Surah Al-Isra`
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
سُبْحٰنَ الَّذِيْٓ اَسْرٰى بِعَبْدِهٖ لَيْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ اِلَى الْمَسْجِدِ الْاَقْصَا الَّذِيْ بٰرَكْنَا حَوْلَهٗ لِنُرِيَهٗ مِنْ اٰيٰتِنَاۗ اِنَّهٗ هُوَ السَّمِيْعُ الْبَصِيْرُ١
Subḥānal-lażī asrā bi‘abdihī lailam minal-masjidil ḥarāmi ilal-masjidil-aqṣal-lażī bāraknā ḥaulahū linuriyahū min āyātinā, innahū huwas-samī‘ul-baṣīr(u).
[1]
Mahasuci (Allah), yên sampûn memperjalanke hamba-Nyo (Muhammad) pado malem ari dari Mesjidil haram ke Mesjidil Aqsa 668 )yên sampûn Kamê’ berkahi segelembengannyo supayo Kamê’ tingalke kepadonyo sebagêan tando-tando (keagengan) Kamê’. Selesernyo Dio Maha Nenger, Maha Ningal.
668) Mesjidil Aqso serto daera sekiternyo angsal berkah dari Allah dengen diturunke nabi-nabi di negeri niku berikut kesuburan lemanyo.
وَاٰتَيْنَا مُوْسَى الْكِتٰبَ وَجَعَلْنٰهُ هُدًى لِّبَنِيْٓ اِسْرَاۤءِيْلَ اَلَّا تَتَّخِذُوْا مِنْ دُوْنِيْ وَكِيْلًاۗ٢
Wa ātainā mūsal-kitāba wa ja‘alnāhu hudal libanī isrā'īla allā tattakhiżū min dūnī wakīlā(n).
[2]
Serto Kamê’ sûngke kepado Musa, Kitab (Taurat) serto Kamê’ dadeskennyo petûnjuk peranti Bani Isroil (dengen firman), “Nanola niko ngembîl (peliûndung) selian Kulo,
ذُرِّيَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوْحٍۗ اِنَّهٗ كَانَ عَبْدًا شَكُوْرًا٣
Żurriyyata man ḥamalnā ma‘a nūḥ(in), innahū kāna ‘abdan syakūrā(n).
[3]
(Wahai) ketûrû nan wong yênKamê’ bakto besami Nuh. Selesernyo dio (Nuh) iolah hambo (Allah) yên katah besyukur.
وَقَضَيْنَآ اِلٰى بَنِيْٓ اِسْرَاۤءِيْلَ فِى الْكِتٰبِ لَتُفْسِدُنَّ فِى الْاَرْضِ مَرَّتَيْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيْرًا٤
Wa qaḍainā ilā banī isrā'īla fil-kitābi latufsidunna fil-arḍi marrataini wa lata‘lunna ‘uluwwan kabīrā(n).
[4]
Serto Kamê’ tetepke tehadep Bani Israil jerû Kitab niku, “Niko cengki ayûn bedamel kerusa’an di bumi ngeriki duo kali serto cengki niko ayûn nyombongke awa’ dewe’ dengen kesombongan yên ageng”.
فَاِذَا جَاۤءَ وَعْدُ اُوْلٰىهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَّنَآ اُولِيْ بَأْسٍ شَدِيْدٍ فَجَاسُوْا خِلٰلَ الدِّيَارِۗ وَكَانَ وَعْدًا مَّفْعُوْلًا٥
Fa iżā jā'a wa‘du ūlāhumā ba‘aṡnā ‘alaikum ‘ibādal lanā ulī ba'sin syadīdin fa jāsū khilālad-diyār(i), wa kāna wa‘dam maf‘ūlā(n).
[5]
Mangko napibilo rawuh saat hukuman peranti (kejahatan) yên bungaran dari kale (kejahatan) niku, Kamê’ rawuhke kepado niko hambo-hambo Kamê’ yên pekaso, sampûn wong-wong niku merajolelo di kampûng-kampûng. Serto nikula ketetepan yên cengki tedamel.
ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ وَاَمْدَدْنٰكُمْ بِاَمْوَالٍ وَّبَنِيْنَ وَجَعَلْنٰكُمْ اَكْثَرَ نَفِيْرًا٦
Ṡumma radadnā lakumul-karrata ‘alaihim wa amdadnākum bi'amwāliw wa banīna wa ja‘alnākum akṡara nafīrā(n).
[6]
Sampûn niku Kamê’ sungke kepado niko gêlêran peranti ngalake wong-wong niku. Kamê’ mantu’ke niko dengen harto kesêgihan serto buda’-buda’ serto Kamê’ dadeske niko kelompok yên kata nian.
اِنْ اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ لِاَنْفُسِكُمْ ۗوَاِنْ اَسَأْتُمْ فَلَهَاۗ فَاِذَا جَاۤءَ وَعْدُ الْاٰخِرَةِ لِيَسٗۤـُٔوْا وُجُوْهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوْهُ اَوَّلَ مَرَّةٍ وَّلِيُتَبِّرُوْا مَا عَلَوْا تَتْبِيْرًا٧
In aḥsantum aḥsantum li'anfusikum, wa in asa'tum fa lahā, fa iżā jā'a wa‘dul-ākhirati liyasū'ū wujūhakum wa liyadkhulal-masjida kamā dakhalūhu awwala marratiw wa liyutabbirū mā ‘alau tatbīrā(n).
[7]
Kalu niko bedamel leser (bearti) niko bedamel leser peranti awa’ niko dewe’. Serto kalu niko bedamel jahat, mangko (kerugian kejahatan) niku peranti awa’ niko dewe’. Napibilo rawuh saat hukuman (kejahatan) yên keduo, (Kamê’ bangkîtke musuh niko) peranti nyuramke rai niko sampûn niku wong-wong niku melebet ke jerû mesjid (Mesjidil Aqso), sêma’pundi sewaktu wong-wong niku melebetinyo sios kali serto wong-wong niku minasoke napi saos yên wong-wong niku kuasoi.
عَسٰى رَبُّكُمْ اَنْ يَّرْحَمَكُمْۚ وَاِنْ عُدْتُّمْ عُدْنَاۘ وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكٰفِرِيْنَ حَصِيْرًا٨
‘Asā rabbukum ay yarḥamakum, wa in ‘uttum ‘udnā, wa ja‘alnā jahannama lil-kāfirīna ḥaṣīrā(n).
[8]
Mugi-mugi Tuhan niko ngesûngke rahmat kepado niko; tapi kalu niko mantu’ (damelke kejahatan), niscayo Kamê’ mantu’ (ngazab niko). Serto Kamê’ dadeske nerako Jahannam penjaro peranti wong kafîr.
اِنَّ هٰذَا الْقُرْاٰنَ يَهْدِيْ لِلَّتِيْ هِيَ اَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِيْنَ الَّذِيْنَ يَعْمَلُوْنَ الصّٰلِحٰتِ اَنَّ لَهُمْ اَجْرًا كَبِيْرًاۙ٩
Inna hāżal-qur'āna yahdī lil-latī hiya aqwamu wa yubasysyirul-mu'minīnal-lażīna ya‘malūnaṣ-ṣāliḥāti anna lahum ajran kabīrā(n).
[9]
Leser, Al-Qur’an niki ngesûng petûnjûk ke (jalan) yên palîng lûrûs serto ngesûng khabar ladas kepado wong mu’min yên damelke keleseran, bahwo wong-wong niku ayûn dapet pahalo yên ageng,
وَّاَنَّ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ اَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا اَلِيْمًا ࣖ١٠
Wa annal-lażīna lā yu'minūna bil-ākhirati a‘tadnā lahum ‘ażāban alīmā(n).
[10]
Serto bahwo wong yên nano beiman kepado kehidupan akhirat, Kamê’sedioke peranti wong-wong niku azab yên pedîh.
وَيَدْعُ الْاِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاۤءَهٗ بِالْخَيْرِۗ وَكَانَ الْاِنْسَانُ عَجُوْلًا١١
Wa yad‘ul-insānu bisy-syarri du‘ā'ahū bil-khair(i), wa kānal-insānu ‘ajūlā(n).
[11]
Serto manusio (serîng nian) bedo’a peranti kejahatan sîma’pundi (biasonyo) dio bedo’a peranti keleseran. Serto memang manusio besifat tegancang-gancang.
وَجَعَلْنَا الَّيْلَ وَالنَّهَارَ اٰيَتَيْنِ فَمَحَوْنَآ اٰيَةَ الَّيْلِ وَجَعَلْنَآ اٰيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِّتَبْتَغُوْا فَضْلًا مِّنْ رَّبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُوْا عَدَدَ السِّنِيْنَ وَالْحِسَابَۗ وَكُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْنٰهُ تَفْصِيْلًا١٢
Wa ja‘alnal-laila wan-nahāra āyataini fa maḥaunā āyatal-laili wa ja‘alnā āyatan-nahāri mubṣiratal litabtagū faḍlam mir rabbikum wa lita‘lamū ‘adadas-sinīna wal-ḥisāb(a), wa kulla syai'in faṣṣalnāhu tafṣīlā(n).
[12]
Serto Kamê’ dadeske malem serto siang sebagê duo tando (keagengan Kamê’), sampûn niku Kamê’ apuske tando malem serto Kamê’ dadeske tando siang niku panas bedengkang, supayo niko (wikan) bebîtî’ karunio dari Tuhan niko, serto supayo niko wikan itungan taun serto itungan (waktu). Serto sedantennyo sampûn Kamê’ terangke dengen leser.
وَكُلَّ اِنْسَانٍ اَلْزَمْنٰهُ طٰۤىِٕرَهٗ فِيْ عُنُقِهٖۗ وَنُخْرِجُ لَهٗ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ كِتٰبًا يَّلْقٰىهُ مَنْشُوْرًا١٣
Wa kulla insānin alzamnāhu ṭā'irahū fī ‘unuqih(ī), wa nukhriju lahū yaumal-qiyāmati kitābay yalqāhu mansyūrā(n).
[13]
Serto saben manusio sampûn Kamê’ kalungke (catetan) amal damelannyo di gulunyo. Serto pado dinten Kiamat Kamê’ metuke perantinyo sios kitab jerû keadoan tebuka’.
اِقْرَأْ كِتٰبَكَۗ كَفٰى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيْبًاۗ١٤
Iqra' kitābak(a), kafā binafsikal-yauma ‘alaika ḥasībā(n).
[14]
“Bacola kitab niko, cungkupla awa’ niko dewe’ pado dinten niki sebagî pengitung peranti diri niko”.
مَنِ اهْتَدٰى فَاِنَّمَا يَهْتَدِيْ لِنَفْسِهٖۚ وَمَنْ ضَلَّ فَاِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَاۗ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰىۗ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِيْنَ حَتّٰى نَبْعَثَ رَسُوْلًا١٥
Manihtadā fa innamā yahtadī linafsih(ī), wa man ḍalla fa innamā yaḍillu ‘alaihā, wa lā taziru wāziratuw wizra ukhrā, wa mā kunnā mu‘ażżibīna ḥattā nab‘aṡa rasūlā(n).
[15]
Sinten saos bedamel seleser petunjuk (Allah), mangko selesernyo niku peranti (keselamatan) awa’nyo dewe’; serto sinten saos teseset mangko selesernyo (kerugian) niku peranti awa’nyo dewe’. Serto sios wong yên beduso nano wikan mikul duso wong lian, tapi Kamê’ nano ayûn nyikso sedêrêng Kamê’ ngutus sios wong rosul.
وَاِذَآ اَرَدْنَآ اَنْ نُّهْلِكَ قَرْيَةً اَمَرْنَا مُتْرَفِيْهَا فَفَسَقُوْا فِيْهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنٰهَا تَدْمِيْرًا١٦
Wa iżā aradnā an nuhlika qaryatan amarnā mutrafīhā fa fasaqū fīhā fa ḥaqqa ‘alaihal-qaulu fa dammarnāhā tadmīrā(n).
[16]
Serto kalu Kamê’ayûn binasoke sios negeri, mangko Kamê’ perintake kepado wong yên idup sûgi di negeri niku (supayo na’ati Allah), tapi kalu wong-wong niku damelke kedurhakoan di jerû (negeri) niku, mangko sepantesnyo belakula tehadepnyo kelapan (hukuman Kamê’), sampun niku Kamê’ binasoke sami sios (negeri niku).
وَكَمْ اَهْلَكْنَا مِنَ الْقُرُوْنِ مِنْۢ بَعْدِ نُوْحٍۗ وَكَفٰى بِرَبِّكَ بِذُنُوْبِ عِبَادِهٖ خَبِيْرًاۢ بَصِيْرًا١٧
Wa kam ahlaknā minal-qurūni mim ba‘di nūḥ(in), wa kafā birabbika biżunūbi ‘ibādihī khabīram baṣīrā(n).
[17]
Serto pinten katah kaum sesampûn Nuh, yên sampûn Kamê’ binasoke. Serto cungkupla Tuhan niko Yên Maha Wikan, Maha Ningal doso hambo-hambo-Nyo.
مَنْ كَانَ يُرِيْدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهٗ فِيْهَا مَا نَشَاۤءُ لِمَنْ نُّرِيْدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهٗ جَهَنَّمَۚ يَصْلٰىهَا مَذْمُوْمًا مَّدْحُوْرًا١٨
Man kāna yurīdul-‘ājilata ‘ajjalnā lahū fīhā mā nasyā'u liman nurīdu ṡumma ja‘alnā lahū jahannam(a), yaṣlāhā mażmūmam madḥūrā(n).
[18]
Sinten saos ngenda’i kehidupan sekarang (duniowi), mangko Kamê’ gancangke perantinyo di (dunio) niki napi yên Kamê’ kenda’i. Sampûn niku Kamê’ sedîoke perantinyo nerako Jahanam; dio ayûn melebetinyo jerû keadoan tecela serto teusir
وَمَنْ اَرَادَ الْاٰخِرَةَ وَسَعٰى لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَاُولٰۤىِٕكَ كَانَ سَعْيُهُمْ مَّشْكُوْرًا١٩
Wa man arādal-ākhirata wa sa‘ā lahā sa‘yahā wa huwa mu'minun fa ulā'ika kāna sa‘yuhum masykūrā(n).
[19]
Serto sinten saos ngenda’i kehidupan akhirat serto bedamel ke ara niku dengen leser, sedengke io beiman, mangko wong-wong nikula yên damelannyo dibales dengen saê.
كُلًّا نُّمِدُّ هٰٓؤُلَاۤءِ وَهٰٓؤُلَاۤءِ مِنْ عَطَاۤءِ رَبِّكَ ۗوَمَا كَانَ عَطَاۤءُ رَبِّكَ مَحْظُوْرًا٢٠
Kullan numiddu hā'ulā'i wa hā'ulā'i min ‘aṭā'i rabbik(a), wa mā kāna ‘aṭā'u rabbika maḥẓūrā(n).
[20]
Kepado masing-masing (golongan), saê (golongan) niki (yên kepengen dunio) jugo (golongan) niku (yên kepengen akhirat), Kamê’ sungke bantuan dari kemurahan Tuhan niko. Serto kemurahan Tuhan niko nano wikan dihalengi.
اُنْظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلٰى بَعْضٍۗ وَلَلْاٰخِرَةُ اَكْبَرُ دَرَجٰتٍ وَّاَكْبَرُ تَفْضِيْلًا٢١
Unẓur kaifa faḍḍalnā ba‘ḍahum ‘alā ba‘ḍ(in), wa lal-ākhiratu akbaru darajātiw wa akbaru tafḍīlā(n).
[21]
Tingalkela ma’ pundi Kamê’ ngelebîke sebagîan (yên lian). Serto kehidupan akhirat lebîh tinggi derajatnyo serto lebîh ageng keutamaannyo.
لَا تَجْعَلْ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهًا اٰخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُوْمًا مَّخْذُوْلًا ࣖ٢٢
Lā taj‘al ma‘allāhi ilāhan ākhara fa taq‘uda mażmūmam makhżūlā(n).
[22]
Nano angsallah niko mewêntenke tuhan yên lian di sampîng Allah, mengkin niko dades tecelo serto tehino
۞ وَقَضٰى رَبُّكَ اَلَّا تَعْبُدُوْٓا اِلَّآ اِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ اِحْسٰنًاۗ اِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ اَحَدُهُمَآ اَوْ كِلٰهُمَا فَلَا تَقُلْ لَّهُمَآ اُفٍّ وَّلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيْمًا٢٣
Wa qaḍā rabbuka allā ta‘budū illā iyyāhu wa bil-wālidaini iḥsānā(n), immā yabluganna ‘indakal-kibara aḥaduhumā au kilāhumā falā taqul lahumā uffiw wa lā tanhar humā wa qul lahumā qaulan karīmā(n).
[23]
Serto Tuhan niko sampûn merintake supayo niko nano nyemba selian Dio serto mestila bedamel saê kepado me’, aba, Kalu sala sios wong di antaro keduonyo atawa keduo-duonya sampî beusio sepu jerû pemeliharoan niko, mangko sekali-kali nano angsal niko bekelap kepado keduonyo kelapan “ai da” serto nano angsal niko nyega’ keduonyo, serto kelapkela kepado keduonyo kelapan yên leser. 669 )
669) Bekelap kato “ai da” kepado walid nano diangsalke oleh agami, napi male bekelap kelapan atawa ndamelke wong-wong niku dengen lebî kasar dari pado niku.
وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيٰنِيْ صَغِيْرًاۗ٢٤
Wakhfiḍ lahumā janāḥaż-żulli minar-raḥmati wa qur rabbirḥamhumā kamā rabbayānī ṣagīrā(n).
[24]
Serto endêpkela awa’ niko tehadep keduonyo dengen penu kasî sayang serto kelapkela, “Wahai Tuhan kulo! Sayangila keduonyo, séma’ pundi wong-wong niku beduo sampûn mendîdîk kulo waktu alit.”
رَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِمَا فِيْ نُفُوْسِكُمْ ۗاِنْ تَكُوْنُوْا صٰلِحِيْنَ فَاِنَّهٗ كَانَ لِلْاَوَّابِيْنَ غَفُوْرًا٢٥
Rabbukum a‘lamu bimā fī nufūsikum, in takūnū ṣāliḥīna fa innahū kāna lil-awwābīna gafūrā(n).
[25]
Tuhan niko lebî wikan napi yên wênten jerû ati niko; kalu niko wong yên leser, mangko leser, Dio Maha Pengampun kepado wong yên betobat.
وَاٰتِ ذَا الْقُرْبٰى حَقَّهٗ وَالْمِسْكِيْنَ وَابْنَ السَّبِيْلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيْرًا٢٦
Wa āti żal-qurbā ḥaqqahū wal-miskīna wabnas-sabīli wa lā tubażżir tabżīrā(n).
[26]
Serto sungkela haknyo kepado sana’ para’, jugo kepado wong miskin serto wong yên jerû pejalanan; serto nano angsal niko ngambur-ngamburke (harto niko) secaro boros.
اِنَّ الْمُبَذِّرِيْنَ كَانُوْٓا اِخْوَانَ الشَّيٰطِيْنِ ۗوَكَانَ الشَّيْطٰنُ لِرَبِّهٖ كَفُوْرًا٢٧
Innal-mubażżirīna kānū ikhwānasy-syayāṭīn(i), wa kānasy-syaiṭānu lirabbihī kafūrā(n).
[27]
Selesernyo wong-wong yên pemboros niku iola dulur sétan serto sétan niku ingkar nian kepado Tuhannyo.
وَاِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَاۤءَ رَحْمَةٍ مِّنْ رَّبِّكَ تَرْجُوْهَا فَقُلْ لَّهُمْ قَوْلًا مَّيْسُوْرًا٢٨
Wa immā tu‘riḍanna ‘anhumubtigā'a raḥmatim mir rabbika tarjūhā faqul lahum qaulam maisūrā(n).
[28]
Serto kalu niko bepalîng dari wong-wong niku peranti nerimo rahmat dari Tuhan niko yên niko ngarepke, mangko kelapkela kepado wong-wong niku kelapan yên lema lembut. 670
670) Retinyo napi bilo niko nano wikan damelke perinta Allah peca’ yên tecerios jerû ayat 26 mangko kelapkela kepado wong-wong niku kelapan yên leser, supayo wong-wong niku nano cuga’ kerno wong-wong niku déréng angsal bantuan dari niko. Jerû pado niku bedamel peranti angsal rezeki (rahmat) dari Tuhan niko, supayo niko angsal ngesung kepado wong-wong niku hak-hak wong-wong niku.
وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُوْلَةً اِلٰى عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوْمًا مَّحْسُوْرًا٢٩
Wa lā taj‘al yadaka maglūlatan ilā ‘unuqika wa lā tabsuṭhā kullal-basṭi fa taq‘uda malūmam maḥsūrā(n).
[29]
Serto nano angsal niko dadeske tangan niko tekebet pado gulu niko serto nano (pulo’) niko telalu ngulurkenyo (pemurah nian) mengkin niko dades tecelo serto nyesel
اِنَّ رَبَّكَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَّشَاۤءُ وَيَقْدِرُ ۗاِنَّهٗ كَانَ بِعِبَادِهٖ خَبِيْرًاۢ بَصِيْرًا ࣖ٣٠
Inna rabbaka yabsuṭur-rizqa limay yasyā'u wa yaqdir(u), innahū kāna bi‘ibādihī khabīram baṣīrā(n).
[30]
Leser, Tuhan niko ngelapangke rezeki peranti sinten yên Dio kenda’i serto batasi (peranti sinten yên dio kenda’i); leser, Dio Maha Wikan, Maha Ningal hambo-hambo-Nyo.
وَلَا تَقْتُلُوْٓا اَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ اِمْلَاقٍۗ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَاِيَّاكُمْۗ اِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْـًٔا كَبِيْرًا٣١
Wa lā taqtulū aulādakum khasy-yata imlāq(in), naḥnu narzuquhum wa iyyākum, inna qatlahum kāna khiṭ'an kabīrā(n).
[31]
Serto nano angsal niko munu buda’-buda’ niko kerno takût mîskîn. Kamê’la yên ngesûng rezeki kepado wong-wong niku serto kepado niko. Munu wong-wong niku leser sios doso yên ageng.
وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنٰىٓ اِنَّهٗ كَانَ فَاحِشَةً ۗوَسَاۤءَ سَبِيْلًا٣٢
Wa lā taqrabuz-zinā innahū kāna fāḥisyah(tan), wa sā'a sabīlā(n).
[32]
Serto nano angsal niko mara’i zina; (zina) niku leser sios damelan kejem, serto sios jalan jahat’.
وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِيْ حَرَّمَ اللّٰهُ اِلَّا بِالْحَقِّۗ وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُوْمًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهٖ سُلْطٰنًا فَلَا يُسْرِفْ فِّى الْقَتْلِۗ اِنَّهٗ كَانَ مَنْصُوْرًا٣٣
Wa lā taqtulun-nafsal-latī ḥarramallāhu illā bil-ḥaqq(i), wa man qutila maẓlūman faqad ja‘alnā liwaliyyihī sulṭānan falā yusrif fil-qatl(i), innahū kāna manṣūrā(n).
[33]
Serto nano angsal niko munu wong yên diharamke Allah (mununyo), kecuali dengen sesios (alesan) yên leser. 671 Dan sinten saos dibunu secaro zolim, mangko leser, Kamê’sampûn ngesûng kekuasoan 672 kepado walinyo, tapi nano angsal walinyo niku tepeliwat jerû pembunuhan. Selesernyo dio iola wong yên angsal petolongan.
671) Ningal catetan Al An’am (6) : 151.
672) Kekuasoan di ngeriki iola hal ahli waris yên tebunu atawa sirah peranti nuntut qisas atawa nerimo diat. Ningal Al-Baqoroh (2): 178, serto An-Nisā (4): 92.
وَلَا تَقْرَبُوْا مَالَ الْيَتِيْمِ اِلَّا بِالَّتِيْ هِيَ اَحْسَنُ حَتّٰى يَبْلُغَ اَشُدَّهٗۖ وَاَوْفُوْا بِالْعَهْدِۖ اِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْـُٔوْلًا٣٤
Wa lā taqrabū mālal-yatīmi illā bil-latī hiya aḥsanu ḥattā yabluga asyuddah(ū), wa aufū bil-‘ahd(i), innal-‘ahda kāna mas'ūlā(n).
[34]
Serto nano angsal niko mara’i harto buda’ yatim, kecuali dengen caro yên lebî saê (bemanfaat) sampî dio dewasa, serto penuila semayoan, kerno semayoan niku cengki ditedo petanggungjawabannyo.
وَاَوْفُوا الْكَيْلَ اِذَا كِلْتُمْ وَزِنُوْا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيْمِۗ ذٰلِكَ خَيْرٌ وَّاَحْسَنُ تَأْوِيْلًا٣٥
Wa auful-kaila iżā kiltum wa zinū bil-qisṭāsil-mustaqīm(i), żālika khairuw wa aḥsanu ta'wīlā(n).
[35]
Serto sempurnokela takaran napibilo niko menakar, serto timbangla dengen dacing yên leser. Nikula yên lebî saê (peranti niko) serto lebîh saê akibatnyo.
وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهٖ عِلْمٌ ۗاِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ اُولٰۤىِٕكَ كَانَ عَنْهُ مَسْـُٔوْلًا٣٦
Wa lā taqfu mā laisa laka bihī ‘ilm(un), innas-sam‘a wal-baṣara wal-fu'āda kullu ulā'ika kāna ‘anhu mas'ūlā(n).
[36]
Serto nano angsal niko melo’i sesios yên nano niko wikan. Kerno pendengeran, peningalan serto ati nurani, sedanten niku ayûn diminta’ petanggungjawabannyo.
وَلَا تَمْشِ فِى الْاَرْضِ مَرَحًاۚ اِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْاَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُوْلًا٣٧
Wa lā tamsyi fil-arḍi marahā(n), innaka lan takhriqal-arḍa wa lan tablugal-jibāla ṭūlā(n).
[37]
Serto nano angsal niko bejalan di bumi niki dengen sombong, kerno selesernyo niko nano ayûn angsal nembus bumi serto nano ayûn wikan menjulang setinggi gunung.
كُلُّ ذٰلِكَ كَانَ سَيِّئُهٗ عِنْدَ رَبِّكَ مَكْرُوْهًا٣٨
Kullu żālika kāna sayyi'uhū ‘inda rabbika makrūhā(n).
[38]
Sedanten niku 673 kejahatannyo sangat dibenci di sisi Tuhan niko.
673) Sedanten larangan yên dikelap pado ayat 22, 23, 26, 29, 31, 32, 33, 34, 46, serto 37 suroh niki.
ذٰلِكَ مِمَّآ اَوْحٰٓى اِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِۗ وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهًا اٰخَرَ فَتُلْقٰى فِيْ جَهَنَّمَ مَلُوْمًا مَّدْحُوْرًا٣٩
Żālika mimmā auḥā ilaika rabbuka minal-ḥikmah(ti), wa lā taj‘al ma‘allāhi ilāhan ākhara fa tulqā fī jahannama malūmam madḥūrā(n).
[39]
Nikula sebagîan hikmah yên diwahyuke Tuhan kepado niko (Muhammad). Serto nano angsal niko ngewêntenke Tuhan yên lian di sampîng Allah, mengken niko dilemparke lebet nerako jerû kewêntenan tecelo serto ditebîke (dari rahmat Allah).
اَفَاَصْفٰىكُمْ رَبُّكُمْ بِالْبَنِيْنَ وَاتَّخَذَ مِنَ الْمَلٰۤىِٕكَةِ اِنَاثًاۗ اِنَّكُمْ لَتَقُوْلُوْنَ قَوْلًا عَظِيْمًا ࣖ٤٠
Afa aṣfākum rabbukum bil-banīna wattakhaża minal-malā'ikati ināṡā(n), innakum lataqūlūna qaulan ‘aẓīmā(n).
[40]
Mangko napi pantes Tuhan mîlîke buda’ lanang peranti niko serto Dio ngembîl buda’ wadon dari malaêkat? Leser, niko leser-leser bekelap kata yên ageng (dusonyo).
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِيْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لِيَذَّكَّرُوْاۗ وَمَا يَزِيْدُهُمْ اِلَّا نُفُوْرًا٤١
Wa laqad ṣarrafnā fī hāżal-qur'āni liyażżakkarū, wa mā yazīduhum illā nufūrā(n).
[41]
Serto leser, jerû Al-Qur’an niki sampûn Kamê’ (jelaske) beulang-ulang (peringetan), supayo wong-wong niku selalu inget. Tapi (peringatan) niku cuma namba wong-wong niku lari (dari keleseran).
قُلْ لَّوْ كَانَ مَعَهٗ ٓ اٰلِهَةٌ كَمَا يَقُوْلُوْنَ اِذًا لَّابْتَغَوْا اِلٰى ذِى الْعَرْشِ سَبِيْلًا٤٢
Qul lau kāna ma‘ahū ālihatun kamā yaqūlūna iżal labtagau ilā żil-‘arsyi sabīlā(n).
[42]
Kelapkela (Muhammad), “Kalu wênten tuhan-tuhan di sampîng-Nyo, sêma’ pundi yên wong-wong niku kelapke, niscayo tuhan-tuhan niku nyari jalan kepado Tuhan yên punyo ‘Arsy.”
سُبْحٰنَهٗ وَتَعٰلٰى عَمَّا يَقُوْلُوْنَ عُلُوًّا كَبِيْرًا٤٣
Subḥānahū wa ta‘ālā ‘ammā yaqūlūna ‘uluwwan kabīrā(n).
[43]
Mahasuci dan Mahatinggi Dio dari napi yên wong-wong niku kelapke, luhur serto agung (nano wênten tandingannyo).
تُسَبِّحُ لَهُ السَّمٰوٰتُ السَّبْعُ وَالْاَرْضُ وَمَنْ فِيْهِنَّۗ وَاِنْ مِّنْ شَيْءٍ اِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهٖ وَلٰكِنْ لَّا تَفْقَهُوْنَ تَسْبِيْحَهُمْۗ اِنَّهٗ كَانَ حَلِيْمًا غَفُوْرًا٤٤
Tusabbiḥu lahus-samāwātus-sab‘u wal-arḍu wa man fīhinn(a), wa im min syai'in illā yusabbiḥu biḥamdihī wa lākil lā tafqahūna tasbīḥahum, innahū kāna ḥalīman gafūrā(n).
[44]
Langit yên pitu bumi serto sedanten yên wênten di jerûnyo betasbî kepado Allah. Serto nano wênten sesios wong jugo melianke betasbi dengen memuji-Nyo, tapi niko nano ngerti tasbi wong-wong niku. Leser Dio Maha Penyantun, Maha Pengampun.
وَاِذَا قَرَأْتَ الْقُرْاٰنَ جَعَلْنَا بَيْنَكَ وَبَيْنَ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُوْرًاۙ٤٥
Wa iżā qara'tal-qur'āna ja‘alnā bainaka wa bainal-lażīna lā yu'minūna bil-ākhirati ḥijābam mastūrā(n).
[45]
Serto napibilo niko (Muhammad) maco Al-Qur’an. Kamê’ wêntenke sesios gedêk yên nano tetingal antaro niko serto wong-wong yên nano beiman kepado kehidupan akhirat,
وَّجَعَلْنَا عَلٰى قُلُوْبِهِمْ اَكِنَّةً اَنْ يَّفْقَهُوْهُ وَفِيْٓ اٰذَانِهِمْ وَقْرًاۗ وَاِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِى الْقُرْاٰنِ وَحْدَهٗ وَلَّوْا عَلٰٓى اَدْبَارِهِمْ نُفُوْرًا٤٦
Wa ja‘alnā ‘alā qulūbihim akinnatan ay yafqahūhu wa fī āżānihim waqrā(n), wa iżā żakarta rabbaka fil-qur'āni waḥdahū wallau ‘alā adbārihim nufūrā(n).
[46]
Serto Kamê’ dadeske ati wong-wong niku tetutup serto kûpîng wong-wong niku tesumbet, supayo wong-wong niku nano wikan memahaminyo. Serto napibilo niko bekelap Tuhan niko saos jerû Al-Qur’an, wong-wong niku melèngos ke buri (kerno benci),
نَحْنُ اَعْلَمُ بِمَا يَسْتَمِعُوْنَ بِهٖٓ اِذْ يَسْتَمِعُوْنَ اِلَيْكَ وَاِذْ هُمْ نَجْوٰٓى اِذْ يَقُوْلُ الظّٰلِمُوْنَ اِنْ تَتَّبِعُوْنَ اِلَّا رَجُلًا مَّسْحُوْرًا٤٧
Naḥnu a‘lamu bimā yastami‘ūna bihī iż yastami‘ūna ilaika wa iż hum najwā iż yaqūluẓ-ẓālimūna in tattabi‘ūna illā rajulam masḥūrā(n).
[47]
Kamê’ lebîh wikan jerŏ kewêntenan ma’ pundi wong-wong niku dengerke sewaktu wong-wong niku dengerke niko (Muhammad), serto sewaktu wong-wong niku bebîsîk-bîsîk (ya'ni) sewaktu wong zolim niku bekelap, “Niko cuma numut sesios lanang yên keno sîhîr”
اُنْظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوْا لَكَ الْاَمْثَالَ فَضَلُّوْا فَلَا يَسْتَطِيْعُوْنَ سَبِيْلًا٤٨
Unẓur kaifa ḍarabū lakal-amṡāla fa ḍallū falā yastaṭī‘ūna sabīlā(n).
[48]
Ningallah ma’ pundi wong-wong niku mendamelke peumpamoan peranti niko (Muhammad); kerno niku wong-wong niku dades seset serto nano wikan male nemuke jalan (yên leser).
وَقَالُوْٓا ءَاِذَا كُنَّا عِظَامًا وَّرُفَاتًا ءَاِنَّا لَمَبْعُوْثُوْنَ خَلْقًا جَدِيْدًا٤٩
Wa qālū a'iżā kunnā ‘iẓāmaw wa rufātan a'innā lamab‘ūṡūna khalqan jadīdā(n).
[49]
Serto wong-wong niku bekelap, “Napibilo Kamê’sampûn dades tulang-belulang serto bendo-bendo yên ancur, napika Kamê’ leser-leser ayûn dibangkitke mantu’ sebagê makhluk yên anyar?”
۞ قُلْ كُوْنُوْا حِجَارَةً اَوْ حَدِيْدًاۙ٥٠
Qul kūnū ḥijāratan au ḥadīdā(n).
[50]
Kelapkela (Muhammad), “Dadesla niko batu atawa besi,
اَوْ خَلْقًا مِّمَّا يَكْبُرُ فِيْ صُدُوْرِكُمْ ۚفَسَيَقُوْلُوْنَ مَنْ يُّعِيْدُنَاۗ قُلِ الَّذِيْ فَطَرَكُمْ اَوَّلَ مَرَّةٍۗ فَسَيُنْغِضُوْنَ اِلَيْكَ رُءُوْسَهُمْ وَيَقُوْلُوْنَ مَتٰى هُوَۗ قُلْ عَسٰٓى اَنْ يَّكُوْنَ قَرِيْبًا٥١
Au khalqam mimmā yakburu fī ṣudūrikum, fa sayaqūlūna may yu‘īdunā, qulil-lażī faṭarakum awwala marrah(tin), fa sayun-giḍūna ilaika ru'ūsahum wa yaqūlūna matā huw(a), qul ‘asā ay yakūna qarībā(n).
[51]
Atawa dades makhluk yên ageng (yên nano mungkin idup male) nurut pikiran niko.” Mangko wong-wong niku ayûn betaken, “Sinten yên ayûn ngidupke Kamê’ male?” Kelapkela, “Yên sampûn nyiptoke niko bungaran kali.” Lalu wong-wong niku ayûn geleng-gelengke pala’nyo kepado niko serto bekelap, “Kapan (Kiamat) niku (ayûn dadesnyo)?” Kelapkela, “Barangkali waktunyo sampûn para’,”
يَوْمَ يَدْعُوْكُمْ فَتَسْتَجِيْبُوْنَ بِحَمْدِهٖ وَتَظُنُّوْنَ اِنْ لَّبِثْتُمْ اِلَّا قَلِيْلًا ࣖ٥٢
Yauma yad‘ūkum fa tastajībūna biḥamdihī wa taẓunnūna il labiṡtum illā qalīlā(n).
[52]
Ya'ni pado dinten Dio ngawe niko, serto niko matuhi-Nyo sembîl muji-Nyo serto niko ngiro, (rasonyo) cuma sedenget saos niko bediem (di jerȏ kubur).
وَقُلْ لِّعِبَادِيْ يَقُوْلُوا الَّتِيْ هِيَ اَحْسَنُۗ اِنَّ الشَّيْطٰنَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْۗ اِنَّ الشَّيْطٰنَ كَانَ لِلْاِنْسَانِ عَدُوًّا مُّبِيْنًا٥٣
Wa qul li‘ibādī yaqūlul-latī hiya aḥsan(u), innasy-syaiṭāna yanzagu bainahum, innasy-syaiṭāna kāna lil-insāni ‘aduwwam mubīnā(n).
[53]
Serto Kelapkela kepado hambo-hambo Kulo, “Ayûn la wong-wong niku bekelap kelapan yên lebî saê (leser). Leser, sêtan niku (selalu) nimbulke beselewahan di antaro wong-wong niku. Leser, sêtan iola mûsû yên nyato peranti manusio.
رَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِكُمْ اِنْ يَّشَأْ يَرْحَمْكُمْ اَوْ اِنْ يَّشَأْ يُعَذِّبْكُمْۗ وَمَآ اَرْسَلْنٰكَ عَلَيْهِمْ وَكِيْلًا٥٤
Rabbukum a‘lamu bikum, iy yasya' yarḥamkum au iy yasya' yu‘ażżibkum, wa mā arsalnāka ‘alaihim wakīlā(n).
[54]
Tuhan niko lebî wikan tentang niko. Kalu Dio ngenda’i, niscayo Dio ayûn ngesûng rahmat kepado niko, serto kalu Dio ngenda’i, cengki Dio ayûn ngazab niko. Serto Kamê’ nanola ngûtûs niko (Muhammad) peranti dades penjago peranti wong-wong niku.
وَرَبُّكَ اَعْلَمُ بِمَنْ فِى السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيّٖنَ عَلٰى بَعْضٍ وَّاٰتَيْنَا دَاوٗدَ زَبُوْرًا٥٥
Wa rabbuka a‘lamu biman fis-samāwāti wal-arḍ(i), wa laqad faḍḍalnā ba‘ḍan nabiyyīna ‘alā ba‘ḍiw wa ātainā dāwūda zabūrā(n).
[55]
Serto Tuhan niko lebî wikan sinten yên di langit serto di bumi. Serto leser, Kamê’ sampûn ngesûng kelebîan kepado sebagîan nabi-nabi atas sebagîan (yên lian), serto Kamê’ sungke Zabur kepado Dawud.
قُلِ ادْعُوا الَّذِيْنَ زَعَمْتُمْ مِّنْ دُوْنِهٖ فَلَا يَمْلِكُوْنَ كَشْفَ الضُّرِّ عَنْكُمْ وَلَا تَحْوِيْلًا٥٦
Qulid‘ul-lażīna za‘amtum min dūnihī falā yamlikūna kasyfaḍ-ḍurri ‘ankum wa lā taḥwīlā(n).
[56]
Kelapkela (Muhammad), “Awela wong-wong niku yên niko anggep (tuhan) 674 selian Allah, wong-wong niku nano kuaso peranti ngelengetke bahayo dari niko serto nano (pulo’) wikan ngubanyo.”
674) Mukjizat yên songo niku wêntenla: tongkat, tangan, belalang, tumo, kodok, dara, topan, laut, serto bukit Thur.
اُولٰۤىِٕكَ الَّذِيْنَ يَدْعُوْنَ يَبْتَغُوْنَ اِلٰى رَبِّهِمُ الْوَسِيْلَةَ اَيُّهُمْ اَقْرَبُ وَيَرْجُوْنَ رَحْمَتَهٗ وَيَخَافُوْنَ عَذَابَهٗۗ اِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُوْرًا٥٧
Ulā'ikal-lażīna yad‘ūna yabtagūna ilā rabbihimul-wasīlata ayyuhum aqrabu wa yarjūna raḥmatahū wa yakhāfūna ‘ażābah(ū), inna ‘ażāba rabbika kāna maḥżūrā(n).
[57]
Wong-wong yên wong-wong niku awe niku, wong-wong niku dewe’ nyari jalan kepado Tuhan sinten di antaro wong-wong niku yên lebî para’ (kepado Allah). wong-wong niku ngarepke rahmat-Nyo serto takut ayûn ngazab-Nyo. Leser, azab Tuhan niko sesios yên (mesti) ditakuti.
وَاِنْ مِّنْ قَرْيَةٍ اِلَّا نَحْنُ مُهْلِكُوْهَا قَبْلَ يَوْمِ الْقِيٰمَةِ اَوْ مُعَذِّبُوْهَا عَذَابًا شَدِيْدًاۗ كَانَ ذٰلِكَ فىِ الْكِتٰبِ مَسْطُوْرًا٥٨
Wa im min qaryatin illā naḥnu muhlikūhā qabla yaumil-qiyāmati au mu‘ażżibūhā ‘ażāban syadīdā(n), kāna żālika fil-kitābi masṭūrā(n).
[58]
Serto nano wênten sios negeri (yên durhako pendûdûknyo), melianke Kamê’ minasokenyo sedéréng dinten Kiamat atawa Kamê’ sikso (pendûduknyo) dengen sikso yên keras nian. Yên ma’ niku sampûn tetulis di jerŏ Kitab (Lauh Mahfūzh).
وَمَا مَنَعَنَآ اَنْ نُّرْسِلَ بِالْاٰيٰتِ اِلَّآ اَنْ كَذَّبَ بِهَا الْاَوَّلُوْنَۗ وَاٰتَيْنَا ثَمُوْدَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوْا بِهَاۗ وَمَا نُرْسِلُ بِالْاٰيٰتِ اِلَّا تَخْوِيْفًا٥٩
Wa mā mana‘anā an nursila bil-āyāti illā an każżaba bihal-awwalūn(a), wa ātainā ṡamūdan-nāqata mubṣiratan fa ẓalamū bihā, wa mā nursilu bil-āyāti illā takhwīfā(n).
[59]
Serto nano wênten yên ngalangi Kamê’ peranti ngesûngke (kepado niko) tando-tando (kekuasoan Kamê’), melianke kerno (tando-tando) niku sampûn dibudike ole wong kerîhîn. Serto sampûn Kamê’ sungke kepado kaum Samud unto wadon (sebagî mukjizat) yên wikan ditingal, tapi wong-wong niku nganiayo (unto wadon niku). Serto Kamê’ nano ngesûng tando-tando niku melianke peranti nakut-nakuti.
وَاِذْ قُلْنَا لَكَ اِنَّ رَبَّكَ اَحَاطَ بِالنَّاسِۗ وَمَا جَعَلْنَا الرُّءْيَا الَّتِيْٓ اَرَيْنٰكَ اِلَّا فِتْنَةً لِّلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُوْنَةَ فِى الْقُرْاٰنِ ۗ وَنُخَوِّفُهُمْۙ فَمَا يَزِيْدُهُمْ اِلَّا طُغْيَانًا كَبِيْرًا ࣖ٦٠
Wa iż qulnā laka inna rabbaka aḥāṭa bin-nās(i), wa mā ja‘alnar-ru'yal-latī araināka illā fitnatal lin-nāsi wasy-syajaratal mal‘ūnata fil-qur'ān(i), wa nukhawwifuhum, famā yazīduhum illā ṭugyānan kabīrā(n).
[60]
Serto (imutla), sewaktu Kamê’ wahyuke kepado niko, “Leser, (ilmu) Tuhan niko ngelingkupi sedanten manusio.” Serto Kamê’ nano dadeske mimpi yên sampûn Kamê’ ningalke kepado niko, melianke sebagî ujian peranti manusio serto (ma’ niku saos) pohon kayu yên tekûtûk (zaqqum) jerȏ Al-Qur’an. Serto Kamê’ nakut-nakuti wong-wong niku, tapi yên ma’ niku cuma namba ageng kedurhakoan wong-wong niku.
وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰۤىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ فَسَجَدُوْٓا اِلَّآ اِبْلِيْسَۗ قَالَ ءَاَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِيْنًاۚ٦١
Wa iż qulnā lil-malā'ikatisjudū li'ādama fa sajadū illā iblīs(a), qāla a'asjudu liman khalaqta ṭīnā(n).
[61]
Serto (imutla), sewaktu Kamê’ bekelap kepado sedanten malaékat, “Sujudla niko sedanten kepado Adam,” lalu wong-wong niku sujud, kecuali Iblîs. Dio bekelap, “Napi kulo mesti besûjûd kepado wong yên Niko dadeske dari tanah?”
قَالَ اَرَاَيْتَكَ هٰذَا الَّذِيْ كَرَّمْتَ عَلَيَّ لَىِٕنْ اَخَّرْتَنِ اِلٰى يَوْمِ الْقِيٰمَةِ لَاَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهٗٓ اِلَّا قَلِيْلًا٦٢
Qāla ara'aitaka hāżal-lażī karramta ‘alayya la'in akhkhartani ilā yaumil-qiyāmati la'aḥtanikanna żurriyyatahū illā qalīlā(n).
[62]
Dio (Iblîs) bekelap, “Terangkela kepado kulo, napi ma’ niki yên lebî Niko mulioke daripado kulo? Kalu Niko ngesûng waktu kepado kulo sampî dinten Kiamat, cengki ayûn kulo sesetke keturunannyo, kecuali sebagêan alit.”
قَالَ اذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ فَاِنَّ جَهَنَّمَ جَزَاۤؤُكُمْ جَزَاۤءً مَّوْفُوْرًا٦٣
Qālażhab faman tabi‘aka minhum fa inna jahannama jazā'ukum jazā'am maufūrā(n).
[63]
Dio (Allah) bekelap, “kesala, tapi sinten saos di antaro wong-wong niku yên tumut niko, mangko leser, nerako Jahannamla balesan niko sedanten, sebagî pembalesan yên cukup.
وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَاَجْلِبْ عَلَيْهِمْ بِخَيْلِكَ وَرَجِلِكَ وَشَارِكْهُمْ فِى الْاَمْوَالِ وَالْاَوْلَادِ وَعِدْهُمْۗ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطٰنُ اِلَّا غُرُوْرًا٦٤
Wastafziz manistaṭa‘ta minhum biṣautika wa ajlib ‘alaihim bikhailika wa rajilika wa syārikūhum fil-amwāli wal-aulādi wa ‘idhum, wa mā ya‘iduhumusy-syaiṭānu illā gurūrā(n).
[64]
Serto budikela sinten saos di antaro wong-wong niku yên niko (iblîs) wikan dengen suaro niko (yên mukau), kerakela pasukan niko tehadep wong-wong niku, yên bekudo serto yên bejalan sekel, serto besekutula dengen wong-wong niku pado harto serto buda’-buda’ lalu sung semayoan kepado wong-wong niku.” Padohal sêtan niku cuma nyêmayoanke budian saos kepado wong-wong niku.
اِنَّ عِبَادِيْ لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطٰنٌۗ وَكَفٰى بِرَبِّكَ وَكِيْلًا٦٥
Inna ‘ibādī laisa laka ‘alaihim sulṭān(un), wa kafā birabbika wakīlā(n).
[65]
“Selesernyo (tehadep) hambo-hambo Kulo, niko (iblîs) nanola wikan bekuaso pucu’ wong-wong niku. Serto cungkupla Tuhan niko sebagî penjago.”
رَبُّكُمُ الَّذِيْ يُزْجِيْ لَكُمُ الْفُلْكَ فِى الْبَحْرِ لِتَبْتَغُوْا مِنْ فَضْلِهٖۗ اِنَّهٗ كَانَ بِكُمْ رَحِيْمًا٦٦
Rabbukumul-lażī yuzjī lakumul-fulka fil-baḥri litabtagū min faḍlih(ī), innahū kāna bikum raḥīmā(n).
[66]
Tuhan nikola yên melayarke baito-baito di lautan peranti niko, supayo niko ngerunut karunio-Nyo. Leser, Dio Maha Penyayang sami niko.
وَاِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِى الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُوْنَ اِلَّآ اِيَّاهُۚ فَلَمَّا نَجّٰىكُمْ اِلَى الْبَرِّ اَعْرَضْتُمْۗ وَكَانَ الْاِنْسَانُ كَفُوْرًا٦٧
Wa iżā massakumuḍ-ḍurru fil-baḥri ḍalla man tad‘ūna illā iyyāh(u), falammā najjākum ilal-barri a‘raḍtum, wa kānal-insānu kafūrā(n).
[67]
Serto napibilo niko dicampa’i bahayo di lautan, niscayo lenget sedanten yên (biaso) niko awê, kecuali Dio, tapi, sewaktu Dio nyelamatke niko ke daratan, niko melengos (dari-Nyo). Serto manusio memang serîng ingkar (nano besyûkûr).
اَفَاَمِنْتُمْ اَنْ يَّخْسِفَ بِكُمْ جَانِبَ الْبَرِّ اَوْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حَاصِبًا ثُمَّ لَا تَجِدُوْا لَكُمْ وَكِيْلًا ۙ٦٨
Afa amintum ay yakhsifa bikum jānibal-barri au yursila ‘alaikum ḥaṣiban ṡumma lā tajidū lakum wakīlā(n).
[68]
Mangko napika niko ngeraso aman bahwo Dio nano ayûn menemke sebagîan daratan besami niko atawa Dio niupke (angin keras yên bakto) batu-batu alît? Serto niko nano ayûn dapet sesios pelîndûng pun,
اَمْ اَمِنْتُمْ اَنْ يُّعِيْدَكُمْ فِيْهِ تَارَةً اُخْرٰى فَيُرْسِلَ عَلَيْكُمْ قَاصِفًا مِّنَ الرِّيْحِ فَيُغْرِقَكُمْ بِمَا كَفَرْتُمْۙ ثُمَّ لَا تَجِدُوْا لَكُمْ عَلَيْنَا بِهٖ تَبِيْعًا٦٩
Am amintum ay yu‘īdakum fīhi tāratan ukhrā fa yursila ‘alaikum qāṣifam minar-rīḥi fa yugriqakum bimā kafartum, ṡumma lā tajidū lakum ‘alainā bihī tabī‘ā(n).
[69]
Atawaka niko ngeraso aman bahwo Dio nano ayûn mantu’ke niko ke laut sesios male, sampun niku Dio niupke angin topan kepado niko serto ditenggelemke-Nyo niko disebabke kekafîran niko? Sampûn niku niko nano ayûn dapetke sesios penolongpun jerŏ ngadepi (siksoan) Kamê’.
۞ وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِيْٓ اٰدَمَ وَحَمَلْنٰهُمْ فِى الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنٰهُمْ مِّنَ الطَّيِّبٰتِ وَفَضَّلْنٰهُمْ عَلٰى كَثِيْرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيْلًا ࣖ٧٠
Wa laqad karramnā banī ādama wa ḥamalnāhum fil-barri wal-baḥri wa razaqnāhum minaṭ-ṭayyibāti wa faḍḍalnāhum ‘alā kaṡīrim mimman khalaqnā tafḍīlā(n).
[70]
Serto leser, Kamê’ sampûn mulioke buda’ cucung (zuriyat) Adam, serto Kamê’ angkut wong-wong niku di darat serto di laut, serto Kamê’ sung wong-wong niku rezeki dari yên saê-saê serto Kamê’ lebîke wong-wong niku di pucu’ kata makhluk yên Kamê’ ciptoke dengen kelebîan yên sempurno.
يَوْمَ نَدْعُوْا كُلَّ اُنَاسٍۢ بِاِمَامِهِمْۚ فَمَنْ اُوْتِيَ كِتٰبَهٗ بِيَمِيْنِهٖ فَاُولٰۤىِٕكَ يَقْرَءُوْنَ كِتٰبَهُمْ وَلَا يُظْلَمُوْنَ فَتِيْلًا٧١
Yauma nad‘ū kulla unāsim bi'imāmihim, faman ūtiya katābahū biyamīnihī fa ulā'ika yaqra'ūna kitābahum wa lā yuẓlamūna fatīlā(n).
[71]
(Imutla), pado dinten (sewaktu) Kamê’ panggil saben umat dengen pesiranyo; serto sinten saos disungke catetan amalnyo di tangan kanannyo wong-wong niku ayûn maco catetannyo (dengen leser), serto wong-wong niku nano ayûn dirugike setîtî’pun.
وَمَنْ كَانَ فِيْ هٰذِهٖٓ اَعْمٰى فَهُوَ فِى الْاٰخِرَةِ اَعْمٰى وَاَضَلُّ سَبِيْلًا٧٢
Wa man kāna fī hāżihī a‘mā fa huwa fil-ākhirati a‘mā wa aḍallu sabīlā(n).
[72]
Serto sinten saos buto (atinyo) di dunio niki, mangko di akhirat dio ayûn buto serto teseset dari jalan (yên leser).
وَاِنْ كَادُوْا لَيَفْتِنُوْنَكَ عَنِ الَّذِيْٓ اَوْحَيْنَآ اِلَيْكَ لِتَفْتَرِيَ عَلَيْنَا غَيْرَهٗۖ وَاِذًا لَّاتَّخَذُوْكَ خَلِيْلًا٧٣
Wa in kādū layaftinūnaka ‘anil-lażī auḥainā ilaika litaftariya ‘alainā gairah(ū), wa iżal lattakhażūka khalīlā(n).
[73]
Dan wong-wong niku hampîr ngelengoske niko (Muhammad) dari napi yên sampûn Kamê’ wahyuke kepado niko, supayo niko ngewênten-wênteni yên lian tehadep Kamê’; serto kalu ma’ niku cengki wong-wong niku dadeske niko rencang yên setio.
وَلَوْلَآ اَنْ ثَبَّتْنٰكَ لَقَدْ كِدْتَّ تَرْكَنُ اِلَيْهِمْ شَيْـًٔا قَلِيْلًا ۙ٧٤
Wa lau lā an ṡabbatnāka laqad kitta tarkanu ilaihim syai'an qalīlā(n).
[74]
Serto sekironyo Kamê’ nano neguke (ati) niko, niscayo niko ampîr saos condong setîtî’ kepado wong-wong niku,
اِذًا لَّاَذَقْنٰكَ ضِعْفَ الْحَيٰوةِ وَضِعْفَ الْمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ عَلَيْنَا نَصِيْرًا٧٥
Iżal-la'ażaqnāka ḍi‘fal-ḥayāti wa ḍi‘fal-mamāti ṡumma lā tajidu laka ‘alainā naṣīrā(n).
[75]
Kalu ma’ niku, cengki ayûn Kamê’ rasoke kepado niko (siksoan) belipet-lipet di dunio niki serto belipet-lipet sampûn padem, serto niko (Muhammad) nano ayûn angsal sesios penolong saos tehadep Kamê’.
وَاِنْ كَادُوْا لَيَسْتَفِزُّوْنَكَ مِنَ الْاَرْضِ لِيُخْرِجُوْكَ مِنْهَا وَاِذًا لَّا يَلْبَثُوْنَ خِلٰفَكَ اِلَّا قَلِيْلًا٧٦
Wa in kādū layastafizzūnaka minal-arḍi liyukhrijūka minhā wa iżal lā yalbaṡūna khilāfaka illā qalīlā(n).
[76]
Serto leser, wong-wong niku ampîr muat niko (Muhammad) bingsal di negeri (Mekah) kerno niko mesti metu dari negeri niku serto kalu tejadi ma’ niku, niscayo sepademnyo niko wong-wong niku nano ayûn tinggal (di ngeriko), melianke sedenget saos.
سُنَّةَ مَنْ قَدْ اَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنْ رُّسُلِنَا وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِيْلًا ࣖ٧٧
Sunnata man qad arsalnā qablaka mir rusulinā wa lā tajidu lisunnatinā taḥwīlā(n).
[77]
(Yên ma’ niku) ngerupoke ketetepan peranti sedanten rasul Kamê’ yên Kamê’ ûtus sedéréng niko, serto nano ayûn niko dapeti perubahan pucu’ ketetepan Kamê’.
اَقِمِ الصَّلٰوةَ لِدُلُوْكِ الشَّمْسِ اِلٰى غَسَقِ الَّيْلِ وَقُرْاٰنَ الْفَجْرِۗ اِنَّ قُرْاٰنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُوْدًا٧٨
Aqimiṣ-ṣalāta lidulūkisy-syamsi ilā gasaqil-laili wa qur'ānal-fajr(i), inna qur'ānal-fajri kāna masyhūdā(n).
[78]
Damelkela solat sejak matahari tegelincir sampê gelepnyo malem serto (damelkela pulo’ solat`) sûbû. Leser, solat sûbû niku disaksike (ole malaêkat).
وَمِنَ الَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهٖ نَافِلَةً لَّكَۖ عَسٰٓى اَنْ يَّبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُوْدًا٧٩
Wa minal-laili fa tahajjad bihī nāfilatal lak(a), ‘asā ay yab‘aṡaka rabbuka maqāmam maḥmūdā(n).
[79]
Serto pado sebagêan malem, damelkela solat tahajud (sebagê sios ibadat) tambahan peranti niko; mugi-mugi saos Tuhan niko munggahke niko ke panggonan yên tepuji.
وَقُلْ رَّبِّ اَدْخِلْنِيْ مُدْخَلَ صِدْقٍ وَّاَخْرِجْنِيْ مُخْرَجَ صِدْقٍ وَّاجْعَلْ لِّيْ مِنْ لَّدُنْكَ سُلْطٰنًا نَّصِيْرًا٨٠
Wa qur rabbi adkhilnī mudkhala ṣidqiw wa akhrijnī mukhraja ṣidqiw waj‘al lī mil ladunka sulṭānan naṣīrā(n).
[80]
Serto Kelapkela (Muhammad), ya Tuhan kulo, lebetkela kulo ke panggonan jerȏ yên leser serto sungkela kepado kulo dari sisi Niko kekuasoan yên wikan nolong (kulo).
وَقُلْ جَاۤءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ ۖاِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوْقًا٨١
Wa qul jā'al-ḥaqqu wa zahaqal-bāṭil(u), innal-bāṭila kāna zahūqā(n).
[81]
Serto Kelapkela, “Keleseran sampûn rawuh serto yên batil sampûn lenget.” Leser, yên batil niku cengki lenyep.
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْاٰنِ مَا هُوَ شِفَاۤءٌ وَّرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِيْنَۙ وَلَا يَزِيْدُ الظّٰلِمِيْنَ اِلَّا خَسَارًا٨٢
Wa nunazzilu minal-qur'āni mā huwa syifā'uw wa raḥmatul lil-mu'minīn(a), wa lā yazīduẓ-ẓālimīna illā khasārā(n).
[82]
Serto Kamê’ turunke dari Al-Qur’an (sesios) yên dades penawar serto rahmat peranti wong yên beiman, sedengke peranti wong yên zolim (Al-Qur’an niku) cuma ayûn nambah kerugian.
وَاِذَآ اَنْعَمْنَا عَلَى الْاِنْسَانِ اَعْرَضَ وَنَاٰ بِجَانِبِهٖۚ وَاِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ يَـُٔوْسًا٨٣
Wa iżā an‘amnā ‘alal-insāni a‘raḍa wa na'ā bijānibih(ī), wa iżā massahusy-syarru kāna ya'ūsā(n).
[83]
Serto napibilo Kamê’ sungke keladasan sami manusio, niscayo dio melengos serto jauhi awa’nyo dengen sombong; serto napibilo dio ditimpo kesusahan, niscayo dio beputus aso.
قُلْ كُلٌّ يَّعْمَلُ عَلٰى شَاكِلَتِهٖۗ فَرَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ اَهْدٰى سَبِيْلًا ࣖ٨٤
Qul kulluy ya‘malu ‘alā syākilatih(ī), fa rabbukum a‘lamu biman huwa ahdā sabīlā(n).
[84]
Kelapkela (Muhammad), “Saben wong bedamel numut dengen pembawaannyo dewek-dewek.” Mangko Tuhan niko lebîh wikan sinten yên lebî leser jalannyo
وَيَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ الرُّوْحِۗ قُلِ الرُّوْحُ مِنْ اَمْرِ رَبِّيْ وَمَآ اُوْتِيْتُمْ مِّنَ الْعِلْمِ اِلَّا قَلِيْلًا٨٥
Wa yas'alūnaka ‘anir-rūḥ(i), qulir-rūḥu min amri rabbī wa mā ūtītum minal-‘ilmi illā qalīlā(n).
[85]
Serto wong-wong niku betaken kepado niko tentang ruh. Kelapkela, “Ruh niku telebet urusan Tuhan kulo, sedengken niko disung ilmu setîtî saos’”
وَلَىِٕنْ شِئْنَا لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذِيْٓ اَوْحَيْنَآ اِلَيْكَ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ بِهٖ عَلَيْنَا وَكِيْلًاۙ٨٦
Wa la'in syi'nā lanażhabanna bil-lażī auḥainā ilaika ṡumma lā tajidu laka bihī ‘alainā wakīlā(n).
[86]
Serto selesernyo kalu Kamê’ ngayuni, niscayo Kamê’ lenyepke napi yên sampûn Kamê’ wahyuke kepado niko (Muhammad), serto niko nano ayûn dapetke sesios pembelo pun tehadep Kamê’,
اِلَّا رَحْمَةً مِّنْ رَّبِّكَۗ اِنَّ فَضْلَهٗ كَانَ عَلَيْكَ كَبِيْرًا٨٧
Illā raḥmatam mir rabbik(a), inna faḍalahū kāna ‘alaika kabīrā(n).
[87]
Kecuali kerno rahmat dari Tuhan niko. Leser, karunio-Nyo pucu’ niko (Muhammad) ageng nian.
قُلْ لَّىِٕنِ اجْتَمَعَتِ الْاِنْسُ وَالْجِنُّ عَلٰٓى اَنْ يَّأْتُوْا بِمِثْلِ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لَا يَأْتُوْنَ بِمِثْلِهٖ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيْرًا٨٨
Qul la'inijtama‘atil-insu wal-jinnu ‘alā ay ya'tū bimiṡli hāżal-qur'āni lā ya'tūna bimiṡlihī wa lau kāna ba‘ḍuhum liba‘ḍin ẓahīrā(n).
[88]
Kelapkela, “Selesernyo kalu manusio serto jin bekumpul peranti dadeske yên mêmper (dengen) Al-Qur’an niki, wong-wong niku nano ayûn wikan dades yên mêmper dengennyo, meskipun wong-wong niku saling mantu sios sami lian.”
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا لِلنَّاسِ فِيْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍۖ فَاَبٰىٓ اَكْثَرُ النَّاسِ اِلَّا كُفُوْرًا٨٩
Wa laqad ṣarrafnā lin-nāsi fī hāżal-qur'āni min kulli maṡal(in), fa abā akṡarun-nāsi illā kufūrā(n).
[89]
Serto leser, Kamê’ sampûn nerangke beulang-ulang kepado manusio jerȏ Al-Qur’an niki dengen bemacem-macem peumpamoan, tapi kata manusio ngingkari (nyo).
وَقَالُوْا لَنْ نُّؤْمِنَ لَكَ حَتّٰى تَفْجُرَ لَنَا مِنَ الْاَرْضِ يَنْۢبُوْعًاۙ٩٠
Wa qālū lan nu'mina laka ḥattā tafjura lanā minal-arḍi yambū‘ā(n).
[90]
Serto wong-wong niku bekelap, “Kamê’ nano ayûn pecayo kepado niko (Muhammad) sedêrêng niko mancarke mato toya dari bumi peranti Kamê’,
اَوْ تَكُوْنَ لَكَ جَنَّةٌ مِّنْ نَّخِيْلٍ وَّعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْاَنْهٰرَ خِلٰلَهَا تَفْجِيْرًاۙ٩١
Au takūna laka jannatum min nakhīliw wa ‘inabin fa tufajjiral-anhāra khilālahā tafjīrā(n).
[91]
Atawa niko wênten sesios kebûn kurmo serto anggur, sampun niku niko alîrke di celo-celonyo sungi yên deres alirannyo,
اَوْ تُسْقِطَ السَّمَاۤءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَيْنَا كِسَفًا اَوْ تَأْتِيَ بِاللّٰهِ وَالْمَلٰۤىِٕكَةِ قَبِيْلًاۙ٩٢
Au tusqiṭas-samā'a kamā za‘amta ‘alainā kisafan au ta'tiya billāhi wal-malā'ikati qabīlā(n).
[92]
Atawa niko nyampakke langit bekepîng-kepîng pucu’ Kamê’, séma’ pundi niko kelapke atawa (sedêrêng) niko rawûke Allah dan sedanten malaêkat behadepan rai dengen Kamê’.
اَوْ يَكُوْنَ لَكَ بَيْتٌ مِّنْ زُخْرُفٍ اَوْ تَرْقٰى فِى السَّمَاۤءِ ۗوَلَنْ نُّؤْمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتّٰى تُنَزِّلَ عَلَيْنَا كِتٰبًا نَّقْرَؤُهٗۗ قُلْ سُبْحَانَ رَبِّيْ هَلْ كُنْتُ اِلَّا بَشَرًا رَّسُوْلًا ࣖ٩٣
Au yakūna laka baitum min zukhrufin au tarqā fis-samā'(i), wa lan nu'mina liruqiyyika ḥattā tunazzila ‘alainā kitāban naqra'uh(ū), qul subḥāna rabbī hal kuntu illā basyarar rasūlā(n).
[93]
Atawa niko nyampa’ke langit bekepîng-kepîng pucu’ Kamê’, séma’ pundi niko kelapke atawa (sedéréng) niko rawuke Allah serto sedanten malaêkat behadepan rai dengen Kamê’.
وَمَا مَنَعَ النَّاسَ اَنْ يُّؤْمِنُوْٓا اِذْ جَاۤءَهُمُ الْهُدٰٓى اِلَّآ اَنْ قَالُوْٓا اَبَعَثَ اللّٰهُ بَشَرًا رَّسُوْلًا٩٤
Wa mā mana‘an-nāsa ay yu'minū iż jā'ahumul-hudā illā an qālū aba‘aṡallāhu basyarar rasūlā(n).
[94]
Serto nano wênten sesios yên ngalangi manusio peranti beiman sewaktu petûnjûk rawû kepadonyo, selian kelapan wong-wong niku, “Ngapo Allah ngûtûs sesios manusia dades rosul?”
قُلْ لَّوْ كَانَ فِى الْاَرْضِ مَلٰۤىِٕكَةٌ يَّمْشُوْنَ مُطْمَىِٕنِّيْنَ لَنَزَّلْنَا عَلَيْهِمْ مِّنَ السَّمَاۤءِ مَلَكًا رَّسُوْلًا٩٥
Qul lau kāna fil-arḍi malā'ikatuy yamsyūna muṭma'innīna lanazzalnā ‘alaihim minas-samā'i malakar rasūlā(n).
[95]
Kelapkela (Muhammad), “Sekironyo di bumi wênten sedanten malaékat, yên bejalan-jalan dengen teneng, niscayo Kamê’ turunke kepado wong-wong niku malaêkat dari langit peranti dades rasul.”
قُلْ كَفٰى بِاللّٰهِ شَهِيْدًاۢ بَيْنِيْ وَبَيْنَكُمْۗ اِنَّهٗ كَانَ بِعِبَادِهٖ خَبِيْرًاۢ بَصِيْرًا٩٦
Qul kafā billāhi syahīdam bainī wa bainakum, innahū kāna bi‘ibādihī khabīram baṣīrā(n).
[96]
Kelapkela (Muhammad), “Cungkupla Allah dades saksi antaro kulo serto niko sedanten. Leser, Dio Maha Wikan, Maha Ningal peranti hambo-hambo-Nyo.”
وَمَنْ يَّهْدِ اللّٰهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِۚ وَمَنْ يُّضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ اَوْلِيَاۤءَ مِنْ دُوْنِهٖۗ وَنَحْشُرُهُمْ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ عَلٰى وُجُوْهِهِمْ عُمْيًا وَّبُكْمًا وَّصُمًّاۗ مَأْوٰىهُمْ جَهَنَّمُۗ كُلَّمَا خَبَتْ زِدْنٰهُمْ سَعِيْرًا٩٧
Wa may yahdillāhu fa huwal-muhtad(i), wa may yuḍlil falan tajida lahum auliyā'a min dūnih(ī), wa naḥsyuruhum yaumal-qiyāmati ‘alā wujūhihim ‘umyaw wa bukmaw wa ṣummā(n), ma'wāhum jahannam(u), kullamā khabat zidnāhum sa‘īrā(n).
[97]
Serto sinten saos yên disung hidayah Allah, Diola yên ngewênteni hidayah serto sinten saos yên disesetke dadesnyo sesios-sios niko nano ayun ngewênteni penolong-penolong peranti wong-wong niku selian dari Dio. Serto Kame’ ayun nyatuke wong-wong niku pado dinten kiamat (diseret) pucuk rai wong-wong niku jero kewêntenan buto, bisu serto pekak. Panggonan kedieman wong-wong niku wêntenla nerako jahannam. saben-saben nyalo api jahannam niku ayun pidem, Kame’ namba male peranti wong-wong niku nyalonyo.
ذٰلِكَ جَزَاۤؤُهُمْ بِاَنَّهُمْ كَفَرُوْا بِاٰيٰتِنَا وَقَالُوْٓا ءَاِذَا كُنَّا عِظَامًا وَّرُفَاتًا ءَاِنَّا لَمَبْعُوْثُوْنَ خَلْقًا جَدِيْدًا٩٨
Żālika jazā'uhum bi'annahum kafarū bi'āyātinā wa qālū a'iżā kunnā ‘iẓāmaw wa rufātan a'innā lamab‘ūṡūna khalqan jadīdā(n).
[98]
Nikula balesan peranti wong-wong niku, kareno selesernyo wong-wong niku kafir kepado ayat-ayat Kame’ serto (kareno wong-wong niku) bekelap: "Napila kalu kame’ sampun dades tulang belulang serto bendo-bendo yên ancur, napila kame’ selesernyo ayun dibangkitke male peca’ makhluk anyar?"
۞ اَوَلَمْ يَرَوْا اَنَّ اللّٰهَ الَّذِيْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ قَادِرٌ عَلٰٓى اَنْ يَّخْلُقَ مِثْلَهُمْ وَجَعَلَ لَهُمْ اَجَلًا لَّا رَيْبَ فِيْهِۗ فَاَبَى الظّٰلِمُوْنَ اِلَّا كُفُوْرًا٩٩
Awalam yarau annallāhal-lażī khalaqas-samāwāti wal-arḍa qādirun ‘alā ay yakhluqa miṡlahum wa ja‘ala lahum ajalal lā raiba fīh(i), fa abaẓ-ẓālimūna illā kufūrā(n).
[99]
Serto napila wong-wong niku nano merhatike bahwosonyo Allah yên nyiptoke langit serto bumi wêntenla kuaso (pulo) nyiptoke yên mêmper dengen wong-wong niku, serto sampun nêtêpke waktu yên tetentu peranti wong-wong niku yên nano wênten keraguan padonyo? Mako wong-wong zalim niku nano ngayuni kacowali kekafiran.
قُلْ لَّوْ اَنْتُمْ تَمْلِكُوْنَ خَزَاۤىِٕنَ رَحْمَةِ رَبِّيْٓ اِذًا لَّاَمْسَكْتُمْ خَشْيَةَ الْاِنْفَاقِۗ وَكَانَ الْاِنْسَانُ قَتُوْرًا ࣖ١٠٠
Qul lau antum tamlikūna khazā'ina raḥmati rabbī iżal la'amsaktum khasy-yatal-infāq(i), wa kānal-insānu qatūrā(n).
[100]
Kelapkela: "Kalu saos niko nguasoi pebendaharoan-pebendaharoan rahmat Tuhan kulo, niscayo pebendaharoan niku niko tahan, kareno takut numbaskenyo". serto wêntenla wong niku tekêt’ nian.
وَلَقَدْ اٰتَيْنَا مُوْسٰى تِسْعَ اٰيٰتٍۢ بَيِّنٰتٍ فَسْـَٔلْ بَنِيْٓ اِسْرَاۤءِيْلَ اِذْ جَاۤءَهُمْ فَقَالَ لَهٗ فِرْعَوْنُ اِنِّيْ لَاَظُنُّكَ يٰمُوْسٰى مَسْحُوْرًا١٠١
Wa laqad ātainā mūsā tis‘a āyātim bayyinātin fas'al banī isrā'īla iż jā'ahum fa qāla lahū fir‘aunu innī la'aẓunnuka yā mūsā masḥūrā(n).
[101]
Serto selesernyo Kame’ sampun ngesung sami Musa songo mukjizat yên nyato , mako takenla sami Bani Israil, sewaktu Musa rawu sami wong-wong niku sampun niku Fir'aun bekelap sami dio: "Selesernyo kulo sangko niko, Hei Musa, sios wong yên keno sihir".
قَالَ لَقَدْ عَلِمْتَ مَآ اَنْزَلَ هٰٓؤُلَاۤءِ اِلَّا رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ بَصَاۤىِٕرَۚ وَاِنِّيْ لَاَظُنُّكَ يٰفِرْعَوْنُ مَثْبُوْرًا١٠٢
Qāla laqad ‘alimta mā anzala hā'ulā'i illā rabbus-samāwāti wal-arḍi baṣā'ir(a), wa innī la'aẓunnuka yā fir‘aunu maṡbūrā(n).
[102]
Musa nyawab: "Selesernyo niko sampun wikan, bahwo nano yên nûrûnke mukjizat-mukjizat niku kacowali Tuhan yên meliharo langit serto bumi seperanti bukti-bukti yên nyato; serto Selesernyo kulo nyangko niko, Hei Fir'aun, sios wong yên ayun binaso".
فَاَرَادَ اَنْ يَّسْتَفِزَّهُمْ مِّنَ الْاَرْضِ فَاَغْرَقْنٰهُ وَمَنْ مَّعَهٗ جَمِيْعًاۙ١٠٣
Fa arāda ay yastafizzahum minal arḍi fa agraqnāhu wa mam ma‘ahū jamī‘ā(n).
[103]
Sampun niku (Fir'aun) ayun ngûsîr wong-wong niku (Musa serto pengikut-pengikutnyo) dari bumi (Mesir) niku, mako Kame’ tenggelemke dio (Fir'aun) serto wong-wong yên besami-sami dio sedantennyo,
وَّقُلْنَا مِنْۢ بَعْدِهٖ لِبَنِيْٓ اِسْرَاۤءِيْلَ اسْكُنُوا الْاَرْضَ فَاِذَا جَاۤءَ وَعْدُ الْاٰخِرَةِ جِئْنَا بِكُمْ لَفِيْفًاۗ١٠٤
Wa qulnā mim ba‘dihī libanī isrā'īlaskunul-arḍa fa iżā jā'a wa‘dul-ākhirati ji'nā bikum lafīfā(n).
[104]
Serto Kame’ befirman sesampun niku sami Bani Israil: "mantepla di negeri niki, mako napi bilo rawu maso bebangkît, niscayo Kame’ rawuke niko jero kewêntenan becampur baur (dengen musu niko )".
وَبِالْحَقِّ اَنْزَلْنٰهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَۗ وَمَآ اَرْسَلْنٰكَ اِلَّا مُبَشِّرًا وَّنَذِيْرًاۘ١٠٥
Wa bil-ḥaqqi anzalnāhu wa bil-ḥaqqi nazal(a), wa mā arsalnāka illā mubasysyiraw wa nażīrā(n).
[105]
Serto Kame’ tûrûnke (Al Quran) niku dengen seleser-lesernyo serto Al Quran niku sampun tûrûn dengen (ngebakto) keleseran. Dan Kame’ nano ngutus niko, ngelianke seperanti pembakto kabar gembiro serto pengesung peringetan.
وَقُرْاٰنًا فَرَقْنٰهُ لِتَقْرَاَهٗ عَلَى النَّاسِ عَلٰى مُكْثٍ وَّنَزَّلْنٰهُ تَنْزِيْلًا١٠٦
Wa qur'ānan faraqnāhu litaqra'ahū ‘alan-nāsi ‘alā mukṡiw wa nazzalnāhu tanzīlā(n).
[106]
Serto Al Quran niku sampun Kame’ tûrûnke dengen setiti’-setiti’ supayo niko macokenyo lambat-lambat sami wong serto Kame’ nurunkenyo secaro betahap
قُلْ اٰمِنُوْا بِهٖٓ اَوْ لَا تُؤْمِنُوْاۗ اِنَّ الَّذِيْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهٖٓ اِذَا يُتْلٰى عَلَيْهِمْ يَخِرُّوْنَ لِلْاَذْقَانِ سُجَّدًاۙ١٠٧
Qul āminū bihī au lā tu'minū, innal-lażīna ūtul-‘ilma min qablihī iżā yutlā ‘alaihim yakhirrūna lil-ażqāni sujjadā(n).
[107]
Kelapkela: "Berimanla niko sami-Nyo atawa nano usa beriman (sami saos peranti Allah). Selesernyo wong-wong yên disung ilmu sederengnyo napi bilo Al Quran dibacoke sami wong-wong niku, wong-wong niku nyungkur pucu’ rai wong-wong niku sambîl besujud,
وَّيَقُوْلُوْنَ سُبْحٰنَ رَبِّنَآ اِنْ كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُوْلًا١٠٨
Wa yaqūlūna subḥāna rabbinā in kāna wa‘du rabbinā lamaf‘ūlā(n).
[108]
Dan wong-wong niku bekelap: "Maha suci Tuhan kame’, selesernyo janji Tuhan kame’ cengki dikebegi".
وَيَخِرُّوْنَ لِلْاَذْقَانِ يَبْكُوْنَ وَيَزِيْدُهُمْ خُشُوْعًا ۩١٠٩
Wa yakhirrūna lil-ażqāni yabkūna wa yazīduhum khusyū‘ā(n).
[109]
Serto wong-wong niku nyûngkûr pucuk rai wong-wong niku sambîl nangis serto wong-wong niku betamba khusyu'.
قُلِ ادْعُوا اللّٰهَ اَوِ ادْعُوا الرَّحْمٰنَۗ اَيًّا مَّا تَدْعُوْا فَلَهُ الْاَسْمَاۤءُ الْحُسْنٰىۚ وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذٰلِكَ سَبِيْلًا١١٠
Qulid‘ullāha awid‘ur-raḥmān(a), ayyam mā tad‘ū fa lahul-asmā'ul-ḥusnā, wa lā tajhar biṣalātika wa lā tukhāfit bihā wabtagi baina żālika sabīlā(n).
[110]
Kelapkela: "Kelapke Allah atawa kelapke Ar-Rahman. dengen nami yên pundi saos niko awê, Dio wênten al asmaaul husna (nami-nami yên tesae) serto nano angsal niko ngeraske suaro niko jero shalat niko serto nano angsal pulo ngerendakenyo serto limbangla jalan tenga di antaro keduo niku".
وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِيْ لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَّلَمْ يَكُنْ لَّهٗ شَرِيْكٌ فِى الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُنْ لَّهٗ وَلِيٌّ مِّنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِيْرًا ࣖ١١١
Wa qulil-ḥamdu lillāhil-lażī lam yattakhiż waladaw wa lam yakul lahū syarīkun fil-mulki wa lam yakul lahū waliyyum minaż-żulli wa kabbirhu takbīrā(n).
[111]
Serto kelapkela: "Sedanten puji peranti Allah yên nano ngewênteni anak serto nano ngewênteni rencang di jero kerajoan-Nyo serto Dio nano pulo hino yên merluke penolong serto agungkela Dio dengen pengagungan yên sekata-katanyo.