Surah Al-An`am
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِيْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمٰتِ وَالنُّوْرَ ەۗ ثُمَّ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُوْنَ١
Al-ḥamdu lillāhil-lażī khalaqas-samāwāti wal-arḍa wa ja‘alaẓ-ẓulumāti wan-nūr(a), ṡummal-lażīna kafarū birabbihim ya‘dilūn(a).
[1]
Sagalo puji bagi Allah nang lah manciptokan langit dan bumi, dan manjadikan kagelapan-kagelapan dan cahayo. Sungguhpun macam tu, orang-orang kafir mampersamokan tuhan orang-orang tu (dengan sasuatu nang lain).
هُوَ الَّذِيْ خَلَقَكُمْ مِّنْ طِيْنٍ ثُمَّ قَضٰٓى اَجَلًا ۗوَاَجَلٌ مُّسَمًّى عِنْدَهٗ ثُمَّ اَنْتُمْ تَمْتَرُوْنَ٢
Huwal-lażī khalaqakum min ṭīnin ṡumma qaḍā ajalā(n), wa ajalum musamman ‘indahū ṡumma antum tamtarūn(a).
[2]
Diolah nang manciptokan kamu dari tanah, kemudian Dio manentukan batas waktu hidup (masing-masing). Waktu nang ditentukan (untuk kabangkitan satelah mati) ado pado-Nyo. Kemudian, kamu masih maragukannyo.
وَهُوَ اللّٰهُ فِى السَّمٰوٰتِ وَفِى الْاَرْضِۗ يَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَجَهْرَكُمْ وَيَعْلَمُ مَا تَكْسِبُوْنَ٣
Wa huwallāhu fis-samāwāti wa fil-arḍ(i), ya‘lamu sirrakum wa jahrakum wa ya‘lamu mā taksibūn(a).
[3]
Diolah Allah (nang disembah) di langit dan di bumi. Dio mangetaui apo be nang kamu rahasiokan dan kamu tampakkan sarto mangetaui apo be nang kamu usahokan.
وَمَا تَأْتِيْهِمْ مِّنْ اٰيَةٍ مِّنْ اٰيٰتِ رَبِّهِمْ اِلَّا كَانُوْا عَنْهَا مُعْرِضِيْنَ٤
Wa mā ta'tīhim min āyatim min āyāti rabbihim illā kānū ‘anhā mu‘riḍīn(a).
[4]
Idaklah datang kapado orang-orang tu sikok ayat pun dari ayat-ayat 236 Tuhan orang-orang tu, kacuali orang-orang tu (pasti) bapaling darinyo.
236) ‘Ayat’ di siko bararti mukjizat, ayat Al-Qur’an, atau peristiwo-peristiwo nang tajadi di alam nang manunjukkan kekuasoan Allah Swt.
فَقَدْ كَذَّبُوْا بِالْحَقِّ لَمَّا جَاۤءَهُمْۗ فَسَوْفَ يَأْتِيْهِمْ اَنْۢبـٰۤؤُا مَا كَانُوْا بِهٖ يَسْتَهْزِءُوْنَ٥
Faqad każżabū bil-ḥaqqi lammā jā'ahum fa saufa ya'tīhim ambā'u mā kānū bihī yastahzi'ūn(a).
[5]
Sungguh, orang-orang tu lah mandustokan kabenaran (Al-Qur’an) katiko sampe kapado orang-orang tu. Mako, kagi bakal sampe kapado orang-orang tu berito-berito (tentang kabenaran) sasuatu nang selalu orang-orang tu perolok-olokkan.
اَلَمْ يَرَوْا كَمْ اَهْلَكْنَا مِنْ قَبْلِهِمْ مِّنْ قَرْنٍ مَّكَّنّٰهُمْ فِى الْاَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّنْ لَّكُمْ وَاَرْسَلْنَا السَّمَاۤءَ عَلَيْهِمْ مِّدْرَارًا ۖوَّجَعَلْنَا الْاَنْهٰرَ تَجْرِيْ مِنْ تَحْتِهِمْ فَاَهْلَكْنٰهُمْ بِذُنُوْبِهِمْ وَاَنْشَأْنَا مِنْۢ بَعْدِهِمْ قَرْنًا اٰخَرِيْنَ٦
Alam yarau kam ahlaknā min qablihim min qarnim makkanāhum fil-arḍi mā lam numakkil lakum wa arsalnas-samā'a ‘alaihim midrārā(n), wa ja‘alnal-anhāra tajrī min taḥtihim fa ahlaknāhum biżunūbihim wa ansya'nā mim ba‘dihim qarnan ākharīn(a).
[6]
Idakkah orang-orang tu parhatikan batapo banyak generasi sabelum orang-orang tu nang lah Kami binasokan? (Yaitu) generasi nang lah Kami teguhkan kadudukan orang-orang tu di muko bumi, nang belum pernah Kami lakukan kapado kamu; dan Kami curahkan aek hujan nang lebat, Kami jadikan sungei-sungei mangalir di bawah orang-orang tu; lalu Kami binasokan orang-orang tu kareno doso-doso orang-orang tu, salanjutnyo Kami munculkan sasudah orang-orang tu generasi lain.
وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَيْكَ كِتٰبًا فِيْ قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوْهُ بِاَيْدِيْهِمْ لَقَالَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْٓا اِنْ هٰذَآ اِلَّا سِحْرٌ مُّبِيْنٌ٧
Wa lau nazzalnā ‘alaika kitāban fī qirṭāsin fa lamasūhu bi'aidīhim laqālal-lażīna kafarū in hāżā illā siḥrum mubīn(un).
[7]
Saandainyo Kami turunkan kapadomu (Nabi Muhammad) kitab (barupo tulisan) pado kertas sahinggo orang-orang tu dapat manyentuhnyo dengan tangan orang-orang tu dewek, pastilah orang-orang kafir tu mangatokan: “Ko idak lain hanyolah sihir nang nyato.”
وَقَالُوْا لَوْلَآ اُنْزِلَ عَلَيْهِ مَلَكٌ ۗوَلَوْ اَنْزَلْنَا مَلَكًا لَّقُضِيَ الْاَمْرُ ثُمَّ لَا يُنْظَرُوْنَ٨
Wa qālū lau lā unzila ‘alaihi malak(un), wa lau anzalnā malakal laquḍiyal-amru ṡumma lā yunẓarūn(a).
[8]
Orang-orang tu bakato, “Mangapo idak diturunkan malaikat kapadonyo (Nabi Muhammad)” 237 Andaikato Kami turunkan malaikat, niscayo selesailah urusan (orang-orang tu dibinasokan kareno pangingkaran) kemudian orang-orang tu idak lagi ditangguhkan (sedikit pun untuk batobat).
237) Ungkapan ko adolah untuk manerangkan bahwa Nabi Muhammad saw tu adolah saorang nabi.
وَلَوْ جَعَلْنٰهُ مَلَكًا لَّجَعَلْنٰهُ رَجُلًا وَّلَلَبَسْنَا عَلَيْهِمْ مَّا يَلْبِسُوْنَ٩
Wa lau ja‘alnāhu malakal laja‘alnāhu rajulaw wa lalabasnā ‘alaihim mā yalbisūn(a).
[9]
Saandainyo Kami jadikan dio (rasul) tu (dari) malaikat, tentu Kami jadikan dio (bawujud) laki-laki, dan pasti Kami buat orang-orang tu tetap ragu samacam mano kini orang-orang tu ragu. 238
238) Kalau Allah Swt mangutus malaikat sabagai rasul, tentu Allah Swt mangutusnyo dalam bentuk manusio. Hal tu kareno manusio idak dapat mangimak malaikat dan tentu orang-orang tu bakal bakato, “Ko bukanlah malaikat, tapi hanyo manusio samacam mano kami jugo.” Jadi, orang-orang tu bakal tetap ragu-ragu.
وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِّنْ قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِيْنَ سَخِرُوْا مِنْهُمْ مَّا كَانُوْا بِهٖ يَسْتَهْزِءُوْنَ ࣖ١٠
Wa laqadistuhzi'a birusulim min qablika fa ḥāqa bil-lażīna sakhirū minhum mā kānū bihī yastahzi'ūn(a).
[10]
Sungguh, rasul-rasul sabelum engkau (Nabi Muhammad) benar-benar lah diperolok-olokkan, mako turunlah kapado orang-orang nang mancemooh mareko (rasul-rasul) apo (azab) nang selalu orang-orang tu perolok-olokkan.
قُلْ سِيْرُوْا فِى الْاَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوْا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِيْنَ١١
Qul sīrū fil-arḍi ṡummanẓurū kaifa kāna ‘āqibatul-mukażżibīn(a).
[11]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Jelajahilah bumi, kamudian perhatikanlah bagaimano kasudahan orang-orang nang mandustokan tu.”
قُلْ لِّمَنْ مَّا فِى السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ قُلْ لِّلّٰهِ ۗ كَتَبَ عَلٰى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۗ لَيَجْمَعَنَّكُمْ اِلٰى يَوْمِ الْقِيٰمَةِ لَا رَيْبَ فِيْهِۗ اَلَّذِيْنَ خَسِرُوْٓا اَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُوْنَ١٢
Qul limam mā fis-samāwāti wal-arḍ(i), qul lillāh(i), kataba ‘alā nafsihir-raḥmah(ta), layajma‘annakum ilā yaumil-qiyāmati lā raiba fīh(i), al-lażīna khasirū anfusahum fahum lā yu'minūn(a).
[12]
Katokanlah (Muhammad), “Milik siapokah apo nang di langit dan di bumi?” Katokanlah, “Milik Allah.” Dio lah manetapkan (sifat) kasih sayang pado diri- Nyo. 239 Sungguh, Dio pasti bakal mangumpulkan kamu pado hari Kiamat nang idak ado karaguan padonyo. Orang-orang nang marugikan dirinyo, orang-orang tu idak baiman.
239) Allah Swt lah bajanji, sabagai tando kamurahan-Nyo, bahwa Dio bakal malimpahkan rahmat kapado makhlukNyo.
۞ وَلَهٗ مَا سَكَنَ فِى الَّيْلِ وَالنَّهَارِ ۗوَهُوَ السَّمِيْعُ الْعَلِيْمُ١٣
Wa lahū mā sakana fil-laili wan-nahār(i), wa huwas-samī‘ul-‘alīm(u).
[13]
Milik-Nyolah sagala sasuatu nang ado pado malam dan siang hari. Diolah Nang Maha Manganing lagi Maha Mangetaui.
قُلْ اَغَيْرَ اللّٰهِ اَتَّخِذُ وَلِيًّا فَاطِرِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَهُوَ يُطْعِمُ وَلَا يُطْعَمُ ۗ قُلْ اِنِّيْٓ اُمِرْتُ اَنْ اَكُوْنَ اَوَّلَ مَنْ اَسْلَمَ وَلَا تَكُوْنَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِيْنَ١٤
Qul agairallāhi attakhiżu waliyyan fāṭiris-samāwāti wal-arḍi wa huwa yuṭ‘imu wa lā yuṭ‘am(u), qul innī umirtu an akūna awwala man aslama wa lā takūnanna minal-musyrikīn(a).
[14]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Apokah salain Allah, Pancipto langit dan bumi sarto Dio mambagih makan dan idak dibagih makan, bakal aku jadikan sabagai palindung?” Katokanlah (Nabi Muhammad), “Sasungguhnyo aku diparintahkan agar aku manjadi orang pertamo nang baserah diri (kapado Allah), dan jangan sakali-kali kamu masuk golongan orang-orang musyrik.”
قُلْ اِنِّيْٓ اَخَافُ اِنْ عَصَيْتُ رَبِّيْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيْمٍ١٥
Qul innī akhāfu in ‘aṣaitu rabbī ‘ażāba yaumin ‘aẓīm(in).
[15]
Katokanlah, “Sasungguhnyo aku takut azab pado hari nang besak (Kiamat) kalu aku durhako kapado Tuhanku.”
مَنْ يُّصْرَفْ عَنْهُ يَوْمَىِٕذٍ فَقَدْ رَحِمَهٗ ۗوَذٰلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِيْنُ١٦
May yuṣraf ‘anhu yauma'iżin faqad raḥimah(ū), wa żālikal-fauzul-mubīn(u).
[16]
Siapo nang dijauhkan dari azab pado hari tu, mako sungguh Dio lah marahmatinyo. Tu lah kabauntungan nang nyato.
وَاِنْ يَّمْسَسْكَ اللّٰهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهٗٓ اِلَّا هُوَ ۗوَاِنْ يَّمْسَسْكَ بِخَيْرٍ فَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ١٧
Iy yamsaskallāhu biḍurrin falā kāsyifa lahū illā huw(a), wa iy yamsaska bikhairin fa huwa ‘alā kulli syai'in qadīr(un).
[17]
Kalu Allah manimpokan kamudoratan kapadomu, idak ado nang dapat manghilangkannyo salain Dio; dan kalu Dio mambagihkan kabaikan kapadomu, Dio Maha Kuaso atas sagalo sasuatu.
وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهٖۗ وَهُوَ الْحَكِيْمُ الْخَبِيْرُ١٨
Wa huwal-qāhiru fauqa ‘ibādih(ī), wa huwal-ḥakīmul-khabīr(u).
[18]
Diolah Panguaso atas hambo-hambo-Nyo, dan Diolah Nang Maha Bijaksano lagi Maha Mangetaui.
قُلْ اَيُّ شَيْءٍ اَكْبَرُ شَهَادَةً ۗ قُلِ اللّٰهُ ۗشَهِيْدٌۢ بَيْنِيْ وَبَيْنَكُمْ ۗوَاُوْحِيَ اِلَيَّ هٰذَا الْقُرْاٰنُ لِاُنْذِرَكُمْ بِهٖ وَمَنْۢ بَلَغَ ۗ اَىِٕنَّكُمْ لَتَشْهَدُوْنَ اَنَّ مَعَ اللّٰهِ اٰلِهَةً اُخْرٰىۗ قُلْ لَّآ اَشْهَدُ ۚ قُلْ اِنَّمَا هُوَ اِلٰهٌ وَّاحِدٌ وَّاِنَّنِيْ بَرِيْۤءٌ مِّمَّا تُشْرِكُوْنَ١٩
Qul ayyu syai'in akbaru syahādah(tan), qulillāhu syahīdum bainī wa bainakum, wa ūḥiya ilayya hāżal-qur'ānu li'unżirakum bihī wa man balag(a), a'innakum latasyhadūna anna ma‘allāhi ālihatan ukhrā, qul lā asyhad(u), qul innamā huwa ilāhuw wāḥiduw wa innanī barī'um mimmā tusyrikūn(a).
[19]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Siapokah nang lebih kuat kasaksiannyo?” Katokanlah, “Allah. Dio manjadi saksi antaro aku dan kamu. Al-Qur’an ko diwahyukan kapadoku supayo dengan tu aku mangingatkan kamu dan orang-orang nang sampe (Al-Qur’an kapadonyo). Apokah kamu benar-benar basaksi bahwa ado tuhan-tuhan lain salain Allah?” Katokanlah, “Aku idak basaksi.” Katokanlah, “Sasungguhnyo Diolah Tuhan Nang Maha Esa dan aku lepas tangan dari apo nang kamu persakutukan.”
اَلَّذِيْنَ اٰتَيْنٰهُمُ الْكِتٰبَ يَعْرِفُوْنَهٗ كَمَا يَعْرِفُوْنَ اَبْنَاۤءَهُمْۘ اَلَّذِيْنَ خَسِرُوْٓا اَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُوْنَ ࣖ٢٠
Al-lażīna ātaināhumul-kitāba ya‘rifūnahū kamā ya‘rifūna abnā'ahum, al-lażīna khasirū anfusahum fahum lā yu'minūn(a).
[20]
Orang-orang nang lah Kami bagih Kitab mangenalnyo (Nabi Muhammad) saperti orang-orang tu mangenal anak-anaknyo dewek. Orang-orang nang marugikan diri dewek tu idak baiman.
وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰى عَلَى اللّٰهِ كَذِبًا اَوْ كَذَّبَ بِاٰيٰتِهٖۗ اِنَّهٗ لَا يُفْلِحُ الظّٰلِمُوْنَ٢١
Wa man aẓlamu mimmaniftarā ‘alallāhi każiban au każżaba bi'āyātih(ī), innahū lā yufliḥuẓ-ẓālimūn(a).
[21]
Siapokah nang lebih aniayo daripado orang nang mangado-adokan suatu kabohongan tahadap Allah atau mandustokan ayat-ayat-Nyo? Sasungguhnyo orang-orang nang aniayo tu idak bauntung.
وَيَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيْعًا ثُمَّ نَقُوْلُ لِلَّذِيْنَ اَشْرَكُوْٓا اَيْنَ شُرَكَاۤؤُكُمُ الَّذِيْنَ كُنْتُمْ تَزْعُمُوْنَ٢٢
Wa yauma naḥsyuruhum jamī‘an ṡumma naqūlu lil-lażīna asyrakū aina syurakā'ukumul-lażīna kuntum taz‘umūn(a).
[22]
(Ingatlah) tatkalo Kami kumpulkan orang-orang tu sagalonyo kamudian Kami bafirman kapado orang-orang nang mampersekutukan Kami, “Manokah sekutu-sekutumu nang kamu sangkokan?”
ثُمَّ لَمْ تَكُنْ فِتْنَتُهُمْ اِلَّآ اَنْ قَالُوْا وَاللّٰهِ رَبِّنَا مَا كُنَّا مُشْرِكِيْنَ٢٣
Ṡumma lam takun fitnatuhum illā an qālū wallāhi rabbinā mā kunnā musyrikīn(a).
[23]
Kamudian, orang-orang tu idak punyo jawaban atas kabohongan orang-orang tu, kacuali (tapakso) mangatokan, “Demi Allah, Tuhan kami, kami bukanlah orang-orang musyrik.”
اُنْظُرْ كَيْفَ كَذَبُوْا عَلٰٓى اَنْفُسِهِمْ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا يَفْتَرُوْنَ٢٤
Unẓur kaifa każabū ‘alā anfusihim wa ḍalla ‘anhum mā kānū yaftarūn(a).
[24]
Pahatikanlah (Nabi Muhammad) bagaimano orang-orang tu badusto tahadap diri dewek. Lenyaplah dari orang-orang tu kabohongan nang salalu orang-orang tu ado-adokan.
وَمِنْهُمْ مَّنْ يَّسْتَمِعُ اِلَيْكَ ۚوَجَعَلْنَا عَلٰى قُلُوْبِهِمْ اَكِنَّةً اَنْ يَّفْقَهُوْهُ وَفِيْٓ اٰذَانِهِمْ وَقْرًا ۗوَاِنْ يَّرَوْا كُلَّ اٰيَةٍ لَّا يُؤْمِنُوْا بِهَا ۗحَتّٰٓى اِذَا جَاۤءُوْكَ يُجَادِلُوْنَكَ يَقُوْلُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْٓا اِنْ هٰذَآ اِلَّآ اَسَاطِيْرُ الْاَوَّلِيْنَ٢٥
Wa minhum may yastami‘u ilaik(a), wa ja‘alnā ‘alā qulūbihim akinnatan ay yafqahūhu wa fī āżānihim waqrā(n), wa iy yarau kulla āyatil lā yu'minū bihā, ḥattā iżā jā'ūka yujādilūnaka yaqūlul-lażīna kafarū in hāżā illā asāṭīrul-awwalīn(a).
[25]
Di antaro orang-orang tu ado nang manganingkan engkau (Nabi Muhammad mambaco Al- Qur’an), padohal Kami manjadikan di hati orang-orang tu panutup, (sahinggo orang-orang tu idak) mamahaminyo, dan (Kami jadikan) pado talingo orang-orang tu panyumbat. Kalu orang-orang tu mangimak sagalo tando kabenaran, orang-orang tu tetap idak baiman kapadonyo, sahinggo apobilo orang-orang tu datang kapadomu untuk mambantahmu, orang-orang kafir tu bakato, “Ko (Al-Qur’an) tiado lain hanyolah dongengan orang-orang tadahulu.”
وَهُمْ يَنْهَوْنَ عَنْهُ وَيَنْـَٔوْنَ عَنْهُ ۚوَاِنْ يُّهْلِكُوْنَ اِلَّآ اَنْفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُوْنَ٢٦
Wa hum yanhauna ‘anhu wa yan'auna ‘anh(u), wa iy yuhlikūna illā anfusahum wa mā yasy‘urūn(a).
[26]
Orang-orang tu malarang (orang lain) manganingkannyo (Al-Qur’an) dan orang-orang tu pun manjauhkan diri darinyo. Orang-orang tu idak mambinasokan kacuali diri orang-orang tu dewek, tapi orang-orang tu idak manyadari.
وَلَوْ تَرٰٓى اِذْ وُقِفُوْا عَلَى النَّارِ فَقَالُوْا يٰلَيْتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُكَذِّبَ بِاٰيٰتِ رَبِّنَا وَنَكُوْنَ مِنَ الْمُؤْمِنِيْنَ٢٧
Wa lau tarā iż wuqifū ‘alan-nāsi fa qālū yā laitanā nuraddu wa lā nukażżiba bi'āyāti rabbinā wa nakūna minal-mu'minīn(a).
[27]
Saandainyo engkau (Nabi Muhammad) mangimak katiko orang-orang tu dihadapkan ka nerako, orang-orang tu bakato, “Saandainyo kami dibalikkan (ka dunio), tentu kami idak bakal mandustokan ayat-ayat Tuhan kami, dan kami manjadi orang-orang mukmin.”
بَلْ بَدَا لَهُمْ مَّا كَانُوْا يُخْفُوْنَ مِنْ قَبْلُ ۗوَلَوْ رُدُّوْا لَعَادُوْا لِمَا نُهُوْا عَنْهُ وَاِنَّهُمْ لَكٰذِبُوْنَ٢٨
Bal badā lahum mā kānū yukhfūna min qabl(u), wa lau ruddū la‘ādū limā nuhū ‘anhu wa innahum lakāżibūn(a).
[28]
Namun, (sabenarnyo) kajahatan nang orang-orang tu selalu sambunyikan dahulu lah tampak bagi orang-orang tu. Saandainyo dibalikkan (ka dunio) tentu orang-orang tu bakal mangulang balik apo nang lah dilarang mangerjokannyo. Sungguh, orang-orang tulah para pandusto.
وَقَالُوْٓا اِنْ هِيَ اِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوْثِيْنَ٢٩
Wa qālū in hiya illā ḥayātunad-dun-yā wa mā naḥnu bimab‘ūṡīn(a).
[29]
Orang-orang tu pun bakal mangatokan, “Hidup hanyolah dunio ko dan kito idak bakal dibangkitkan.”
وَلَوْ تَرٰٓى اِذْ وُقِفُوْا عَلٰى رَبِّهِمْ ۗ قَالَ اَلَيْسَ هٰذَا بِالْحَقِّ ۗقَالُوْا بَلٰى وَرَبِّنَا ۗقَالَ فَذُوْقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُوْنَ ࣖ٣٠
Wa lau tarā iż wuqifū ‘alā rabbihim, qāla alaisa hāżā bil-ḥaqq(i), qālū balā wa rabbinā, qāla fa żūqul-‘ażāba bimā kuntum takfurūn(a).
[30]
Saandainyo engkau (Nabi Muhammad) mangimak katiko orang-orang tu dihadapkan kapado Tuhannyo (tentulah engkau mangimak peristiwo nang luar biaso). Dio bafirman, “Bukankah (kabangkitan) ko benar?” Orang-orang tu manjawab, “Sungguh benar, demi Tuhan kami.” Dio bafirman, “Rasokanlah azab ko kareno kamu salalu kufur (kapadonyo).”
قَدْ خَسِرَ الَّذِيْنَ كَذَّبُوْا بِلِقَاۤءِ اللّٰهِ ۗحَتّٰٓى اِذَا جَاۤءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُوْا يٰحَسْرَتَنَا عَلٰى مَا فَرَّطْنَا فِيْهَاۙ وَهُمْ يَحْمِلُوْنَ اَوْزَارَهُمْ عَلٰى ظُهُوْرِهِمْۗ اَلَا سَاۤءَ مَا يَزِرُوْنَ٣١
Qad khasiral-lażīna każżabū biliqā'illāh(i), ḥattā iżā jā'athumus-sā‘atu bagtatan qālū yā ḥasratanā ‘alā mā farraṭnā fīhā, wa hum yaḥmilūna auzārahum ‘alā ẓuhūrihim, alā sā'a mā yazirūn(a).
[31]
Sungguh rugi orang-orang nang mandustokan pertemuan dengan Allah. Mako, apobilo hari Kiamat datang kapado orang-orang tu sacaro tibo-tibo, orang-orang tu bakato, “Alangkah besaknyo panyesalan kami atas kalalaian kami tentangnyo (hari Kiamat),” sambil mamikul doso-doso di atas punggungnyo. Alangkah buruknyo apo nang orang-orang tu pikul.
وَمَا الْحَيٰوةُ الدُّنْيَآ اِلَّا لَعِبٌ وَّلَهْوٌ ۗوَلَلدَّارُ الْاٰخِرَةُ خَيْرٌ لِّلَّذِيْنَ يَتَّقُوْنَۗ اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ٣٢
Wa mal-ḥayātud-dun-yā illā la‘ibuw wa lahw(un), wa lad-dārul-ākhiratu khairul lil-lażīna yattaqūn(a), afalā ta‘qilūn(a).
[32]
Kahidupan dunio hanyolah permainan dan kalengahan, sedangkan negri akherat tu, sungguh lebih baik bagi orang-orang nang
batakwa. Idakkah kamu mangerti?
قَدْ نَعْلَمُ اِنَّهٗ لَيَحْزُنُكَ الَّذِيْ يَقُوْلُوْنَ فَاِنَّهُمْ لَا يُكَذِّبُوْنَكَ وَلٰكِنَّ الظّٰلِمِيْنَ بِاٰيٰتِ اللّٰهِ يَجْحَدُوْنَ٣٣
Qad na‘lamu innahū layaḥzunukal-lażī yaqūlūna fa innahum lā yukażżibūnaka wa lākinnaẓ-ẓālimīna bi'āyātillāhi yajhadūn(a).
[33]
Sungguh, Kami mangetaui bahwa sasungguhnyo apa nang orang-orang tu katokan itu betul-betul mambuatmu (Nabi Muhammad) basedih. (Basabarlah) kareno sabenarnyo orang-orang tu idak mandustokanmu, tapi orang aniayo tu salalu mangingkari (ayat-ayat Allah).
وَلَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِّنْ قَبْلِكَ فَصَبَرُوْا عَلٰى مَا كُذِّبُوْا وَاُوْذُوْا حَتّٰٓى اَتٰىهُمْ نَصْرُنَا ۚوَلَا مُبَدِّلَ لِكَلِمٰتِ اللّٰهِ ۚوَلَقَدْ جَاۤءَكَ مِنْ نَّبَإِ۟ى الْمُرْسَلِيْنَ٣٤
Wa laqad kużżibat rusulum min qablika fa ṣabarū ‘alā mā kużżibū wa ūżū ḥattā atāhum naṣrunā, wa lā mubaddila likalimātillāh(i), wa laqad jā'aka min naba'il-mursalīn(a).
[34]
Sungguh rasul-rasul sabelum engkau pun lah didustokan, lalu orang-orang tu sabar tahadap pandustoan dan panganiayoan (nang dilakukan) tahadap orang-orang tu sampe datang pertolongan Kami kapado orang-orang tu. Idak ado nang dapat mangubah kalimāt Allah. 240 Sungguh, lah datang kapadomu sabagian berito rasul-rasul tu.
240) Nang dimaksud dengan ‘kalimāt Allah Swt.’ adolah katetapan-katetapan Allah Swt nang sudah tatulis di Lauh mahfuz. Di antaronyo adolah bahwa orang-orang tu nang mandustokannyo pasti bakal hancur dan orang nang mangimaninyo bakal menang.
وَاِنْ كَانَ كَبُرَ عَلَيْكَ اِعْرَاضُهُمْ فَاِنِ اسْتَطَعْتَ اَنْ تَبْتَغِيَ نَفَقًا فِى الْاَرْضِ اَوْ سُلَّمًا فِى السَّمَاۤءِ فَتَأْتِيَهُمْ بِاٰيَةٍ ۗوَلَوْ شَاۤءَ اللّٰهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدٰى فَلَا تَكُوْنَنَّ مِنَ الْجٰهِلِيْنَ٣٥
Wa in kāna kabura ‘alaika i‘rāḍuhum fa inistaṭa‘ta an tabtagiya nafaqan fil-arḍi au sullaman fis-samā'i fa ta'tiyahum bi'āyah(tin), wa lau syā'allāhu lajama‘ahum ‘alal-hudā falā takūnanna minal-jāhilīn(a).
[35]
Kalu kaberpalingan orang-orang tu taraso berat bagimu (Nabi Muhammad), andaikan engkau dapat mambuat lubang di bumi atau tanggo ka langit lalu engkau dapat mandatangkan bukti (mukjizat) kapado orang-orang tu, (mako buatlah). Saandainyo Allah manghendaki, tentu Dio bakal manjadikan orang-orang tu sagalonyo mangikuti patunjuk. Oleh kareno tu, janganlah sakali-kali engkau tamasuk orang-orang nang bodoh.
۞ اِنَّمَا يَسْتَجِيْبُ الَّذِيْنَ يَسْمَعُوْنَ ۗوَالْمَوْتٰى يَبْعَثُهُمُ اللّٰهُ ثُمَّ اِلَيْهِ يُرْجَعُوْنَ٣٦
Innamā yastajībul-lażīna yasma‘ūn(a), wal-mautā yab‘aṡuhumullāhu ṡumma ilaihi yurja‘ūn(a).
[36]
Hanyo orang-orang nang manyimak (ayat-ayat Allah) sajolah nang mamatuhi (seruan-Nyo). Adapun orang-orang nang mati 241 kagi bakal dibangkitkan oleh Allah, kamudian kapado-Nyo orang-orang tu dibalikan.
241) Orang-orang kafir diserupokan dengan orang-orang nang mati kareno orang-orang tu idak mau manganing seruan Allah Swt.
وَقَالُوْا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَيْهِ اٰيَةٌ مِّنْ رَّبِّهٖۗ قُلْ اِنَّ اللّٰهَ قَادِرٌ عَلٰٓى اَنْ يُّنَزِّلَ اٰيَةً وَّلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُوْنَ٣٧
Wa qālū lau lā nuzzila ‘alaihi āyatum mir rabbih(ī), qul innallāha qādirun ‘alā ay yunazzila āyataw wa lākinna akṡarahum lā ya‘lamūn(a).
[37]
Orang-orang tu (orang-orang musyrik) bakato, “Mangapo idak diturunkan kapadonyo (Nabi Muhammad) suatu mukjizat dari Tuhannyo?” Katokanlah, “Sasungguhnyo Allah Mahakuaso manurunkan suatu bukti (mukjizat), tapi kabanyakan orang-orang tu idak mangetaui.”
وَمَا مِنْ دَاۤبَّةٍ فِى الْاَرْضِ وَلَا طٰۤىِٕرٍ يَّطِيْرُ بِجَنَاحَيْهِ اِلَّآ اُمَمٌ اَمْثَالُكُمْ ۗمَا فَرَّطْنَا فِى الْكِتٰبِ مِنْ شَيْءٍ ثُمَّ اِلٰى رَبِّهِمْ يُحْشَرُوْنَ٣٨
Wa mā min dābbatin fil-arḍi wa lā ṭā'iriy yaṭīru bijanāḥaihi illā umamun amṡālukum, mā farraṭnā fil-kitābi min syai'in ṡumma ilā rabbihim yuḥsyarūn(a).
[38]
Idak katek saekor hewan pun (nang barado) di bumi dan burung-burung nang terbang dengan kaduo sayapnyo, malainkan sagalonyo marupokan umat (jugo) saperti kamu. 242 Idak ado sasuatu pun nang Kami luputkan di dalam kitab, 243 kamudian kapado Tuhannyo orang-orang tu dikumpulkan.
242) Sabagai makhluk hidup, binatang mampunyoi kamiripan biologis dengan manusio, bahkan sabagian mampunyoi sistem sosial saperti masyarakat manusio dengan kepemimpinannyo.
243) Sabagian mufasir manafsirkan ‘kitab’ itu dengan Lauh Mahfuz nang bararti bahwa nasib sagalo makhluk tu sudah dituliskan (ditetapkan) di dalamnyo. Ado pulak nang manafsirkannyo dengan Al-Qur’an dengan pangertian bahwa di dalam Al-Qur’an tu lah ado pokok-pokok ugamo, norma, hukum, hikmah, dan tuntunan untuk kabahagioan manusio di dunio dan akherat.
وَالَّذِيْنَ كَذَّبُوْا بِاٰيٰتِنَا صُمٌّ وَّبُكْمٌ فِى الظُّلُمٰتِۗ مَنْ يَّشَاِ اللّٰهُ يُضْلِلْهُ وَمَنْ يَّشَأْ يَجْعَلْهُ عَلٰى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيْمٍ٣٩
Wal-lażīna każżabū bi'āyātinā ṣummuw wa bukmun fiẓ-ẓulumāt(i), may yasya'illāhu yuḍlilhu wa may yasya' yaj‘alhu ‘alā ṣirāṭim mustaqīm(in).
[39]
Orang-orang nang mandustokan ayat-ayat Kami (saperti orang nang) tuli dan bisu, serto barado dalam babagai kagelapan. Siapo nang dikahendaki Allah (dalam kasesatan), niscayo disesatkan- Nyo. Siapo nang dikahendaki Allah (dalam patunjuk), niscayo Dio manjadikannyo barado di atas jalan nang lurus. 244
244) Orang-orang nang disesatkan oleh Allah Swt. memang mamilih jalan kekafiran, sedangkan orang-orang nang dibagih patunjuk memang mamilih jalan patunjuk.
قُلْ اَرَءَيْتَكُمْ اِنْ اَتٰىكُمْ عَذَابُ اللّٰهِ اَوْ اَتَتْكُمُ السَّاعَةُ اَغَيْرَ اللّٰهِ تَدْعُوْنَۚ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِيْنَ٤٠
Qul ara'aitakum in atākum ‘ażābullāhi au atatkumus-sā‘atu agairallāhi tad‘ūn(a), in kuntum ṣādiqīn(a).
[40]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Terangkanlah kapadoku (bahwa) kalu siksoan Allah sampe kapadomu (di dunio) atau hari Kiamat sampe kapadomu, apokah kamu (tetap) bakal manyeru (tuhan) salain Allah, kalu kamu (maraso) orang nang benar?”
بَلْ اِيَّاهُ تَدْعُوْنَ فَيَكْشِفُ مَا تَدْعُوْنَ اِلَيْهِ اِنْ شَاۤءَ وَتَنْسَوْنَ مَا تُشْرِكُوْنَ ࣖ٤١
Bal iyyāhu tad‘ūna fa yaksyifu mā tad‘ūna ilaihi in syā'a wa tansauna mā tusyrikūn(a).
[41]
(Idak), hanyo kapado-Nyo kamu (pasti) manyeru. Mako, kalu manghendaki, Dio hilangkan apo (bahayo dan sikso) nang (karenonyo) kamu mamohon kapado-Nyo, dan (kareno dahsyatnyo kaadoan) kamu tinggalkan apo nang kamu persekutukan (dengan Allah).
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَآ اِلٰٓى اُمَمٍ مِّنْ قَبْلِكَ فَاَخَذْنٰهُمْ بِالْبَأْسَاۤءِ وَالضَّرَّاۤءِ لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُوْنَ٤٢
Wa laqad arsalnā ilā umamim min qablika fa akhażnāhum bil-ba'sā'i waḍ-ḍarrā'i la‘allahum yataḍarra‘ūn(a).
[42]
Sungguh, Kami lah mangutus (para rasul) kapado umat-umat sabelum engkau, (tapi orang-orang tu mambangkang,) kamudian Kami sikso orang-orang tu dengan (manimpokan) kamelaratan dan kasengsaroan, supayo tunduk marendahkan diri (kapado Allah).
فَلَوْلَآ اِذْ جَاۤءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوْا وَلٰكِنْ قَسَتْ قُلُوْبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطٰنُ مَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ٤٣
Falau lā iż jā'ahum ba'sunā taḍarra‘ū wa lākin qasat qulūbuhum wa zayyana lahumusy-syaiṭānu mā kānū ya‘malūn(a).
[43]
Tapi mangapo orang-orang tu idak tunduk marendahkan diri (kapado Allah) katiko siksoan Kami datang manimpo orang-orang tu? Bahkan hati orang-orang tu lah manjadi keras dan setan pun manjadikan taraso elok(indah) bagi orang-orang tu apo nang selalu orang-orang tu kerjokan.
فَلَمَّا نَسُوْا مَا ذُكِّرُوْا بِهٖ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ اَبْوَابَ كُلِّ شَيْءٍۗ حَتّٰٓى اِذَا فَرِحُوْا بِمَآ اُوْتُوْٓا اَخَذْنٰهُمْ بَغْتَةً فَاِذَا هُمْ مُّبْلِسُوْنَ٤٤
Falammā nasū mā żukkirū bihī fataḥnā ‘alaihim abwāba kulli syai'(in), ḥattā iżā fariḥū bimā ūtū akhażnāhum bagtatan fa iżā hum mublisūn(a).
[44]
Mako katiko orang-orang tu malupokan peringatan nang lah dibagihkan kapado orang-orang tu, Kami pun mambukakan pintu pintu sagalo sasuatu (kasenangan) untuk orang-orang tu, sahinggo katiko orang-orang tu bagembiro dengan apo nang lah dibagihkan kapado orang-orang tu, Kami sikso orang-orang tu sacaro tibo-tibo, mako katiko tu orang-orang tu tadiam putus aso.
فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِيْنَ ظَلَمُوْاۗ وَالْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِيْنَ٤٥
Fa quṭi‘a dābirul-qaumil-lażīna ẓalamū, wal-ḥamdu lillāhi rabbil-‘ālamīn(a).
[45]
Mako, orang-orang nang aniayo tu dimusnahkan sampe ka akar-akarnyo. Sagala puji bagi Allah, Tuhan samesto alam.
قُلْ اَرَاَيْتُمْ اِنْ اَخَذَ اللّٰهُ سَمْعَكُمْ وَاَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلٰى قُلُوْبِكُمْ مَّنْ اِلٰهٌ غَيْرُ اللّٰهِ يَأْتِيْكُمْ بِهٖۗ اُنْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْاٰيٰتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُوْنَ٤٦
Qul ara'aitum in akhażallāhu sam‘akum wa abṣārakum wa khatama ‘alā qulūbikum man ilāhun gairullāhi ya'tīkum bih(ī), unẓur kaifa nuṣarriful-āyāti ṡumma hum yaṣdifūn(a).
[46]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Terangkanlah kapadoku kalu Allah mancabut panganingan dan pangliatan serto manutup hatimu, siapokah tuhan salain Allah nang kuaso mangembalikannyo kapadomu?” Peratikanlah, bagaimano Kami manjelaskan baulang-ulang (kapado orang-orang tu) tando-tando kekuasoan (Kami), tapi orang-orang tu tetap bapaling.
قُلْ اَرَاَيْتَكُمْ اِنْ اَتٰىكُمْ عَذَابُ اللّٰهِ بَغْتَةً اَوْ جَهْرَةً هَلْ يُهْلَكُ اِلَّا الْقَوْمُ الظّٰلِمُوْنَ٤٧
Qul ara'aitakum in atākum ‘ażābullāhi bagtatan au jahratan hal yuhlaku illal-qaumuẓ-ẓālimūn(a).
[47]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Terangkanlah kapadoku kalu siksoan Allah sampe kapadomu sacaro tibo-tibo atau terang-terangan, mako adokah nang dibinasokan (Allah) salain orang-orang nang aniayo?”
وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِيْنَ اِلَّا مُبَشِّرِيْنَ وَمُنْذِرِيْنَۚ فَمَنْ اٰمَنَ وَاَصْلَحَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُوْنَ٤٨
Wa mā nursilul-mursalīna illā mubasysyirīna wa munżirīn(a), faman āmana wa aṣlaḥa falā khaufun ‘alaihim wa lā hum yaḥzanūn(a).
[48]
Idaklah Kami utus para rasul malainkan untuk mambagih kabar gembiro dan mambagih peringatan. Siapo baiman dan mangadokan perbaikan, mako idak ado raso takut pado orang-orang tu dan orang-orang tu idak basedih hati.
وَالَّذِيْنَ كَذَّبُوْا بِاٰيٰتِنَا يَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا كَانُوْا يَفْسُقُوْنَ٤٩
Wal-lażīna każżabū bi'āyātinā yamassuhumul-‘ażābu bimā kānū yafsuqūn(a).
[49]
Orang-orang nang mandustokan ayat ayat Kami, mako azab bakal manimpo orang-orang tu kareno orang-orang tu salalu babuat fasik (babuat doso).
قُلْ لَّآ اَقُوْلُ لَكُمْ عِنْدِيْ خَزَاۤىِٕنُ اللّٰهِ وَلَآ اَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلَآ اَقُوْلُ لَكُمْ اِنِّيْ مَلَكٌۚ اِنْ اَتَّبِعُ اِلَّا مَا يُوْحٰٓى اِلَيَّۗ قُلْ هَلْ يَسْتَوِى الْاَعْمٰى وَالْبَصِيْرُۗ اَفَلَا تَتَفَكَّرُوْنَ ࣖ٥٠
Qul lā aqūlu lakum ‘indī khazā'inullāhi wa lā a‘lamul-gaiba wa lā aqūlu lakum innī malak(un), in attabi‘u illā mā yūḥā ilayy(a), qul hal yastawil-a‘mā wal-baṣīr(u), afalā tatafakkarūn(a).
[50]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Aku idak mangatokan kapadomu bahwa perbendaharaan (rezki) Allah ado padoku, aku (dewek) idak mangetaui nang gaib, dan aku idak (pulo) mangatokan kapadomu bahwa aku malaikat. Aku idak mangikuti kacuali apo nang diwahyukan kapadoku.” Katokanlah, “Apokah samo orang nang buto dengan orang nang mangimak? Apokah kamu idak mamikirkan(-nyo)?”
وَاَنْذِرْ بِهِ الَّذِيْنَ يَخَافُوْنَ اَنْ يُّحْشَرُوْٓا اِلٰى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُمْ مِّنْ دُوْنِهٖ وَلِيٌّ وَّلَا شَفِيْعٌ لَّعَلَّهُمْ يَتَّقُوْنَ٥١
Wa anżir bihil-lażīna yakhāfūna ay yuḥsyarū ilā rabbihim laisa lahum min dūnihī waliyyuw wa lā syafī‘ul la‘allahum yattaqūn(a).
[51]
Paringatkanlah dengannyo (Al-Qur’an) orang-orang nang takut bakal dikumpulkan manghadap Tuhannyo (pado hari Kiamat). Idak ado bagi orang-orang tu palindung dan pambagih syafaat (pertolongan) salain Allah, supayo orang-orang tu batakwa.
وَلَا تَطْرُدِ الَّذِيْنَ يَدْعُوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَدٰوةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيْدُوْنَ وَجْهَهٗ ۗمَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِّنْ شَيْءٍ وَّمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِّنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُوْنَ مِنَ الظّٰلِمِيْنَ٥٢
Wa lā taṭrudil-lażīna yad‘ūna rabbahum bil-gadāti wal-‘asyiyyi yurīdūna wajhah(ū), mā ‘alaika min ḥisābihim min syai'iw wa mā min ḥisābika ‘alaihim min syai'in fa taṭrudahum fa takūna minaẓ-ẓālimīn(a).
[52]
Janganlah engkau (Nabi Muhammad) mangusir orang-orang nang manyeru Tuhannyo pado pagi dan petang hari, sedangkan orang-orang tu mangharapkan karidoan-Nyo. Engkau idak mamikul tanggung jawab sadikit pun tahadap perbuatan orang-orang tu dan orang-orang tu (pun) idak mamikul tanggung jawab sadikit pun tahadap perbuatanmu, sahinggo engkau (idak barhak) mangusir orang-orang tu. (Kalu dilakukan,) engkau tamasuk orang-orang nang aniayo. 245
245) Katiko Rasulullah saw. sedang duduk-duduk basamo baberapo orang mukmin nang dianggap rendah dan miskin oleh kaum Quraisy, datanglah baberapo pamuka Quraisy hendak babicaro dengan Rasulullah. Orang-orang tu enggan duduk basamo dengan orang mukmin tu dan mangusulkan supayo orang-orang mukmin tu diusir be supayo orang-orang tu dapat babicaro dengan Rasulullah. Ayat ko turun sabagai teguran tahadap sikap tasebut.
وَكَذٰلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِّيَقُوْلُوْٓا اَهٰٓؤُلَاۤءِ مَنَّ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ مِّنْۢ بَيْنِنَاۗ اَلَيْسَ اللّٰهُ بِاَعْلَمَ بِالشّٰكِرِيْنَ٥٣
Wa każālika fatannā ba‘ḍahum biba‘ḍil liyaqūlū ahā'ulā'i mannallāhu ‘alaihim mim baininā, alaisallāhu bi'a‘lama bisy-syākirīn(a).
[53]
Macam tulah Kami lah manguji sabagian orang-orang tu (nang kayo dan bakuaso) dengan sabagian nang lain (nang miskin dan manderito), sahinggo orang-orang tu (nang kayo dan kufur tu) bakato, “Orang-orang samacam kokah (nang status sosialnyo rendah) di antaro kito nang dibagih anugerah oleh Allah?” (Allah bafirman), “Idakkah Allah lebih mangetaui tentang orang-orang nang basyukur (kapado-Nyo)?”
وَاِذَا جَاۤءَكَ الَّذِيْنَ يُؤْمِنُوْنَ بِاٰيٰتِنَا فَقُلْ سَلٰمٌ عَلَيْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلٰى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَۙ اَنَّهٗ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوْۤءًاۢ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْۢ بَعْدِهٖ وَاَصْلَحَ فَاَنَّهٗ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ٥٤
Wa iżā jā'akal-lażīna yu'minūna bi'āyātinā fa qul salāmun ‘alaikum kataba rabbukum ‘alā nafsihir-raḥmah(ta), annahū man ‘amila minkum sū'am bijahālatin ṡumma tāba mim ba‘dihī wa aṣlaḥa fa annahū gafūrur raḥīm(un).
[54]
Apabilo orang-orang nang baiman kapado ayat-ayat Kami datang kapadomu, katokanlah, “Salāmun ‘alaikum (samoga kaselamatan tacurah kapadomu).” Tuhanmu lah manetapkan sifat kasih sayang pado diri-Nyo, (Yaitu) siapo nang babuat kejahatan di antaro kamu kareno kajahilan (kabodohan, kacerobohan, dorongan nafsu, amarah dan sabagainyo, kamudian dio batobat sasudah tu dan mamperbaiki diri, mako Dio Maha Pangampun lagi Maha Panyayang.
وَكَذٰلِكَ نُفَصِّلُ الْاٰيٰتِ وَلِتَسْتَبِيْنَ سَبِيْلُ الْمُجْرِمِيْنَ ࣖ٥٥
Wa każālika nufaṣṣilul-āyāti wa litastabīna sabīlal-mujrimīn(a).
[55]
Macam tulah Kami terangkan ayat-ayat Al-Qur’an sacaro taperinci (supayo taliat jelas jalan kabenaran) dan supayo taliat jelas (pulo) jalan para pandurhako.
قُلْ اِنِّيْ نُهِيْتُ اَنْ اَعْبُدَ الَّذِيْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ۗ قُلْ لَّآ اَتَّبِعُ اَهْوَاۤءَكُمْۙ قَدْ ضَلَلْتُ اِذًا وَّمَآ اَنَا۠ مِنَ الْمُهْتَدِيْنَ٥٦
Qul innī nuhītu an a‘budal-lażīna tad‘ūna min dūnillāh(i), qul lā attabi‘u ahwā'akum, qad ḍalaltu iżaw wa mā ana minal-muhtadīn(a).
[56]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Sasungguhnyo aku dilarang manyembah tuhan-tuhan nang kamu sembah salain Allah.” Katokanlah, “Aku idak bakal mangikuti kainginanmu. (Kalu babuat macam tu), sungguh tasesatlah aku, dan aku idak tamasuk orang nang mandapat patunjuk.”
قُلْ اِنِّيْ عَلٰى بَيِّنَةٍ مِّنْ رَّبِّيْ وَكَذَّبْتُمْ بِهٖۗ مَا عِنْدِيْ مَا تَسْتَعْجِلُوْنَ بِهٖۗ اِنِ الْحُكْمُ اِلَّا لِلّٰهِ ۗيَقُصُّ الْحَقَّ وَهُوَ خَيْرُ الْفٰصِلِيْنَ٥٧
Qul innī ‘alā bayyinatim mir rabbī wa każżabtum bih(ī), mā ‘indī mā tasta‘jilūna bih(ī), inil-ḥukmu illā lillāh(i), yaquṣṣul-ḥaqqa wa huwa khairul-fāṣilīn(a).
[57]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Aku (barado) di atas katerangan nang nyato (kabenarannyo, yaitu Al-Qur’an) dari Tuhanku sedang kamu mandustokannyo. Bukanlah kawenanganku (untuk manurunkan azab) nang kamu tuntut untuk disagerokan kadatangannyo. Manetapkan hukum tu hanyolah hak Allah. Dio manerangkan kabenaran dan Dio pambagih kaputusan nang tabaik.”
قُلْ لَّوْ اَنَّ عِنْدِيْ مَا تَسْتَعْجِلُوْنَ بِهٖ لَقُضِيَ الْاَمْرُ بَيْنِيْ وَبَيْنَكُمْ ۗوَاللّٰهُ اَعْلَمُ بِالظّٰلِمِيْنَ٥٨
Qul lau anna ‘indī mā tasta‘jilūna bihī laquḍiyal-amru bainī wa bainakum, wallāhu a‘lamu biẓ-ẓālimīn(a).
[58]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Saandainyo ado padoku (kawenangan untuk manurunkan) apo (azab) nang kamu minta supayo disagerokan kadatangannyo, tentu selesailah sagalo pekaro antaro aku dan kamu.”11 Allah lebih mangetaui tentang orang-orang nang aniayo.
۞ وَعِنْدَهٗ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَآ اِلَّا هُوَۗ وَيَعْلَمُ مَا فِى الْبَرِّ وَالْبَحْرِۗ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَّرَقَةٍ اِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِيْ ظُلُمٰتِ الْاَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَّلَا يَابِسٍ اِلَّا فِيْ كِتٰبٍ مُّبِيْنٍ٥٩
Wa ‘indahū mafātiḥul-gaibi lā ya‘lamuhā illā huw(a), wa ya‘lamu mā fil-barri wal-baḥr(i), wa mā tasquṭu miw waraqatin illā ya‘lamuhā wa lā ḥabbatin fī ẓulumātil-arḍi wa lā raṭbiw wa lā yābisin illā fī kitābim mubīn(in).
[59]
Kunci-kunci sagalo nang gaib ado pado- Nyo; idak ado nang mangetaui salain Dio. Dio mangetaui apo nang ado di darat dan di laut. Idak ado sahelai daun pun nang gugur nang idak diketaui- Nyo. Idak ado sabutir biji pun dalam kagelapan bumi dan idak pulak sasuatu nang basah atau nang kering, malainkan tatulis dalam Kitab nang nyato (Lauh Mahfuz).
وَهُوَ الَّذِيْ يَتَوَفّٰىكُمْ بِالَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُمْ بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيْهِ لِيُقْضٰٓى اَجَلٌ مُّسَمًّىۚ ثُمَّ اِلَيْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ يُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ࣖ٦٠
Wa huwal-lażī yatawaffākum bil-laili wa ya‘lamu mā jaraḥtum bin-nahāri ṡumma yab‘aṡukum fīhi liyuqḍā ajalum musammā(n), ṡumma ilaihi marji‘ukum ṡumma yunabbi'ukum bimā kuntum ta‘malūn(a).
[60]
Diolah nang manidurkan kamu pado malam hari dan Dio mangetaui apo nang kamu kerjokan pado siang hari. Kamudian Dio mambangunkan kamu pado siang hari untuk disempurnokan umurmu nang lah ditetapkan. Kamudian kapado-Nyo genah kamu balik, lalu Dio mamberitahukan kapadomu apo nang lah kamu kerjokan.
وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهٖ وَيُرْسِلُ عَلَيْكُمْ حَفَظَةً ۗحَتّٰٓى اِذَا جَاۤءَ اَحَدَكُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنَا وَهُمْ لَا يُفَرِّطُوْنَ٦١
Wa huwal-qāhiru fauqa ‘ibādihī wa yursilu ‘alaikum ḥafaẓah(tan), ḥattā iżā jā'a aḥadakumul-mautu tawaffathu rusulunā wa hum lā yufarriṭūn(a).
[61]
Diolah Panguaso mutlak di atas sagalo hambo-Nyo, dan Dio mangutus kapadomu malaikat-malaikat penjago, sahinggo apobilo kamatian datang kapado salah saorang di antara kamu, malaikat-malaikat Kami mancabut nyawonyo, dan mareko idak malalaikan tugasnyo
ثُمَّ رُدُّوْٓا اِلَى اللّٰهِ مَوْلٰىهُمُ الْحَقِّۗ اَلَا لَهُ الْحُكْمُ وَهُوَ اَسْرَعُ الْحٰسِبِيْنَ٦٢
Ṡumma ruddū ilallāhi maulāhumul-ḥaqq(i), alā lahul-ḥukmu wa huwa asra‘ul-ḥāsibīn(a).
[62]
Kamudian orang-orang tu (hambo-hambo Allah) dibalikkan kapado Allah, Panguaso orang-orang tu nang sabenarnyo. Ketauilah bahwa sagalo hukum (pado hari tu) hanyo milik-Nyo. Diolah pambuat peritungan nang paling cepat.
قُلْ مَنْ يُّنَجِّيْكُمْ مِّنْ ظُلُمٰتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُوْنَهٗ تَضَرُّعًا وَّخُفْيَةً ۚ لَىِٕنْ اَنْجٰىنَا مِنْ هٰذِهٖ لَنَكُوْنَنَّ مِنَ الشّٰكِرِيْنَ٦٣
Qul may yunajjīkum min ẓulumātil-barri wal-baḥri tad‘ūnahū taḍarru‘aw wa khufyah(tan), la'in anjānā min hāżihī lanakūnanna minasy- syākirīn(a).
[63]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Siapokah nang dapat manyelamatkanmu dari babagai kagelapan (bencano) di darat dan di laut, katiko kamu badoa kapado-Nyo dengan rendah hati dan dengan suaro nang lembut (dengan bakato), ‘Sungguh, kalu Dio manyelamatkan kami dari (bencano) ko, tentulah kami manjadi orang-orang nang basyukur.”
قُلِ اللّٰهُ يُنَجِّيْكُمْ مِّنْهَا وَمِنْ كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ اَنْتُمْ تُشْرِكُوْنَ٦٤
Qulillāhu yunajjīkum minhā wa min kulli karbin ṡumma antum tusyrikūn(a).
[64]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Allah nang manyelamatkanmu darinyo (bencano tu) dan dari sagalo macam kasusahan. Kamudian, kamu (balik) mampersekutukan-Nyo.”
قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلٰٓى اَنْ يَّبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّنْ فَوْقِكُمْ اَوْ مِنْ تَحْتِ اَرْجُلِكُمْ اَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَّيُذِيْقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍۗ اُنْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْاٰيٰتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُوْنَ٦٥
Qul huwal-qādiru ‘alā ay yab‘aṡa ‘alaikum ‘ażābam min fauqikum au min taḥti arjulikum au yalbisakum syiya‘aw wa yużīqa ba‘ḍakum ba'sa ba‘ḍ(in), unẓur kaifa nuṣarriful-āyāti la‘allahum yafqahūn(a).
[65]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Diolah Nang Mahakuaso mangirimkan azab kapadomu, dari atas atau dari bawah kakimu 246 atau Dio mamecah belah kamu manjadi golongan-golongan (nang saling batentangan) dan marasokan kapado sabagian kamu kaganasan sabagian nang lain.” Perhatikanlah, bagaimano Kami manjelaskan baulang-ulang tando-tando (kakuasoan Kami) supayo orang-orang tu mamahami(-nyo). 247
246) Azab nang datang dari atas adolah hujan batu, sambaran petir, dan lain-lain. Adopun nang datang dari bawah adolah saperti gempa bumi dan banjir.
247) Allah Swt manjelaskan tando-tando kakuasoan-Nyo dalam babagai rupo dengan cara nang babeda-beda. Sabagian ulama manafsirkannyo dengan ayat-ayat nang barupo peringatan, kisah, hukum dan lain-lain.
وَكَذَّبَ بِهٖ قَوْمُكَ وَهُوَ الْحَقُّۗ قُلْ لَّسْتُ عَلَيْكُمْ بِوَكِيْلٍ ۗ٦٦
Wa każżaba bihī qaumuka wa huwal-ḥaqq(u), qul lastu ‘alaikum biwakīl(in).
[66]
Kaummu mandustokannyo (azab) 248 padohal (azab) tu benar adonyo. Katokanlah (Nabi Muhammad), “Aku ko bukanlah penanggung jawab kamu.”
248) Sabagian mufasir mangatokan bahwa nang didustokan tu adolah Al-Qur’an
لِكُلِّ نَبَاٍ مُّسْتَقَرٌّ وَّسَوْفَ تَعْلَمُوْنَ٦٧
Likulli naba'im mustaqarruw wa saufa ta‘lamūn(a).
[67]
Satiap berito (nang dibawak oleh rasul) ado (waktu) tajadinyo dan kagi kamu bakal mangetaui.
وَاِذَا رَاَيْتَ الَّذِيْنَ يَخُوْضُوْنَ فِيْٓ اٰيٰتِنَا فَاَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتّٰى يَخُوْضُوْا فِيْ حَدِيْثٍ غَيْرِهٖۗ وَاِمَّا يُنْسِيَنَّكَ الشَّيْطٰنُ فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرٰى مَعَ الْقَوْمِ الظّٰلِمِيْنَ٦٨
Wa iżā ra'aital-lażīna yakhūḍūna fī āyātinā fa a‘riḍ ‘anhum ḥattā yakhūḍū fī ḥadīṡin gairih(ī), wa immā yunsiyannakasy-syaiṭānu falā taq‘ud ba‘daż-żikrā ma‘al-qaumiẓ-ẓālimīn(a).
[68]
Apobilo engkau (Nabi Muhammad) mangimak orang-orang mamperolok-olokkan ayat-ayat Kami, mako tinggalkanlah orang-orang tu hinggo orang-orang tu baralih ka pambicaroan lain. Kalu setan benar-benar manjadikan engkau lupo (bakal larangan ko), sasudah ingat balik janganlah engkau duduk basamo orang-orang nang aniayo.
وَمَا عَلَى الَّذِيْنَ يَتَّقُوْنَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِّنْ شَيْءٍ وَّلٰكِنْ ذِكْرٰى لَعَلَّهُمْ يَتَّقُوْنَ٦٩
Wa mā ‘alal-lażīna yattaqūna min ḥisābihim min syai'iw wa lākin żikrā la‘allahum yattaqūn(a).
[69]
Orang-orang nang batakwa idak ado tanggung jawab sadikit pun atas (doso-doso) orang-orang tu, tapi (bakewajiban mambagih) peringatan supayo orang-orang tu (jugo) batakwa.
وَذَرِ الَّذِيْنَ اتَّخَذُوْا دِيْنَهُمْ لَعِبًا وَّلَهْوًا وَّغَرَّتْهُمُ الْحَيٰوةُ الدُّنْيَا وَذَكِّرْ بِهٖٓ اَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌۢ بِمَا كَسَبَتْۖ لَيْسَ لَهَا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلِيٌّ وَّلَا شَفِيْعٌ ۚوَاِنْ تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لَّا يُؤْخَذْ مِنْهَاۗ اُولٰۤىِٕكَ الَّذِيْنَ اُبْسِلُوْا بِمَا كَسَبُوْا لَهُمْ شَرَابٌ مِّنْ حَمِيْمٍ وَّعَذَابٌ اَلِيْمٌ ۢبِمَا كَانُوْا يَكْفُرُوْنَ ࣖ٧٠
Wa żaril-lażīnattakhażū dīnahum la‘ibaw wa lahwaw wa garrathumul-ḥayātud-dun-yā wa żakkir bihī an tubsala nafsum bimā kasabat, laisa lahā min dūnillāhi waliyyuw wa lā syafī‘(un), wa in ta‘dil kulla ‘adlil lā yu'khaż minhā, ulā'ikal-lażīna ubsilū bimā kasabū lahum syarābum min ḥamīmiw wa ‘ażābun alīmum bimā kānū yakfurūn(a).
[70]
Tinggalkanlah orang-orang nang manjadikan ugamonyo sabagai permainan dan kalengahan, dan orang-orang tu lah tatipu oleh kahidupan dunio. Peringatkanlah (orang-orang tu) dengan Al-Qur’an supayo saseorang idak tajerumus (ka dalam nerako), kareno perbuatannyo dewek. Idak ado baginyo palindung dan pambagih syafaat (pertolongan) salain Allah. Kalu dio hendak manebus dengan sagalo macam tebusan apo pun, niscayo idak bakal diterimo. Orang-orang tulah, orang-orang nang dijerumuskan (ka dalam nerako), kareno perbuatan orang-orang tu dewek. Orang-orang tu mandapat minuman dari aek nang mandidih dan azab nang pedih kareno orang-orang tu salalu kufur.
قُلْ اَنَدْعُوْا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَا لَا يَنْفَعُنَا وَلَا يَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلٰٓى اَعْقَابِنَا بَعْدَ اِذْ هَدٰىنَا اللّٰهُ كَالَّذِى اسْتَهْوَتْهُ الشَّيٰطِيْنُ فِى الْاَرْضِ حَيْرَانَ لَهٗٓ اَصْحٰبٌ يَّدْعُوْنَهٗٓ اِلَى الْهُدَى ائْتِنَا ۗ قُلْ اِنَّ هُدَى اللّٰهِ هُوَ الْهُدٰىۗ وَاُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعٰلَمِيْنَۙ٧١
Qul anad‘ū min dūnillāhi mā lā yanfa‘unā wa lā yaḍurrunā wa nuraddu ‘alā a‘qābinā ba‘da iż hadānallāhu kal-lażīstahwathusy-syayāṭīnu fil-arḍi ḥairāna lahū aṣḥābuy yad‘ūnahū ilal-huda'tinā, qul inna hudallāhi huwal-hudā, wa umirnā linuslima lirabbil-‘ālamīn(a).
[71]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Apokah kito bakal mamohon kapado sasuatu salain Allah, nang idak dapat mambagih manfaat dan idak (pulo) mandatangkan mudorat kapado kito, dan (apokah) kito bakal dibalikkan ka belakang (kufur dan sesat), satelah Allah mambagih patunjuk kapado kito, saperti orang nang lah disesatkan oleh setan di bumi, dalam kaadoan kabingungan.” Dio mampunyoi kawan-kawan nang salalu mangajaknyo ka jalan nang lurus (dengan mangatokan), “Ikutilah kami.” Katokanlah, “Sasungguhnyo patunjuk Allah tulah patunjuk (nang sabenarnyo). Kito diperintahkan supayo baserah diri kapado Tuhan samesto alam,
وَاَنْ اَقِيْمُوا الصَّلٰوةَ وَاتَّقُوْهُۗ وَهُوَ الَّذِيْٓ اِلَيْهِ تُحْشَرُوْنَ٧٢
Wa aqīmuṣ-ṣalāta wattaqūh(u), wa huwal-lażī ilaihi tuḥsyarūn(a).
[72]
Dan supayo malaksanakan sembahyang sarto batakwa kapado-Nyo.” Diolah Tuhan nang hanyo kapado-Nyo kamu sagalonyo bakal dihimpun.
وَهُوَ الَّذِيْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ بِالْحَقِّۗ وَيَوْمَ يَقُوْلُ كُنْ فَيَكُوْنُۚ قَوْلُهُ الْحَقُّۗ وَلَهُ الْمُلْكُ يَوْمَ يُنْفَخُ فِى الصُّوْرِۗ عٰلِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ وَهُوَ الْحَكِيْمُ الْخَبِيْرُ٧٣
Wa huwal-lażī khalaqas-samāwāti wal-arḍa bil-ḥaqq(i), wa yauma yaqūlu kun fa yakūn(u), qauluhul-ḥaqq(u), wa lahul-mulku yauma yunfakhu fiṣ-ṣūr(i), ‘ālimul-gaibi wasy-syahādati wa huwal-ḥakīmul-khabīr(u).
[73]
Diolah nang manciptokan langit dan bumi dengan hak (benar). (Sungguh benar katetapan-Nyo) pado hari (katiko) Dio bakato, “Jadilah!” Mako jadilah sasuatu tu. Firman-Nyo adolah benar, dan milik-Nyolah sagalo kakuasoan pado waktu sangkakalo ditiup. Dio mangetaui nang gaib dan nang nyato. Diolah Nang Maha Bijaksano lagi Maha Teliti.
۞ وَاِذْ قَالَ اِبْرٰهِيْمُ لِاَبِيْهِ اٰزَرَ اَتَتَّخِذُ اَصْنَامًا اٰلِهَةً ۚاِنِّيْٓ اَرٰىكَ وَقَوْمَكَ فِيْ ضَلٰلٍ مُّبِيْنٍ٧٤
Wa iż qāla ibrāhīmu li'abīhi āzara atattakhiżu aṣnāman ālihah(tan), innī arāka wa qaumaka fī ḍalālim mubīn(in).
[74]
(Ingatlah) katiko Ibrahim bakato kapado ayahnyo, 249 Azar, “Apokah (pantas) engkau manjadikan berhalo-berhalo tu sabagai tuhan? Sasungguhnyo aku mangimak engkau dan kaummu dalam kasesatan nang nyato.”
249) Di antaro mufasir ado nang bapendapat bahwa nang dimaksud dengan ‘abīhi (ayahnyo)’ adolah ‘pamannyo’.
وَكَذٰلِكَ نُرِيْٓ اِبْرٰهِيْمَ مَلَكُوْتَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَلِيَكُوْنَ مِنَ الْمُوْقِنِيْنَ٧٥
Wa każālika nurī ibrāhīma malakūtas-samāwāti wal-arḍi wa liyakūna minal-mūqinīn(a).
[75]
Macam tulah Kami mamperliatkan kapado Ibrahim kakuasoan (Kami nang tadapat) di langit dan bumi dan supayo dio tamasuk orang-orang nang yakin.
فَلَمَّا جَنَّ عَلَيْهِ الَّيْلُ رَاٰ كَوْكَبًا ۗقَالَ هٰذَا رَبِّيْۚ فَلَمَّآ اَفَلَ قَالَ لَآ اُحِبُّ الْاٰفِلِيْنَ٧٦
Falammā janna ‘alaihil-lailu ra'ā kaukabā(n), qāla hāżā rabbī, falammā afala qāla lā uḥibbul-āfilīn(a).
[76]
Katiko malam lah manjadi gelap, dio (Ibrahim) mangimak sabuah bintang (lalu) dio bakato, “Ikolah Tuhanku.” Mako, katiko bintang tu tabenam dio bakato, “Aku idak suko kapado nang tabenam.” 250
250) Peristiwo ko tajadi dalam rangko mananamkan akidah tauhid kapado kaumnyo, bukan dalam rangko mancari tuhan.
فَلَمَّا رَاَ الْقَمَرَ بَازِغًا قَالَ هٰذَا رَبِّيْ ۚفَلَمَّآ اَفَلَ قَالَ لَىِٕنْ لَّمْ يَهْدِنِيْ رَبِّيْ لَاَكُوْنَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّاۤلِّيْنَ٧٧
Falammā ra'al-qamara bāzigan qāla hāżā rabbī, falammā afala qāla la'illam yahdinī rabbī la'akūnanna minal-qaumiḍ-ḍāllīn(a).
[77]
Kemudian, katiko dio mangimak bulan terbit dio bakato (kapado kaumnyo), “Ikolah Tuhanku.” Tapi , katiko bulan tu tabenam dio bakato, “Sungguh, kalu Tuhanku idak mambagih patunjuk kapadoku, pastilah aku tamasuk kaum nang sesat.”
فَلَمَّا رَاَ الشَّمْسَ بَازِغَةً قَالَ هٰذَا رَبِّيْ هٰذَآ اَكْبَرُۚ فَلَمَّآ اَفَلَتْ قَالَ يٰقَوْمِ اِنِّيْ بَرِيْۤءٌ مِّمَّا تُشْرِكُوْنَ٧٨
Falammā ra'asy-syamsa bāzigatan qāla hāżā rabbī hāżā akbar(u), falammā afalat qāla yā qaumi innī barī'um mimmā tusyrikūn(a).
[78]
Kamudian, katiko dio mangimak matohari terbit dio bakato (lagi kapado kaumnyo), “Kolah Tuhanku. Ko lebih besak.” Tapi, katiko matohari tabenam dio bakato, “Oi kaumku, sasungguhnyo aku balepas diri dari nang kamu pesekutukan.”
اِنِّيْ وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِيْ فَطَرَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ حَنِيْفًا وَّمَآ اَنَا۠ مِنَ الْمُشْرِكِيْنَۚ٧٩
Innī wajjahtu wajhiya lil-lażī faṭaras-samāwāti wal-arḍa ḥanīfaw wa mā ana minal-musyrikīn(a).
[79]
Sasungguhnyo aku manghadapkan wajahku (hanyo) kapado Nang manciptokan langit dan bumi dengan (mangikuti) ugamo nang lurus dan aku bukanlah tamasuk orang-orang musyrik.
وَحَاۤجَّهٗ قَوْمُهٗ ۗقَالَ اَتُحَاۤجُّوْۤنِّيْ فِى اللّٰهِ وَقَدْ هَدٰىنِۗ وَلَآ اَخَافُ مَا تُشْرِكُوْنَ بِهٖٓ اِلَّآ اَنْ يَّشَاۤءَ رَبِّيْ شَيْـًٔا ۗوَسِعَ رَبِّيْ كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا ۗ اَفَلَا تَتَذَكَّرُوْنَ٨٠
Wa ḥājjahū qaumuh(ū), qāla atuḥājjūnnī fillāhi wa qad hadān(i), wa lā akhāfu mā tusyrikūna bihī illā ay yasyā'a rabbī syai'ā(n), wasi‘a rabbī kulla syai'in ‘ilmā(n), afalā tatażakkarūn(a).
[80]
Kaumnyo mambantah. Dio (Ibrahim) bakato, “Apokah kamu hendak mambantahku tentang Allah, padohal Dio benar-benar lah mambagih patunjuk kapadoku? Aku idak takut kapado nang kamu persekutukan dengan-Nyo, kacuali Tuhanku manghendaki sasuatu. Ilmu Tuhanku maliputi sagalo sasuatu. Idakkah kamu dapat mangambil pelajaran?”
وَكَيْفَ اَخَافُ مَآ اَشْرَكْتُمْ وَلَا تَخَافُوْنَ اَنَّكُمْ اَشْرَكْتُمْ بِاللّٰهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهٖ عَلَيْكُمْ سُلْطٰنًا ۗفَاَيُّ الْفَرِيْقَيْنِ اَحَقُّ بِالْاَمْنِۚ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُوْنَۘ٨١
Wa kaifa akhāfu mā asyraktum wa lā takhāfūna annakum asyraktum billāhi mā lam yunazzil bihī ‘alaikum sulṭānā(n), fa ayyul-farīqaini aḥaqqu bil-amn(i), in kuntum ta‘lamūn(a).
[81]
Bagaimano mungkin aku takut kapado nang kamu sakutukan (dengan Allah), padohal kamu idak takut manyekutukan sasuatu dengan Allah nang Dio (dewek) idak pernah manurunkan kapadomu alasan apo pun. Mako, golongan nang manokah dari kaduonyo nang lebih barhak mandapat kaamanan (dari malapetako) kalu kamu mangetaui?” 251
251) Satelah Allah Swt mamperliatkan tando-tando kaaagungan-Nyo kapado Nabi Ibrahim a.s. dan dengan tu teguhlah imannyo kapado Allah Swt. (ayat 75), Nabi Ibrahim a.s. mamimpin kaumnyo kapado tauhid dengan mangikuti alam pikiran orang-orang tu.
اَلَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَلَمْ يَلْبِسُوْٓا اِيْمَانَهُمْ بِظُلْمٍ اُولٰۤىِٕكَ لَهُمُ الْاَمْنُ وَهُمْ مُّهْتَدُوْنَ ࣖ٨٢
Al-lażīna āmanū wa lam yalbisū īmānahum biẓulmin ulā'ika lahumul-amnu wa hum muhtadūn(a).
[82]
Orang-orang nang baiman dan idak mancampuradukkan iman orang-orang tu dengan kazaliman (syirik), orang-orang tulah, orang-orang nang mandapat raso aman dan mandapat patunjuk.
وَتِلْكَ حُجَّتُنَآ اٰتَيْنٰهَآ اِبْرٰهِيْمَ عَلٰى قَوْمِهٖۗ نَرْفَعُ دَرَجٰتٍ مَّنْ نَّشَاۤءُۗ اِنَّ رَبَّكَ حَكِيْمٌ عَلِيْمٌ٨٣
Wa tilka ḥujjatunā ātaināhā ibrāhīma ‘alā qaumih(ī), narfa‘u darajātim man nasyā'(u), inna rabbaka ḥakīmun ‘alīm(un).
[83]
Tu lah katerangan nang Kami anugerahkan kapado Ibrahim untuk manghadapi kaumnyo. Kami tinggikan orang nang Kami kahendaki baberapo derajat. Sasungguhnyo Tuhanmu Maha Bijaksano lagi Maha Mangetaui.
وَوَهَبْنَا لَهٗٓ اِسْحٰقَ وَيَعْقُوْبَۗ كُلًّا هَدَيْنَا وَنُوْحًا هَدَيْنَا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهٖ دَاوٗدَ وَسُلَيْمٰنَ وَاَيُّوْبَ وَيُوْسُفَ وَمُوْسٰى وَهٰرُوْنَ ۗوَكَذٰلِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِيْنَۙ٨٤
Wa wahabnā lahū isḥāqa wa ya‘qūb(a), kullan hadainā wa nūḥan hadainā min qablu wa min żurriyyatihī dāwūda wa sulaimāna wa ayyūba wa yūsufa wa mūsā wa hārūna wa każālika najzil-muḥsinīn(a).
[84]
Kami lah manganugerahkan kapado (Ibrahim) Ishaq dan Ya‘qub. Tiap-tiap orang-orang tu lah Kami bagih patunjuk. Sabelumnyo Kami lah manganugerahkan patunjuk kapado Nuh. (Kami jugo manganugerahkan patunjuk) kapado sabagian dari katurunannyo, yaitu Daud, Sulaiman, Ayub, Yusuf, Musa, dan Harun. Macam tulah Kami mambagih balasan kapado orang-orang nang babuat kabaikan.
وَزَكَرِيَّا وَيَحْيٰى وَعِيْسٰى وَاِلْيَاسَۗ كُلٌّ مِّنَ الصّٰلِحِيْنَۙ٨٥
Wa zakariyyā wa yaḥyā wa ‘īsā wa ilyās(a), kullum minaṣ-ṣāliḥīn(a).
[85]
(Demikian jugo kapado) Zakaria, Yahya, Isa, dan Ilyas. Sagalonyo tamasuk orang-orang nang soleh.
وَاِسْمٰعِيْلَ وَالْيَسَعَ وَيُوْنُسَ وَلُوْطًاۗ وَكُلًّا فَضَّلْنَا عَلَى الْعٰلَمِيْنَۙ٨٦
Wa ismā‘īla wal-yasa‘a wa yūnusa wa lūṭā(n), wa kullan faḍḍalnā ‘alal-‘ālamīn(a).
[86]
(Bagitu jugo kapado) Ismail, Ilyasa’, Yunus, dan Lut. Tiap-tiap orang-orang tu Kami lebihkan daripado (umat) seluruh alam (pado masonyo).
وَمِنْ اٰبَاۤىِٕهِمْ وَذُرِّيّٰتِهِمْ وَاِخْوَانِهِمْ ۚوَاجْتَبَيْنٰهُمْ وَهَدَيْنٰهُمْ اِلٰى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيْمٍ٨٧
Wa min ābā'ihim wa żurriyyātihim wa ikhwānihim, wajtabaināhum wa hadaināhum ilā ṣirāṭim mustaqīm(in).
[87]
(Kami lebihkan pulak) sabagian dari nenek moyang orang-orang tu, katurunan dan saudaro-saudaronyo. Kami lah mamilih orang-orang tu (manjadi nabi dan rasul) dan Kami mambagih patunjuk kapado orang-orang tu jalan nang lurus.
ذٰلِكَ هُدَى اللّٰهِ يَهْدِيْ بِهٖ مَنْ يَّشَاۤءُ مِنْ عِبَادِهٖ ۗوَلَوْ اَشْرَكُوْا لَحَبِطَ عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ٨٨
Żālika hudallāhi yahdī bihī may yasyā'u min ‘ibādih(ī), wa lau asyrakū laḥabiṭa ‘anhum mā kānū ya‘malūn(a).
[88]
Macam tu patunjuk Allah. Dengannyo Dio mambagih patunjuk kapado siapo be di antaro hambo-hambo-Nyo nang Dio kahendaki. Saandainyo orang-orang tu mampersekutukan Allah, pasti sio-siolah amal nang lah orang-orang tu kerjokan.
اُولٰۤىِٕكَ الَّذِيْنَ اٰتَيْنٰهُمُ الْكِتٰبَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ ۚفَاِنْ يَّكْفُرْ بِهَا هٰٓؤُلَاۤءِ فَقَدْ وَكَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَّيْسُوْا بِهَا بِكٰفِرِيْنَ٨٩
Ulā'ikal-lażīna ātaināhumul-kitāba wal-ḥukma wan-nubuwwah(ta), fa iy yakfur bihā hā'ulā'i faqad wakkalnā bihā qaumal laisū bihā bikāfirīn(a).
[89]
Orang-orang tulah orang-orang nang lah Kami anugerahi kitab, hikmah, dan kenabian. Kalu orang-orang (Quraisy) tu mangingkarinyo, Kami bakal manye-rahkannyo kapado kaum nang idak mangingkarinyo.
اُولٰۤىِٕكَ الَّذِيْنَ هَدَى اللّٰهُ فَبِهُدٰىهُمُ اقْتَدِهْۗ قُلْ لَّآ اَسْـَٔلُكُمْ عَلَيْهِ اَجْرًاۗ اِنْ هُوَ اِلَّا ذِكْرٰى لِلْعٰلَمِيْنَ ࣖ٩٠
Ulā'ikal-lażīna hadallāhu fa bihudāūhumuqtadih, qul lā as'alukum ‘alaihi ajrā(n), in huwa illā żikrā lil-‘ālamīn(a).
[90]
Orang-orang tulah (para nabi) nang lah dibagih patunjuk oleh Allah. Mako, ikutilah patunjuk orang-orang tu. Katokanlah (Nabi Muhammad), “Aku idak maminta imbalan kapadomu dalam manyampaikan (Al-Qur’an).” (Al-Qur’an) tu hanyolah peringatan untuk (umat) saluruh alam.
وَمَا قَدَرُوا اللّٰهَ حَقَّ قَدْرِهٖٓ اِذْ قَالُوْا مَآ اَنْزَلَ اللّٰهُ عَلٰى بَشَرٍ مِّنْ شَيْءٍۗ قُلْ مَنْ اَنْزَلَ الْكِتٰبَ الَّذِيْ جَاۤءَ بِهٖ مُوْسٰى نُوْرًا وَّهُدًى لِّلنَّاسِ تَجْعَلُوْنَهٗ قَرَاطِيْسَ تُبْدُوْنَهَا وَتُخْفُوْنَ كَثِيْرًاۚ وَعُلِّمْتُمْ مَّا لَمْ تَعْلَمُوْٓا اَنْتُمْ وَلَآ اٰبَاۤؤُكُمْ ۗقُلِ اللّٰهُ ۙثُمَّ ذَرْهُمْ فِيْ خَوْضِهِمْ يَلْعَبُوْنَ٩١
Wa mā qadarullāha ḥaqqa qadrihī iż qālū mā anzalallāhu ‘alā basyarim min syai'(in), qul man anzalal-kitābal-lażī jā'a bihī mūsā nūraw wa hudal lin-nāsi taj‘alūnahū qarāṭīsa tubdūnahā wa tukhfūna kaṡīrā(n), wa ‘ullimtum mā lam ta‘lamū antum wa lā ābā'ukum, qulillāh(u), ṡumma żarhum fī khauḍihim yal‘abūn(a).
[91]
Orang-orang tu (Bani Israil) idak mangagungkan Allah samacam mano mastinyo katiko orang-orang tu bakato, “Allah idak manurunkan sasuatu pun kapado manusio.” Katokanlah (Nabi Muhammad), “Siapokah nang manurunkan kitab suci (Taurat) nang dibawak Musa sabagai cahayo dan patunjuk bagi manusio? Kamu (Bani Israil) manjadikannyo lembaran-lembaran lepas. Kamu mamperliatkan (sabagiannyo) dan banyak nang kamu sembunyikan, padohal lah diajarkan kapadomu apo nang idak diketaui baik olehmu maupun oleh nenek moyangmu.” Katokanlah, “Allah.” Kamudian, biarkanlah orang-orang tu bamain-main dalam kasesatannyo. 252
252) Kalimat ko diucapkan sabagai sindiran kapado orang-orang nang saakan-akan orang-orang tu dipandang sabagai kanak-kanak nang belum barakal.
وَهٰذَا كِتٰبٌ اَنْزَلْنٰهُ مُبٰرَكٌ مُّصَدِّقُ الَّذِيْ بَيْنَ يَدَيْهِ وَلِتُنْذِرَ اُمَّ الْقُرٰى وَمَنْ حَوْلَهَاۗ وَالَّذِيْنَ يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ يُؤْمِنُوْنَ بِهٖ وَهُمْ عَلٰى صَلَاتِهِمْ يُحٰفِظُوْنَ٩٢
Wa hāżā kitābun anzalnāhu mubārakum muṣaddiqul-lażī baina yadaihi wa litunżira ummal-qurā wa man ḥaulahā, wal-lażīna yu'minūna bil-ākhirati yu'minūna bihī wa hum ‘alā ṣalātihim yuḥāfiẓūn(a).
[92]
Ko (Al-Qur’an) adolah kitab suci nang lah Kami turunkan lagi diberkahi nang mambenarkan kitab-kitab nang (diturunkan) sabelumnyo dan supayo engkau mambagih peringatan kapado (penduduk) Ummul Qura (Makkah) dan orang-orang nang ado di sekitarnyo. Orang-orang nang baiman kapado (kahidupan) akherat (tentu) baiman kapadonyo (Al-Qur’an) dan orang-orang tu selalu mameliharo sembahyangnyo.
وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰى عَلَى اللّٰهِ كَذِبًا اَوْ قَالَ اُوْحِيَ اِلَيَّ وَلَمْ يُوْحَ اِلَيْهِ شَيْءٌ وَّمَنْ قَالَ سَاُنْزِلُ مِثْلَ مَآ اَنْزَلَ اللّٰهُ ۗوَلَوْ تَرٰٓى اِذِ الظّٰلِمُوْنَ فِيْ غَمَرٰتِ الْمَوْتِ وَالْمَلٰۤىِٕكَةُ بَاسِطُوْٓا اَيْدِيْهِمْۚ اَخْرِجُوْٓا اَنْفُسَكُمْۗ اَلْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُوْنِ بِمَا كُنْتُمْ تَقُوْلُوْنَ عَلَى اللّٰهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَكُنْتُمْ عَنْ اٰيٰتِهٖ تَسْتَكْبِرُوْنَ٩٣
Wa man aẓlamu mimmaniftarā ‘alallāhi każiban au qāla ūḥiya ilayya wa lam yūḥa ilaihi syai'uw wa man qāla sa'unzilu miṡla mā anzalallāh(u), wa lau tarā iżiẓ-ẓālimūna fī gamarātil-mauti wal-malā'ikatu bāsiṭū aidīhim, akhirjū anfusakum, al-yauma tujzauna ‘ażābal-hūni bimā kuntum taqūlūna ‘alallāhi gairal-ḥaqqi wa kuntum ‘an āyātihī tastakbirūn(a).
[93]
Siapokah nang lebih aniayo daripado orang-orang nang mangado-adokan dusto tahadap Allah atau nang bakato, “Telah diwahyukan kapadoku,” padohal idak diwahyukan sasuatu pun kapadonyo dan orang nang bakato, “Aku bakal mandatangkan saperti nang diturunkan Allah.” Saandainyo be engkau mangimak pado waktu orang-orang aniayo tu (barado) dalam kasakitan sakratulmaut, sedang para malaikat mamukul dengan tangannyo, (sambari bakato), “Keluarkanlah nyawomu!” Pado hari ko kamu bakal dibalas dengan azab nang sangat manghinokan kareno kamu mangatokan tahadap Allah (perkatoan) nang idak benar dan (kareno) kamu manyombongkan diri tahadap ayat-ayat-Nyo.
وَلَقَدْ جِئْتُمُوْنَا فُرَادٰى كَمَا خَلَقْنٰكُمْ اَوَّلَ مَرَّةٍ وَّتَرَكْتُمْ مَّا خَوَّلْنٰكُمْ وَرَاۤءَ ظُهُوْرِكُمْۚ وَمَا نَرٰى مَعَكُمْ شُفَعَاۤءَكُمُ الَّذِيْنَ زَعَمْتُمْ اَنَّهُمْ فِيْكُمْ شُرَكٰۤؤُا ۗ لَقَدْ تَّقَطَّعَ بَيْنَكُمْ وَضَلَّ عَنْكُمْ مَّا كُنْتُمْ تَزْعُمُوْنَ ࣖ٩٤
Wa laqad ji'tumūnā furādā kamā khalaqnākum awwala marratiw wa taraktum mā khawwalnākum warā'a ẓuhūrikum, wa mā narā ma‘akum syufa‘ā'akumul-lażīna za‘amtum annahum fīkum syurakā'(u), laqat taqaṭṭa‘a bainakum wa ḍalla ‘ankum mā kuntum taz‘umūn(a).
[94]
(Kini) kamu benar-benar datang kapado Kami dewek-dewek samacam mano Kami ciptakan kamu pado mulonyo. Kamu sudah maninggalkan di belakangmu (di dunio) apo nang lah Kami karuniokan kapadomu. Kami idak mangimak basamomu para pambagih syafaat (pertolongan) nang kamu anggap bagi dirimu sabagai sekutu-sekutu(-Ku). Sungguh, lah taputus (sagalo pertalian) antaro kamu dan lah lenyap dari kamu apo nang dahulu kamu sangko (sabagai sekutu Allah).
۞ اِنَّ اللّٰهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوٰىۗ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَيِّتِ مِنَ الْحَيِّ ۗذٰلِكُمُ اللّٰهُ فَاَنّٰى تُؤْفَكُوْنَ٩٥
Innallāha fāliqul-ḥabbi wan-nawā, yukhrijul-ḥayya minal-mayyiti wa mukhrijul-mayyiti minal-ḥayy(i), żālikumullāhu fa annā tu'fakūn(a).
[95]
Sasungguhnyo Allah nang manumbuhkan butir (padi-padian) dan biji (buah-buahan). Dio mangeluarkan nang hidup dari nang mati dan mangeluarkan nang mati dari nang hidup. Tu lah (kekuasoan) Allah. Mako, bagaimano kamu dapat dipalingkan?
فَالِقُ الْاِصْبَاحِۚ وَجَعَلَ الَّيْلَ سَكَنًا وَّالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ۗذٰلِكَ تَقْدِيْرُ الْعَزِيْزِ الْعَلِيْمِ٩٦
Fāliqul-iṣbāḥ(i), wa ja‘alal-laila sakanaw wasy-syamsa wal-qamara ḥusbānā(n), żālika taqdīrul-‘azīzil-‘alīm(i).
[96]
(Dio) nang manyingsingkan pagi dan manjadikan malam untuk beristirahat, serto (manjadikan) matohari dan bulan untuk peritungan. Tu lah katetapan Allah Nang Mahaperkaso lagi Maha Mangetaui.
وَهُوَ الَّذِيْ جَعَلَ لَكُمُ النُّجُوْمَ لِتَهْتَدُوْا بِهَا فِيْ ظُلُمٰتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِۗ قَدْ فَصَّلْنَا الْاٰيٰتِ لِقَوْمٍ يَّعْلَمُوْنَ٩٧
Wa huwal-lażī ja‘ala lakumun-nujūma litahtadū bihā fī ẓulumātil-barri wal-baḥr(i), qad faṣṣalnal-āyāti liqaumiy ya‘lamūn(a).
[97]
Diolah nang manjadikan bagimu bintang-bintang supayo kamu manjadikannyo patunjuk dalam kagelapan (nang pekat) di darat dan di laut. Sungguh, Kami lah mamerinci tando-tando (kekuasoan Kami) kapado kaum nang mangetaui.
وَهُوَ الَّذِيْٓ اَنْشَاَكُمْ مِّنْ نَّفْسٍ وَّاحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَّمُسْتَوْدَعٌ ۗقَدْ فَصَّلْنَا الْاٰيٰتِ لِقَوْمٍ يَّفْقَهُوْنَ٩٨
Wa huwal-lażī ansya'akum min nafsiw wāḥidatin fa mustaqarruw wa mustauda‘(un), qad faṣṣalnal-āyāti liqaumiy yafqahūn(a).
[98]
Diolah nang manciptokanmu dari diri nang sikok (Adam), mako (bagimu) ado genah manetap dan genah manyimpan. 253 Sungguh, Kami lah mamerinci tando-tando (kakuasoan Kami) kapado kaum nang mamahami.
253) Di antaro mufasir ado nang bapendapat bahwa nang dimaksud ‘genah manetap’ adolah tulang sulbi bapak dan ‘genah manyimpan’ adolah rahim ibu. Ado pulak nang bapendapat bahwa ‘genah manetap’ adolah permukaan bumi pado waktu manusio masih hidup dan ‘genah manyimpan’ adolah perut bumi (kuburan) pado waktu manusio lah mati.
وَهُوَ الَّذِيْٓ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَاۤءِ مَاۤءًۚ فَاَخْرَجْنَا بِهٖ نَبَاتَ كُلِّ شَيْءٍ فَاَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُّخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُّتَرَاكِبًاۚ وَمِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِيَةٌ وَّجَنّٰتٍ مِّنْ اَعْنَابٍ وَّالزَّيْتُوْنَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَّغَيْرَ مُتَشَابِهٍۗ اُنْظُرُوْٓا اِلٰى ثَمَرِهٖٓ اِذَٓا اَثْمَرَ وَيَنْعِهٖ ۗاِنَّ فِيْ ذٰلِكُمْ لَاٰيٰتٍ لِّقَوْمٍ يُّؤْمِنُوْنَ٩٩
Wa huwal-lażī anzala minas-samā'i mā'ā(n), fa akhrajnā bihī nabāta kulli syai'in fa akhrajnā minhu khaḍiran nukhriju minhu ḥabbam mutarākibā(n), wa minan nakhli min ṭal‘ihā qinwānun dāniyatuw wa jannātim min a‘nābiw waz-zaitūna war-rummāna musytabihaw wa gaira mutasyābih(in), unẓurū ilā ṡamarihī iżā aṡmara wa yan‘ih(ī), inna fī żālikum la'āyātil liqaumiy yu'minūn(a).
[99]
Diolah nang manurunkan aek dari langit lalu dengannyo Kami manumbuhkan sagalo macam tumbuhan. Mako, darinyo Kami mangeluarkan tanaman nang manghijau. Darinyo Kami mangeluarkan butir nang batumpuk (banyak). Dari mayang kurmo (mangurai) tangkai-tangkai nang manjuntai. (Kami manumbuhkan) kebun-kebun anggur. (Kami manumbuhkan pulak) zaitun dan delimo nang sarupo dan nang idak sarupo. Perhatikanlah buahnyo pado waktu babuah dan manjadi masak. Sasungguhnyo pado nang macam tu benar-benar tadapat tando-tando (kakuasoan Allah) bagi kaum nang baiman.
وَجَعَلُوْا لِلّٰهِ شُرَكَاۤءَ الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ وَخَرَقُوْا لَهٗ بَنِيْنَ وَبَنٰتٍۢ بِغَيْرِ عِلْمٍۗ سُبْحٰنَهٗ وَتَعٰلٰى عَمَّا يَصِفُوْنَ ࣖ١٠٠
Wa ja‘alū lillāhi syurakā'al-jinna wa khalaqahum wa kharaqū lahū banīna wa banātim bigairi ‘ilm(in), subḥānahū wa ta‘ālā ‘ammā yaṣifūn(a).
[100]
Orang-orang tu (orang-orang musyrik) manjadikan jin sekutu-sekutu bagi Allah, padohal Dio nang manciptokannyo (jin-jin itu). Orang-orang tu babohong tahadap-Nyo (dengan mangatokan bahwa Allah mampunyoi) anak laki-laki dan anak perempuan, tanpa (dasar) pangetauan. 254 Mahasuci dan Mahatinggi Dio dari sifat-sifat nang orang-orang tu gambarkan.
254) Orang-orang tu mangatokan bahwa Allah Swt mampunyoi anak, saperti orang Yahudi mangatokan Uzair adalah putra Allah Swt, dan orang-orang musyrik mangatokan bahwa malaikat marupokan anak-anak perempuan Allah Swt. Orang-orang tu mangatokan macam tu kareno kabodohannyo.
بَدِيْعُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ اَنّٰى يَكُوْنُ لَهٗ وَلَدٌ وَّلَمْ تَكُنْ لَّهٗ صَاحِبَةٌ ۗوَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمٌ١٠١
Badī‘us-samāwāti wal-arḍ(i), annā yakūnu lahū waladuw wa lam takul lahū ṣāḥibah(tun), wa khalaqa kulla syai'(in), wa huwa bikulli syai'in‘alīm(un).
[101]
Dio (Allah) pancipta langit dan bumi. Bagaimano (mungkin) Dio mampunyoi anak, padohal Dio idak mampunyoi bini? Dio manciptokan sagalo sasuatu dan Dio Maha Mangetaui sagalo sasuatu.
ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمْۚ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوْهُ ۚوَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ وَّكِيْلٌ١٠٢
Żālikumullāhu rabbukum, lā ilāha illā huw(a), khāliqu kulli syai'in fa‘budūh(u), wa huwa ‘alā kulli syai'iw wakīl(un).
[102]
Tu lah Allah Tuhanmu. Idak ado tuhan salain Dio, pancipta sagalo sasuatu. Mako, sembahlah Dio. Diolah pameliharo sagalo sasuatu.
لَا تُدْرِكُهُ الْاَبْصَارُ وَهُوَ يُدْرِكُ الْاَبْصَارَۚ وَهُوَ اللَّطِيْفُ الْخَبِيْرُ١٠٣
Lā tudrikuhul-abṣāru wa huwa yudrikul-abṣār(a), wa huwal-laṭīful-khabīr(u).
[103]
Dio idak dapat dijangkau oleh pangliatan mato, sedangkan Dio dapat manjangkau sagalo pangliatan tu. Diolah Nang Maha Halus lagi Maha Teliti.
قَدْ جَاۤءَكُمْ بَصَاۤىِٕرُ مِنْ رَّبِّكُمْۚ فَمَنْ اَبْصَرَ فَلِنَفْسِهٖۚ وَمَنْ عَمِيَ فَعَلَيْهَاۗ وَمَآ اَنَا۠ عَلَيْكُمْ بِحَفِيْظٍ١٠٤
Qad jā'akum baṣā'iru mir rabbikum, faman abṣara fa linafsih(ī), wa man ‘amiya fa ‘alaihā, wa mā ana ‘alaikum biḥafīẓ(in).
[104]
Sungguh, lah datang kapadomu bukti-bukti nang nyato dari Tuhanmu. Siapo nang mangimak (bukti-bukti tu), 255 mako (manfaatnyo) bagi dirinyo dewek dan siapo nang buto (idak mangimak bukti-bukti tu), mako (akibat buruknyo) bagi dirinyo dewek, sedangkan aku (Nabi Muhammad) bukanlah pengawas(-mu).
255) Siapo nang mangetaui kabenaran dan mangerjokan kabajikan serto mamperoleh patunjuk, dio lah mancapai puncak kabahagioan.
وَكَذٰلِكَ نُصَرِّفُ الْاٰيٰتِ وَلِيَقُوْلُوْا دَرَسْتَ وَلِنُبَيِّنَهٗ لِقَوْمٍ يَّعْلَمُوْنَ١٠٥
Wa każālika nuṣarriful-āyāti wa liyaqūlū darasta wa linubayyinahū liqaumiy ya‘lamūn(a).
[105]
Macam tulah Kami manjelaskan baulang- ulang ayat-ayat Kami (supayo orang-orang baiman mangambek palajaran darinyo) dan supayo orang-orang tu (orang-orang musyrik) mangatokan, “Engkau lah mampelajari (ayat-ayat tu dari Ahlul kitab),” dan supayo Kami manjelaskannyo (Al-Qur’an) kapado kaum nang mangetaui.
اِتَّبِعْ مَآ اُوْحِيَ اِلَيْكَ مِنْ رَّبِّكَۚ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ وَاَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِيْنَ١٠٦
Ittabi‘ mā ūḥiya ilaika mir rabbik(a), lā ilāha illā huw(a), wa a‘riḍ ‘anil-musyrikīn(a).
[106]
Ikutilah apo nang lah diwahyukan kapadomu (Nabi Muhammad bahwa) idak ado tuhan salain Dio dan bapalinglah dari orang-orang musyrik.
وَلَوْ شَاۤءَ اللّٰهُ مَآ اَشْرَكُوْاۗ وَمَا جَعَلْنٰكَ عَلَيْهِمْ حَفِيْظًاۚ وَمَآ اَنْتَ عَلَيْهِمْ بِوَكِيْلٍ١٠٧
Wa lau syā'allāhu mā asyrakū, wa mā ja‘alnā ‘alaihim ḥafīẓā(n), wa mā anta ‘alaihim biwakīl(in).
[107]
Sakironyo Allah manghendaki, niscayo orang-orang tu idak mampersekutukan(-Nyo). Kami idak manjadikan engkau pengawas orang-orang tu dan engkau bukan pulak pananggung jawab orang-orang tu.
وَلَا تَسُبُّوا الَّذِيْنَ يَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ فَيَسُبُّوا اللّٰهَ عَدْوًاۢ بِغَيْرِ عِلْمٍۗ كَذٰلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ اُمَّةٍ عَمَلَهُمْۖ ثُمَّ اِلٰى رَبِّهِمْ مَّرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ١٠٨
Wa lā tasubbul-lażīna yad‘ūna min dūnillāhi fa yasubbullāha ‘adwam bigairi ‘ilm(in), każālika zayyannā likulli ummatin ‘amalahum, ṡumma ilā rabbihim marji‘uhum fa yunabbi'uhum bimā kānū ya‘malūn(a).
[108]
Janganlah kamu mamaki (sasembahan) nang orang-orang tu sembah salain Allah kareno orang-orang tu nanti bakal mamaki Allah dengan malampaui batas tanpo (dasar) pangetauan. Macam tulah, Kami jadikan satiap umat manganggap baik kerjoan orang-orang tu. Kamudian kapado Tuhan orang-orang tulah tempat balik orang-orang tu, lalu Dio bakal mamberitau kapado orang-orang tu apo nang lah orang-orang tu kerjokan.
وَاَقْسَمُوْا بِاللّٰهِ جَهْدَ اَيْمَانِهِمْ لَىِٕنْ جَاۤءَتْهُمْ اٰيَةٌ لَّيُؤْمِنُنَّ بِهَاۗ قُلْ اِنَّمَا الْاٰيٰتُ عِنْدَ اللّٰهِ وَمَا يُشْعِرُكُمْ اَنَّهَآ اِذَا جَاۤءَتْ لَا يُؤْمِنُوْنَ١٠٩
Wa aqsamū billāhi jahda aimānihim la'in jā'athum āyatul layu'minunna bihā, qul innamal-āyātu ‘indallāhi wa mā yusy‘irukum annahā iżā jā'at lā yu'minūn(a).
[109]
Orang-orang tu basumpah dengan (namo) Allah dengan sabenar-benarnyo sumpah (bahwa) kalu datang suatu bukti (mukjizat) kepada orang-orang tu, pasti lah orang-orang tu bakal baiman kepadanyo. Katokanlah (Muhammad), “Sasungguhnyo bukti-bukti tu hanyo ado pado sisi Allah.” Kamu idak bakal mangiro bahwa kalu bukti (mukjizat) tu datang, orang-orang tu idak jugo bakal baiman. 256
256) Orang musyrik basumpah bahwa kalu datang mukjizat dari Allah Swt., orang-orang tu bakal baiman. Kareno tu, orang mukmin mangharap kapado Nabi supayo Allah Swt. manurunkan mukjizat nang dimaksud. Mako, Allah Swt. manolak pangharapan orang-orang mukmin tu dengan ayat ko.
وَنُقَلِّبُ اَفْـِٕدَتَهُمْ وَاَبْصَارَهُمْ كَمَا لَمْ يُؤْمِنُوْا بِهٖٓ اَوَّلَ مَرَّةٍ وَّنَذَرُهُمْ فِيْ طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُوْنَ ࣖ ۔١١٠
Wa nuqallibu af'idatahum wa abṣārahum kamā lam yu'minū bihī awwala marratiw wa nażaruhum fī ṭugyānihim ya‘mahūn(a).
[110]
(Kamu pun idak bakal mangiro bahwa) Kami bakal mamalingkan hati dan pangliatan orang-orang tu seperti pertamo kali orang-orang tu idak baiman kapadonyo (Al-Qur’an) serto Kami mambiarkan orang-orang tu bingung dalam kasesatan.
۞ وَلَوْ اَنَّنَا نَزَّلْنَآ اِلَيْهِمُ الْمَلٰۤىِٕكَةَ وَكَلَّمَهُمُ الْمَوْتٰى وَحَشَرْنَا عَلَيْهِمْ كُلَّ شَيْءٍ قُبُلًا مَّا كَانُوْا لِيُؤْمِنُوْٓا اِلَّآ اَنْ يَّشَاۤءَ اللّٰهُ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَهُمْ يَجْهَلُوْنَ١١١
Wa lau annanā nazzalnā ilaihimul-malā'ikata wa kallamahumul-mautā wa ḥasyarnā ‘alaihim kulla syai'in qubulam mā kānū liyu'minū illā ay yasyā'allāhu wa lākinna akṡarahum yajhalūn(a).
[111]
Saandainyo Kami benar-benar manurunkan malaikat kapado orang-orang tu (sabagai saksi kabenaran Rasul), orang-orang nang lah mati pun (Kami hidupkan balik lalu) babicaro dengan orang-orang tu, Kami jugo mangumpulkan di hadapan orang-orang tu sagalo sasuatu (nang orang-orang tu inginkan), orang-orang tu idak jugo bakal baiman, kacuali kalu Allah manghendaki, namun kabanybakal orang-orang tu idak tau (hakikat ko).
وَكَذٰلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيٰطِيْنَ الْاِنْسِ وَالْجِنِّ يُوْحِيْ بَعْضُهُمْ اِلٰى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُوْرًا ۗوَلَوْ شَاۤءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوْهُ فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُوْنَ١١٢
Wa każālika ja‘alnā likulli nabiyyin ‘aduwwan syayāṭīnal-insi wal-jinni yūḥī ba‘ḍuhum ilā ba‘ḍin zukhrufal-qauli gurūrā(n), wa lau syā'a rabbuka mā fa‘alūhu fa żarhum wa mā yaftarūn(a).
[112]
Macam tulah, (samacam mano kami manjadikan bagimu musuh), Kami lah manjadikan (pulak) bagi satiap nabi musuh, nang terdiri atas setan-setan (barupo) manusio dan jin. Sabagian orang-orang tu mambisikkan kapado sabagian nang lain kato-kato nang indah-indah sabagai tipuan. Kalu Tuhanmu manghendaki, niscayo orang-orang tu idak bakal malakukannyo. Mako, tinggalkanlah orang-orang tu basamo apo nang orang-orang tu ado-adokan.
وَلِتَصْغٰٓى اِلَيْهِ اَفْـِٕدَةُ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ وَلِيَرْضَوْهُ وَلِيَقْتَرِفُوْا مَا هُمْ مُّقْتَرِفُوْنَ١١٣
Wa litaṣgā ilaihi af'idatul-lażīna lā yu'minūna bil-ākhirati wa liyarḍauhu wa liyaqtarifū mā hum muqtarifūn(a).
[113]
(Setan-setan tu saling mambisikkan kato-kato nan indah jugo) agar hati kecik orang-orang nang idak baiman kapado akherat tatarik pado bisikan tu serto manyenanginyo, dan agar orang-orang tu malakukan apo nang biaso orang-orang tu (setan-setan tu) lakukan.
اَفَغَيْرَ اللّٰهِ اَبْتَغِيْ حَكَمًا وَّهُوَ الَّذِيْٓ اَنْزَلَ اِلَيْكُمُ الْكِتٰبَ مُفَصَّلًا ۗوَالَّذِيْنَ اٰتَيْنٰهُمُ الْكِتٰبَ يَعْلَمُوْنَ اَنَّهٗ مُنَزَّلٌ مِّنْ رَّبِّكَ بِالْحَقِّ فَلَا تَكُوْنَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِيْنَ١١٤
Afagairallāhi abtagī ḥakamaw wa huwal-lażī anzala ilaikumul-kitāba mufaṣṣalā(n), wal-lażīna ātaināhumul-kitāba ya‘lamūna annahū munazzalum mir rabbika bil-ḥaqqi falā takunanna minal-mumtarīn(a).
[114]
Mako, apakah (pantas) aku mancari salain Allah sabagai hakim, padohal Diolah nang manurunkan kitab (Al-Qur’an) kapado mu (dengan panjelasan) secaro rinci? Orang-orang nang lah Kami berikan kitab suci mangetaui (bahwa) Sasungguhnyo (Al-Qur’an) tu diturunkan dari Tuhanmu dengan benar. Mako, janganlah sakali-kali kamu tamasuk orang-orang nan ragu-ragu.
وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَّعَدْلًاۗ لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمٰتِهٖ ۚوَهُوَ السَّمِيْعُ الْعَلِيْمُ١١٥
Wa tammat kalimatu rabbika ṣidqaw wa ‘adlā(n), lā mubaddila likalimātih(ī), wa huwas-samī‘ul-‘alīm(u).
[115]
Lah sempurno kalimat Tuhanmu (Al-Qur’an) dengan (mangandung) kabenaran dan kaadilan. Idak ado (saorang pun) nang dapat mangubah kalimat-kalimatnyo. Dio Maha Manganing lagi Maha Mangetaui.
وَاِنْ تُطِعْ اَكْثَرَ مَنْ فِى الْاَرْضِ يُضِلُّوْكَ عَنْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۗاِنْ يَّتَّبِعُوْنَ اِلَّا الظَّنَّ وَاِنْ هُمْ اِلَّا يَخْرُصُوْنَ١١٦
Wa in tuṭi‘ akṡara man fil-arḍi yuḍillūka ‘an sabīlillāh(i), iy yattabi‘ūna illaẓ-ẓanna wa in hum illā yakhruṣ ūn(a).
[116]
Kalu kamu mangikuti (kamauan) kabanybakal orang (kafir) di bumi ko (dalam urusan ugamo), niscayo orang-orang tu bakal manyesatkanmu dari jalan Allah. Orang-orang tu hanyo mangikuti pasangkoan bae, dan orang-orang tu hanyolah babuat kabohongan.
اِنَّ رَبَّكَ هُوَ اَعْلَمُ مَنْ يَّضِلُّ عَنْ سَبِيْلِهٖۚ وَهُوَ اَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِيْنَ١١٧
Inna rabbaka huwa a‘lamu may yaḍillu ‘an sabīlih(ī), wa huwa a‘lamu bil-muhtadīn(a).
[117]
Sasungguhnyo Tuhanmu, Diolah nang lebih mangetaui siapo nang tasesat dari jalan-Nyo dan Dio (pulak) lebih mangetaui orang orang nang mandapat patunjuk.
فَكُلُوْا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللّٰهِ عَلَيْهِ اِنْ كُنْتُمْ بِاٰيٰتِهٖ مُؤْمِنِيْنَ١١٨
Fa kulū mimmā żukirasmullāhi ‘alaihi in kuntum bi'āyātihī mu'minīn(a).
[118]
Mbakallah sabagian apo (daging hewan halal) nang (katiko disembelih) disebut namo Allah, kalu kamu baiman kapado ayat-ayat-Nyo.
وَمَا لَكُمْ اَلَّا تَأْكُلُوْا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللّٰهِ عَلَيْهِ وَقَدْ فَصَّلَ لَكُمْ مَّا حَرَّمَ عَلَيْكُمْ اِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ اِلَيْهِ ۗوَاِنَّ كَثِيْرًا لَّيُضِلُّوْنَ بِاَهْوَاۤىِٕهِمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ ۗاِنَّ رَبَّكَ هُوَ اَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِيْنَ١١٩
Wa mā lakum allā ta'kulū mimmā żukirasmullāhi ‘alaihi wa qad faṣṣala lakum mā ḥarrama ‘alaikum illā maḍṭurirtum ilaih(i), wa inna kaṡīral layuḍillūna bi'ahwā'ihim bigairi ‘ilm(in), inna rabbaka huwa a‘lamu bil-mu‘tadīn(a).
[119]
Mangapo kamu idak mau mambakal sasuatu (daging hewan) nang (ketiko disembelih) disebut namo Allah. Padohal, Allah tlah manjelaskan secaro rinci kapadomu sasuatu nang Dio haramkan kapadomu, kacuali kalu kamu dalam kaadaan tapakso. Sasungguhnyo, banyak nang manyesatkan (orang lain) dengan mangikuti hawa nafsunyo tanpo dasar pengetauan. Sabenanyo Tuhanmu lebih mangetaui orang-orang nang malampaui batas.
وَذَرُوْا ظَاهِرَ الْاِثْمِ وَبَاطِنَهٗ ۗاِنَّ الَّذِيْنَ يَكْسِبُوْنَ الْاِثْمَ سَيُجْزَوْنَ بِمَا كَانُوْا يَقْتَرِفُوْنَ١٢٠
Wa żarū ẓāhiral-iṡmi wa bāṭinah(ū), innal-lażīna yaksibūnal-iṡma sayujzauna bimā kānū yaqtarifūn(a).
[120]
Tinggalkanlah doso nang taliat dan nang tasambunyi. Sasungguhnyo orang nang mangerjokan (pabuatan) doso, kagi bakal dibalas (dengan siksaan), karno apo nang orang-orang tu kerjokan.
وَلَا تَأْكُلُوْا مِمَّا لَمْ يُذْكَرِ اسْمُ اللّٰهِ عَلَيْهِ وَاِنَّهٗ لَفِسْقٌۗ وَاِنَّ الشَّيٰطِيْنَ لَيُوْحُوْنَ اِلٰٓى اَوْلِيَاۤىِٕهِمْ لِيُجَادِلُوْكُمْ ۚوَاِنْ اَطَعْتُمُوْهُمْ اِنَّكُمْ لَمُشْرِكُوْنَ ࣖ١٢١
Wa lā ta'kulū mimmā lam yużkarismullāhi ‘alaihi wa innahū lafisq(un), wa innasy-syayāṭīna layūḥūna ilā auliyā'ihim liyujādilūkum, wa in aṭa‘tumūhum innakum lamusyrikūn(a).
[121]
Janganlah kamu mambakal dari apo (daging hewan) nang (katiko disembelih) idak disebut namo Allah. Perbuatan tu benar-benar suatu kefasikan. Sasungguhnyo paro setan selalu mambisikkan kawan-kawannyo 257 supayo orang-orang tu mambantah kamu. Dan kalu kamu manuruti orang-orang tu, tentulah kamu benar-benar musyrik.
257) Liat catatan kaki surah Āli ‘Imrān/3: 28.
اَوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَاَحْيَيْنٰهُ وَجَعَلْنَا لَهٗ نُوْرًا يَّمْشِيْ بِهٖ فِى النَّاسِ كَمَنْ مَّثَلُهٗ فِى الظُّلُمٰتِ لَيْسَ بِخَارِجٍ مِّنْهَاۗ كَذٰلِكَ زُيِّنَ لِلْكٰفِرِيْنَ مَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ١٢٢
Awa man kāna maitan fa aḥyaināhu wa ja‘alnā lahū nūray yamsyī bihī fin-nāsi kamam maṡaluhū fiẓ-ẓulumāti laisa bikhārijim minhā, każālika zuyyina lil-kāfirīna mā kānū ya‘malūn(a).
[122]
Apokah orang nang sudah mati, lalu Kami hidupkan dan Kami bagih dio cahayo nang mambuatnyo dapat bajalan di tengah-tengah orang banyak, samo dengan orang nang baado dalam kegelapan sahinggo dio idak dapat kaluar dari sano? Macam tulah, dijadikan taraso indah bagi orang-orang kafir apo nang orang-orang tu kerjokan.
وَكَذٰلِكَ جَعَلْنَا فِيْ كُلِّ قَرْيَةٍ اَكٰبِرَ مُجْرِمِيْهَا لِيَمْكُرُوْا فِيْهَاۗ وَمَا يَمْكُرُوْنَ اِلَّا بِاَنْفُسِهِمْ وَمَا يَشْعُرُوْنَ١٢٣
Wa każālika ja‘alnā fī kulli qaryatin akābira mujrimīhā liyamkurū fīhā, wa mā yamkurūna illā bi'anfusihim wa mā yasy‘urūn(a).
[123]
Demikian pulak pado satiap negeri Kami jadikan orang-orang jahatnyo 258 sabagai pambesar agar malakukan tipu dayo di sano. Padohal, orang-orang tu hanyo manipu sendiri tanpo manyadarinyo.
258) Menurut sabagian mufasir, ‘akābira mujrimīhā’ artinyo adolah paro panjahat-panjahat besak.
وَاِذَا جَاۤءَتْهُمْ اٰيَةٌ قَالُوْا لَنْ نُّؤْمِنَ حَتّٰى نُؤْتٰى مِثْلَ مَآ اُوْتِيَ رُسُلُ اللّٰهِ ۘ اَللّٰهُ اَعْلَمُ حَيْثُ يَجْعَلُ رِسٰلَتَهٗۗ سَيُصِيْبُ الَّذِيْنَ اَجْرَمُوْا صَغَارٌ عِنْدَ اللّٰهِ وَعَذَابٌ شَدِيْدٌۢ بِمَا كَانُوْا يَمْكُرُوْنَ١٢٤
Wa iżā jā'athum āyatun qālū lan nu'mina ḥattā nu'tā miṡla mā ūtiya rusulullāh(i), allāhu a‘lamu ḥaiṡu yaj‘alu risālatah(ū), sayuṣībul-lażīna ajramū ṣagārun ‘indallāhi wa ‘ażābun syadīdum bimā kānū yamkurūn(a).
[124]
Apobilo datang suatu ayat kapado orang-orang tu, orang-orang tu bakato, “Kami idak bakal percayo (baiman) hinggo dibagih kapado kami (sasuatu) seperti apo nang dibagih kapado rasul-rasul Allah”. Allah lebih mangetaui di mano Dio manempatkan tugas karasulan-Nyo. Orang-orang nang badoso, kagi bakal ditimpo kahinaan di sisi Allah dan azab nang keras kareno tipu dayo yang orang-orang tu lakukan.
فَمَنْ يُّرِدِ اللّٰهُ اَنْ يَّهْدِيَهٗ يَشْرَحْ صَدْرَهٗ لِلْاِسْلَامِۚ وَمَنْ يُّرِدْ اَنْ يُّضِلَّهٗ يَجْعَلْ صَدْرَهٗ ضَيِّقًا حَرَجًا كَاَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِى السَّمَاۤءِۗ كَذٰلِكَ يَجْعَلُ اللّٰهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ١٢٥
Fa may yuridillāhu ay yahdiyahū yasyraḥ ṣadrahū lil-islām(i), wa may yurid ay yuḍillahū yaj‘al ṣadrahū ḍayyiqan ḥarajan ka'annamā yaṣṣa‘‘adu fis-samā'(i), każālika yaj‘alullāhur-rijsa ‘alal-lażīna lā yu'minūn(a).
[125]
Siapo nang Allah kendaki bakal mandapat hidayah, Dio bakal malapangkan untuk manerimo Islam. Siapo nang Dio kendaki manjadi sesat, Dio bakal manjadikan dadonyo sempit dan sesak, sabakal-bakal dio (sedang) mandaki ka langit. Macam tulah Allah manimpokan sikso kapado orang-orang nang idak baiman.
وَهٰذَا صِرَاطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيْمًاۗ قَدْ فَصَّلْنَا الْاٰيٰتِ لِقَوْمٍ يَّذَّكَّرُوْنَ١٢٦
Wa hāżā ṣirāṭu rabbika mustaqīmā(n), qad faṣṣalnal-āyāti liqaumiy yażżakkarūn(a).
[126]
Kolah jalan Tuhanmu nang lurus. Sungguh, Kami sudah manjelaskan ayat-ayat (Kami) kapado orang-orang nang mangambil palajaran.
۞ لَهُمْ دَارُ السَّلٰمِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ١٢٧
Lahum dārus-salāmi ‘inda rabbihim wa huwa waliyyuhum bimā kānū ya‘malūn(a).
[127]
Bagi orang-orang tu (disediokan) tempat nang damai (surgo) di sisi Tuhannyo. Dan Diolah palindung orang-orang tu karno amal kebaikan nang orang-orang tu kerjokan.
وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيْعًاۚ يٰمَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِّنَ الْاِنْسِ ۚوَقَالَ اَوْلِيَاۤؤُهُمْ مِّنَ الْاِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَّبَلَغْنَآ اَجَلَنَا الَّذِيْٓ اَجَّلْتَ لَنَا ۗقَالَ النَّارُ مَثْوٰىكُمْ خٰلِدِيْنَ فِيْهَآ اِلَّا مَا شَاۤءَ اللّٰهُ ۗاِنَّ رَبَّكَ حَكِيْمٌ عَلِيْمٌ١٢٨
Wa yauma yaḥsyuruhum jamī‘ā(n), yā ma‘syaral-jinni qadistakṡartum minal-ins(i), wa qāla auliyā'uhum minal-insi rabbanastamta‘a ba‘ḍunā biba‘ḍiw wa balagnā ajalanal-lażī ajjalta lanā, qālan-nāru maṡwākum khālidīna fīhā illā mā syā'allāh(u), inna rabbaka ḥakīmun ‘alīm(un).
[128]
(Ingatlah) pado hari katiko Dio mangum-pulkan orang-orang tu samuo (dan Allah bafirman), “Hoi golongan jin, kamu sudah seringkali (manyesatkan) manusio”. Kawan-kawan 259 orang-orang tu dari golongan manusio bakato, “Ya Tuhan, kami lah saling mandapatkan kasenangan 260 dan kami lah sampai pado waktu nang lah Engkau tentukan buat”. Allah bafirman, “Nerako lah tempat kamu salamo lamonyo, kacuali kalu Allah manghendaki lain”. Sabenahyo Tuhanmu, Maha Bijaksano lagi Maha Mangetahui.
259) Tentang makna kato ‘waliy’ dan ‘auliyā’ silakan liat catatan kaki surah Āli ‘Imrān/3: 28.
260) Masing-masing lah marasokan kanikmatan dari pihak lain. Pihak jin setan mandapatkan kanikmatan kareno hasil manyesatkan manusio, sedangkan manusio mandapatkan kanikmatan kareno meraso senang mangikuti bujukan jin dan laluaso manikmati kalezatan di dunio.
وَكَذٰلِكَ نُوَلِّيْ بَعْضَ الظّٰلِمِيْنَ بَعْضًاۢ بِمَا كَانُوْا يَكْسِبُوْنَ ࣖ١٢٩
Wa każālika nuwallī ba‘ḍaẓ-ẓālimīna ba‘ḍam bimā kānū yaksibūn(a).
[129]
Macam tulah, Kami jadikan sabagian orang-orang aniayo bakawan dengan sabagian lainnyo sabagai balasan atas apo nang orang-orang tu lakukan.
يٰمَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ اَلَمْ يَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِّنْكُمْ يَقُصُّوْنَ عَلَيْكُمْ اٰيٰتِيْ وَيُنْذِرُوْنَكُمْ لِقَاۤءَ يَوْمِكُمْ هٰذَاۗ قَالُوْا شَهِدْنَا عَلٰٓى اَنْفُسِنَا وَغَرَّتْهُمُ الْحَيٰوةُ الدُّنْيَا وَشَهِدُوْا عَلٰٓى اَنْفُسِهِمْ اَنَّهُمْ كَانُوْا كٰفِرِيْنَ١٣٠
Yā ma‘syaral-jinni wal-insi alam ya'tikum rusulum minkum yaquṣṣūna ‘alaikum āyātī wa yunżirūnakum liqā'a yaumikum hāżā, qālū syahidnā ‘alā anfusinā wa garrathumul-ḥayātud-un-yā wa syahidū ‘alā anfusihim annahum kānū kāfirīn(a).
[130]
Oi golongan jin dan manusio, Bukankah sudah datang kapadomu rasul-rasul dari kalanganmu sendiri, nang manyampaikan ayat-ayat-Ku kapadomu dan mangingatkan-mu tentang pertemuan pado hari ko? Orang-orang tu manjawab, “(Ya), Kami manjadi saksi atas diri kami sendiri.” Tapi orang-orang tu tatipu oleh kahidupan dunio. Orang-orang tu lah manjadi saksi atas diri orang-orang tu dewek, bahwa orang-orang tu adolah orang kafir.
ذٰلِكَ اَنْ لَّمْ يَكُنْ رَّبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرٰى بِظُلْمٍ وَّاَهْلُهَا غٰفِلُوْنَ١٣١
Żālika allam yakur rabbuka muhlikal-qurā biẓulmiw wa ahluhā gāfilūn(a).
[131]
Macam tu, (paro rasul diutus) kareno Tuhanmu idak bakal mambinasokan suatu negeri karno kezaliman (orang-orang tu), sedangkan penduduknyo dalam kaadaan belum tau.
وَلِكُلٍّ دَرَجٰتٌ مِّمَّا عَمِلُوْاۗ وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُوْنَ١٣٢
Wa likullin darajātum mimmā ‘amilū, wa mā rabbuka bigāfilin ‘ammā ya‘malūn(a).
[132]
Masing-masing orang ado tingkatannyo, (sasuai) dengan apo nang orang-orang tu kerjokan. Tuhanmu idak lengah tahadap apo nang orang-orang tu kerjokan.
وَرَبُّكَ الْغَنِيُّ ذُو الرَّحْمَةِ ۗاِنْ يَّشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَسْتَخْلِفْ مِنْۢ بَعْدِكُمْ مَّا يَشَاۤءُ كَمَآ اَنْشَاَكُمْ مِّنْ ذُرِّيَّةِ قَوْمٍ اٰخَرِيْنَ١٣٣
Wa rabbukal-ganiyyu żur-raḥmah(ti), iy yasya' yużhibkum wa yastakhlif mim ba‘dikum mā yasyā'u kamā ansya'akum min żurriyyati qaumin ākharīn(a).
[133]
Tuhanmu lah nang Maha Kayo lagi penuh rahmat. Kalu Dio manghendaki, Dio bakal mamusnahkanmu. Selah tu, Dio bakal manggantimu dengan nang dikendaki-Nyo, samacam mano Dio manjadikan kamu dari keturunan kaum lain (sabelummu).
اِنَّ مَا تُوْعَدُوْنَ لَاٰتٍۙ وَّمَآ اَنْتُمْ بِمُعْجِزِيْنَ١٣٤
Innamā tū‘adūna la'āt(in), wa mā antum bimu‘jizīn(a).
[134]
Sasungguhnyo apopun nang dijanjikan kapadomu pasti datang, dan kamu idak mampu manolaknyo.
قُلْ يٰقَوْمِ اعْمَلُوْا عَلٰى مَكَانَتِكُمْ اِنِّيْ عَامِلٌۚ فَسَوْفَ تَعْلَمُوْنَۙ مَنْ تَكُوْنُ لَهٗ عَاقِبَةُ الدَّارِۗ اِنَّهٗ لَا يُفْلِحُ الظّٰلِمُوْنَ١٣٥
Qul yā qaumi‘malū ‘alā makānatikum innī ‘āmil(un), fa saufa ta‘lamūn(a), man takūnu lahū ‘āqibatud-dār(i), innahū lā yufliḥuẓ-ẓālimūn(a).
[135]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Oi kaumku! Babuatlah manurut kadudukanmu, akupun babuat (macam tu). Kagi kamu bakal mangetaui, siapo nang mandapat tempat (tabaik) di akherat (nanti). Sasungguhnyo orang-orang nang zolim tu idak bakal bauntung.
وَجَعَلُوْا لِلّٰهِ مِمَّا ذَرَاَ مِنَ الْحَرْثِ وَالْاَنْعَامِ نَصِيْبًا فَقَالُوْا هٰذَا لِلّٰهِ بِزَعْمِهِمْ وَهٰذَا لِشُرَكَاۤىِٕنَاۚ فَمَا كَانَ لِشُرَكَاۤىِٕهِمْ فَلَا يَصِلُ اِلَى اللّٰهِ ۚوَمَا كَانَ لِلّٰهِ فَهُوَ يَصِلُ اِلٰى شُرَكَاۤىِٕهِمْۗ سَاۤءَ مَا يَحْكُمُوْنَ١٣٦
Wa ja‘alū lillāhi mimmā żara'a minal-ḥarṡi wal-an‘āmi naṣīban fa qālū hāżā lillāhi biza‘mihim wa hāżā lisyurakā'inā, famā kāna lisyurakā'ihim falā yaṣilu ilallāh(i), wa mā kāna lillāhi fa huwa yaṣilu ilā syurakā'ihim, sā'a mā yaḥkumūn(a).
[136]
Orang-orang tu manyediokan sabagian dari sasuatu nang Allah ciptokan, yaitu hasil tanaman dan hewan untuk Allah, sambil bakato manurut persangkoan orang-orang tu, “Ini untuk Allah dan nang ko untuk berhalo-berhalo kami.” Bagian nang (disediokan) untuk berhalo-berhalo orang-orang tu idak bakal sampai kapado Allah, sedangkan bagian nang (disediokan) untuk Allah bakal sampai kapado berhalo-berhalo orang-orang tu. 261 Sangat buruk ketetapan orang-orang tu.
261) Hasil tanaman dan ternak orang-orang tu dibagih manjadi tigo bagian, yaitu sikok bagian untuk orang-orang tu dewek, sikok bagian untuk Allah Swt., dan sikok bagian untuk berhalo orang-orang tu. Kalu bagian untuk berhalo tasebut manguntungkan, orang-orang tu idak mambagihkannyo untuk Allah Swt. Sabaliknyo, jiko bagian nang untuk Allah Swt. manguntungkan, orang-orang tu bakal mangambilnya untuk berhalo.
وَكَذٰلِكَ زَيَّنَ لِكَثِيْرٍ مِّنَ الْمُشْرِكِيْنَ قَتْلَ اَوْلَادِهِمْ شُرَكَاۤؤُهُمْ لِيُرْدُوْهُمْ وَلِيَلْبِسُوْا عَلَيْهِمْ دِيْنَهُمْۗ وَلَوْ شَاۤءَ اللّٰهُ مَا فَعَلُوْهُ فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُوْنَ١٣٧
Wa każālika zayyana likaṡīrim minal-musyrikīna qatla aulādihim syurakā'uhum liyurdūhum wa liyalbisū ‘alaihim dīnahum, wa lau syā'allāhu mā fa‘alūhu fa żarhum wa mā yaftarūn(a).
[137]
Macam tulah berhalo-berhalo orang-orang tu (setan) manjadikan teraso indah bagi banyak orang musyrik mambunuh anak anak orang-orang tu, untuk mambinasokan orang-orang tu dan mangacaukan ugamo orang-orang tu dewek. 262 Kalu Allah bakahendak, niscayo orang-orang tu idak mangerjokannyo. Biarkanlah orang-orang tu basamo apo (kebohongan) nang orang-orang tu ado-adokan.
262) Sabagian orang Arab adolah panganut syariat Ibrahim. Nabi Ibrahim a.s. pernah diperintah Allah Swt. Swt. untuk mangurbankan anaknyo Ismail. Kemudian, pamimpin-pemimpin ugama orang-orang tu mangaburkan pangertian bakurban tu, sahinggo dapat mananamkan raso mamandang baik mambunuh anak-anak orang-orang tu dengan alasan mandekatkan diri kapado Allah Swt. Padohal, alasan nang sasungguhnya adolah kareno takut miskin dan takut tanoda.
وَقَالُوْا هٰذِهٖٓ اَنْعَامٌ وَّحَرْثٌ حِجْرٌ لَّا يَطْعَمُهَآ اِلَّا مَنْ نَّشَاۤءُ بِزَعْمِهِمْ وَاَنْعَامٌ حُرِّمَتْ ظُهُوْرُهَا وَاَنْعَامٌ لَّا يَذْكُرُوْنَ اسْمَ اللّٰهِ عَلَيْهَا افْتِرَاۤءً عَلَيْهِۗ سَيَجْزِيْهِمْ بِمَا كَانُوْا يَفْتَرُوْنَ١٣٨
Wa qālū hāżihī an‘āmuw wa ḥarṡun ḥijrul lā yaṭ‘amuhā illā man nasyā'u biza‘mihim wa an‘āmun ḥurrimat ẓuhūruhā wa an‘āmul lā yażkurūnasmallāhi ‘alaihaftirā'an ‘alaih(i), sayajzīhim bimā kānū yaftarūn(a).
[138]
Orang-orang tu bakato (manurut anggapan orang-orang tu), "nilah hewan ternak dan hasil bumi nang dilarang, idak boleh dimbakal, kacuali oleh orang nang kami kehendaki”. Ado pulak hewan nang diharamkan punggungnyo (idak boleh) ditunggangi, dan ado hewan ternak nang (katiko disembelih) boleh idak manyebut namo Allah.” (Hal tu) sabagai kebohongan tahadap Allah. Kagi Allah bakal mambalas samuo nang orang-orang tu ado-adokan.
وَقَالُوْا مَا فِيْ بُطُوْنِ هٰذِهِ الْاَنْعَامِ خَالِصَةٌ لِّذُكُوْرِنَا وَمُحَرَّمٌ عَلٰٓى اَزْوَاجِنَاۚ وَاِنْ يَّكُنْ مَّيْتَةً فَهُمْ فِيْهِ شُرَكَاۤءُ ۗسَيَجْزِيْهِمْ وَصْفَهُمْۗ اِنَّهٗ حَكِيْمٌ عَلِيْمٌ١٣٩
Wa qālū mā fī buṭūni hāżihil-an‘āmi khāliṣatul liżukūrinā wa muḥarramun ‘alā azwājinā, wa iy yakum maitatan fahum fīhi syurakā'(u), sayajzīhim waṣfahum, innahū ḥakīmun ‘alīm(un).
[139]
Orang-orang tu jugo bakato, “Apo nang ado di dalam perut hewan ternak ko khusus untuk kaum laki-laki kami, dan haram bagi istri-istri kami.” Kalu nang ado di dalam perut tu dilahirkan dalam kaadaan) mati, samuo boleh (mambakalnyo). Kagi Allah bakal mambalas atas katetapan orang-orang tu. Sabenanyo Allah Maha Bijaksana lagi Maha Mangetahui.
قَدْ خَسِرَ الَّذِيْنَ قَتَلُوْٓا اَوْلَادَهُمْ سَفَهًاۢ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَّحَرَّمُوْا مَا رَزَقَهُمُ اللّٰهُ افْتِرَاۤءً عَلَى اللّٰهِ ۗقَدْ ضَلُّوْا وَمَا كَانُوْا مُهْتَدِيْنَ ࣖ١٤٠
Qad khasiral-lażīna qatalū aulādahum safaham bigairi ‘ilmiw wa ḥarramū mā razaqahumullāhuftirā'an ‘alallāh(i), qad ḍallū wa mā kānū muhtadīn(a).
[140]
Sungguh rugi orang-orang nang mambunuh anak-anak orang-orang tu karena kebodohan tanpo pengetauan, dan mngaharamkan rezki nang dikarunibakal Allah kapado orang-orang tu dengan samato-mato mambuat-buat kebohongan tahadap Allah. Sasungguhnyo orang-orang tu lah sesat dan idak mandapat petunjuk.
۞ وَهُوَ الَّذِيْٓ اَنْشَاَ جَنّٰتٍ مَّعْرُوْشٰتٍ وَّغَيْرَ مَعْرُوْشٰتٍ وَّالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا اُكُلُهٗ وَالزَّيْتُوْنَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَّغَيْرَ مُتَشَابِهٍۗ كُلُوْا مِنْ ثَمَرِهٖٓ اِذَآ اَثْمَرَ وَاٰتُوْا حَقَّهٗ يَوْمَ حَصَادِهٖۖ وَلَا تُسْرِفُوْا ۗاِنَّهٗ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِيْنَۙ١٤١
Wa huwal-lażī ansya'a jannātim ma‘rūsyātiw wa gaira ma‘rūsyātiw wan-nakhla waz-zar‘a mukhtalifan ukuluhū waz-zaitūna war-rummāna mutasyābihaw wa gaira mutasyābih(in), kulū min ṡamarihī iżā aṡmara wa ātū ḥaqqahū yauma ḥaṣādih(ī), wa lā tusrifū, innahū lā yuḥibbul-musrifīn(a).
[141]
Diolah nang manumbuhkan tanaman-tanaman nang marambat dan nang idak marambat, pohon kurmo, tanaman nang bamacam-macam rasonyo, serto zaitun dan delimo nang sarupo (bentuk dan warnonyo) dan idak sarupo (rasonyo). Mbakallah buahnyo bilo io babuah, dan berikanlah haknyo (zakatnyo) pado waktu mametik hasilnyo, Bakal tetapi, janganlah balebih-lebihan. Sabenanyo Allah idak manyukai orang nang balebih-lebihan.
وَمِنَ الْاَنْعَامِ حَمُوْلَةً وَّفَرْشًا ۗ كُلُوْا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّٰهُ وَلَا تَتَّبِعُوْا خُطُوٰتِ الشَّيْطٰنِۗ اِنَّهٗ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِيْنٌۙ١٤٢
Wa minal-an‘āmi ḥamūlataw wa farsyā(n), kulū mimmā razaqakumullāhu wa lā tattabi‘ū khuṭuwātisy-syaiṭān(i), innahū lakum ‘aduwwum mubīn(un).
[142]
Di antaro hewan-hewan ternak tu ado nang dijadikan pangangkut beban dan ado (pulak) nang untuk disembelih. Makanlah rezki nang dibagih Allah kapadomu. Janganlah kamu mangikuti langkah-langkah setan. Sasungguhnyo setan tu musuh nang nyato bagimu.
ثَمٰنِيَةَ اَزْوَاجٍۚ مِنَ الضَّأْنِ اثْنَيْنِ وَمِنَ الْمَعْزِ اثْنَيْنِۗ قُلْ ءٰۤالذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ اَمِ الْاُنْثَيَيْنِ اَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ اَرْحَامُ الْاُنْثَيَيْنِۗ نَبِّـُٔوْنِيْ بِعِلْمٍ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِيْنَ١٤٣
Ṡamāniya azwāj(in), minaḍ-ḍa'niṡnaini wa minal-ma‘ziṡnain(i), qul āżżakaraini ḥarrama amil-unṡayaini ammasytamalat ‘alaihi arḥāmul-unṡayain(i), nabbi'ūnī bi‘ilmin in kuntum ṣādiqīn(a).
[143]
Ado delapan hewan ternak nang bapasangan (empat pasang, yaitu) sapasang domba dan sapasang kambing. Katokanlah, “Apokah nang diharamkan Allah tu duo nang jantan, duo nang betino, atau nang ado dalam kandungan kaduo betinonyo? Terangkanlah kapadoku badasar pengetahuan kalu kamu orang nang benar.”
وَمِنَ الْاِبِلِ اثْنَيْنِ وَمِنَ الْبَقَرِ اثْنَيْنِۗ قُلْ ءٰۤالذَّكَرَيْنِ حَرَّمَ اَمِ الْاُنْثَيَيْنِ اَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَيْهِ اَرْحَامُ الْاُنْثَيَيْنِۗ اَمْ كُنْتُمْ شُهَدَاۤءَ اِذْ وَصّٰىكُمُ اللّٰهُ بِهٰذَاۚ فَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰى عَلَى اللّٰهِ كَذِبًا لِّيُضِلَّ النَّاسَ بِغَيْرِ عِلْمٍۗ اِنَّ اللّٰهَ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الظّٰلِمِيْنَ ࣖ١٤٤
Wa minal-ibiliṡnaini wa minal-baqariṡnain(i), qul āżżakaraini ḥarrama amil-unṡayaini ammasytamalat ‘alaihi arḥāmul-unṡayain(i), am kuntum syuhadā'a iż waṣṣākumullāhu bihāżā, faman aẓlamu mimmaniftarā ‘alallāhi każibal liyuḍillan-nāsa bigairi ‘ilm(in), innallāha lā yahdil-qaumaẓ-ẓālimīn(a).
[144]
(Duo pasang lagi adalah) sapasang unto dan sapasang sapi. Katokanlah, “Apokah nang diharamkan duo nang jantan, duo nang betino, atau nang ado dalam kandungan kaduo batinonyo, Apokah kamu manjadi saksi katiko Allah manetapkan ko bagimu. Siapokah nang lebih aniayo daripado orang-orang nang mangado-ngado kebohongan terhadap Allah untuk manyesatkan orang-orang tanpo pangetauan?” 263 Sabenanyo Allah idak bakal mamberi patunjuk kapado orang-orang nang aniayo.
263) Maksud kato ‘diharamkan’ pada ayat 143 dan 144 ko adolah bahwa hewan-hewan tu diharamkan kareno bakal dipersembahkan kapado berhalo-berhalo orang-orang tu.
قُلْ لَّآ اَجِدُ فِيْ مَآ اُوْحِيَ اِلَيَّ مُحَرَّمًا عَلٰى طَاعِمٍ يَّطْعَمُهٗٓ اِلَّآ اَنْ يَّكُوْنَ مَيْتَةً اَوْ دَمًا مَّسْفُوْحًا اَوْ لَحْمَ خِنْزِيْرٍ فَاِنَّهٗ رِجْسٌ اَوْ فِسْقًا اُهِلَّ لِغَيْرِ اللّٰهِ بِهٖۚ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَّلَا عَادٍ فَاِنَّ رَبَّكَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ١٤٥
Qul lā ajidu fīmā ūḥiya ilayya muḥarraman ‘alā ṭā‘imiy yaṭ‘amuhū illā ay yakūna maitatan au damam masfūḥan au laḥma khinzīrin fa innahū rijsun au fisqan uhilla ligairillāhi bih(ī), famaniḍṭurra gaira bāgiw wa lā ‘ādin fa inna rabbaka gafūrur raḥīm(un).
[145]
Katokanlah, “Idak ku dapati di dalam apo nang diwahyukan kapadoku, sasuatu nang diharamkan mambakalnyo bagi orang nang ingin mamambakalnyo, kacuali daging hewan nang mati (bangkai), darah nang mangalir, daging babi kareno io najis atau nang disembelih secaro fasik, (Yaitu) dengan manyebut namo selain Allah. Bakal tetapi, siapopun nang tapakso, bukan kareno manginginkannyo dan idak malebihi (batas darurat), mako Sasungguhnyo Tuhanmu Maha Pangampun lagi Maha Panyayang.”
وَعَلَى الَّذِيْنَ هَادُوْا حَرَّمْنَا كُلَّ ذِيْ ظُفُرٍۚ وَمِنَ الْبَقَرِ وَالْغَنَمِ حَرَّمْنَا عَلَيْهِمْ شُحُوْمَهُمَآ اِلَّا مَا حَمَلَتْ ظُهُوْرُهُمَآ اَوِ الْحَوَايَآ اَوْ مَا اخْتَلَطَ بِعَظْمٍۗ ذٰلِكَ جَزَيْنٰهُمْ بِبَغْيِهِمْۚ وَاِنَّا لَصٰدِقُوْنَ١٤٦
Wa ‘alal-lażīna hādū ḥarramnā kulla żī ẓufur(in), wa minal-baqari wal-ganami ḥarramnā ‘alaihim syuḥūmahumā illā mā ḥamalat ẓuhūruhumā awil-ḥawāyā au makhtalaṭa bi‘aẓm(in), żālika jazaināhum bibagyihim, wa innā laṣādiqūn(a).
[146]
Atas orang-orang Yahudi, Kami haramkan sagalo (hewan) nang bakuku. 264 Kami mangharamkan pulak atas orang-orang tu lemak jawi dan domba, kacuali nang malekat di punggungnyo, nang ado dalam isi perutnyo atau nang bacampur dengan tulang. Macam tulah Kami manghukum orang-orang tu kareno kedurhakoannyo. Dan Sasungguhnyo Kami Maha Benar.
264) Nang dimaksud “hewan bakuku” di siko adolah hewan nang jari-jarinyo idak tapisah antaro nang sikok dengan nang lain, seperti unto, itik, dan angso. Sabagian mufassir mangartikannyo dengan hewan nang bakuku tunggal, seperti kudo dan keledai.
فَاِنْ كَذَّبُوْكَ فَقُلْ رَّبُّكُمْ ذُوْ رَحْمَةٍ وَّاسِعَةٍۚ وَلَا يُرَدُّ بَأْسُهٗ عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِيْنَ١٤٧
Fa in każżabūka faqur rabbukum żū raḥmatiw wāsi‘ah(tin), wa lā yuraddu ba'suhū ‘anil-qaumil-mujrimīn(a).
[147]
Mako, kalu orang-orang tu mandustokan kamu, katokanlah, “Tuhanmu mampunyoi rahmat nang luas dan sikso-Nyo idak dapat dielakkan dari orang-orang nang badoso.”
سَيَقُوْلُ الَّذِيْنَ اَشْرَكُوْا لَوْ شَاۤءَ اللّٰهُ مَآ اَشْرَكْنَا وَلَآ اٰبَاۤؤُنَا وَلَا حَرَّمْنَا مِنْ شَيْءٍۗ كَذٰلِكَ كَذَّبَ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ حَتّٰى ذَاقُوْا بَأْسَنَاۗ قُلْ هَلْ عِنْدَكُمْ مِّنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوْهُ لَنَاۗ اِنْ تَتَّبِعُوْنَ اِلَّا الظَّنَّ وَاِنْ اَنْتُمْ اِلَّا تَخْرُصُوْنَ١٤٨
Sayaqūlul-lażīna asyrakū lau syā'allāhu mā asyraknā wa lā ābā'unā wa lā ḥarramnā min syai'(in), każālika każżabal-lażīna min qablihim ḥattā żāqū ba'sanā, qul hal ‘indakum min ‘ilmin fa tukhrijūhu lanā, in tattabi‘ūna illaẓ-ẓanna wa in antum illā takhruṣūn(a).
[148]
Orang-orang musyrik bakal bakato, “Kalu Allah manghendaki, tentu kami idak bakal manyakutukan-Nyo, macam tu pulak nenek moyang kami, dan kami idak bakal mangharamkan apopun.” Seperti tu pulak orang-orang sabelum orang-orang tu lah mandustokan (paro rasul) sampai orang-orang tu marasokan azab Kami. Katokanlah (Nabi Muhammad), “Apokah kamu mampunyai dalil nang dapat kamu kamukokan pado kami? Nang kamu ikuti hanyo pesangkoan be, dan kamu hanyo mangiro-ngiro.”
قُلْ فَلِلّٰهِ الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُۚ فَلَوْ شَاۤءَ لَهَدٰىكُمْ اَجْمَعِيْنَ١٤٩
Qul fa lillāhil-ḥujjatul-bāligah(tu), fa lau syā'a lahadākum ajma‘īn(a).
[149]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Hanyo milik Allahlah dalil yang kuat. Mako, kalu Dio manghendaki, niscayo kamu samuo mandapat petunjuk.”
قُلْ هَلُمَّ شُهَدَاۤءَكُمُ الَّذِيْنَ يَشْهَدُوْنَ اَنَّ اللّٰهَ حَرَّمَ هٰذَاۚ فَاِنْ شَهِدُوْا فَلَا تَشْهَدْ مَعَهُمْۚ وَلَا تَتَّبِعْ اَهْوَاۤءَ الَّذِيْنَ كَذَّبُوْا بِاٰيٰتِنَا وَالَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ وَهُمْ بِرَبِّهِمْ يَعْدِلُوْنَ ࣖ١٥٠
Qul halumma syuhadā'akumul-lażīna yasyhadūna annallāha ḥarrama hāżā, fa in syahidū falā tasyhad ma‘ahum, wa lā tattabi‘ ahwā'al-lażīna każżabū bi'āyātinā wal-lażīna lā yu'minūna bil-ākhirati wa hum birabbihim ya‘dilūn(a).
[150]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Bawaklah saksi-saksimu nang dapat mambuktikan bahwa Allah mangharamkan ko.” Kalu orang-orang tu membagih kesaksian, engkau jangan (ikut pulak) mamberi kesaksian basamo orang-orang tu. Jangan kamu ikuti keinginan orang-orang nang mandustokan ayat-ayat Kami, dan orang-orang nang idak baiman kapado akherat, dan orang-orang tu mampersekutukan Tuhan.
۞ قُلْ تَعَالَوْا اَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ اَلَّا تُشْرِكُوْا بِهٖ شَيْـًٔا وَّبِالْوَالِدَيْنِ اِحْسَانًاۚ وَلَا تَقْتُلُوْٓا اَوْلَادَكُمْ مِّنْ اِمْلَاقٍۗ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَاِيَّاهُمْ ۚوَلَا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَۚ وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِيْ حَرَّمَ اللّٰهُ اِلَّا بِالْحَقِّۗ ذٰلِكُمْ وَصّٰىكُمْ بِهٖ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُوْنَ١٥١
Qul ta‘ālau atlu mā ḥarrama rabbukum ‘alaikum allā tusyrikū bihī syai'aw wa bil-wālidaini iḥsānā(n), wa lā taqtulū aulādakum min imlāq(in), naḥnu narzuqukum wa iyyāhum, wa lā taqrabul-fawāḥisya mā ẓahara minhā wa mā baṭan(a), wa lā taqtulun-nafsal-latī ḥarramallāhu illā bil-ḥaqq(i), żālikum waṣṣākum bihī la‘allakum ta‘qilūn(a).
[151]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Kemarilah! aku bakal mambacokan apo nang diharamkan Tuhanmu kapadomu, (Yaitu) janganlah mampersekutukan-Nyo dengan apo pun, babuat baiklah terhadap kaduo orangtuo, janganlah mambunuh anak-anakmu kareno kamiskinanmu. (Allah bafirman), “Kamilah nang mambagih rezki kapadomu dan kapado orang-orang tu.” Janganlah pulak kamu mandekati perbuatan keji, baik nang nampak ataupun nang tasembunyi. Janganlah kamu mambunuh orang nang diharamkan Allah, kacuali dengan alasan nang benar.” 265 Demikian Dio mamerintahkan kapadomu supayo kamu mangerti.
265) Nang dibenarkan oleh syariat adolah seperti kisas, hukuman mati bagi orang murtad, dan rajam.
وَلَا تَقْرَبُوْا مَالَ الْيَتِيْمِ اِلَّا بِالَّتِيْ هِيَ اَحْسَنُ حَتّٰى يَبْلُغَ اَشُدَّهٗ ۚوَاَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيْزَانَ بِالْقِسْطِۚ لَا نُكَلِّفُ نَفْسًا اِلَّا وُسْعَهَاۚ وَاِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوْا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبٰىۚ وَبِعَهْدِ اللّٰهِ اَوْفُوْاۗ ذٰلِكُمْ وَصّٰىكُمْ بِهٖ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَۙ١٥٢
Wa lā taqrabū mālal-yatīmi illā bil-latī hiya aḥsanu ḥattā yabluga asyuddah(ū), wa auful-kaila wal-mīzāna bil-qisṭ(i), lā nukallifu nafsan illā wus‘ahā, wa iżā qultum fa‘dilū wa lau kāna żā qurbā, wa bi‘ahdillāhi aufū, żālikum waṣṣākum bihī la‘allakum tażakkarūn(a).
[152]
Janganlah kamu mandekati (manggunokan) harto anak yatim, kacuali dengan caro nang lebih bamanfaat, sampai dio mancapai (usio) dewasa. Sempurnokanlah takaran dan timbangan dengan adil. Kami idak mambebani saseorang malainkan manurut kasanggupannyo. Apobilo kamu babicaro, lakukanlah secaro adil, sakalipun dio karabat (mu). Penuhilah pulak janji Allah. Demikian tu, Dio perintahkan kapadomu supayo kamu mangambil palajaran.
وَاَنَّ هٰذَا صِرَاطِيْ مُسْتَقِيْمًا فَاتَّبِعُوْهُ ۚوَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيْلِهٖ ۗذٰلِكُمْ وَصّٰىكُمْ بِهٖ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُوْنَ١٥٣
Wa anna hāżā ṣirāṭī mustaqīman fattabi‘ūh(u), wa lā tattabi‘us-subula fa tafarraqa bikum ‘an sabīlih(ī), żālikum waṣṣākum bihī la‘allakum tattaqūn(a).
[153]
Sungguh, kolah jalan-Ku nang lurus, maka ikutilah! Jangan kamu ikuti jalan-jalan (nang lain), sahinggo mancerai-beraikan kamu dari jalan-Nyo. Demikian tu Dio perintahkan kapadomu supayo kamu batakwa.
ثُمَّ اٰتَيْنَا مُوْسَى الْكِتٰبَ تَمَامًا عَلَى الَّذِيْٓ اَحْسَنَ وَتَفْصِيْلًا لِّكُلِّ شَيْءٍ وَّهُدًى وَّرَحْمَةً لَّعَلَّهُمْ بِلِقَاۤءِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُوْنَ ࣖ١٥٤
Ṡumma ātainā mūsal-kitāba tamāman ‘alal-lażī aḥsana wa tafṣīlal likulli syai'iw wa hudaw wa raḥmatal la‘allahum biliqā'i rabbihim yu'minūn(a).
[154]
Kamudian, Kami lah sudah mambagihkan kapado Musa Kitab (Taurat) untuk manyempurnokan (nikmat Kami) kapado orang nang babuat kebaikan, manjelaskan secaro rinci sagalo sasuatu serto mamberi patunjuk dan rahmat, supayo orang-orang tu baiman kapado pertemuan dengan Tuhannyo.
وَهٰذَا كِتٰبٌ اَنْزَلْنٰهُ مُبٰرَكٌ فَاتَّبِعُوْهُ وَاتَّقُوْا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُوْنَۙ١٥٥
Wa hāżā kitābun anzalnāhu mubārakun fattabi‘ūhu wattaqū la‘allakum turḥamūn(a).
[155]
(Al-Qur’an) ko adolah kitab nang Kami turunkan dengan penuh berkah. Mako, ikutilah dan batakwalah supayo kamu dirahmati.
اَنْ تَقُوْلُوْٓا اِنَّمَآ اُنْزِلَ الْكِتٰبُ عَلٰى طَاۤىِٕفَتَيْنِ مِنْ قَبْلِنَاۖ وَاِنْ كُنَّا عَنْ دِرَاسَتِهِمْ لَغٰفِلِيْنَۙ١٥٦
An taqūlū innamā unzilal-kitābu ‘alā ṭā'ifataini min qablinā, wa in kunnā ‘an dirāsatihim lagāfilīn(a).
[156]
(Kami turunkan al-Qur’an tu) supayo kamu (idak) mangatokan, “Kitab tu hanyo diturunkan kapado duo golongan sabelum kami (Yahudi dan Nasrani), dan Sasungguhnyo, kami lengah dari apo nang orang-orang tu baco.
اَوْ تَقُوْلُوْا لَوْ اَنَّآ اُنْزِلَ عَلَيْنَا الْكِتٰبُ لَكُنَّآ اَهْدٰى مِنْهُمْۚ فَقَدْ جَاۤءَكُمْ بَيِّنَةٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ وَهُدًى وَّرَحْمَةٌ ۚفَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ كَذَّبَ بِاٰيٰتِ اللّٰهِ وَصَدَفَ عَنْهَا ۗسَنَجْزِى الَّذِيْنَ يَصْدِفُوْنَ عَنْ اٰيٰتِنَا سُوْۤءَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُوْا يَصْدِفُوْنَ١٥٧
Au taqūlū lau annā unzila ‘alainal-kitābu lakunnā ahdā minhum, faqad jā'akum bayyinatum mir rabbikum wa hudaw wa raḥmah(tun), faman aẓlamu mimman każżaba bi'āyātillāhi wa ṣadafa ‘anhā, sanajzil-lażīna yaṣdifūna ‘an āyātinā sū'al-‘ażābi bimā kānū yaṣdifūn(a).
[157]
atau supayo kamu (idak) mangatokan, “Sasungguhnyo, kalu kitab tu diturunkan kapado kami, tentulah kami lebih mandapat patunjuk dari pado orang-orang tu”. Sungguh, lah datang kapadomu keterangan nang nyato, petunjuk dan rahmat dari Tuhanmu. Mako, siapokah nang lebih aniayo daripado orang nang mandustokan ayat-ayat Allah dan bapaling darinyo? Kelak, Kami bakal mambagih balasan kapado orang-orang nang bapaling dari ayat-ayat Kami dengan sikso nang buruk, kareno orang-orang tu salalu bapaling.
هَلْ يَنْظُرُوْنَ اِلَّآ اَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلٰۤىِٕكَةُ اَوْ يَأْتِيَ رَبُّكَ اَوْ يَأْتِيَ بَعْضُ اٰيٰتِ رَبِّكَ ۗيَوْمَ يَأْتِيْ بَعْضُ اٰيٰتِ رَبِّكَ لَا يَنْفَعُ نَفْسًا اِيْمَانُهَا لَمْ تَكُنْ اٰمَنَتْ مِنْ قَبْلُ اَوْ كَسَبَتْ فِيْٓ اِيْمَانِهَا خَيْرًاۗ قُلِ انْتَظِرُوْٓا اِنَّا مُنْتَظِرُوْنَ١٥٨
Hal yanẓurūna illā an ta'tiyahumul-malā'ikatu au ya'tiya rabbuka au ya'tiya ba‘ḍu āyāti rabbik(a), yauma ya'tī ba‘ḍu āyāti rabbika lā yanfa‘u nafsan īmānuhā lam takun āmanat min qablu au kasabat fī īmānihā khairā(n), qulintaẓirū innā muntaẓirūn(a).
[158]
Nang orang-orang tu nanti-nanti hanyolah kedatangan malaikat kapado orang-orang tu, kedatangan Tuhanmu atau sabagian tando-tando dari Tuhanmu. Pada hari datangnyo sabagian tando-tando Tuhanmu, idaklah baguno lagi iman saseorang nang belum baiman sabelum tu, atau (belum) barusaho babuat baik dalam maso imannyo tu. Katokanlah, “Tunggulah! Kamipun manunggu.”
اِنَّ الَّذِيْنَ فَرَّقُوْا دِيْنَهُمْ وَكَانُوْا شِيَعًا لَّسْتَ مِنْهُمْ فِيْ شَيْءٍۗ اِنَّمَآ اَمْرُهُمْ اِلَى اللّٰهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوْا يَفْعَلُوْنَ١٥٩
Innal-lażīna farraqū dīnahum wa kānū syiya‘al lasta minhum fī syai'(in), innamā amruhum ilallāhi ṡumma yunabbi'uhum bimā kānū yaf‘alūn(a).
[159]
Sasungguhnyo orang-orang nang mamecah belah ugamo-Nyo dan orang-orang tu manjadi (tapecah) dalam golongan-golongan, sadikitpun kamu (Muhammad) idak batanggung jawab atas orang-orang tu. Sasungguhnyo urusan orang-orang tu (taserah) hanyo kapado Allah. Kamudian, Dio bakal mambagihtaukan kapado orang-orang tu apo nang lah orang-orang tu perbuat.
مَنْ جَاۤءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهٗ عَشْرُ اَمْثَالِهَا ۚوَمَنْ جَاۤءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزٰٓى اِلَّا مِثْلَهَا وَهُمْ لَا يُظْلَمُوْنَ١٦٠
Man jā'a bil-ḥasanati fa lahū ‘asyru amṡālihā, wa man jā'a bis-sayyi'ati falā yujzā illā miṡlahā wa hum lā yuẓlamūn(a).
[160]
Siapo nang babuat kebaikan, dio bakal mandapat balasan sapuluh kali lipat amalnyo. Siapo nang babuat kaburukan, dio idak bakal diberi balasan malainkan nang saimbang dengannyo. Orang-orang tu sadikitpun idak dizalimi (dirugikan).
قُلْ اِنَّنِيْ هَدٰىنِيْ رَبِّيْٓ اِلٰى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيْمٍ ەۚ دِيْنًا قِيَمًا مِّلَّةَ اِبْرٰهِيْمَ حَنِيْفًاۚ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِيْنَ١٦١
Qul innanī hadānī rabbī ilā ṣirāṭim mustaqīm(in), dīnan qiyamam millata ibrāhīma ḥanīfā(n), wa mā kāna minal-musyrikīn(a).
[161]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Sasungguhnyo Tuhanku lah mambimbingku ka jalan nang lurus, ugamo nang benar, ugamo Ibrahim nang lurus, dan dio (Ibrahim) idak tamasuk orang-orang musyrik.”
قُلْ اِنَّ صَلَاتِيْ وَنُسُكِيْ وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِيْ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِيْنَۙ١٦٢
Qul inna ṣalātī wa nusukī wa maḥyāya wa mamātī lillāhi rabbil-‘ālamīn(a).
[162]
Katokanlah (Nabi Muhammad), Sasungguhnyo salatku, ibadahku, hidupku dan matiku hanyolah untuk Allah, Tuhan samesto alam.
لَا شَرِيْكَ لَهٗ ۚوَبِذٰلِكَ اُمِرْتُ وَاَنَا۠ اَوَّلُ الْمُسْلِمِيْنَ١٦٣
Lā syarīka lah(ū), wa biżālika umirtu wa ana awwalul-muslimīn(a).
[163]
Tiado sekutu bagi-Nyo. tulah nang diperintahkan kapadoku. Aku adolah nang pertamo dalam kelompok orang-orang muslim.”
قُلْ اَغَيْرَ اللّٰهِ اَبْغِيْ رَبًّا وَّهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍۗ وَلَا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ اِلَّا عَلَيْهَاۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰىۚ ثُمَّ اِلٰى رَبِّكُمْ مَّرْجِعُكُمْ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ فِيْهِ تَخْتَلِفُوْنَ١٦٤
Qul agairallāhi abgī rabbaw wa huwa rabbu kulli syai'(in), wa lā taksibu kullu nafsin illā ‘alaihā, wa lā taziru wāziratuw wizra ukhrā, ṡumma ilā rabbikum marji‘ukum fa yunabbi'ukum bimā kuntum fīhi takhtalifūn(a).
[164]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Apokah aku (pantas) mancari Tuhan salain Allah, padohal Diolah Tuhan bagi sagalo sasuatu. Satiap orang nang babuat doso, dirinyo sendirilah nang batanggung jawab. Saseorang idak bakal mamikul beban doso orang lain. Kamudian kapado Tuhanmulah kamu balik, lalu Dio bakal mamberitahukan kapadomu apo nang dahulu kamu perselisihkan.”
وَهُوَ الَّذِيْ جَعَلَكُمْ خَلٰۤىِٕفَ الْاَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجٰتٍ لِّيَبْلُوَكُمْ فِيْ مَآ اٰتٰىكُمْۗ اِنَّ رَبَّكَ سَرِيْعُ الْعِقَابِۖ وَاِنَّهٗ لَغَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ ࣖ١٦٥
Wa huwal-lażī ja‘alakum khalā'ifal-arḍi wa rafa‘a ba‘ḍakum fauqa ba‘ḍin darajātil liyabluwakum fī mā ātākum, inna rabbaka sarī‘ul-‘iqāb(i), wa innahū lagafūrur raḥīm(un).
[165]
Diolah nang manjadikan kamu sabagai khalifah-khalifah di bumi dan Dio maninggikan sabagian kamu baberapo derajat atas sabagian (nang lain), untuk mangujimu atas apo nang dibagihkan-Nyo kapadomu. Sabenanyo Tuhanmu sangat cepat hukuman-Nyo. Sungguh, Dio Maha Pangampun lagi Maha Panyayang.