Surah Al-Hasyr

Daftar Surah

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
سَبَّحَ لِلّٰهِ مَا فِى السَّمٰوٰتِ وَمَا فِى الْاَرْضِۚ وَهُوَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ١
Sabbaḥa lillāhi mā fis-samāwāti wa mā fil-arḍ(i), wa huwal-‘azīzul-ḥakīm(u).
[1] Apo nang ado di langit dan apo nang ado di bumi batasbih kapado Allah. Diolah Nang Mahaperkaso lagi Mahabijaksano.

هُوَ الَّذِيْٓ اَخْرَجَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِاَوَّلِ الْحَشْرِۗ مَا ظَنَنْتُمْ اَنْ يَّخْرُجُوْا وَظَنُّوْٓا اَنَّهُمْ مَّانِعَتُهُمْ حُصُوْنُهُمْ مِّنَ اللّٰهِ فَاَتٰىهُمُ اللّٰهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوْا وَقَذَفَ فِيْ قُلُوْبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُوْنَ بُيُوْتَهُمْ بِاَيْدِيْهِمْ وَاَيْدِى الْمُؤْمِنِيْنَۙ فَاعْتَبِرُوْا يٰٓاُولِى الْاَبْصَارِ٢
Huwal-lażī akhrajal-lażīna kafarū min ahlil-kitābi min diyārihim li'awwalil-ḥasyr(i), mā ẓanantum ay yakhrujū wa ẓannū annahum māni‘atuhum ḥuṣūnuhum minallāhi fa atāhumullāhu min ḥaiṡu lam yaḥtasibū wa qażafa fī qulūbihimur-ru‘ba yukhribūna buyūtahum bi'aidīhim wa aidil-mu'minīn(a), fa‘tabirū yā ulil-abṣār(i).
[2] Diolah nang mangeluarkan orang-orang nang kufur di antaro Ahlulkitab (Yahudi Bani Nadir) dari kampung halaman orang-orang tu pado saat pangusiran nang pertamo. Kamu idak manyangko bahwa orang-orang tu bakal kaluar. Orang-orang tu pun yakin bahwa benteng-benteng orang-orang tu bakal dapat manjagonyo dari (azab) Allah.Mako, (azab) Allah datang kapado orang-orang tu dari arah nang idak orang-orang tu sangko. Dio menanamkan raso takut di dalam hati orang-orang tu sahinggo orang-orang tu manghancurkan rumah-rumahnyo dengan tangannyo dewek dan tangan orang-orang mukmin. Mako, ambiklah palajaran (dari kajadian tu), oi orang-orang nang mampunyai pangliatan (mato hati).

وَلَوْلَآ اَنْ كَتَبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمُ الْجَلَاۤءَ لَعَذَّبَهُمْ فِى الدُّنْيَاۗ وَلَهُمْ فِى الْاٰخِرَةِ عَذَابُ النَّارِ٣
Wa lau lā an kataballāhu ‘alaihimul-jalā'a la‘ażżabahum fid-dun-yā, wa lahum fil-ākhirati ‘ażābun-nār(i).
[3] Sakironyo idak kareno Allah lah manetapkan pangusiran tahadap orang-orang tu, Dio pasti mangazab orang-orang tu di dunio. Di akherat orang-orang tu bakal mandapat azab nerako.

ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ شَاۤقُّوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۖوَمَنْ يُّشَاۤقِّ اللّٰهَ فَاِنَّ اللّٰهَ شَدِيْدُ الْعِقَابِ٤
Żālika bi'annahum syāqqullāha wa rasūlah(ū), wa may yusyāqqillāha fa'innallāha syadīdul-‘iqāb(i).
[4] Hal nang demikian tu kareno sasungguhnyo orang-orang tu lah manentang Allah dan Rasul-Nyo. Siapo nang manentang Allah, sasungguhnyo Allah amat keras hukuman-Nyo.

مَا قَطَعْتُمْ مِّنْ لِّيْنَةٍ اَوْ تَرَكْتُمُوْهَا قَاۤىِٕمَةً عَلٰٓى اُصُوْلِهَا فَبِاِذْنِ اللّٰهِ وَلِيُخْزِيَ الْفٰسِقِيْنَ٥
Mā qaṭa‘tum mil līnatin au taraktumūhā qā'imatan ‘alā uṣūlihā fa bi'iżnillāhi wa liyukhziyal-fāsiqīn(a).
[5] Apo nang kamu tebang di antaro pohon kurmo (milik Yahudi Bani Nadir) atau nang kamu biakkan tegak di atas pokoknyo, (tu tajadi) dengan izin Allah dan (jugo) kareno Dio bakal manghinokan orang-orang fasik.

وَمَآ اَفَاۤءَ اللّٰهُ عَلٰى رَسُوْلِهٖ مِنْهُمْ فَمَآ اَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَّلَا رِكَابٍ وَّلٰكِنَّ اللّٰهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهٗ عَلٰى مَنْ يَّشَاۤءُۗ وَاللّٰهُ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ٦
Wa mā afā'allāhu ‘alā rasūlihī minhum famā aujaftum ‘alaihi min khailiw wa lā rikābiw wa lākinnallāha yusalliṭu rusulahū ‘alā may yasyā'(u), wallāhu ‘alā kulli syai'in qadīr(un).
[6] Apo bae (harto nang diperoleh tanpa paperangan) 709 nang dianugerahkan Allah kapado Rasul-Nyo dari orang-orang tu idak (perlu) kamu mamacu kudo atau unto (untuk mandapatkannyo). Tapi, Allah mambagihkan kakuasoan kapado rasul-rasul-Nyo tahadap siapo nang Dio kendaki. Allah Mahakuaso atas sagalo sasuatu.
709) Harto rampasan yang diperoleh dari musuh tanpa malalui pertempuran disebut dengan fai’, sedangkan nang diperoleh dari musuh malalui pertempuran disebut ganimah. Pambagian harto fai’ dijelaskan pada ayat 7 surah ko, sedangkan pambagian ganimah dijelaskan pada ayat 41, surah al-Anfāl/8.

مَآ اَفَاۤءَ اللّٰهُ عَلٰى رَسُوْلِهٖ مِنْ اَهْلِ الْقُرٰى فَلِلّٰهِ وَلِلرَّسُوْلِ وَلِذِى الْقُرْبٰى وَالْيَتٰمٰى وَالْمَسٰكِيْنِ وَابْنِ السَّبِيْلِۙ كَيْ لَا يَكُوْنَ دُوْلَةً ۢ بَيْنَ الْاَغْنِيَاۤءِ مِنْكُمْۗ وَمَآ اٰتٰىكُمُ الرَّسُوْلُ فَخُذُوْهُ وَمَا نَهٰىكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوْاۚ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ۗاِنَّ اللّٰهَ شَدِيْدُ الْعِقَابِۘ٧
Mā afā'allāhu ‘alā rasūlihī min ahlil-qurā fa lillāhi wa lir-rasūli wa liżil-qurbā wal-yatāmā wal-masākīni wabnis-sabīl(i), kailā yakūna dūlatam bainal-agniyā'i minkum, wa mā ātākumur-rasūlu fa khużūhu wa mā nahākum ‘anhu fantahū, wattaqullāh(a), innallāha syadīdul-‘iqāb(i).
[7] Apo bae (harto nang diperoleh tanpa paperangan) nang dianugerahkan Allah kapado Rasul-Nyo dari penduduk baberapo negeri adolah untuk Allah, Rasul, kerabat (Rasul), anak yatim, orang miskin, dan orang nang dalam perjalanan. (Macam tu) supayo harto tu idak hanyo baedar di antaro orang-orang kayo bae di antaro kamu. Apo nang dibagihkan Rasul kapadomu terimolah. Apo nang dilarangnyo bagimu tinggalkanlah. Batakwalah kapado Allah. Sasungguhnyo Allah amat keras hukuman-Nyo.

لِلْفُقَرَاۤءِ الْمُهٰجِرِيْنَ الَّذِيْنَ اُخْرِجُوْا مِنْ دِيَارِهِمْ وَاَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُوْنَ فَضْلًا مِّنَ اللّٰهِ وَرِضْوَانًا وَّيَنْصُرُوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۗ اُولٰۤىِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوْنَۚ٨
Lil-fuqarā'il-muhājirīnal-lażīna ukhrijū min diyārihim wa amwālihim yabtagūna faḍlam minallāhi wa riḍwānaw wa yanṣurūnallāha wa rasūlah(ū), ulā'ika humuṣ-ṣādiqūn(a).
[8] (Harto rampasan tu pulo) untuk orang-orang fakir nang bahijrah, yaitu orang-orang nang diusir dari kampung halamannyo dan maninggalkan) harto bendonyo demi mencari karunio dari Allah, karidaan(-Nyo), serto (demi) manolong (ugamo) Allah dan Rasul-Nyo. Orang-orang tulah orang-orang benar.

وَالَّذِيْنَ تَبَوَّءُو الدَّارَ وَالْاِيْمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّوْنَ مَنْ هَاجَرَ اِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُوْنَ فِيْ صُدُوْرِهِمْ حَاجَةً مِّمَّآ اُوْتُوْا وَيُؤْثِرُوْنَ عَلٰٓى اَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ ۗوَمَنْ يُّوْقَ شُحَّ نَفْسِهٖ فَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَۚ٩
Wal-lażīna tabawwa'ud-dāra wal-īmāna min qablihim yuḥibbūna man hājara ilaihim wa lā yajidūna fī ṣudūrihim ḥājatam mimmā ūtū wa yu'ṡirūna ‘alā anfusihim wa lau kāna bihim khaṣāṣah(tun), wa may yūqa syuḥḥa nafsihī fa ulā'ika humul-mufliḥūn(a).
[9] Orang-orang (Ansar) nang lah manempati kota (Madinah) dan baiman sabelum (kadatangan) orang-orang tu (Muhajirin) mancintoi orang nang bahijrah ka (tempat) orang-orang tu. Orang-orang tu idak mandapatkan kainginan di dalam hatinyo tahadap apo nang dibagihkan (kapado Muhajirin). Orang-orang tu mangutamokan (Muhajirin) daripado dirinyo dewek meskipun mampunyoi kaperluan nang mandesak. Siapo nang dijago dirinyo dari kakikiran tulah orang-orang nang bauntung.

وَالَّذِيْنَ جَاۤءُوْ مِنْۢ بَعْدِهِمْ يَقُوْلُوْنَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِاِخْوَانِنَا الَّذِيْنَ سَبَقُوْنَا بِالْاِيْمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِيْ قُلُوْبِنَا غِلًّا لِّلَّذِيْنَ اٰمَنُوْا رَبَّنَآ اِنَّكَ رَءُوْفٌ رَّحِيْمٌ ࣖ١٠
Wal-lażīna jā'ū mim ba‘dihim yaqūlūna rabbanagfir lanā wa li'ikhwāninal-lażīna sabaqūnā bil-īmāni wa lā taj‘al fī qulūbinā gillal lil-lażīna āmanū rabbanā innaka ra'ūfur raḥīm(un).
[10] Orang-orang nang datang sasudah orang-orang tu (Muhajirin dan Ansar) badoa, “Ya Tuhan kami, ampunilah kami serto saudaro-saudaro kami nang lah baiman lebih dulu daripado kami dan janganlah Engkau jadikan dalam hati kami kadengkian tahadap orang-orang nang baiman. Ya Tuhan kami, sasungguhnyo Engkaulah Nang Maha Panyantun lagi Maha Panyayang.”

۞ اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذِيْنَ نَافَقُوْا يَقُوْلُوْنَ لِاِخْوَانِهِمُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ لَىِٕنْ اُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِيْعُ فِيْكُمْ اَحَدًا اَبَدًاۙ وَّاِنْ قُوْتِلْتُمْ لَنَنْصُرَنَّكُمْۗ وَاللّٰهُ يَشْهَدُ اِنَّهُمْ لَكٰذِبُوْنَ١١
Alam tara ilal-lażīna nāfaqū yaqūlūna li'ikhwānihimul-lażīna kafarū min ahlil-kitābi la'in ukhrijtum lanakhrujanna ma‘akum wa lā nuṭī‘u fīkum aḥadan abadā(n), wa in qūtiltum lananṣurannakum, wallāhu yasyhadu innahum lakāżibūn(a).
[11] Idakkah kamu mamperatikan orang-orang munafik? Orang-orang tu bakato kapado saudaro-saudaronyo nang kufur di antaro Ahlulkitab, “Sungguh, jiko kamu diusir, kami pasti bakal kaluar basamomu dan kami salamonyo idak bakal patuh kapado siapo pun demi kamu. Jiko kamu diperangi, kami pasti manolongmu.” Allah basaksi bahwa orang-orang tu benar-benar paro pandusto.

لَىِٕنْ اُخْرِجُوْا لَا يَخْرُجُوْنَ مَعَهُمْۚ وَلَىِٕنْ قُوْتِلُوْا لَا يَنْصُرُوْنَهُمْۚ وَلَىِٕنْ نَّصَرُوْهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْاَدْبَارَۙ ثُمَّ لَا يُنْصَرُوْنَ١٢
La'in ukhrijū lā yakhrujūna ma‘ahum, wa la'in qūtilū lā yanṣurūnahum, wa la'in naṣarūhum layuwallunnal-adbār(a), ṡumma lā yunṣarūn(a).
[12] Jiko orang-orang tu benar-benar diusir, orang-orang (munafik) tu idak bakal kaluar basamo orang-orang tu. Jiko orang-orang tu benar-benar diperangi, orang-orang (munafik) tu idak bakal manolongnyo. Kalaupun manolongnyo, niscayo orang-orang (munafik) tu bakal bapaling (untuk lari) ka belakang, kemudian orang-orang tu idak bakal ditolong.

لَاَنْتُمْ اَشَدُّ رَهْبَةً فِيْ صُدُوْرِهِمْ مِّنَ اللّٰهِ ۗذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَفْقَهُوْنَ١٣
La'antum asyaddu rahbatan fī ṣudūrihim minallāh(i), żālika bi'annahum qaumul lā yafqahūn(a).
[13] Kamu (kaum nang baiman) benar-benar lebih ditakuti di dalam hati orang-orang tu daripado Allah. Hal tu disebabkan orang-orang tu kaum nang idak mengerti.

لَا يُقَاتِلُوْنَكُمْ جَمِيْعًا اِلَّا فِيْ قُرًى مُّحَصَّنَةٍ اَوْ مِنْ وَّرَاۤءِ جُدُرٍۗ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيْدٌ ۗ تَحْسَبُهُمْ جَمِيْعًا وَّقُلُوْبُهُمْ شَتّٰىۗ ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْقِلُوْنَۚ١٤
Lā yuqātilūnakum jamī‘an illā fī quram muḥaṣṣanatin au miw warā'i judur(in), ba'suhum bainahum syadīd(un), taḥsabuhum jamī‘aw wa qulūbuhum syattā, żālika bi'annahum qaumul lā ya‘qilūn(a).
[14] Orang-orang tu idak bakal mamerangi kamu (sacaro) basamo-samo, kacuali di negeri-negeri nang babenteng atau di balik tembok. Permusuhan antar sasamo orang-orang tu sangat hebat. Kamu mangiro bahwa orang-orang tu basatu, padohal hati orang-orang tu tapecah belah. Hal tu disebabkan orang-orang tu kaum nang idak barakal.

كَمَثَلِ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَرِيْبًا ذَاقُوْا وَبَالَ اَمْرِهِمْۚ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌۚ١٥
Kamaṡalil-lażīna min qablihim qarīban żāqū wabāla amrihim, wa lahum ‘ażābun alīm(un).
[15] (Kaum Yahudi tu) seperti orang-orang sabelumnyo (musyrik Makkah) nang belum lamo baselang lah marasokan akibat buruk perbuatannyo dewek (di dunio). Orang-orang tu bakal mandapatkan azab nang pedih (di akherat).

كَمَثَلِ الشَّيْطٰنِ اِذْ قَالَ لِلْاِنْسَانِ اكْفُرْۚ فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ اِنِّيْ بَرِيْۤءٌ مِّنْكَ اِنِّيْٓ اَخَافُ اللّٰهَ رَبَّ الْعٰلَمِيْنَ١٦
Kamaṡalisy-syaiṭāni iż qāla lil-insānikfur, falammā kafara qāla innī barī'um minka innī akhāfullāha rabbal-‘ālamīn(a).
[16] (Perumpamoan bujukan orang-orang munafik kapado kaum Yahudi) seperti setan katiko bakato kapado manusio, “Kufurlah kamu!” Katiko orang tu kufur, io bakato, “Sasungguhnyo aku balepas diri darimu kareno sasungguhnyo aku takut kapado Allah, Tuhan semesta alam.”

فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَآ اَنَّهُمَا فِى النَّارِ خٰلِدَيْنِ فِيْهَاۗ وَذٰلِكَ جَزٰۤؤُا الظّٰلِمِيْنَ ࣖ١٧
Fa kāna ‘āqibatahumā annahumā fin-nāri khālidaini fīhā, wa żālika jazā'uẓ-ẓālimīn(a).
[17] Mako, kasudahan bagi kaduonyo (setan dan manusio nang mangikutinyo) bahwa kaduonyo barado dalam nerako, kekal di dalamnyo. Tulah balasan bagi orang-orang aniayo.

يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍۚ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ۗاِنَّ اللّٰهَ خَبِيْرٌ ۢبِمَا تَعْمَلُوْنَ١٨
Yā ayyuhal-lażīna āmanuttaqullāha waltanẓur nafsum mā qaddamat ligad(in), wattaqullāh(a), innallāha khabīrum bimā ta‘malūn(a).
[18] Oi orang-orang nang baiman, batakwalah kapado Allah dan hendaklah satiap orang mamparhatikan apo nang lah diperbuatnyo untuk hari esok (akherat). Batakwalah kapado Allah. Sasungguhnyo Allah Mahateliti tahadap apo nang kamu kerjokan.

وَلَا تَكُوْنُوْا كَالَّذِيْنَ نَسُوا اللّٰهَ فَاَنْسٰىهُمْ اَنْفُسَهُمْۗ اُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْفٰسِقُوْنَ١٩
Wa lā takūnū kal-lażīna nasullāha fa'ansāhum anfusahum, ulā'ika humul-fāsiqūn(a).
[19] Janganlah kamu seperti orang-orang nang malupokan Allah sahinggo Dio manjadikan orang-orang tu lupo kapado diri orang-orang tu dewek. Orang-orang tulah orang-orang fasik.

لَا يَسْتَوِيْٓ اَصْحٰبُ النَّارِ وَاَصْحٰبُ الْجَنَّةِۗ اَصْحٰبُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفَاۤىِٕزُوْنَ٢٠
Lā yastawī aṣḥābun-nāri wa aṣḥābul-jannah(ti), aṣḥābul-jannati humul-fā'izūn(a).
[20] Dak samo para panghuni narako dengan para panghuni surgo. Panghuni-panghuni surgo tulah orang-orang nang mamperoleh kamenangan.

لَوْ اَنْزَلْنَا هٰذَا الْقُرْاٰنَ عَلٰى جَبَلٍ لَّرَاَيْتَهٗ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْيَةِ اللّٰهِ ۗوَتِلْكَ الْاَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُوْنَ٢١
Lau anzalnā hāżal-qur'āna ‘alā jabalil lara'aitahū khāsyi‘am mutaṣaddi‘am min khasy-yatillāh(i), wa tilkal-amṡālu naḍribuhā lin-nāsi la‘allahum yatafakkarūn(a).
[21] Saandainyo Kami turunkan Al-Qur’an ko kapado sabuah gunung, pasti kamu bakal maliatnyo tunduk tapecah belah kareno takut kapado Allah. Parumpamoan-parumpamoan itu Kami buat untuk manusio agar orang-orang tu bapikir.

هُوَ اللّٰهُ الَّذِيْ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِۚ هُوَ الرَّحْمٰنُ الرَّحِيْمُ٢٢
Huwallāhul-lażī lā ilāha illā huw(a), ‘ālimul-gaibi wasy-syahādah(ti), huwar-raḥmānur-raḥīm(u).
[22] Diolah Allah Nang idak ado tuhan salain Dio. (Diolah) Nang Mangetaui nang gaib dan nang nyato. Diolah Nang Maha Pangasih lagi Maha Panyayang.

هُوَ اللّٰهُ الَّذِيْ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۚ اَلْمَلِكُ الْقُدُّوْسُ السَّلٰمُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيْزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُۗ سُبْحٰنَ اللّٰهِ عَمَّا يُشْرِكُوْنَ٢٣
Huwallāhul-lażī lā ilāha illā huw(a), al-malikul-quddūsus-salāmul-mu'minul-muhaiminul-‘azīzul-jabbārul-mutakabbir(u), subḥānallāhi ‘ammā yusyrikūn(a).
[23] Diolah Allah Nang idak ado tuhan salain Dio. Dio (adolah) Maharajo, Nang Mahasuci, Nang Mahadamai, Nang Maha Mangaruniokan kaamanan, Maha Mangawasi, Nang Mahaperkaso, Nang Mahakuaso, dan Nang Mamiliki sagalo kaagungan. Mahasuci Allah dari apo nang orang-orang tu persekutukan.

هُوَ اللّٰهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْاَسْمَاۤءُ الْحُسْنٰىۗ يُسَبِّحُ لَهٗ مَا فِى السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۚ وَهُوَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ ࣖ٢٤
Huwallāhul-khāliqul-bāri'ul-muṣawwiru lahul-asmā'ul-ḥusnā, yusabbiḥu lahū mā fis-samāwāti wal-arḍ(i), wa huwal-‘azīzul-ḥakīm(u).
[24] Diolah Allah Nang Maha Pancipto, Nang Mawujudkan dari tiado, dan Nang Mambentuk rupo. Dio mamiliki namo-namo nang indah. Apo nang di langit dan di bumi sanantiaso batasbih kapado-Nyo. Diolah Nang Mahaperkaso lagi Mahabijaksano.