dulur wong-wong niku ya’ni sole yên tuo,”Sembala Allah tapi tibo tibo wong-wong niku (dades) duo golongan yên bemûsûan
قَالَ يٰقَوْمِ لِمَ تَسْتَعْجِلُوْنَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِۚ لَوْلَا تَسْتَغْفِرُوْنَ اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُوْنَ٤٦
Qāla yā qaumi lima tasta‘jilūna bis-sayyi'ati qablal-ḥasanah(ti), lau lā tastagfirūnallāha la‘allakum turḥamūn(a).
[46]
Dio (Sole) bekelap, ”Hei kaum kulo, ngapo ngapo niko nedo digancangke kebûrû’an sedereng (niko nedo) kesaîan? Ngapo niko nano nedo ampunan kepado Allah, supayo niko angsal rahmat?
قَالُوا اطَّيَّرْنَا بِكَ وَبِمَنْ مَّعَكَۗ قَالَ طٰۤىِٕرُكُمْ عِنْدَ اللّٰهِ بَلْ اَنْتُمْ قَوْمٌ تُفْتَنُوْنَ٤٧
Qāluṭ ṭayyarnā bika wa bimam ma‘ak(a), qāla ṭā'irukum ‘indallāhi bal antum qaumun tuftanūn(a).
[47]
Wong-wong niku nyawab, ”Kame’ angsal nasib yên malang disebabke ole niko serto wong-wong yên besami niko,” dio (Sole) bekelap,” nasib niko wênten pado Allah dîdînyo pado kame’ yên dades sebab tapi niko wêntenla kaum yên sedeng diuji,”
وَكَانَ فِى الْمَدِيْنَةِ تِسْعَةُ رَهْطٍ يُّفْسِدُوْنَ فِى الْاَرْضِ وَلَا يُصْلِحُوْنَ٤٨
Wa kāna fil-madīnati tis‘atu rahṭiy yufsidūna fil-arḍi wa lā yuṣliḥūn(a).
[48]
Serto di kota niku 793 wênten sembilan wong lanang yên bedamel kerusa’an dibumi wong-wong niku nano namelke kesaîan.
793) Nûrût mufassir, yên dima’sud dengen kota niki wêntenla kota kaum Samud, ya’ni kota al-Hijr.
قَالُوْا تَقَاسَمُوْا بِاللّٰهِ لَنُبَيِّتَنَّهٗ وَاَهْلَهٗ ثُمَّ لَنَقُوْلَنَّ لِوَلِيِّهٖ مَا شَهِدْنَا مَهْلِكَ اَهْلِهٖ وَاِنَّا لَصٰدِقُوْنَ٤٩
Qālū taqāsamū billāhi lanubayyitannahū wa ahlahū ṡumma lanaqūlanna liwaliyyihī mā syahidnā mahlika ahlihī wa innā laṣādiqūn(a).
[49]
Wong-wong niku bekelap,”besumpala niko dengen (nami) Allah, bahwo kito cengki nyerang dio besami keluargonyo pado malem dinten sesampun niku kito ayun ngelapke kepado ahli warisnyo (bahwa) kito nano nyaksike kebinasoan keluargonyo niku, serto selesernyo kito wong yên leser
وَمَكَرُوْا مَكْرًا وَّمَكَرْنَا مَكْرًا وَّهُمْ لَا يَشْعُرُوْنَ٥٠
Wa makarū makraw wa makarnā makraw wa hum lā yasy‘urūn(a).
[50]
Serto wong-wong niku namelke tipu dayo, serto kame’ nyusun tipu dayo, sedeng wong-wong niku nano nyadari.
فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ مَكْرِهِمْ اَنَّا دَمَّرْنٰهُمْ وَقَوْمَهُمْ اَجْمَعِيْنَ٥١
Fanẓur kaifa kāna ‘āqibatu makrihim annā dammarnāhum wa qaumahum ajma‘īn(a).
[51]
Dades peratikela ma’pundi akibat dari tipu dayo wong-wong niku, bahwo kame’ minasoke wong-wong niku serto kaum wong-wong niku sedantennyo.
فَتِلْكَ بُيُوْتُهُمْ خَاوِيَةً ۢبِمَا ظَلَمُوْاۗ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِّقَوْمٍ يَّعْلَمُوْنَ٥٢
Fatilka buyūtuhum khāwiyatam bimā ẓalamū, inna fī żālika la'āyatal liqaumiy ya‘lamūn(a).
[52]
Dades niku saos rompo’-rompo’ wong-wong niku yên runtu kerno kezoliman wong-wong niku. Selesernyo pado yên ma’niku selesernyo wênten alamat (kekuasoan Allah) kepado wong-wong yên wikan.
وَاَنْجَيْنَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَكَانُوْا يَتَّقُوْنَ٥٣
Wa anjainal-lażīna āmanū wa kānū yattaqūn(a).
[53]
Serto kame’ selametke wong-wong beriman 794 serto wong-wong niku selalu betakwa.
794) Nabi Saleh as. Serto sedanten penumutnyo
وَلُوْطًا اِذْ قَالَ لِقَوْمِهٖٓ اَتَأْتُوْنَ الْفَاحِشَةَ وَاَنْتُمْ تُبْصِرُوْنَ٥٤
Wa lūṭan iż qāla liqaumihī ata'tūnal-fāḥisyata wa antum tubṣirūn(a).
[54]
Serto (imutla cerios) Luth, sewaktu dio bekelap kepado kaumnyo,” Napi niko namelke damelan Faahisyah (keji) 795 padohal niko ningalinyo (kekejian damelan maksiat niku).
795) Ma’sud fahisyah di ngeriki wêntenla penyimpangan seks, temasû’ homoseks.
اَىِٕنَّكُمْ لَتَأْتُوْنَ الرِّجَالَ شَهْوَةً مِّنْ دُوْنِ النِّسَاۤءِ ۗبَلْ اَنْتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُوْنَ٥٥
A'innakum lata'tūnar-rijāla syahwatam min dūnin-nisā'(i), bal antum qaumun tajhalūn(a).
[55]
Ngapo niko ngerawui lanang-lanang peranti (menui syahwat (niko) dîdînyo (ngerawui) betino? selesernyo, wêntenla kaum yên nano wikan (akibat damelan niko).
۞ فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوْمِهٖٓ اِلَّآ اَنْ قَالُوْٓا اَخْرِجُوْٓا اٰلَ لُوْطٍ مِّنْ قَرْيَتِكُمْۙ اِنَّهُمْ اُنَاسٌ يَّتَطَهَّرُوْنَ٥٦
Famā kāna jawāba qaumihī illā an qālū akhrijū āla lūṭim min qaryatikum, innahum unāsuy yataṭahharūn(a).
[56]
Jawaban kaumnyo nano lian cuma dengen ngelapke,” usirla Luth serto keluargonyo dari negri niko, selesernyo wong-wong niku wêntenla wong-wong yên (nganggap awa'nyo suci)
فَاَنْجَيْنٰهُ وَاَهْلَهٗٓ اِلَّا امْرَاَتَهٗ قَدَّرْنٰهَا مِنَ الْغٰبِرِيْنَ٥٧
Fa'anjaināhu wa ahlahū illamra'atahū qaddarnāhā minal-gābirīn(a).
[57]
Dades kame’ selametke dio serto keluargonyo, kecuali semanyo. Kame’ sampun nentuke dio temaso’ wong-wong yên tetinggal (dibinasoke).
وَاَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ مَّطَرًاۚ فَسَاۤءَ مَطَرُ الْمُنْذَرِيْنَ ࣖ٥٨
Wa amṭarnā ‘alaihim maṭarā(n), fasā'a maṭarul-munżarīn(a).
[58]
Serto kame’ ujani wong-wong niku dengen ujan (batu) Dades bûrû’ nian la (ditimpoke) pado wong-wong yên disung perimutan (tapi nano) ngeriba’inyo.
قُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ وَسَلٰمٌ عَلٰى عِبَادِهِ الَّذِيْنَ اصْطَفٰىۗ ءٰۤاللّٰهُ خَيْرٌ اَمَّا يُشْرِكُوْنَ ۔٥٩
Qulil-ḥamdu lillāhi wa salāmun ‘alā ‘ibādihil-lażīnaṣṭafā, āllāhu khairun ammā yusyrikūn(a).
[59]
Kelapkela (Muhammad),”sedanten puji peranti Allah serto salam sejahtera peranti hambo-hambonyo yên dipîlînyo, napike Allah yên langkung saî, atawa napi yên wong-wong niku nyekutuke (dengen dio)?
اَمَّنْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ وَاَنْزَلَ لَكُمْ مِّنَ السَّمَاۤءِ مَاۤءً فَاَنْۢبَتْنَا بِهٖ حَدَاۤىِٕقَ ذَاتَ بَهْجَةٍۚ مَا كَانَ لَكُمْ اَنْ تُنْۢبِتُوْا شَجَرَهَاۗ ءَاِلٰهٌ مَّعَ اللّٰهِ ۗبَلْ هُمْ قَوْمٌ يَّعْدِلُوْنَ ۗ٦٠
Am man khalaqas-samāwāti wal-arḍa wa anzala minas-samā'i mā'an fa ambatnā bihī ḥadā'iqa żāta bahjah(tin), mā kāna lakum an tumbitū syajarahā, a'ilāhum ma‘allāh(i), bal hum qaumuy ya‘dilūn(a).
[60]
Atawa sinten nian yên sampun nyiptoke langit serto bumi serto yên nurunke banyu dari langit peranti niko, sampun niku Kame’ tômbôke dengen banyu niku kebon-kebon yên ketingalannyo cindo, yên niko sekali-kali nano sanggûp nômbôke batang-batangnyo? Napi disamping Allah wênten tuhan (yên lian)? Bahkan (selesernyo) wong-wong niku wêntenla wong-wong yên nyimpang (dari yên keleseran).
اَمَّنْ جَعَلَ الْاَرْضَ قَرَارًا وَّجَعَلَ خِلٰلَهَآ اَنْهٰرًا وَّجَعَلَ لَهَا رَوَاسِيَ وَجَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حَاجِزًاۗ ءَاِلٰهٌ مَّعَ اللّٰهِ ۗبَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُوْنَ ۗ٦١
Am man ja‘alal-arḍa qarāraw wa ja‘ala khilālahā anhāraw wa ja‘ala lahā rawāsiya wa ja‘ala bainal-baḥraini ḥājizā(n), a'ilāhum ma‘allāh(i), bal akṡaruhum lā ya‘lamūn(a).
[61]
Atawa sinten nian yên sampun dadeske bumi sebagî panggonan bediem, serto yên dadeske sungi-sungi di selo-selonyo, serto yên dadeske gunung-gunung peranti (negûke)nyo serto yên dadeske sios penyekat antaro duo laut? 796 Napi di samping Allah wênten tuhan (yên lian)? Bahkan (selesernyo) kata nian wong-wong niku nano wikan.
796) Kale laut di ngeriki wêntenla laut yên asin serto sungi ageng yên bemuaro di laut. Sungi yên tawar niku sampun sampî di moaro nano langsung dades asin.
اَمَّنْ يُّجِيْبُ الْمُضْطَرَّ اِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوْۤءَ وَيَجْعَلُكُمْ خُلَفَاۤءَ الْاَرْضِۗ ءَاِلٰهٌ مَّعَ اللّٰهِ ۗقَلِيْلًا مَّا تَذَكَّرُوْنَۗ٦٢
Am may yujībul-muḍṭarra iżā da‘āhu wa yaksyifus-sū'a wa yaj‘alukum khulafā'a fil-arḍ(i), a'ilāhum ma‘allāh(i), qalīlam mā tażakkarūn(a).
[62]
Atawa sinten nian yên ngabûlke (do’a) wong yên jerû kesaroan napibilo dio bedo’a kepado-Nyo, serto yên ngilangke kesusahan serto yên dadeske niko (wong-wong) sebagî khalifah di bumi? Napi di samping Allah wênten tuhan (yên lian)? setitik nian niko ngimuti (Nyo).
اَمَّنْ يَّهْدِيْكُمْ فِيْ ظُلُمٰتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَنْ يُّرْسِلُ الرِّيٰحَ بُشْرًاۢ بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهٖۗ ءَاِلٰهٌ مَّعَ اللّٰهِ ۗتَعٰلَى اللّٰهُ عَمَّا يُشْرِكُوْنَ٦٣
Am may yahdīkum fī ẓulumātil-barri wal-baḥri wa may yursilur-riyāḥa busyram baina yadai raḥmatih(ī), a'ilāhum ma‘allāh(i), ta‘ālallāhu ‘ammā yusyrikūn(a).
[63]
Atawa sinten nian yên dades sirah niko jerû kegelepan di daratan serto lautan serto yên sinten (pulo') yên ngerawûke angin sebagî kabar gembiro sedereng (kerawûan) rahmat-Nyo? Napi di samping Allah wênten tuhan (yển lian)? Maha Tinggi Allah tehadep napi yên wong-wong niku sekutuke
اَمَّنْ يَّبْدَؤُا الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيْدُهٗ وَمَنْ يَّرْزُقُكُمْ مِّنَ السَّمَاۤءِ وَالْاَرْضِۗ ءَاِلٰهٌ مَّعَ اللّٰهِ ۗقُلْ هَاتُوْا بُرْهَانَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِيْنَ٦٤
Am may yabda'ul-khalqa ṡumma yu‘īduhū wa may yarzuqukum minas-samā'i wal-arḍ(i), a'ilāhum ma‘allāh(i), qul hātū burhānakum in kuntum ṣādiqīn(a).
[64]
Atawa sinten nian yên nyiptoke (wong dari bungarannyo), sampun niku maleninyo (lagi) serto yên ngesungke rezeki kepado niko dari langit serto bumi? Napi di samping Allah wênten tuhan (yên lian)? Kelapkela, “Tunjukkela bukti keleseran niko, kalu niko memang wong-wong yên leser”.
قُلْ لَّا يَعْلَمُ مَنْ فِى السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ الْغَيْبَ اِلَّا اللّٰهُ ۗوَمَا يَشْعُرُوْنَ اَيَّانَ يُبْعَثُوْنَ٦٥
Qul lā ya‘lamu man fis-samāwāti wal-arḍil gaiba illallāh(u), wa mā yasy‘urūna ayyāna yub‘aṡūn(a).
[65]
Kelapkela (Muhammad): “Nano wênten sesios wong di langit serto di bumi yên wikan pekaro yên ghoib, kacowali Allah”. serto wong-wong niku nano wikan kapan wong-wong niku ayun dibangkîtke.”
بَلِ ادّٰرَكَ عِلْمُهُمْ فِى الْاٰخِرَةِۗ بَلْ هُمْ فِيْ شَكٍّ مِّنْهَاۗ بَلْ هُمْ مِّنْهَا عَمُوْنَ ࣖ٦٦
Balid dāraka ‘ilmuhum fil-ākhirah(ti), bal hum fī syakkim minhā, bal hum minhā ‘amūn(a).
[66]
Selesernyo ilmu wong-wong niku tentang akhîrat nano sampể (ke ngeriko), bahkan wong-wong niku ragu-ragu tentang akhîrat niku, lebî-lebî wong-wong niku buto tentang niku.
وَقَالَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْٓا ءَاِذَا كُنَّا تُرٰبًا وَّاٰبَاۤؤُنَآ اَىِٕنَّا لَمُخْرَجُوْنَ٦٧
Wa qālal-lażīna kafarū a'iżā kunnā turābaw wa ābā'unā a'innā lamukhrajūn(a).
[67]
Serto bekelapla wong-wong yên kafîr: “Napi sesampun kito dades lemah serto (ma’niku pulo') nenek puyang kito; napi leser kito ayun dimetuke (dari kûbûr)?
لَقَدْ وُعِدْنَا هٰذَا نَحْنُ وَاٰبَاۤؤُنَا مِنْ قَبْلُۙ اِنْ هٰذَآ اِلَّآ اَسَاطِيْرُ الْاَوَّلِيْنَ٦٨
Laqad wu‘idnā hāżā naḥnu wa ābā'unā min qabl(u), in hāżā illā asāṭīrul-awwalīn(a).
[68]
Selesernyo kame’ sampun disungi anceman dengen niki (dinten kebangkîtan) serto (jugo) aba-aba kame’ kerîhîn; niki nano lian cumanla ceriosan-ceriosan wong-wong bingen.”
قُلْ سِيْرُوْا فِى الْاَرْضِ فَانْظُرُوْا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِيْنَ٦٩
Qul sīrū fil-arḍi fanẓurū kaifa kāna ‘āqibatul-mujrimīn(a).
[69]
Kelapkela (Muhammad): “Bekesala niko di (muko) bumi, sampun niku pasatila ma’pundi kesampunan won-wong yên bedoso.
وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلَا تَكُنْ فِيْ ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُوْنَ٧٠
Wa lā taḥzan ‘alaihim wa lā takun fī ḍaiqim mimmā yamkurūn(a).
[70]
Serto nano angsal niko beduko-cito tehadep wong-wong niku, nano angsal (dado niko) ngeraso sempît tehadep napi yên wong-wong niku tipu-dayoke”.
وَيَقُوْلُوْنَ مَتٰى هٰذَا الْوَعْدُ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِيْنَ٧١
Wa yaqūlūna matā hāżal-wa‘du in kuntum ṣādiqīn(a).
[71]
Serto wong-wong niku (wong kafîr) bekelap: “Kapan rawûnyo azab niku, kalu memang niko wong yên leser.”
قُلْ عَسٰٓى اَنْ يَّكُوْنَ رَدِفَ لَكُمْ بَعْضُ الَّذِيْ تَسْتَعْجِلُوْنَ٧٢
Qul ‘asā ay yakūna radifa lakum ba‘ḍul-lażī tasta‘jilūn(a).
[72]
Kelapkela (Muhammad): “Angsal dades sampun ampir rawû kepado niko sebagîan dari (azab) yên niko nedo disegeroke niku”.
وَاِنَّ رَبَّكَ لَذُوْ فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ لَا يَشْكُرُوْنَ٧٣
Wa inna rabbaka lażū faḍlin ‘alan-nāsi wa lākinna akṡarahum lā yasykurūn(a).
[73]
Serto selesernyo, Tuhan niko leser-leser ngewênteni kurnio (yên disungke-Nyo) kepado wong, tapi kata nian wong-wong niku nano nyukûri(nyo).
وَاِنَّ رَبَّكَ لَيَعْلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُوْرُهُمْ وَمَا يُعْلِنُوْنَ٧٤
Wa inna rabbaka laya‘lamu mā tukinnu ṣudūruhum wa mā yu‘linūn(a).
[74]
Serto selesernyo, Tuhan niko nian-nian wikan napi yên disingitke jerû dado wong-wong niku serto napi yên wong-wong niku nyatoke
وَمَا مِنْ غَاۤىِٕبَةٍ فِى السَّمَاۤءِ وَالْاَرْضِ اِلَّا فِيْ كِتٰبٍ مُّبِيْنٍ٧٥
Wa mā min gā'ibatin fis-samā'i wal-arḍi illā fī kitābim mubīn(in).
[75]
Nano wênten sesios pun yên ghoib di langit serto di bumi, melianke (tecatet) jerû kitab yên jelas (Lauh Mahfuzh).
اِنَّ هٰذَا الْقُرْاٰنَ يَقُصُّ عَلٰى بَنِيْٓ اِسْرَاۤءِيْلَ اَكْثَرَ الَّذِيْ هُمْ فِيْهِ يَخْتَلِفُوْنَ٧٦
Inna hāżal-qur'āna yaquṣṣu ‘alā banī isrā'īla akṡaral-lażī hum fīhi yakhtalifūn(a).
[76]
Selesernyo, al-Qur’an niki nyelaske kepado Bani Isroil sebagîan ageng dari (pekaro-pekaro) yên wong-wong niku betengker tentang niku.
وَاِنَّهٗ لَهُدًى وَّرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِيْنَ٧٧
Wa innahū lahudaw wa raḥmatul lil-mu'minīn(a).
[77]
Serto selesernyo al-Qur’an niku nian-nian dades petunjûk serto rohmat bagî wong-wong yên beriman.
اِنَّ رَبَّكَ يَقْضِيْ بَيْنَهُمْ بِحُكْمِهٖۚ وَهُوَ الْعَزِيْزُ الْعَلِيْمُۚ٧٨
Inna rabbaka yaqḍī bainahum biḥukmih(ī), wa huwal-‘azīzul-‘alīm(u).
[78]
Selesernyo, Tuhan niko ayun nyelesaike (pekaro) di antaro wong-wong niku dengen hukum-Nyo, serto Dio Maha Pekaso lagi Maha wikan.
فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّٰهِ ۗاِنَّكَ عَلَى الْحَقِّ الْمُبِيْنِ٧٩
Fatawakkal ‘alallāh(i), innaka ‘alal-ḥaqqil mubīn(i).
[79]
Kereno niku, betawakkAllah kepado Allah, selesernyo niko (Muhammad) wênten di pûcûk keleseran yên nyato.
اِنَّكَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتٰى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاۤءَ اِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِيْنَ٨٠
Innaka lā tusmi‘ul-mautā wa lā tusmi‘uṣ-ṣummad-du‘ā'a iżā wallau mudbirīn(a).
[80]
Selesernyo niko nano pacak dadeske wong yên padem nenger serto (nano pulo') dadeske wong yên pekak nenger ajakan, napibilo wong-wong niku sampun bepaling ke buri.
وَمَآ اَنْتَ بِهٰدِى الْعُمْيِ عَنْ ضَلٰلَتِهِمْۗ اِنْ تُسْمِعُ اِلَّا مَنْ يُّؤْمِنُ بِاٰيٰتِنَا فَهُمْ مُّسْلِمُوْنَ٨١
Wa mā anta bihādil-‘umyi ‘an ḍalālatihim, in tusmi‘u illā may yu'minu bi'āyātinā fahum muslimūn(a).
[81]
Serto niko sekali-kali nano angsal malî’ke (ngesung petûnjûk) wong buto dari kesesetannyo. Niko nano angsal dadeske (sesios wong saos) nenger, kecuwali wong-wong yên beriman kepado ayat-ayat Kame’, sampun niku wong-wong niku beserah awa'.
۞ وَاِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ اَخْرَجْنَا لَهُمْ دَاۤبَّةً مِّنَ الْاَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ اَنَّ النَّاسَ كَانُوْا بِاٰيٰتِنَا لَا يُوْقِنُوْنَ ࣖ٨٢
Wa iżā waqa‘al-qaulu ‘alaihim akhrajnā lahum dābbatam minal-arḍi tukallimuhum annan-nāsa kānū bi'āyātinā lā yūqinūn(a).
[82]
Serto napibilo kelapan (ketetepan maso keancûran alam) sampun belaku peranti wong-wong niku, Kame’ metuke sejenis makhluk melata yên benyawo dari bumi yên ayun ngelapke kepado wong-wong niku bahwa wong kerîhin nano yakin kepado ayat-ayat Kame’.
وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ اُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّنْ يُّكَذِّبُ بِاٰيٰتِنَا فَهُمْ يُوْزَعُوْنَ٨٣
Wa yauma naḥsyuru min kulli ummatin faujam mimmay yukażżibu bi'āyātinā fahum yūza‘ūn(a).
[83]
Serto (imutla) pado dinten (ketiko) Kame’ ngûmpûlke dari setiap umat, sios golongan wong yên nustoke ayat-ayat Kame’, sampun niku wong-wong niku dibagî-bagî (jerû kelompok-kelompok).
حَتّٰٓى اِذَا جَاۤءُوْ قَالَ اَكَذَّبْتُمْ بِاٰيٰتِيْ وَلَمْ تُحِيْطُوْا بِهَا عِلْمًا اَمَّاذَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ٨٤
Ḥattā iżā jā'ū qāla akażżabtum bi'āyātī wa lam tuḥīṭū bihā ‘ilman ammāżā kuntum ta‘malūn(a).
[84]
Hinggo napibilo wong-wong niku rawû, Dio (Allah) befirman, “Napi niko sampun nustoke ayat-ayat Kulo, padohal ilmu niko nano ngeliputinyo (tentang niku), atawa napi dio yên sampun niko damelke?”
وَوَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ بِمَا ظَلَمُوْا فَهُمْ لَا يَنْطِقُوْنَ٨٥
Wa waqa‘al-qaulu ‘alaihim bimā ẓalamū fahum lā yanṭiqūn(a).
[85]
Serto nyampa’la kelapan (janji) azab peranti wong-wong niku kereno kezoliman wong-wong niku, dades wong-wong niku nano angsal bekelap (napi-napi).
اَلَمْ يَرَوْا اَنَّا جَعَلْنَا الَّيْلَ لِيَسْكُنُوْا فِيْهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًاۗ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيٰتٍ لِّقَوْمٍ يُّؤْمِنُوْنَ٨٦
Alam yarau annā ja‘alnal-laila liyaskunū fīhi wan-nahāra mubṣirā(n), inna fī żālika la'āyātil liqaumiy yu'minūn(a).
[86]
Napi wong-wong niku nano masati bahwo Kame’ sampun dadeske malem supayo wong-wong niku angsal rehat padonyo serto (dadeske) siang yên nerangi? Selesernyo, pado yên ma’niku wênten tando-tando (kekuasoan Allah) bagể wong-wong yên beriman.
وَيَوْمَ يُنْفَخُ فِى الصُّوْرِ فَفَزِعَ مَنْ فِى السَّمٰوٰتِ وَمَنْ فِى الْاَرْضِ اِلَّا مَنْ شَاۤءَ اللّٰهُ ۗوَكُلٌّ اَتَوْهُ دٰخِرِيْنَ٨٧
Wa yauma yunfakhu fiṣ-ṣūri fa fazi‘a man fis-samāwāti wa man fil-arḍi illā man syā'allāh(u), wa kullun atauhu dākhirīn(a).
[87]
Serto (imutla) pado dinten (ketiko) ditiûp sangkakala, dades bedesaula segalo yên wênten di langit serto segalo yên wênten di bumi, kecuali sinten yên dikendaki Allah. serto sedanten wong-wong niku rawû ngadep-Nyo dengen ngerendake awa'.
وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَّهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِۗ صُنْعَ اللّٰهِ الَّذِيْٓ اَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍۗ اِنَّهٗ خَبِيْرٌۢ بِمَا تَفْعَلُوْنَ٨٨
Wa taral-jibāla taḥsabuhā jāmidataw wa hiya tamurru marras saḥāb(i), ṣun‘allāhil-lażī atqana kulla syai'(in), innahū khabīrum bimā taf‘alūn(a).
[88]
Serto niko jingo’ gunung-gunung niku, niko sangko dio mantep di panggonannyo, padohal dio melaku (ma’kayo) awan melaku. (Ma’niku saos) damelan Allah yên ngedamel dengen kukuh tiap-tiap sesiosnyo; selesernyo, Allah Maha wikan napi yên niko damelke.
مَنْ جَاۤءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهٗ خَيْرٌ مِّنْهَاۚ وَهُمْ مِّنْ فَزَعٍ يَّوْمَىِٕذٍ اٰمِنُوْنَ٨٩
Man jā'a bil-ḥasanati falahū khairum minhā, wa hum min faza‘iy yauma'iżin āminūn(a).
[89]
Sinten saos makto kepenetan, dades dio bole (balesan) yên langkung saể daripadonyo, sedeng wong-wong niku ngeraso aman tenterem dari desauan (yên dahsyat) pado dinten niku.
وَمَنْ جَاۤءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوْهُهُمْ فِى النَّارِۗ هَلْ تُجْزَوْنَ اِلَّا مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ٩٠
Wa man jā'a bis-sayyi'ati fakubbat wujūhuhum fin-nār(i), hal tujzauna illā mā kuntum ta‘malūn(a).
[90]
Serto sinten saos makto kebûrûkan, dades disungkurkela raî wong-wong niku ke jerû nerako. Nanola niko disung balesan, melianke (setimpal) dengen napi yên sampun niko damelke.
اِنَّمَآ اُمِرْتُ اَنْ اَعْبُدَ رَبَّ هٰذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِيْ حَرَّمَهَا وَلَهٗ كُلُّ شَيْءٍ وَّاُمِرْتُ اَنْ اَكُوْنَ مِنَ الْمُسْلِمِيْنَ ۙ٩١
Innamā umirtu an a‘buda rabba hāżihil-baldatil-lażī ḥarramahā wa lahū kullu syai'iw wa umirtu an akūna minal-muslimīn(a).
[91]
Kulo (Muhammad) cuman dikengken nyemba Tuhan negeri niki (Mekah). yên sampun nadoskenyo suci serto kewêntenan-Nyola sedanten sesios, serto kulo dikengken supayo kulo temasok wong-wong yên besera awa'.
وَاَنْ اَتْلُوَا الْقُرْاٰنَ ۚفَمَنِ اهْتَدٰى فَاِنَّمَا يَهْتَدِيْ لِنَفْسِهٖۚ وَمَنْ ضَلَّ فَقُلْ اِنَّمَآ اَنَا۠ مِنَ الْمُنْذِرِيْنَ٩٢
Wa an atluwal-qur'ān(a), famanihtadā fa'innamā yahtadī linafsih(ī), wa man ḍalla faqul innamā ana minal-munżirīn(a).
[92]
Serto supayo kulo macoke al-Qur’an (kepada wong). dades sinten saos yên angsal hidayah dades selesernyo dio cuma angsal hidayah peranti (kesaêan) awa'nyo, serto sinten saos yên seset, dades kelapkela, “Selesernyo kulo (niki) nano lian cumanla sala sios wong pengesung perimutan
وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ سَيُرِيْكُمْ اٰيٰتِهٖ فَتَعْرِفُوْنَهَاۗ وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُوْنَ ࣖ٩٣
Wa qulil-ḥamdu lillāhi sayurīkum āyātihī fata‘rifūnahā, wa mā rabbuka bigāfilin ‘ammā ta‘malūn(a).
[93]
Serto kelapkela (Muhammad): “Sedanten puji peranti Allah, Dio ayun ningalke kepado niko tando-tando (keagengan)-Nyo, dades niko ayun wikannyo. serto Tuhan niko nano leno tehadep napi yên niko damelke.”