Surah Al-Anbiya
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
اِقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِيْ غَفْلَةٍ مُّعْرِضُوْنَ ۚ١
Iqtaraba lin-nāsi ḥisābuhum wa hum fī gaflatim mu‘riḍūn(a).
[1]
Sampun semakîn para’ kepado wong berîkînan amal wong-wong niku, sedeng wong-wong niku jerû kewêntenan lalai (dengen dunio), bepalîng (dari akhirat).
مَا يَأْتِيْهِمْ مِّنْ ذِكْرٍ مِّنْ رَّبِّهِمْ مُّحْدَثٍ اِلَّا اسْتَمَعُوْهُ وَهُمْ يَلْعَبُوْنَ ۙ٢
Mā ya'tīhim min żikrim mir rabbihim muḥdaṡin illastama‘ūhu wa hum yal‘abūn(a).
[2]
Saben ditûrûnke kepado wong-wong niku ayat-ayat yên anyar dari Tuhan, wong-wong niku ngerungukennyo sambil uca’-uca’,
لَاهِيَةً قُلُوْبُهُمْۗ وَاَسَرُّوا النَّجْوَىۖ الَّذِيْنَ ظَلَمُوْاۖ هَلْ هٰذَآ اِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْۚ اَفَتَأْتُوْنَ السِّحْرَ وَاَنْتُمْ تُبْصِرُوْنَ٣
Lāhiyatan qulūbuhum, wa asarrun-najwal-lażīna ẓalamū, hal hāżā illā basyarum miṡlukum, afa ta'tūnas-siḥra wa antum tubṣirūn(a).
[3]
Ati wong-wong niku jerû kewêntenan lalai. Serto wong-wong yên zholim niku nyingitke kelapan wong-wong niku, “(Wong) niki (Muhammad) nano lian cuma sesios wong (jugo) peca’ niko. Napi nano niko nerimonyo (sihir niku), 724 padohal niko ningalinyo?”
724) Terti sihir di ngeriki wêntenla ayat-ayat Al Qur’an.
قٰلَ رَبِّيْ يَعْلَمُ الْقَوْلَ فِى السَّمَاۤءِ وَالْاَرْضِۖ وَهُوَ السَّمِيْعُ الْعَلِيْمُ٤
Qāla rabbī ya‘lamul-qaula fis-samā'i wal-arḍ(i), wa huwas-samī‘ul-‘alīm(u).
[4]
Dio (Muhammad) bekelap, “Tuhan kulo wikan (sedanten) kelapan di langit serto di bumi, serto Dio Maha Ngerungu, Maha Wikan!”
بَلْ قَالُوْٓا اَضْغَاثُ اَحْلَامٍۢ بَلِ افْتَرٰىهُ بَلْ هُوَ شَاعِرٌۚ فَلْيَأْتِنَا بِاٰيَةٍ كَمَآ اُرْسِلَ الْاَوَّلُوْنَ٥
Bal qālū aḍgāṡu aḥlāmim baliftarāhu bal huwa syā‘ir(un), falya'tinā bi'āyatin kamā ursilal-awwalūn(a).
[5]
Bahkan wong-wong niku bekelap, “(Al Qur’an niki bua) mimpi-mimpi yên kacau, atawa hasil mudikenyo (Muhammad), atawa bahkan dio saos sesios wong penyihir, cobola dio rawuke kepado kame’ sios tando (bukti), peca’ halnyo rosul-rosul yên diutus kerîhîn.”
مَآ اٰمَنَتْ قَبْلَهُمْ مِّنْ قَرْيَةٍ اَهْلَكْنٰهَاۚ اَفَهُمْ يُؤْمِنُوْنَ٦
Mā āmanat qablahum min qaryatin ahlaknāhā, afahum yu'minūn(a).
[6]
Penunggu sesios negeri sedereng wong-wong niku, yên sampun kamê’ binasoke, wong-wong niku nano beiman (padohal sampun kamê’ sungke bukti). Napi nano wong-wong niku ayun beiman?
وَمَآ اَرْسَلْنَا قَبْلَكَ اِلَّا رِجَالًا نُّوْحِيْٓ اِلَيْهِمْ فَسْـَٔلُوْٓا اَهْلَ الذِّكْرِ اِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ٧
Wa mā arsalnā qablaka illā rijālan nūḥī ilaihim fas'alū ahlaż-żikri in kuntum lā ta‘lamūn(a).
[7]
Serto Kamê’ nano ngutus (rosul-rosul) sedereng niko (Muhammad), melianke pinten-pinten wong lanang yên Kamê’ sung wahyu kepado wong-wong niku, mangko takenkela kepado wong yên beilmu, kalu niko nano wikan.
وَمَا جَعَلْنٰهُمْ جَسَدًا لَّا يَأْكُلُوْنَ الطَّعَامَ وَمَا كَانُوْا خٰلِدِيْنَ٨
Wa mā ja‘alnāhum jasadal lā ya'kulūnaṭ-ṭa‘āma wa mā kānū khālidīn(a).
[8]
Serto Kamê’ nano dadeske wong-wong niku (rosul-rosul) sesios badan yên nano nedo tedoan, serto wong-wong niku nano(pulo’) idup kekel.
ثُمَّ صَدَقْنٰهُمُ الْوَعْدَ فَاَنْجَيْنٰهُمْ وَمَنْ نَّشَاۤءُ وَاَهْلَكْنَا الْمُسْرِفِيْنَ٩
Ṡumma ṣadaqnāhumul-wa‘da fa anjaināhum wa man nasyā'u wa ahlaknal-musrifīn(a).
[9]
Sampun niku Kamê’ tepati semayoan (yên sampun Kamê’ semayoanke) kepado wong-wong niku. Mangko kamê’ selametke wong-wong niku serto wong-wong yên Kamê’ kenda’i, serto Kamê’ binasoke wong-wong yên tepeliwat.
لَقَدْ اَنْزَلْنَآ اِلَيْكُمْ كِتٰبًا فِيْهِ ذِكْرُكُمْۗ اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ࣖ١٠
Laqad anzalnā ilaikum kitāban fīhi żikrukum, afalā ta‘qilūn(a).
[10]
Leser, sampun Kamê’ tûrûnke kepado niko sesios Kitab (Al Qur’an) yên di jerûnyo wênten peringatan peranti niko. Mangko napi nano terti?
وَكَمْ قَصَمْنَا مِنْ قَرْيَةٍ كَانَتْ ظَالِمَةً وَّاَنْشَأْنَا بَعْدَهَا قَوْمًا اٰخَرِيْنَ١١
Wa kam qaṣamnā min qaryatin kānat ẓālimataw wa ansya'nā ba‘dahā qauman ākharīn(a).
[11]
Serto pinten kata (penunggu) negeri yên zholim yên sampun Kamê’ binasoke, serto Kamê’ dadeske generasi yên lian sesampun wong-wong niku (sebagî penggantinyo).
فَلَمَّآ اَحَسُّوْا بَأْسَنَآ اِذَا هُمْ مِّنْهَا يَرْكُضُوْنَ ۗ١٢
Falammā aḥassū ba'sanā iżā hum minhā yarkuḍūn(a).
[12]
Mangko sewaktu wong-wong niku ngerasoke azab Kamê’, tumpa'tumpa' wong-wong niku ngelarike diri dari (negerinyo) niku.
لَا تَرْكُضُوْا وَارْجِعُوْٓا اِلٰى مَآ اُتْرِفْتُمْ فِيْهِ وَمَسٰكِنِكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْـَٔلُوْنَ١٣
Lā tarkuḍū warji‘ū ilā mā utriftum fīhi wa masākinikum la‘allakum tus'alūn(a).
[13]
Nano angsal niko lari tegancang-gancang; mantu’la niko kepado kesenengan idup niko serto panggonan-panggonan pedaleman niko (yên saî) supayo niko wikan ditaken.
قَالُوْا يٰوَيْلَنَآ اِنَّا كُنَّا ظٰلِمِيْنَ١٤
Qālū yā wailanā innā kunnā ẓālimīn(a).
[14]
Wong-wong niku bekelap, “Betapo celako kamê’, leser, kamê’ wong-wong yên zholim.”
فَمَا زَالَتْ تِّلْكَ دَعْوٰىهُمْ حَتّٰى جَعَلْنٰهُمْ حَصِيْدًا خٰمِدِيْنَ١٥
Famā zālat tilka da‘wāhum ḥattā ja‘alnāhum ḥaṣīdan khāmidīn(a).
[15]
Mangko ma’nikula rûtû’an wong-wong niku bekepanjangan, sehinggo wong-wong niku Kamê’ dadeske sebagî taneman yên sampun dituai, yên nano wikan idup male.
وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاۤءَ وَالْاَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لٰعِبِيْنَ١٦
Wa mā khalaqnas-samā'a wal-arḍa wa mā bainahumā lā‘ibīn(a).
[16]
Serto Kamê’ nano nadeske langit serto bumi serto sedanten napi yên wênten di antaro keduonyo dengen uca’-uca’.
لَوْ اَرَدْنَآ اَنْ نَّتَّخِذَ لَهْوًا لَّاتَّخَذْنٰهُ مِنْ لَّدُنَّآ ۖاِنْ كُنَّا فٰعِلِيْنَ١٧
Lau aradnā an nattakhiża lahwal lattakhażnāhum mil ladunnā, in kunnā fā‘ilīn(a).
[17]
Seandainyo Kamê’ ayun muat sesios permainan (sema serto buda’), tentulah Kamê’ muatnyo dari sisi Kamê’ , 725 kalu Kamê’ leser-leser ngenda’i bedamel ma’niku
725) “Dari bucu Kamê” wêntenla yên sesuai dengen sifat-sifat Allah.
بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهٗ فَاِذَا هُوَ زَاهِقٌۗ وَلَكُمُ الْوَيْلُ مِمَّا تَصِفُوْنَ١٨
Bal naqżifu bil-ḥaqqi ‘alal-bāṭili fa yadmaguhū fa iżā huwa zāhiq(un), wa lakumul-wailu mimmā taṣifūn(a).
[18]
Selesernyo Kamê’ mabîtke yên haq (keleseran) kepado yên bathil (nano saî) sampun niku yên haq niku ngancurkenyo, mangko sewaktu niku (yên bathil) telas. Serto celako niko kerno niko nyifati (Allah dengen sifat-sifat yên nano pantes peranti-Nyo). 726
726) Sangkoan bahwo Allah wênten sema serto buda’.
وَلَهٗ مَنْ فِى السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ وَمَنْ عِنْدَهٗ لَا يَسْتَكْبِرُوْنَ عَنْ عِبَادَتِهٖ وَلَا يَسْتَحْسِرُوْنَ ۚ١٩
Wa lahū man fis-samāwāti wal-arḍ(i), wa man ‘indahū lā yastakbirūna ‘an ‘ibādatihī wa lā yastaḥsirūn(a).
[19]
Serto kewêntenan Allah sinten yên di langit serto di bumi. Serto (malaikat-malaikat) yên di bucu-Nyo, nano wênten raso sombong peranti nyemba-Nyo serto nano (pulo’) ngeraso paya.
يُسَبِّحُوْنَ الَّيْلَ وَالنَّهَارَ لَا يَفْتُرُوْنَ٢٠
Yusabbiḥūnal-laila wan-nahāra wa lā yafturūn(a).
[20]
Wong-wong niku (malaikat-malaikat) betasbi nano berenti-berentinyo malem serto siang.
اَمِ اتَّخَذُوْٓا اٰلِهَةً مِّنَ الْاَرْضِ هُمْ يُنْشِرُوْنَ٢١
Amittakhażū ālihatam minal-arḍi hum yunsyirūn(a).
[21]
Napi nano wong-wong niku ngembil tuhan-tuhan dari bumi, yên wikan ngidupke (wong-wong yên padem)?
لَوْ كَانَ فِيْهِمَآ اٰلِهَةٌ اِلَّا اللّٰهُ لَفَسَدَتَاۚ فَسُبْحٰنَ اللّٰهِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا يَصِفُوْنَ٢٢
Lau kāna fīhimā ālihatun illallāhu lafasadatā, fa subḥānallāhi rabbil-‘arsyi ‘ammā yaṣifūn(a).
[22]
Kalu pado keduonyo (di langit serto di bumi) wênten tuhan-tuhan selian Allah, tentu keduonyo sampun binaso. Maha Suci Allah yên wênten ‘arsy dari napi yên wong-wong niku sifatke.
لَا يُسْـَٔلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَهُمْ يُسْـَٔلُوْنَ٢٣
Lā yus'alu ‘ammā yaf‘alu wa hum yus'alūn(a).
[23]
Dio (Allah) nano ditaken tentang napi yên didamelke, tapi wong-wong nikula yên ayun ditaken.
اَمِ اتَّخَذُوْا مِنْ دُوْنِهٖٓ اٰلِهَةً ۗقُلْ هَاتُوْا بُرْهَانَكُمْۚ هٰذَا ذِكْرُ مَنْ مَّعِيَ وَذِكْرُ مَنْ قَبْلِيْۗ بَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُوْنَۙ الْحَقَّ فَهُمْ مُّعْرِضُوْنَ٢٤
Amittakhażū min dūnihī ālihah(tan), qul hātū burhānakum, hāżā żikru mam ma‘iya wa żikru man qablī, bal akṡaruhum lā ya‘lamūnal-ḥaqqa fahum mu‘riḍūn(a).
[24]
Atawa napi nano wong-wong niku ngembil tuhan-tuhan selian Dio? Kelapkela (Muhammad). “Cerioskela alesan-alesan niko! (Al Qur’an) niki ya’ni pengimutan peranti wong yên besami kulo serto pengimutan peranti wong sedereng kulo.” Tapi kata dari wong-wong niku nano wikan yên saî (leser), kerno niku wong-wong niku belangkung.
وَمَآ اَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَّسُوْلٍ اِلَّا نُوْحِيْٓ اِلَيْهِ اَنَّهٗ لَآ اِلٰهَ اِلَّآ اَنَا۠ فَاعْبُدُوْنِ٢٥
Wa mā arsalnā min qablika mir rasūlin illā nūḥī ilaihi annahū lā ilāha illā ana fa‘budūn(i).
[25]
Serto Kamê’ nano ngutus sesios wong rosul saos sedereng niko (Muhammad), melianke Kamê’ wahyuke kepadonyo, bahwo nano wênten tuhan (yên berhak disembah) selian Kulo, mangko sembala Kulo.
وَقَالُوا اتَّخَذَ الرَّحْمٰنُ وَلَدًا سُبْحٰنَهٗ ۗبَلْ عِبَادٌ مُّكْرَمُوْنَ ۙ٢٦
Wa qāluttakhażar-raḥmānu waladan subḥānah(ū), bal ‘ibādum mukramūn(a).
[26]
Serto wong-wong niku bekelap, “Tuhan Yên Maha Pengasî sampun dadeske (malaikat) sebagî anak.” Mahasuci Dio. Selesernyo wong-wong niku (paro malaikat niki) wêntenla hambo-hambo yên dimulioke,
لَا يَسْبِقُوْنَهٗ بِالْقَوْلِ وَهُمْ بِاَمْرِهٖ يَعْمَلُوْنَ٢٧
Lā yasbiqūnahū bil-qauli wa hum bi'amrihī ya‘malūn(a).
[27]
wong-wong niku nano bekelap nului-Nyo serto wong-wong niku namelke perinta-perinta-Nyo.
يَعْلَمُ مَا بَيْنَ اَيْدِيْهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يَشْفَعُوْنَۙ اِلَّا لِمَنِ ارْتَضٰى وَهُمْ مِّنْ خَشْيَتِهٖ مُشْفِقُوْنَ٢٨
Ya‘lamū mā baina aidīhim wa mā khalfahum wa lā yasyfa‘ūna illā limanirtaḍā wa hum min khasy-yatihī musyfiqūn(a).
[28]
Dio (Allah) wikan sedantennyo yên dihadepan wong-wong niku (malaikat) serto yên di buri wong-wong niku, serto wong-wong niku nano ngesûng syafaat melianke kepado wong yên diridhoi (Allah), serto wong-wong niku selalu beati-ati kerno takut kepado-Nyo.
۞ وَمَنْ يَّقُلْ مِنْهُمْ اِنِّيْٓ اِلٰهٌ مِّنْ دُوْنِهٖ فَذٰلِكَ نَجْزِيْهِ جَهَنَّمَۗ كَذٰلِكَ نَجْزِى الظّٰلِمِيْنَ ࣖ٢٩
Wa may yaqul minhum innī ilāhun min dūnihī fa żālika najzīhi jahannam(a), każālika najziẓ-ẓālimīn(a).
[29]
Serto sinten saos di antaro wong-wong niku bekelap, “Leser, kulo wêntenla tuhan selian Allah,” mangko wong niku Kamê’ sung balesan kewêntenan wong-wong yên zholim
اَوَلَمْ يَرَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْٓا اَنَّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنٰهُمَاۗ وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاۤءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّۗ اَفَلَا يُؤْمِنُوْنَ٣٠
Awalam yaral-lażīna kafarū annas-samāwāti wal-arḍa kānatā ratqan fa fataqnāhumā, wa ja‘alnā minal-mā'i kulla syai'in ḥayy(in), afalā yu'minūn(a).
[30]
Serto napi nano wong-wong kafir nano wikan bahwa langit serto bumi keduonyo kerîhîn dades sios, sampun niku Kamê’ pisake antaro keduonyo, serto Kamê’ dadeske sedantennyo yên idup berasal dari toyo; mangko napi wong-wong niku nano beiman?”
وَجَعَلْنَا فِى الْاَرْضِ رَوَاسِيَ اَنْ تَمِيْدَ بِهِمْۖ وَجَعَلْنَا فِيْهَا فِجَاجًا سُبُلًا لَّعَلَّهُمْ يَهْتَدُوْنَ٣١
Wa ja‘alnā fil-arḍi rawāsiya an tamīda bihim, wa ja‘anā fīhā fijājan subulal la‘allahum yahtadūn(a).
[31]
Serto Kamê nano dadeske di bumi niki gunung-gunung yên kokoh supayo (nano) guncang besami wong-wong niku, serto Kamê’ dadeske (pulo’) di ngeriku jalan-jalan yên luas, supayo wong-wong niku wênten hidayah.
وَجَعَلْنَا السَّمَاۤءَ سَقْفًا مَّحْفُوْظًاۚ وَهُمْ عَنْ اٰيٰتِهَا مُعْرِضُوْنَ٣٢
Wa ja‘alnas-samā'a saqfam maḥfūẓā(n), wa hum ‘an āyātihā mu‘riḍūn(a).
[32]
Serto Kamê’ dadeske langit sebagî atep yên tepeliaro, namun wong-wong niku tetep bepalîng dari tando-tando (keagengan Allah) niku (matoari, bulan, angin, awan, serto lian-lian).
وَهُوَ الَّذِيْ خَلَقَ الَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَۗ كُلٌّ فِيْ فَلَكٍ يَّسْبَحُوْنَ٣٣
Wa huwal-lażī khalaqal-laila wan-nahāra wasy-syamsa wal-qamar(a), kullun fī falakiy yasbaḥūn(a).
[33]
Serto Diola yên sampun nadeske malem serto siang, matoari serto bulan. Dewek’-dewe’ beputer pado garisnyo.
وَمَا جَعَلْنَا لِبَشَرٍ مِّنْ قَبْلِكَ الْخُلْدَۗ اَفَا۟ىِٕنْ مِّتَّ فَهُمُ الْخٰلِدُوْنَ٣٤
Wa mā ja‘alnā libasyarim min qablikal-khuld(a), afa'im mitta fahumul-khālidūn(a).
[34]
Serto Kamê’ nano dadeske idup abadi peranti sesios wong sedereng niko (Muhammad); mangko kalu niko padem, napikah wong-wong niku ayun kekal?
كُلُّ نَفْسٍ ذَاۤىِٕقَةُ الْمَوْتِۗ وَنَبْلُوْكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْرِ فِتْنَةً ۗوَاِلَيْنَا تُرْجَعُوْنَ٣٥
Kullu nafsin żā'iqatul-maut(i), wa nablūkum bisy-syarri wal-khairi fitnah(tan), wa ilainā turja‘ūn(a).
[35]
Saben yên benyawo ayun ngerasoke padem. Kamê’ ayun nguji niko dengen keburu’an serto kesaîan sebagî cobaan. Serto niko ayun dimantu’ke hanyo kepado Kamê’.
وَاِذَا رَاٰكَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْٓا اِنْ يَّتَّخِذُوْنَكَ اِلَّا هُزُوًاۗ اَهٰذَا الَّذِيْ يَذْكُرُ اٰلِهَتَكُمْۚ وَهُمْ بِذِكْرِ الرَّحْمٰنِ هُمْ كٰفِرُوْنَ٣٦
Wa iżā ra'ākal-lażīna kafarū iy yattakhiżūnaka illā huzuwā(n), ahāżal-lażī yażkuru ālihatakum, wa hum biżikrir-raḥmāni hum kāfirūn(a).
[36]
Serto napibilo wong-wong kafir niku ningal niko (Muhammad), wong-wong niku saos memperlakuke niko dades bahan ulo’an. (Wong-wong niku bekelap), “Napi nano niki wong yên nyelo tuhan-tuhan niko?” padohal wong-wong niku wong yên teka’ ngimut Allah Yên Maha Pengasih.
خُلِقَ الْاِنْسَانُ مِنْ عَجَلٍۗ سَاُورِيْكُمْ اٰيٰتِيْ فَلَا تَسْتَعْجِلُوْنِ٣٧
Khuliqal-insānu min ‘ajal(in), sa'urīkum āyātī falā tasta‘jilūn(i).
[37]
Wong didadeske (besifat) tegancang-gancang. Mengkîn ayun Kulo tingalke kepado niko tando-tando (kekuasaan) Kulo. Mangko nano angsal niko nedo Kulo ngancangkenyo.
وَيَقُوْلُوْنَ مَتٰى هٰذَا الْوَعْدُ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِيْنَ٣٨
Wa yaqūlūna matā hāżal-wa‘du in kuntum ṣādiqīn(a).
[38]
Serto wong-wong niku bekelap, “Kapan nian semayoan niku (ayun rawu), kalu niko wong yên leser?”
لَوْ يَعْلَمُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا حِيْنَ لَا يَكُفُّوْنَ عَنْ وُّجُوْهِهِمُ النَّارَ وَلَا عَنْ ظُهُوْرِهِمْ وَلَا هُمْ يُنْصَرُوْنَ٣٩
Lau ya‘lamul-lażīna kafarū ḥīna lā yakuffūna ‘aw wujūhihimun nāra wa lā ‘an ẓuhūrihim wa lā hum yunṣarūn(a).
[39]
Kalu wong kafir niku wikan, sewaktu wong-wong niku nano wikan ngela’ke api nerako dari rai serto punggung wong-wong niku, sedeng wong-wong niku nano angsal petolongan (tentula wong-wong niku nano minta’ digancangke).
بَلْ تَأْتِيْهِمْ بَغْتَةً فَتَبْهَتُهُمْ فَلَا يَسْتَطِيْعُوْنَ رَدَّهَا وَلَا هُمْ يُنْظَرُوْنَ٤٠
Bal ta'tīhim bagtatan fa tabhatuhum falā yastaṭī‘ūna raddahā wa lā hum yunẓarūn(a).
[40]
Selesernyo (dinten Kiamat) niku ayun rawu kepado wong-wong niku secaro tumpa'tumpa', sampun niku wong-wong niku dades bingsal; mangko wong-wong niku nano wikan mula’i¬nyo serto nano (pulo’) disung penangguan (waktu).
وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِّنْ قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِيْنَ سَخِرُوْا مِنْهُمْ مَّا كَانُوْا بِهٖ يَسْتَهْزِءُوْنَ ࣖ٤١
Wa laqadistuhzi'a birusulim min qablika fa ḥāqa bil-lażīna sakhirū minhum mā kānū bihī yastahzi'ūn(a).
[41]
Serto leser, rosul-rosul sedereng niko (Muhammad) pun sampun diolo’-olo’, mangko turunla (siksoan) kepado wong-wong yên nyemooh napi (rosul-rosul) yên sering wong-wong niku olo’-olo’ke.
قُلْ مَنْ يَّكْلَؤُكُمْ بِالَّيْلِ وَالنَّهَارِ مِنَ الرَّحْمٰنِۗ بَلْ هُمْ عَنْ ذِكْرِ رَبِّهِمْ مُّعْرِضُوْنَ٤٢
Qul may yakla'ukum bil-laili wan-nahāri minar-raḥmān(i), bal hum ‘an żikrihim mu‘riḍūn(a).
[42]
Kelapkela, “Sinten yên ayun nyago niko sedanten pado waktu malem serto siang dari (siksoan) Allah Yên Maha Pengasî?”
اَمْ لَهُمْ اٰلِهَةٌ تَمْنَعُهُمْ مِّنْ دُوْنِنَاۗ لَا يَسْتَطِيْعُوْنَ نَصْرَ اَنْفُسِهِمْ وَلَا هُمْ مِّنَّا يُصْحَبُوْنَ٤٣
Am lahum ālihatun tamna‘uhum min dūninā, lā yastaṭī‘ūna naṣra anfusihim wa lā hum minnā yuṣḥabūn(a).
[43]
Atawa wong-wong niku wênten tuhan-tuhan yên wikan meliaro wong-wong niku dari (azab) Kamê’? tuhan-tuhan wong-wong niku nano wikan nolong awa’ dewek wong-wong niku dewe’ serto nano (pulo’) wong-wong niku dilindungi dari (azab) Kamê’.
بَلْ مَتَّعْنَا هٰٓؤُلَاۤءِ وَاٰبَاۤءَهُمْ حَتّٰى طَالَ عَلَيْهِمُ الْعُمُرُۗ اَفَلَا يَرَوْنَ اَنَّا نَأْتِى الْاَرْضَ نَنْقُصُهَا مِنْ اَطْرَافِهَاۗ اَفَهُمُ الْغٰلِبُوْنَ٤٤
Bal matta‘nā hā'ulā'i wa ābā'ahum ḥattā ṭāla ‘alaihimul-‘umur(u), afalā yarauna annā na'til-arḍa nanquṣuhā min aṭrāfihā, afahumul-gālibūn(a).
[44]
Selesernyo Kamê’ sampun ngesung wong-wong niku serto nenek moyang wong-wong niku keni’matan (idup di dunio) hinggo panjang usio wong-wong niku. Mangko napi wong-wong niku nano ningal bahwo Kamê’ ngerawuhi negeri (yên wênten di bawa kekuasoan wong kafir), sampun niku Kamê’ kirangi luasnyo dari ujung-ujung negeri. Napi wong-wong niku yên menang?
قُلْ اِنَّمَآ اُنْذِرُكُمْ بِالْوَحْيِۖ وَلَا يَسْمَعُ الصُّمُّ الدُّعَاۤءَ اِذَا مَا يُنْذَرُوْنَ٤٥
Qul innamā unżirukum bil-waḥy(i), wa lā yasma‘uṣ-ṣummud-du‘ā'a iżā mā yunżarūn(a).
[45]
Kelapkela (Muhammad), “Selesernyo kulo saos ngesung peringetan sami peca’ dengen wahyu.” Tapi wong peka’ nano kebutiran seruan napibilo wong-wong niku disung pengimutan.
وَلَىِٕنْ مَّسَّتْهُمْ نَفْحَةٌ مِّنْ عَذَابِ رَبِّكَ لَيَقُوْلُنَّ يٰوَيْلَنَآ اِنَّا كُنَّا ظٰلِمِيْنَ٤٦
Wa la'im massathum nafḥatum min ‘ażābi rabbika layaqūlunna yā wailanā innā kunnā ẓālimīn(a).
[46]
Serto kalu wong-wong niku ditimpo setîtî’ sios azab Tuhan niko, cengkila wong-wong niku bekelap. “Celakola kamê’! Selesernyo kamê’ temasu’ wong yên serîng menzholimi (diri’ dewe’).”
وَنَضَعُ الْمَوَازِيْنَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيٰمَةِ فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْـًٔاۗ وَاِنْ كَانَ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ اَتَيْنَا بِهَاۗ وَكَفٰى بِنَا حٰسِبِيْنَ٤٧
Wa naḍa‘ul-mawāzīnal-qisṭa liyaumil-qiyāmati falā tuẓlamu nafsun syai'ā(n), wa in kāna miṡqāla ḥabbatim min khardalin atainā bihā, wa kafā binā ḥāsibīn(a).
[47]
Serto Kamê’ ayun masang dacîng yên akor pado dinten Kiamat, mangko nano sesios wong saos dirugike meski setîtî’, meski cuma seberat biji sawi, cengki Kamê’ ngerawukenyo (pahalo). Serto cungkupla Kamê yên muat rîkînan.
وَلَقَدْ اٰتَيْنَا مُوْسٰى وَهٰرُوْنَ الْفُرْقَانَ وَضِيَاۤءً وَّذِكْرًا لِّلْمُتَّقِيْنَ ۙ٤٨
Wa laqad ātainā mūsā wa hārūnal-furqāna wa ḍiyā'aw wa żikral lil-muttaqīn(a).
[48]
Serto leser, Kamê’ sampun ngesung kepado Musa serto Harun, Furqon (Kitab Taurot) serto penerangan serto pelajaran peranti wong-wong yên betaqwa,
الَّذِيْنَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَهُمْ مِّنَ السَّاعَةِ مُشْفِقُوْنَ٤٩
Allażīna yakhsyauna rabbahum bil-gaibi wa hum minas-sā‘ati musyfiqūn(a).
[49]
(wêntenla) wong-wong yên takut (azab) Tuhannyo, meski wong-wong niku nano ningal-Nyo, serto wong-wong niku ngeraso takut ayun (rawunyo) dinten Kiamat.
وَهٰذَا ذِكْرٌ مُّبٰرَكٌ اَنْزَلْنٰهُۗ اَفَاَنْتُمْ لَهٗ مُنْكِرُوْنَ ࣖ٥٠
Wa hāżā żikrum mubārakun anzalnāh(u), afa antum lahū munkirūn(a).
[50]
Serto niki (Al Qur’an) wêntenla sios pengimutan yên wênten berka yên sampun Kamê’ tûrûnke. Mangko napi niko ngingkerinyo?
۞ وَلَقَدْ اٰتَيْنَآ اِبْرٰهِيْمَ رُشْدَهٗ مِنْ قَبْلُ وَكُنَّا بِهٖ عٰلِمِيْنَ٥١
Wa laqad ātainā ibrāhīma rusydahū min qablu wa kunnā bihī ‘ālimīn(a).
[51]
Serto leser, sedereng dio (Musa serto Harun) sampun Kamê’ sungke kepado Ibrohim hidaya-Nyo, serto Kamê’ sampun wikan dio.
اِذْ قَالَ لِاَبِيْهِ وَقَوْمِهٖ مَا هٰذِهِ التَّمَاثِيْلُ الَّتِيْٓ اَنْتُمْ لَهَا عٰكِفُوْنَ٥٢
Iż qāla li'abīhi wa qaumihī mā hāżihit-tamāṡīlul-latī antum lahā ‘ākifūn(a).
[52]
(Imutla), sewaktu dio (Ibrohim) bekelap kepado abanyo serto kaumnyo, “Patung-patung napi niku yên niko tekun nyembanyo?”
قَالُوْا وَجَدْنَآ اٰبَاۤءَنَا لَهَا عٰبِدِيْنَ٥٣
Qālū wajadnā ābā'anā lahā ‘ābidīn(a).
[53]
Wong-wong niku bekelap, “Kamê’ temuke nenek moyang kamê’ nyembanyo.”
قَالَ لَقَدْ كُنْتُمْ اَنْتُمْ وَاٰبَاۤؤُكُمْ فِيْ ضَلٰلٍ مُّبِيْنٍ٥٤
Qāla laqad kuntum antum wa ābā'ukum fī ḍalālim mubīn(in).
[54]
Dio (Ibrohim) bekelap, “Selesernyo niko serto nenek moyang niko wênten jerû kesesetan yên nyato.”
قَالُوْٓا اَجِئْتَنَا بِالْحَقِّ اَمْ اَنْتَ مِنَ اللّٰعِبِيْنَ٥٥
Qālū aji'tanā bil-ḥaqqi am anta minal-lā‘ibīn(a).
[55]
Wong-wong niku bekelap, “Napi niko rawu kepado kamê’ bakto keleseran atawa niko maen-maen?”
قَالَ بَلْ رَّبُّكُمْ رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ الَّذِيْ فَطَرَهُنَّۖ وَاَنَا۠ عَلٰى ذٰلِكُمْ مِّنَ الشّٰهِدِيْنَ٥٦
Qāla bar rabbukum rabbus-samāwāti wal-arḍil-lażī faṭarahunn(a), wa ana ‘alā żālikum minasy-syāhidīn(a).
[56]
Dio (Ibrohim) nyawab, “Selesernyo Tuhan niko niku Tuhan (wênten) langit serto bumi; (Diola) yên sampun nadeskenyo; serto kulo temasuk wong yên wikan besaksi peranti niku.”
وَتَاللّٰهِ لَاَكِيْدَنَّ اَصْنَامَكُمْ بَعْدَ اَنْ تُوَلُّوْا مُدْبِرِيْنَ٥٧
Wa tallāhi la'akīdanna aṣnāmakum ba‘da an tuwallū mudbirīn(a).
[57]
Serto demi Allah, leser, kulo ayun damelke mudike tehadep patung-patung niko sesampun niko kesa ninggalkenyo. 727
727) Kelapan-kelapan niku dikelapke Nabi Ibrohim a.s. jerû ati saos. Maksudnyo. Nabi Ibrohim a.s. ayun nyalanke mudike peranti ngancurke patung-patung wong-wong niku, sampun wong-wong niku ninggalke tempat-tempat patung niku.
فَجَعَلَهُمْ جُذٰذًا اِلَّا كَبِيْرًا لَّهُمْ لَعَلَّهُمْ اِلَيْهِ يَرْجِعُوْنَ٥٨
Fa ja‘alahum jużāżan illā kabīral lahum la‘allahum ilaihi yarji‘ūn(a).
[58]
Mangko dio (Ibrohim) ngancûrke (patung-patung niku) bekepîng-kepîng, kecuwali yên ageng (me’nyo); peranti wong-wong niku mantu’ (peranti betaken) kepadonyo
قَالُوْا مَنْ فَعَلَ هٰذَا بِاٰلِهَتِنَآ اِنَّهٗ لَمِنَ الظّٰلِمِيْنَ٥٩
Qālū man fa‘ala hāżā bi'ālihatinā innahū laminaẓ-ẓālimīn(a).
[59]
Wong-wong niku bekelap, “Sinten nian yên damelke (damelan) niki tehadep tuhan-tuhan kamê?” Leser, dio temasuk wong yên zholim.”
قَالُوْا سَمِعْنَا فَتًى يَّذْكُرُهُمْ يُقَالُ لَهٗٓ اِبْرٰهِيْمُ ۗ٦٠
Qālū sami‘nā fatay yażkuruhum yuqālu lahū ibrāhīm(u).
[60]
Wong-wong niku (yên lian) bekelap, “Kamê’ ngerungu wênten sesios bujang yên ngatoi (patung-patung niki), naminyo Ibrohim.”
قَالُوْا فَأْتُوْا بِهٖ عَلٰٓى اَعْيُنِ النَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَشْهَدُوْنَ٦١
Qālū fa'tū bihī ‘alā a‘yunin-nāsi la‘allahum yasyhadūn(a).
[61]
Wong-wong niku bekelap, “(Kalu ma’niku) baktola dio dengen ditingalke kepado wong kata, supayo wong-wong niku ningalke.”
قَالُوْٓا ءَاَنْتَ فَعَلْتَ هٰذَا بِاٰلِهَتِنَا يٰٓاِبْرٰهِيْمُ ۗ٦٢
Qālū a'anta fa‘alta hāżā bi'ālihatinā yā ibrāhīm(u).
[62]
Wong-wong niku betaken, “Napi niko yên damelke (damelan) niki tehadep tuhan-tuhan kamê’, hei Ibrohim?”
قَالَ بَلْ فَعَلَهٗ كَبِيْرُهُمْ هٰذَا فَسْـَٔلُوْهُمْ اِنْ كَانُوْا يَنْطِقُوْنَ٦٣
Qāla bal fa‘alahū kabīruhum hāżā fas'alūhum in kānū yanṭiqūn(a).
[63]
Dio (Ibrohim) nyawab, “Selesernyo (patung) ageng niku yên damelkenyo, mangko takenkela kepado wong-wong niku, kalu wong-wong niku wikan bekelap.”
فَرَجَعُوْٓا اِلٰٓى اَنْفُسِهِمْ فَقَالُوْٓا اِنَّكُمْ اَنْتُمُ الظّٰلِمُوْنَ ۙ٦٤
Fa raja‘ū ilā anfusihim fa qālū innakum antumuẓ-ẓālimūn(a).
[64]
Mangko wong-wong niku rawu mantu’ kepado kesadaran wong-wong niku serto bekelap, “Selesernyo nikola yên nzholimi (diri dewe’).”
ثُمَّ نُكِسُوْا عَلٰى رُءُوْسِهِمْۚ لَقَدْ عَلِمْتَ مَا هٰٓؤُلَاۤءِ يَنْطِقُوْنَ٦٥
Ṡumma nukisū ‘alā ru'ūsihim, laqad ‘alimta mā hā'ulā'i yanṭiqūn(a).
[65]
Sampun niku wong-wong niku nundu’ke sira (sampun niku bekelap), “Niko (Ibrohim) cengki wikan bahwa (patung-patung niku nano wikan bekelap.”
قَالَ اَفَتَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَا لَا يَنْفَعُكُمْ شَيْـًٔا وَّلَا يَضُرُّكُمْ ۗ٦٦
Qāla afata‘budūna min dūnillāhi mā lā yanfa‘ukum syai'aw wa lā yaḍurrukum.
[66]
Dio (Ibrohim) bekelap, Napi niko nyembah selian Allah, sesios yên nano wikan ngesung manfaat setitikpun, serto nano (pulo’) rawuke mudhorat kepado niko?
اُفٍّ لَّكُمْ وَلِمَا تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ۗاَفَلَا تَعْقِلُوْنَ٦٧
Uffil lakum wa limā ta‘budūna min dūnillāh(i), afalā ta‘qilūn(a).
[67]
Celakolah niko serto napi yên niko semba selian Allah! Napi nano niko wikan?”
قَالُوْا حَرِّقُوْهُ وَانْصُرُوْٓا اٰلِهَتَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ فٰعِلِيْنَ٦٨
Qālū ḥarriqūhu wanṣurū ālihatakum in kuntum fā‘ilīn(a).
[68]
Wong-wong niku bekelap, “Tunula dio serto tolongla tuhan-tuhan niko, kalu niko selesernyo ayun bedamel.”
قُلْنَا يٰنَارُ كُوْنِيْ بَرْدًا وَّسَلٰمًا عَلٰٓى اِبْرٰهِيْمَ ۙ٦٩
Qulnā yā nāru kūnī bardaw wa salāman ‘alā ibrāhīm(a).
[69]
Kamê’ (Allah) bekelap, “hoi api! Dadesla niko dingin, serto penyelamat peranti Ibrohim.”
وَاَرَادُوْا بِهٖ كَيْدًا فَجَعَلْنٰهُمُ الْاَخْسَرِيْنَ ۚ٧٠
Wa arādū bihī kaidan fa ja‘alnāhumul-akhsarīn(a).
[70]
Serto wong-wong niku ayun bedamel jahat tehadep Ibrohim, mangko Kamê’ dadeske wong-wong niku wong-wong yên rugi nian
وَنَجَّيْنٰهُ وَلُوْطًا اِلَى الْاَرْضِ الَّتِيْ بٰرَكْنَا فِيْهَا لِلْعٰلَمِيْنَ٧١
Wa najjaināhu wa lūṭan ilal-arḍil-latī bāraknā fīhā lil-‘ālamīn(a).
[71]
Serto Kamê’ selametke dio (Ibrohim) serto Luth ke sios negeri yên sampun Kamê’ berkahi peranti sedanten alam. 728
728) Negeri Syam, temasuk di jerûnyo Palestina. Allah merkahi negeri niku, retinyo kata nabi berasal dari negeri niku serto tananyo subur
وَوَهَبْنَا لَهٗٓ اِسْحٰقَ وَيَعْقُوْبَ نَافِلَةً ۗوَكُلًّا جَعَلْنَا صٰلِحِيْنَ٧٢
Wa wahabnā lahū isḥāqa wa ya‘qūba nāfilah(tan), wa kullan ja‘alnā ṣāliḥīn(a).
[72]
Serto Kamê’ ngesungke kepadonyo (Ibrohim) Ishaq serto Ya’qub sebagî sios anugera. Serto masîng-masîng Kamê’ dadeske wong yên shole.
وَجَعَلْنٰهُمْ اَىِٕمَّةً يَّهْدُوْنَ بِاَمْرِنَا وَاَوْحَيْنَآ اِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرٰتِ وَاِقَامَ الصَّلٰوةِ وَاِيْتَاۤءَ الزَّكٰوةِۚ وَكَانُوْا لَنَا عٰبِدِيْنَ ۙ٧٣
Wa ja‘alnāhum a'immatay yahdūna bi'amrinā wa auḥainā ilaihim fi‘lal-khairāti wa iqāmaṣ-ṣalāti wa ītā'az-zakāh(ti), wa kānū lanā ‘ābidīn(a).
[73]
Serto Kamê’ dadeske wong-wong niku sebagî pesira-pesira yên ngesûng petûnjû’ dengen perintah Kamê’, serto Kamê’ wahyuke kepado wong-wong niku supayo bedamel keleseran, damelke sholat, serto ngesûng zakat, serto cuma kepado Kamê’ wong-wong niku nyemba
وَلُوْطًا اٰتَيْنٰهُ حُكْمًا وَّعِلْمًا وَّنَجَّيْنٰهُ مِنَ الْقَرْيَةِ الَّتِيْ كَانَتْ تَّعْمَلُ الْخَبٰۤىِٕثَ ۗاِنَّهُمْ كَانُوْا قَوْمَ سَوْءٍ فٰسِقِيْنَۙ٧٤
Wa lūṭan ātaināhu ḥumkaw wa ‘ilmaw wa najjaināhu minal-qaryatil-latī kānat ta‘malul-khabā'iṡ(a), innahum kānū qauma sau'in fāsiqīn(a).
[74]
Serto kepado Luth, Kamê’ sungke hikma serto ilmu, serto Kamê’ selametke dio dari (azab yên sampun nimpo pendûdûk) kota yên namelke damelan keji. 729 Leser, wong-wong niku wong-wong yên jahat serto fasiq
729) Homoseksual serto malîng, serto wong-wong niku damelke damelan niku dengen terang-terangan.
وَاَدْخَلْنٰهُ فِيْ رَحْمَتِنَاۗ اِنَّهٗ مِنَ الصّٰلِحِيْنَ ࣖ٧٥
Wa adkhalnāhu fī raḥmatinā, innahū minaṣ-ṣāliḥīn(a).
[75]
Serto Kamê’ lebetke dio ke jerû rohmat Kamê’, selesernyo dio telebet golongan wong yên shole.
وَنُوْحًا اِذْ نَادٰى مِنْ قَبْلُ فَاسْتَجَبْنَا لَهٗ فَنَجَّيْنٰهُ وَاَهْلَهٗ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيْمِ ۚ٧٦
Wa nūḥan iż nādā min qablu fastajabnā lahū fa najjaināhu wa ahlahū minal-karbil-‘aẓīm(i).
[76]
Serto (imutla kisa) Nuh, sedereng niku, sewaktu dio bedo’a. Kamê’ kabulke (da’a)nyo, sampun niku Kamê’ selametke dio besami pengikutnyo dari bala’ yên ageng.
وَنَصَرْنٰهُ مِنَ الْقَوْمِ الَّذِيْنَ كَذَّبُوْا بِاٰيٰتِنَاۗ اِنَّهُمْ كَانُوْا قَوْمَ سَوْءٍ فَاَغْرَقْنٰهُمْ اَجْمَعِيْنَ٧٧
Wa naṣarnāhu minal-qaumil-lażīna każżabū bi'āyātinā, innahum kānū qauma sau'in fa agraqnāhum ajma‘īn(a).
[77]
Serto Kamê’ nolongnyo dari wong-wong yên sampun mudike ayat-ayat Kamê’. Selesernyo wong-wong niku nikula wong-wong yên jahat, mangko Kamê’ nenggelemke wong-wong niku sedantennyo.
وَدَاوٗدَ وَسُلَيْمٰنَ اِذْ يَحْكُمٰنِ فِى الْحَرْثِ اِذْ نَفَشَتْ فِيْهِ غَنَمُ الْقَوْمِۚ وَكُنَّا لِحُكْمِهِمْ شٰهِدِيْنَ ۖ٧٨
Wa dāwūda wa sulaimāna iż yaḥkumāni fil-ḥarṡi iż nafasyat fīhi ganamul-qaum(i), wa kunnā liḥukmihim syāhidīn(a).
[78]
Serto (imutla kisa) Daud serto Sulaiman, sewaktu keduonyo ngesung keputusan tentang ladang, kerno (ladang niku) dirusa’ oleh kambing-kambing punyo kaumnyo. Serto Kamê’ ningalke keputusan (yên disung) ole wong-wong niku.
فَفَهَّمْنٰهَا سُلَيْمٰنَۚ وَكُلًّا اٰتَيْنَا حُكْمًا وَّعِلْمًاۖ وَّسَخَّرْنَا مَعَ دَاوٗدَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَالطَّيْرَۗ وَكُنَّا فٰعِلِيْنَ٧٩
Fa fahhamnāhā sulaimān(a), wa kullan ātainā ḥukmaw wa ‘ilmā(n), wa sakhkharnā ma‘a dāwūdal-jibāla yusabbiḥna waṭ-ṭair(a), wa kunnā fā‘ilīn(a).
[79]
Mangko Kamê’ ngesung pengertian kepado Sulaiman (tentang hukum yên langkung tepat), 730 serto kepado dewek’-dewe’ Kamê’ sungke hikma serto ilmu, serto Kamê’ tundu’ke gunung-gunung serto burung-burung, sedanten betasbi besami Daud. Serto Kamêla yên damelkennyo.
730) Nûrût riwayat Ibnu Abbas, wênten sekelompok kambîng sampûn ngerusak taneman pado waktu malam. Pemili’ taneman ngaduke hal niki kepado Nabi Dawud a.s. Dio mutuske bahwa kambîng-kambîng niku mesti disungke kepado pemîlî’ taneman sebagî ganti taneman yên rusa’. Tapi Nabi Sulaiman a.s. mutuske supayo kambîng-kambîng niku disungke sementaro kepado pemili’ taneman peranti diembil manfaatnyo. Serto pemili’ kambîng diharuske ngenti taneman niku dengen taneman yên anyar. Napibilo taneman yên anyar sampun wikan diembil hasilnyo, pemili’ kambîng niku angsal ngembil kambîngnyo male. Keputusan Nabi Sulaiman a.s. langkung leser.
وَعَلَّمْنٰهُ صَنْعَةَ لَبُوْسٍ لَّكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِّنْۢ بَأْسِكُمْۚ فَهَلْ اَنْتُمْ شٰكِرُوْنَ٨٠
Wa ‘allamnāhu ṣan‘ata labūsil lakum lituḥṣinakum mim ba'sikum, fahal antum syākirūn(a).
[80]
Serto Kamê’ ajarke (pulo’) kepado Dawud caro maco kelambi besi peranti niko, guno ngelindungi niko jerû peperangan niko. Napi niko besyukur (kepado Allah)?
وَلِسُلَيْمٰنَ الرِّيْحَ عَاصِفَةً تَجْرِيْ بِاَمْرِهٖٓ اِلَى الْاَرْضِ الَّتِيْ بٰرَكْنَا فِيْهَاۗ وَكُنَّا بِكُلِّ شَيْءٍ عٰلِمِيْنَ٨١
Wa lisulaimānar-rīḥa ‘āṣifatan tajrī bi'amrihī ilal-arḍil-latī bāraknā fīhā, wa kunnā bikulli syai'in ‘ālimīn(a).
[81]
Serto (Kamê’ tûndû’ke) peranti Sulaiman angin yên kenceng nian tiupannyo yên berembus dengen perintanyo ke negeri yên Kamê’ sung berka padonyo. Serto Kamê’ Maha Wikan sedantennyo.
وَمِنَ الشَّيٰطِيْنِ مَنْ يَّغُوْصُوْنَ لَهٗ وَيَعْمَلُوْنَ عَمَلًا دُوْنَ ذٰلِكَۚ وَكُنَّا لَهُمْ حٰفِظِيْنَ ۙ٨٢
Wa minasy-syayāṭīna may yagūṣūna lahū wa ya‘malūna ‘amalan dūna żālik(a), wa kunnā lahum ḥāfiẓīn(a).
[82]
Serto (Kamê tundu’ke pulo’ kepado Sulaiman) segolongan setan-setan yên nyelem (ke jerû laut) perantinyo serto wong-wong niku namelke damelan selian niku; serto Kamê’ meliharo wong-wong niku,
۞ وَاَيُّوْبَ اِذْ نَادٰى رَبَّهٗٓ اَنِّيْ مَسَّنِيَ الضُّرُّ وَاَنْتَ اَرْحَمُ الرّٰحِمِيْنَ ۚ٨٣
Wa ayyūba iż nādā rabbahū annī massaniyaḍ-ḍurru wa anta arḥamur-rāḥimīn(a).
[83]
Serto (imutla kisa) Ayub, sewaktu dio bedo’a kepado Tuhannyo, (Yo Tuhan kulo), leser, kulo sampun ditimpo penyakit, padohal niko Tuhan Yên Maha Penyayang dari sedanten yên penyayang.”
فَاسْتَجَبْنَا لَهٗ فَكَشَفْنَا مَا بِهٖ مِنْ ضُرٍّ وَّاٰتَيْنٰهُ اَهْلَهٗ وَمِثْلَهُمْ مَّعَهُمْ رَحْمَةً مِّنْ عِنْدِنَا وَذِكْرٰى لِلْعٰبِدِيْنَ ۚ٨٤
Fastajabnā lahū fa kasyafnā mā bihī min ḍurriw wa ātaināhu ahlahū wa miṡlahum ma‘ahum raḥmatam min ‘indinā wa żikrā lil-‘ābidīn(a).
[84]
Mangko Kamê’ kabulke (da’a)nyo, sampun niku Kamê’ ilangke penyakit yên wênten padonyo serto Kamê’ mantu’ke sana’nyo kepadonyo, serto (Kamê’ lipet gandoke rîkînan wong-wong niku) sebagî sios rahmat dari Kamê’, serto peranti dades pengimutan peranti sedanten yên nyemba Kamê’.
وَاِسْمٰعِيْلَ وَاِدْرِيْسَ وَذَا الْكِفْلِۗ كُلٌّ مِّنَ الصّٰبِرِيْنَ ۙ٨٥
Wa ismā‘īla wa idrīsa wa żal-kifl(i), kullum minaṣ-ṣābirīn(a).
[85]
Serto (imutla kisa) Ismail, Idris serto Zulkifli. Wong-wong niku sedanten telebet wong-wong yên sabar,
وَاَدْخَلْنٰهُمْ فِيْ رَحْمَتِنَاۗ اِنَّهُمْ مِّنَ الصّٰلِحِيْنَ٨٦
Wa adkhalnāhum fī raḥmatinā, innahum minaṣ-ṣāliḥīn(a).
[86]
Serto Kamê’ lebetke wong-wong niku ke jerû rohmat Kamê’. Leser, wong-wong niku telebet wong-wong yên shole.
وَذَا النُّوْنِ اِذْ ذَّهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ اَنْ لَّنْ نَّقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادٰى فِى الظُّلُمٰتِ اَنْ لَّآ اِلٰهَ اِلَّآ اَنْتَ سُبْحٰنَكَ اِنِّيْ كُنْتُ مِنَ الظّٰلِمِيْنَ ۚ٨٧
Wa żan-nūni iż żahaba mugāḍiban fa ẓanna allan naqdira ‘alaihi fa nādā fiẓ-ẓulumāti allā ilāha illā anta subḥānaka innī kuntu minaẓ-ẓālimīn(a).
[87]
Serto (imutla kisa) Żun Nūn (Yūnus), sewaktu niko kesa jerû kewêntenan mara, sampun niku dio nyangko bahwa Kamê’ nano ayun nyarokenyo, mangko dio bedo’a jerû kewêntenan yên gelep nian. 731 Nano wênten tuhan selian Niko, Maha suci Niko. Leser, kulo telebet wong-wong yên zholim.”
731) Di jerû perut iwa’, di jerû laut, serto pado malem ari.
فَاسْتَجَبْنَا لَهٗۙ وَنَجَّيْنٰهُ مِنَ الْغَمِّۗ وَكَذٰلِكَ نُـْۨجِى الْمُؤْمِنِيْنَ٨٨
Fastajabnā lahū wa najjaināhu minal-gamm(i), wa każālika nunjil-mu'minīn(a).
[88]
Mangko Kamê’ kabulke (do’a)nyo serto Kamê’ selamatke dio dari kesedîan. Serto ma’nikula Kamê’ nyelamatke wong-wong yên beiman.
وَزَكَرِيَّآ اِذْ نَادٰى رَبَّهٗ رَبِّ لَا تَذَرْنِيْ فَرْدًا وَّاَنْتَ خَيْرُ الْوٰرِثِيْنَ ۚ٨٩
Wa zakariyyā iż nādā rabbahū rabbi lā tażarnī fardaw wa anta khairul-wāriṡīn(a).
[89]
Serto (imutla kisa) Zakaria, sewaktu dio bedo’a kepado Tuhannyo, “Ya Tuhan kulo, nano angsal Niko lanta’ke kulo îdûp sesios wong dewe’ (tanpo zuriyat) serto Nikola ahli waris yên langkung leser. 732
732) Sekironyo Allah nano ngabulke do’anyo, wêntenla ngesung zuriyat. Zakaria nyerake awa’nyo dewe’ kepado Allah, kerno Allah wêntenla ahli waris yên teleser
فَاسْتَجَبْنَا لَهٗ ۖوَوَهَبْنَا لَهٗ يَحْيٰى وَاَصْلَحْنَا لَهٗ زَوْجَهٗۗ اِنَّهُمْ كَانُوْا يُسٰرِعُوْنَ فِى الْخَيْرٰتِ وَيَدْعُوْنَنَا رَغَبًا وَّرَهَبًاۗ وَكَانُوْا لَنَا خٰشِعِيْنَ٩٠
Fastajabnā lah(ū), wa wahabnā lahū yaḥyā wa aṣlaḥnā lahū zaujah(ū), innahum kānū yusāri‘ūna fil-khairāti wa yad‘ūnanā ragabaw wa rahabā(n), wa kānū lanā khāsyi‘īn(a).
[90]
Mangko Kamê’ kabulke (do’a)nyo serto Kamê’ sungke kepadonyo Yahya, serto Kamê’ dadeske semanyo (wikan bûntîng). Leser, wong-wong niku serîng gancang jerû (damelke) keleseran, serto wong-wong niku bedo’a kepado Kamê’ dengen penu harap serto bingsal. Serto wong-wong niku wong-wong yên khusyu’ kepado Kamê’.
وَالَّتِيْٓ اَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيْهَا مِنْ رُّوْحِنَا وَجَعَلْنٰهَا وَابْنَهَآ اٰيَةً لِّلْعٰلَمِيْنَ٩١
Wal-latī aḥṣanat farjahā fa nafakhnā fīhā mir rūḥinā wa ja‘alnāhā wabnahā āyatal lil-‘ālamīn(a).
[91]
Serto (imutla kisa Maryam) yên meliharo kehormatannyo, sampun niku Kamê’ tiupke (roh) dari Kamê’ ke jerû badan(nyo); Kamê’ dadeske dio serto anaknyo sebagî tando (keagengan Allah) peranti sedanten alam.
اِنَّ هٰذِهٖٓ اُمَّتُكُمْ اُمَّةً وَّاحِدَةًۖ وَّاَنَا۠ رَبُّكُمْ فَاعْبُدُوْنِ٩٢
Inna hāżihī ummatukum ummataw wāḥidah(tan), wa ana rabbukum fa‘budūn(i).
[92]
Leser (agami tauhid) nikila agami niko, agami yên sios, serto Kulo wêntenla Tuhan niko, mangko sembala Kulo.
وَتَقَطَّعُوْٓا اَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْۗ كُلٌّ اِلَيْنَا رٰجِعُوْنَ ࣖ٩٣
Wa taqaṭṭa‘ū amrahum bainahum, kullun ilainā rāji‘ūn(a).
[93]
Tapi wong-wong niku tepeca bela jerû urusan (agami) wong-wong niku di antaro wong-wong niku. Dewek’-dewe’ (golongan niku sedanten) ayun mantu’ kepado Kamê’
فَمَنْ يَّعْمَلْ مِنَ الصّٰلِحٰتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا كُفْرَانَ لِسَعْيِهٖۚ وَاِنَّا لَهٗ كٰتِبُوْنَ٩٤
Famay ya‘mal minaṣ-ṣāliḥāti wa huwa mu'minun falā kufrāna lisa‘yih(ī), wa innā lahū kātibūn(a).
[94]
Sinten saos damelke keleseran, serto dio beiman, mangko damelannyo nano ayun dibudike (dilanta’ke), serto leser, Kamê’la yên nyatet perantinyo.
وَحَرٰمٌ عَلٰى قَرْيَةٍ اَهْلَكْنٰهَآ اَنَّهُمْ لَا يَرْجِعُوْنَ٩٥
Wa ḥarāmun ‘alā qaryatin ahlaknāhā, innahum lā yarji‘ūn(a).
[95]
Serto nano mungkin peranti (penunggu) sios negeri yên sampun Kamê’ binasoke, bahwa wong-wong niku nano ayun mantu’ (kepado Kamê’).
حَتّٰىٓ اِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوْجُ وَمَأْجُوْجُ وَهُمْ مِّنْ كُلِّ حَدَبٍ يَّنْسِلُوْنَ٩٦
Ḥattā iżā futiḥat ya'jūju wa ma'jūju wa hum min kulli ḥadabiy yansilūn(a).
[96]
Hinggo napibilo (tembok) Ya’jūj serto Ma’jûj dibuka’ke serto wong-wong niku tumut dengen gancang dari sedanten panggonan yên tinggi.
وَاقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ فَاِذَا هِيَ شَاخِصَةٌ اَبْصَارُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْاۗ يٰوَيْلَنَا قَدْ كُنَّا فِيْ غَفْلَةٍ مِّنْ هٰذَا بَلْ كُنَّا ظٰلِمِيْنَ٩٧
Waqtarabal-wa‘dul-ḥaqqu fa iżā hiya syākhiṣatun abṣārul-lażīna kafarū, yā wailanā qad kunnā fī gaflatim min hāżā bal kunnā ẓālimīn(a).
[97]
Serto (napibilo) semayoan yên saî (dinten bebangkît) sampun para’, mangko tumpa'tumpa' mato wong-wong yên kafir tebelala’. (Wong-wong niku bekelap), “Bala’ nian kamê’! Kamê’ leser-leser lênga tentang niki, bahkan kamê’ leser-leser wong yên zholim.”
اِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ حَصَبُ جَهَنَّمَۗ اَنْتُمْ لَهَا وٰرِدُوْنَ٩٨
Innakum wa mā ta‘budūna min dūnillāhi ḥaṣabu jahannam(a), antum lahā wāridūn(a).
[98]
Leser, niko (wong kafir) serto napi yên niko semba selian Allah, wêntenla bahan bakar Jahannam. Kamê’ (cengki) lebet ke jerûnyo.
لَوْ كَانَ هٰٓؤُلَاۤءِ اٰلِهَةً مَّا وَرَدُوْهَاۗ وَكُلٌّ فِيْهَا خٰلِدُوْنَ٩٩
Lau kāna hā'ulā'i ālihatam mā waradūhā, wa kullun fīhā khālidūn(a).
[99]
Sekironyo (patung-patung) niku tuhan, tentu wong-wong niku nano ayun melebetinyo (nerako). Tapi sedantennyo ayun kekel di jerûnyo
لَهُمْ فِيْهَا زَفِيْرٌ وَّهُمْ فِيْهَا لَا يَسْمَعُوْنَ١٠٠
Lahum fīhā zafīruw wa hum fīhā lā yasma‘ūn(a).
[100]
Wong-wong niku merîntî serto nyerît di jerûnyo (nerako), serto wong-wong niku di jerûnyo nano wikan kebûtîran.
اِنَّ الَّذِيْنَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِّنَّا الْحُسْنٰىٓۙ اُولٰۤىِٕكَ عَنْهَا مُبْعَدُوْنَ ۙ١٠١
Innal-lażīna sabaqat lahum minnal-ḥusnā, ulā'ika ‘anhā mub‘adūn(a).
[101]
Leser, sejak kerîhîn peranti wong-wong yên sampun wênten (ketetepan) yên saî dari Kamê’, wong-wong niku ayun ditebîke (dari nerako).
لَا يَسْمَعُوْنَ حَسِيْسَهَاۚ وَهُمْ فِيْ مَا اشْتَهَتْ اَنْفُسُهُمْ خٰلِدُوْنَ ۚ١٠٢
Lā yasma‘ūna ḥasīsahā, wa hum fīmasytahat anfusuhum khālidūn(a).
[102]
Wong-wong niku nano ngerungu bunyi desis (api nerako), serto wong-wong niku kekel jerû (ni’mati) sedanten yên wong-wong niku pengeni.
لَا يَحْزُنُهُمُ الْفَزَعُ الْاَكْبَرُ وَتَتَلَقّٰىهُمُ الْمَلٰۤىِٕكَةُۗ هٰذَا يَوْمُكُمُ الَّذِيْ كُنْتُمْ تُوْعَدُوْنَ١٠٣
Lā yaḥzunuhumul-faza‘ul-akbaru wa tatalaqqāhumul-malā'ikah(tu), hāżā yaumukumul-lażī kuntum tū‘adūn(a).
[103]
Kejutan yên dahsyat nano muat wong-wong niku ngeraso sedî, serto sedanten malaikat ayun nyambut wong-wong niku (dengen kelapan). “Nikila dinten niko yên sampun disemayoanke kepado niko.”
يَوْمَ نَطْوِى السَّمَاۤءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِۗ كَمَا بَدَأْنَآ اَوَّلَ خَلْقٍ نُّعِيْدُهٗۗ وَعْدًا عَلَيْنَاۗ اِنَّا كُنَّا فٰعِلِيْنَ١٠٤
Yauma naṭwis-samā'a kaṭayyis-sijilli lil-kutib(i), kamā bada'nā awwala khalqin nu‘īduh(ū), wa‘dan ‘alainā, innā kunnā fā‘ilīn(a).
[104]
(Imutla) pado dinten langit Kamê’ gûlûng peca’ ngûlûng lembaran-lembaran kertas. Sema’pundi Kamê’ sampun mula’i penciptoan bungaran, ma’nikula Kamê’ ayun ngulanginyo male. (Sesios) semayoan yên cengki Kamê’ tepati; leser, Kamê’ ayun damelkennyo.
وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِى الزَّبُوْرِ مِنْۢ بَعْدِ الذِّكْرِ اَنَّ الْاَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصّٰلِحُوْنَ١٠٥
Wa laqad katabnā fiz-zabūri mim ba‘diż-żikri annal-arḍa yariṡuhā ‘ibādiyaṣ-ṣāliḥūn(a).
[105]
Serto leser, sampun Kamê’ catet di jerû Zabur 733 sampun (tetûlîs) di jerû Aż-Żikr (Lauḥ Maḥfūż), bahwa bumi niki ayun diwarisi ole hambo-hambo Kulo yên shole.
733) Sedanten kitab yên ditûrûnke kepado nabi-nabi-Nyo. Sebagîan mufassir nyatoke bahwa “Zabur” wêntenla kitab yên ditûrûnke kepado Nabi Dawud a.s. sedengeke “Aż-Żikr” wêntenla kitab Taurot.
اِنَّ فِيْ هٰذَا لَبَلٰغًا لِّقَوْمٍ عٰبِدِيْنَ ۗ١٠٦
Inna fī hāżā labalāgal liqaumin ‘ābidīn(a).
[106]
Leser, (napi yên dikelapke) di jerû (Al Qur’an) niki, leser-leser dades petûnjû’ (yên lengkep) peranti wong-wong yên nyemba (Allah).
وَمَآ اَرْسَلْنٰكَ اِلَّا رَحْمَةً لِّلْعٰلَمِيْنَ١٠٧
Wa mā arsalnāka illā raḥmatal lil-‘ālamīn(a).
[107]
Serto Kamê’ nano ngutus niko (Muhammad) melianke peranti (dades) rohmat peranti sedanten alam.
قُلْ اِنَّمَا يُوْحٰىٓ اِلَيَّ اَنَّمَآ اِلٰهُكُمْ اِلٰهٌ وَّاحِدٌۚ فَهَلْ اَنْتُمْ مُّسْلِمُوْنَ١٠٨
Qul innamā yūḥā ilayya annamā ilāhukum ilāhuw wāḥid(un), fahal antum muslimūn(a).
[108]
Kelapkela (Muhammad), “Leser, napi yên diwahyuke kepado kulo wêntenla bahwa Tuhan niko wêntenla Tuhan Yên Sios, mangko napi niko sampun besera awa’ (kepado-Nyo)?”
فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ اٰذَنْتُكُمْ عَلٰى سَوَاۤءٍۗ وَاِنْ اَدْرِيْٓ اَقَرِيْبٌ اَمْ بَعِيْدٌ مَّا تُوْعَدُوْنَ١٠٩
Fa in tawallau fa qul āżantukum ‘alā sawā'(in), wa in adrī aqarībun am ba‘īdum mā tū‘adūn(a).
[109]
Mangko kalu wong-wong niku belangkung, mangko kelapkela (Muhammad), “Kulo sampun nyampeke kepado niko (ajaran) yên sami (antaro kito) serto kulo nano wikan napi yên diancemke kepado niko niku sampun para’ atawa mase tebî.”
اِنَّهٗ يَعْلَمُ الْجَهْرَ مِنَ الْقَوْلِ وَيَعْلَمُ مَا تَكْتُمُوْنَ١١٠
Innahū ya‘lamul-jahra minal-qauli wa ya‘lamu mā taktumūn(a).
[110]
Leser, Dio (Allah) wikan kelapan (yên niko kelapke) dengen terang-terangan, serto wikan (pulo’) napi yên niko sîngîtke.
وَاِنْ اَدْرِيْ لَعَلَّهٗ فِتْنَةٌ لَّكُمْ وَمَتَاعٌ اِلٰى حِيْنٍ١١١
Wa in adrī la‘allahū fitnatul lakum wa matā‘un ilā ḥīn(in).
[111]
Serto kulo nano wikan, angsal dades hal niku cobaan peranti niko serto keladasan hinggo waktu yên ditentuke.
قٰلَ رَبِّ احْكُمْ بِالْحَقِّۗ وَرَبُّنَا الرَّحْمٰنُ الْمُسْتَعَانُ عَلٰى مَا تَصِفُوْنَ ࣖ١١٢
Qāla rabbiḥkum bil-ḥaqq(i), wa rabbunar-raḥmānul-musta‘ānu ‘alā mā taṣifūn(a).
[112]
Dio (Muhammad) bekelap, “Yo Tuhan kulo, sungkela keputusan dengen adil. Serto Tuhan kamê’ Maha Pengasih, panggonan memohon sedanten petolongan pucu’ sedanten yên niko kelapke.”