Surah Al-Kahf
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِيْٓ اَنْزَلَ عَلٰى عَبْدِهِ الْكِتٰبَ وَلَمْ يَجْعَلْ لَّهٗ عِوَجًا ۜ١
Al-ḥamdu lillāhil-lażī anzala ‘alā ‘abdihil-kitāba wa lam yaj‘al lahū ‘iwajā(n).
[1]
Sagalo puji bagi Allah nang lah manurunkan Kitab Suci (Al-Qur’an) kapado hambo-Nyo dan Dio idak mambuat padonyo sadikitpun kabengkokan. 441
441) Idak ado dalam Al-Qur’an tu makna-makna nang saling balawananan dan idak ado panyimpangan dari kabenaran
قَيِّمًا لِّيُنْذِرَ بَأْسًا شَدِيْدًا مِّنْ لَّدُنْهُ وَيُبَشِّرَ الْمُؤْمِنِيْنَ الَّذِيْنَ يَعْمَلُوْنَ الصّٰلِحٰتِ اَنَّ لَهُمْ اَجْرًا حَسَنًاۙ٢
Qayyimal liyunżira ba'san syadīdam mil ladunhu wa yubasysyiral-mu'minīnal-lażīna ya‘malūnaṣ-ṣāliḥāti anna lahum ajran ḥasanā(n).
[2]
(Dio jugo manjadikannyo kitab) nang lurus supayo Dio mambagih paringatan bakal siksoan nang sangat pedih dari sisi-Nyo dan mambagih barito gembiro kapado orang-orang nang baiman nang mangerjokan kabajikan bahwa orang-orang tu bakal mandapat pambalasan nang baik.
مّٰكِثِيْنَ فِيْهِ اَبَدًاۙ٣
Mākiṡīna fīhi abadā(n).
[3]
Orang-orang tu kekal di dalamnyo untuk salamo-lamonyo.
وَّيُنْذِرَ الَّذِيْنَ قَالُوا اتَّخَذَ اللّٰهُ وَلَدًاۖ٤
Wa yunżiral-lażīna qāluttakhażallāhu waladā(n).
[4]
(Dio manurunkan al Qur’an tu) jugo supayo Dio mambagih paringatan kapado orangorang nang bakato, “Allah mangangkat saorang anak.”
مَّا لَهُمْ بِهٖ مِنْ عِلْمٍ وَّلَا لِاٰبَاۤىِٕهِمْۗ كَبُرَتْ كَلِمَةً تَخْرُجُ مِنْ اَفْوَاهِهِمْۗ اِنْ يَّقُوْلُوْنَ اِلَّا كَذِبًا٥
Mā lahum bihī min ‘ilmiw wa lā li'ābā'ihim, kaburat kalimatan takhruju min afwāhihim, iy yaqūlūna illā każibā(n).
[5]
Orang-orang tu samo sakali idak mampunyoi pangetauan tentang (hal) tu, macam tu pulak nenek moyangnyo. Alangkah besak (doso) perkatoan nang kaluar dari mulutnyo. Orang-orang tu hanyo mangatokan (sasuatu) kacuali hanyo kabohongan.
فَلَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَّفْسَكَ عَلٰٓى اٰثَارِهِمْ اِنْ لَّمْ يُؤْمِنُوْا بِهٰذَا الْحَدِيْثِ اَسَفًا٦
Fa la‘allaka bākhi‘un nafsaka ‘alā āṡārihim illam yu'minū bihāżal-ḥadīṡi asafā(n).
[6]
Mako, boleh jadi kamu (Nabi Muhammad) bakal mancelakokan dirimu kareno basedih hati sasudah orang-orang tu bapaling, sakironyo orang-orang tu idak baiman kapado katerangan ko (Al-Qur’an)
اِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْاَرْضِ زِيْنَةً لَّهَا لِنَبْلُوَهُمْ اَيُّهُمْ اَحْسَنُ عَمَلًا٧
Innā ja‘alnā mā ‘alal-arḍi zīnatal lahā linabluwahum ayyuhum aḥsanu ‘amalā(n).
[7]
Sasungguhnyo Kami lah manjadikan apo nang di atas bumi sabagai perhiasan baginyo supayo Kami manguji orang-orang tu siapokah di antaronyo nang lebih baik perbuatannyo.
وَاِنَّا لَجٰعِلُوْنَ مَا عَلَيْهَا صَعِيْدًا جُرُزًاۗ٨
Wa innā lajā‘ilūna mā ‘alaihā ṣa‘īdan juruzā(n).
[8]
Kami benar-benar bakal manjadikan (pulak) apo nang di atasnyo manjadi tanah nang tandus lagi kering.
اَمْ حَسِبْتَ اَنَّ اَصْحٰبَ الْكَهْفِ وَالرَّقِيْمِ كَانُوْا مِنْ اٰيٰتِنَا عَجَبًا٩
Am ḥasibta anna aṣḥābal-kahfi war-raqīmi kānū min āyātinā ‘ajabā(n).
[9]
Apokah kamu mangiro bahwa sasungguhnyo orang-orang nang mandiami guo dan (nang mampunyoi) raqīm 442 benar-benar marupokan kaajaiban di antaro tando-tando (kaagungan) Kami?
442) ‘Raqīm’, sabagian ahli tafsir mangartikan sabagai namo anjing dan sabagian nang lain mangartikannyo sabagai batu tulis barisi catatan tentang ugamo tauhid atau namo-namo orang-orang tu
اِذْ اَوَى الْفِتْيَةُ اِلَى الْكَهْفِ فَقَالُوْا رَبَّنَآ اٰتِنَا مِنْ لَّدُنْكَ رَحْمَةً وَّهَيِّئْ لَنَا مِنْ اَمْرِنَا رَشَدًا١٠
Iż awal-fityatu ilal-kahfi fa qālū rabbanā ātinā mil ladunka raḥmataw wa hayyi' lanā min amrinā rasyadā(n).
[10]
(Ingatlah) katiko paro pemudo tu balindung ka dalam guo lalu badoa, “Wahai Tuhan kami, bagihkanlah rahmat kapado Kami dari sisi-Mu dan mudahkanlah bagi kami patunjuk untuk sagalo urusan kami.”
فَضَرَبْنَا عَلٰٓى اٰذَانِهِمْ فِى الْكَهْفِ سِنِيْنَ عَدَدًاۙ١١
Faḍarabnā ‘alā āżānihim fil-kahfi sinīna ‘adadā(n).
[11]
Mako, Kami tutup telingo orang-orang tu di dalam guo tu 443 salamo batahun-tahun.
443) Allah swt manidurkan orang-orang tu salamo 309 tahun qomariah dalam guo tu (Lihat ayat 25 surah ko) sahinggo orang-orang tu tak dapat dibangunkan oleh suaro apopun.
ثُمَّ بَعَثْنٰهُمْ لِنَعْلَمَ اَيُّ الْحِزْبَيْنِ اَحْصٰى لِمَا لَبِثُوْٓا اَمَدًا ࣖ١٢
Ṡumma ba‘aṡnāhum lina‘lama ayyul-ḥizbaini aḥṣā limā labiṡū amadā(n).
[12]
Kemudian Kami bangunkan orang-orang tu supayo Kami mangetaui manokah di antaro kaduo golongan tu 444 nang lebih tepat dalam manghitung barapo lamo orang-orang tu tinggal (dalam guo tu).
444) Kaduo golongan tu iolah pemudo-pemudo tu dewek nang baselisih tentang barapo lamonyo orang-orang tu tinggal dalam guo tu
نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ نَبَاَهُمْ بِالْحَقِّۗ اِنَّهُمْ فِتْيَةٌ اٰمَنُوْا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنٰهُمْ هُدًىۖ١٣
Naḥnu naquṣṣu ‘alaika naba'ahum bil-ḥaqq(i), innahum fityatun āmanū birabbihim wa zidnāhum hudā(n).
[13]
Kami kisahkan kapadomu (Nabi Muhammad) cerito orang-orang tu dengan sabenarnyo. Sasungguhnyo orang-orang tu adolah pemudo-pemudo nang baiman kapado Tuhannyo dan Kami tambah pulak untuknyo patunjuk
وَّرَبَطْنَا عَلٰى قُلُوْبِهِمْ اِذْ قَامُوْا فَقَالُوْا رَبُّنَا رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ لَنْ نَّدْعُوَا۟ مِنْ دُوْنِهٖٓ اِلٰهًا لَّقَدْ قُلْنَآ اِذًا شَطَطًا١٤
Wa rabaṭnā ‘alā qulūbihim iż qāmū fa qālū rabbunā rabbus-samāwāti wal-arḍi lan nad‘uwa min dūnihī ilāhal laqad qulnā iżan syaṭaṭā(n).
[14]
Kami maneguhkan hati orang-orang tu katiko orang-orang tu badiri 445 lalu bakato, “Tuhan kami adolah Tuhan sagalo langit dan bumi. Kami sakali-kali idak manyeru Tuhan salain Dio. Sasungguhnyo, kalu kami babuat macam tu, kami lah mangucapkan perkatoan nang amat jauh dari kabenaran.
445) Bangun dan manghadap Rajo Dikyanus (Decius) nang zalim dan sombong
هٰٓؤُلَاۤءِ قَوْمُنَا اتَّخَذُوْا مِنْ دُوْنِهٖٓ اٰلِهَةًۗ لَوْلَا يَأْتُوْنَ عَلَيْهِمْ بِسُلْطٰنٍۢ بَيِّنٍۗ فَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰى عَلَى اللّٰهِ كَذِبًاۗ١٥
Hā'ulā'i qaumunattakhażū min dūnihī ālihah(tan), lau lā ya'tūna ‘alaihim bisulṭānim bayyin(in), faman aẓlamu mimmaniftarā ‘alallāhi każibā(n).
[15]
(Salah saorang dari pemudo tu bakato kapado nang lain), “Orang-orang tu kaum kami nang lah manjadikan tuhan-tuhan (untuk disembah) salain Dio. Mangapo orang-orang tu idak mangemukokan alasan nang jelas (tentang kapercayoannyo)? Mako, siapokah nang lebih aniayo daripado orangorang nang mangado-adokan kabohongan tahadap Allah?
وَاِذِ اعْتَزَلْتُمُوْهُمْ وَمَا يَعْبُدُوْنَ اِلَّا اللّٰهَ فَأْوٗٓا اِلَى الْكَهْفِ يَنْشُرْ لَكُمْ رَبُّكُمْ مِّنْ رَّحْمَتِهٖ وَيُهَيِّئْ لَكُمْ مِّنْ اَمْرِكُمْ مِّرْفَقًا١٦
Wa iżi‘tazaltumūhum wa mā ya‘budūna illallāha fa'wū ilal-kahfi yansyur lakum rabbukum mir raḥmatihī wa yuhayyi' lakum min amrikum mirfaqā(n).
[16]
Kareno kamu jugo lah maninggalkan orang-orang tu dan apo nang orang-orang tu sembah salain Allah, mako balindunglah ka dalam guo tu. (Dengan macam tu), niscayo Tuhanmu bakal malimpahkan sabagian rahmat-Nyo kapadomu dan manyediokan bagimu sasuatu nang baguno bagi urusanmu. 446
446) Perkatoan ko tajadi antaro orang-orang tu dewek nang timbulnyo kareno ilham dari Allah Swt.
۞ وَتَرَى الشَّمْسَ اِذَا طَلَعَتْ تَّزٰوَرُ عَنْ كَهْفِهِمْ ذَاتَ الْيَمِيْنِ وَاِذَا غَرَبَتْ تَّقْرِضُهُمْ ذَاتَ الشِّمَالِ وَهُمْ فِيْ فَجْوَةٍ مِّنْهُۗ ذٰلِكَ مِنْ اٰيٰتِ اللّٰهِ ۗمَنْ يَّهْدِ اللّٰهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَمَنْ يُّضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهٗ وَلِيًّا مُّرْشِدًا ࣖ١٧
Wa tarasy-syamsa iżā ṭala‘at tazāwaru ‘an kahfihim żātal-yamīni wa iżā garabat taqriḍuhum żātasy-syimāli wa hum fī fajwatim minh(u), żālika min āyātillāh(i), may yahdillāhu fa huwal-muhtadi wa may yuḍlil falan tajida lahū waliyyam mursyidā(n).
[17]
Kamu bakal mangimak matohari katiko terbit condong ka sabelah kanan dari guo dan bilo matohari tabenam manjauhi orang-orang tu ka sabelah kiri, sedang orang-orang tu barado di genah nang luas di dalamnyo (guo tu). Tu adolah sabagian dari tando-tando (kaagungan) Allah. Siapo nang Allah mambagihnyo patunjuk, diolah nang mandapat patunjuk. Siapo nang disesatkan-Nyo, mako kamu idak bakal mandapatkan saorang pamimpin pun nang dapat mambagih patunjuk kapadonyo.
وَتَحْسَبُهُمْ اَيْقَاظًا وَّهُمْ رُقُوْدٌ ۖوَّنُقَلِّبُهُمْ ذَاتَ الْيَمِيْنِ وَذَاتَ الشِّمَالِ ۖوَكَلْبُهُمْ بَاسِطٌ ذِرَاعَيْهِ بِالْوَصِيْدِۗ لَوِ اطَّلَعْتَ عَلَيْهِمْ لَوَلَّيْتَ مِنْهُمْ فِرَارًا وَّلَمُلِئْتَ مِنْهُمْ رُعْبًا١٨
Wa taḥsabuhum aiqāẓaw wa hum ruqūd(un), wa nuqallibuhum żātal-yamīni wa żātasy-syimāl(i), wa kalbuhum bāsiṭun żirā‘aihi bil-waṣīd(i), lawiṭṭala‘ta ‘alaihim lawallaita minhum firāraw wa lamuli'ta minhum ru‘bā(n).
[18]
Kamu mangiro orang-orang tu tajago, padohal orang-orang tu tidur. Kami bolakbalikkan orang-orang tu ka kanan dan ka kiri, sedangkan anjing orang-orang tu mambentangkan kaduo kaki depannyo di muko pintu guo. Saandainyo manyaksikan orang-orang tu, tentulah kamu bakal bapaling malarikan (diri) dari orang-orang tu dan pasti bakal dipenuhi oleh katakutan tahadap orang-orang tu.
وَكَذٰلِكَ بَعَثْنٰهُمْ لِيَتَسَاۤءَلُوْا بَيْنَهُمْۗ قَالَ قَاۤىِٕلٌ مِّنْهُمْ كَمْ لَبِثْتُمْۗ قَالُوْا لَبِثْنَا يَوْمًا اَوْ بَعْضَ يَوْمٍۗ قَالُوْا رَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِمَا لَبِثْتُمْۗ فَابْعَثُوْٓا اَحَدَكُمْ بِوَرِقِكُمْ هٰذِهٖٓ اِلَى الْمَدِيْنَةِ فَلْيَنْظُرْ اَيُّهَآ اَزْكٰى طَعَامًا فَلْيَأْتِكُمْ بِرِزْقٍ مِّنْهُ وَلْيَتَلَطَّفْ وَلَا يُشْعِرَنَّ بِكُمْ اَحَدًا١٩
Wa każālika ba‘aṡnāhum liyatasā'alū bainahum, qāla qā'ilum minhum kam labiṡtum, qālū labiṡnā yauman au ba‘ḍa yaum(in), qālū rabbukum a‘lamu bimā labiṡtum, fab‘aṡū aḥadakum biwariqikum hāżihī ilal-madīnati falyanẓur ayyuhā azkā ṭa‘āman falya'tikum birizqim minhu walyatalaṭṭaf wa lā yusy‘iranna bikum aḥadā(n).
[19]
Macam tulah, Kami mambangunkan orang-orang tu supayo saling batanyo di antaro orang-orang tu (dewek). Salah saorang di antaro orang-orang tu bakato, “Sudah barapo lamokah kamu barado (di siko?).” Orang-orang tu manjawab, “Kito barado (di siko) sahari atau satengah hari.” Orang-orang tu (nang lain lagi) bakato, “Tuhan kamu lebih mangetaui barapo lamonyo kamu barado (di siko). Mako, utuslah salah saorang di antaro kamu untuk pegi ka kota dengan mambawak uang perakmu ko. Hendaklah dio mangimak manokah makanan nang lebih baik, lalu mambawak sabagian makanan tu untukmu. Hendaklah pulak dio balaku lemah-lembut dan janganlah sakali-kali manceritokan halmu kapado siapo pun.
اِنَّهُمْ اِنْ يَّظْهَرُوْا عَلَيْكُمْ يَرْجُمُوْكُمْ اَوْ يُعِيْدُوْكُمْ فِيْ مِلَّتِهِمْ وَلَنْ تُفْلِحُوْٓا اِذًا اَبَدًا٢٠
Innahum iy yaẓharū ‘alaikum yarjumūkum au yu‘īdūkum fī millatihim wa lan tufliḥū iżan abadā(n).
[20]
Sasungguhnyo kalu orang-orang tu (mangetaui dan) manangkapmu, niscayo orang-orang tu bakal malempar kamu dengan batu atau mamaksomu kambali kapado ugamonyo. Kalu demikian, niscayo kamu idak bakal bauntung salamo lamonyo.”
وَكَذٰلِكَ اَعْثَرْنَا عَلَيْهِمْ لِيَعْلَمُوْٓا اَنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ وَّاَنَّ السَّاعَةَ لَا رَيْبَ فِيْهَاۚ اِذْ يَتَنَازَعُوْنَ بَيْنَهُمْ اَمْرَهُمْ فَقَالُوا ابْنُوْا عَلَيْهِمْ بُنْيَانًاۗ رَبُّهُمْ اَعْلَمُ بِهِمْۗ قَالَ الَّذِيْنَ غَلَبُوْا عَلٰٓى اَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيْهِمْ مَّسْجِدًا٢١
Wa każālika a‘ṡarnā ‘alaihim liya‘lamū anna wa‘dallāhi ḥaqquw wa annas-sā‘ata lā raiba fīhā, iż yatanāza‘ūna bainahum amrahum fa qālubnū ‘alaihim bun-yānā(n), rabbuhum a‘lamu bihim, qālal-lażīna galabū ‘alā amrihim lanattakhiżanna ‘alaihim masjidā(n).
[21]
Demikian (pulak) Kami mampertemukon (penduduk negeri) kapado orang-orang tu supayo mangetaui bahwa janji Allah benar dan bahwa (kadatangan) hari kiamat idak ado karaguan padonyo. (Hal tu tajadi) katiko orang-orang tu (penduduk negeri) baselisih tentang urusan (panghuni guo). Kemudian orang-orang tu bakato, “Dirikan sabuah bangunan di atas (guo tu). Tuhannyo lebih mangetaui (kaadoan)-nyo (panghuni guo). Orang-orang nang bakuaso atas urusannyo bakato, “Kami pasti bakal mandirikan sabuah rumah peribadatan di atasnyo.”
سَيَقُوْلُوْنَ ثَلٰثَةٌ رَّابِعُهُمْ كَلْبُهُمْۚ وَيَقُوْلُوْنَ خَمْسَةٌ سَادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْمًاۢ بِالْغَيْبِۚ وَيَقُوْلُوْنَ سَبْعَةٌ وَّثَامِنُهُمْ كَلْبُهُمْ ۗقُلْ رَّبِّيْٓ اَعْلَمُ بِعِدَّتِهِمْ مَّا يَعْلَمُهُمْ اِلَّا قَلِيْلٌ ەۗ فَلَا تُمَارِ فِيْهِمْ اِلَّا مِرَاۤءً ظَاهِرًا ۖوَّلَا تَسْتَفْتِ فِيْهِمْ مِّنْهُمْ اَحَدًا ࣖ٢٢
Sayaqūlūna ṡalāṡatur rābi‘uhum kalbuhum, wa yaqūlūna khamsatun sādisuhum kalbuhum rajmam bil-gaib(i), wa yaqūlūna sab‘atuw wa ṡāminuhum kalbuhum, qur rabbī a‘lamu bi‘iddatihim mā ya‘lamuhum illā qalīl(un), falā tumāri fīhim illā mirā'an ẓāhirā(n), wa lā tastafti fīhim minhum aḥadā(n).
[22]
Kagi (sabagian orang) mangatokan, “(Jumlah orang-orang tu) tigo (orang). Nang kaempat adolah anjingnyo.” (Sabagian nang lain) mangatokan, “(Jumlah orang-orang tu) adolah limo (orang). Nang kaenam adolah anjingnyo,” sabagai terkaan tahadap nang gaib. (Sabagian lain lagi) mangatokan, “(Jumlah orang-orang tu) tujuh (orang). Nang kadelapan adolah anjingnyo.” Katokanlah (Nabi Muhammad), “Tuhanku lebih mangetaui jumlah orang-orang tu. Idak ado orang nang mangetaui (jumlah) orang-orang tu kacuali sadikit.” Kareno tu, janganlah kamu (Nabi Muhammad) batengkar tentang hal orang-orang tu, kacuali patengkaran nang jelas-jelas bae (ringan). Janganlah kamu minta panjelasan tentang orang-orang tu (panghuni guo tu) kapado siapo pun dari orang-orang tu (Ahlulkitab).
وَلَا تَقُوْلَنَّ لِشَا۟يْءٍ اِنِّيْ فَاعِلٌ ذٰلِكَ غَدًاۙ٢٣
Wa lā taqūlanna lisyai'in innī fā‘ilun żālika gadā(n).
[23]
Jangan sakali-kali kamu mangatokan tentang sasuatu, “Aku pasti bakal mangerjokan hal tu besok,”
اِلَّآ اَنْ يَّشَاۤءَ اللّٰهُ ۖوَاذْكُرْ رَّبَّكَ اِذَا نَسِيْتَ وَقُلْ عَسٰٓى اَنْ يَّهْدِيَنِ رَبِّيْ لِاَقْرَبَ مِنْ هٰذَا رَشَدًا٢٤
Illā ay yasyā'allāh(u), ważkur rabbaka iżā nasīta wa qul ‘asā ay yahdiyani rabbī li'aqraba min hāżā rasyadā(n).
[24]
kacuali (dengan mangatokan), “Insyaallah.” Ingatlah kapado Tuhanmu kalu kamu lupo dan katokanlah, “Mudah-mudahan Tuhanku bakal mambagihku patunjuk kapado nang lebih dekat kabenarannyo daripado ko.”
وَلَبِثُوْا فِيْ كَهْفِهِمْ ثَلٰثَ مِائَةٍ سِنِيْنَ وَازْدَادُوْا تِسْعًا٢٥
Wa labiṡū fī kahfihim ṡalāṡa mi'atin sinīna wazdādū tis‘ā(n).
[25]
Orang-orang tu tinggal dalam guo salamo tigo ratus tahun dan ditambah sambilan tahun.
قُلِ اللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا لَبِثُوْا ۚ لَهٗ غَيْبُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ اَبْصِرْ بِهٖ وَاَسْمِعْۗ مَا لَهُمْ مِّنْ دُوْنِهٖ مِنْ وَّلِيٍّۗ وَلَا يُشْرِكُ فِيْ حُكْمِهٖٓ اَحَدًا٢٦
Qulillāhu a‘lamu bimā labiṡū, lahū gaibus-samāwāti wal-arḍ(i), abṣir bihī wa asmi‘, mā lahum min dūnihī miw waliyy(in), wa lā yusyriku fī ḥukmihī aḥadā(n).
[26]
Katokanlah, “Allah lebih mangetaui barapo lamonyo orang-orang tu tinggal (di guo). Kapunyoan-Nyo sagalo nang tasingit di langit dan di bumi. Alangkah terang pangliatanNyo dan alangkah tajam pannganinganNyo. Dak katek saorang palindung pun bagi orang-orang tu salain Dio dan Dio idak mangambik saorang pun manjadi sakutuNyo dalam manetapkan kaputusan.”
وَاتْلُ مَآ اُوْحِيَ اِلَيْكَ مِنْ كِتَابِ رَبِّكَۗ لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمٰتِهٖۗ وَلَنْ تَجِدَ مِنْ دُوْنِهٖ مُلْتَحَدًا٢٧
Watlu mā ūḥiya ilaika min kitābi rabbik(a), lā mubaddila likalimātih(ī), wa lan tajida min dūnihī multaḥadā(n).
[27]
Bacokanlah (Nabi Muhammad) apo nang diwahyukan kapadomu, yaitu Kitab Tuhanmu (Al-Qur’an). Idak ado nang dapat marobah kalimat-kalimat-Nyo dan kamu idak bakal dapat manemukan genah balindung salain kapado-Nyo.
وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِيْنَ يَدْعُوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَدٰوةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيْدُوْنَ وَجْهَهٗ وَلَا تَعْدُ عَيْنٰكَ عَنْهُمْۚ تُرِيْدُ زِيْنَةَ الْحَيٰوةِ الدُّنْيَاۚ وَلَا تُطِعْ مَنْ اَغْفَلْنَا قَلْبَهٗ عَنْ ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوٰىهُ وَكَانَ اَمْرُهٗ فُرُطًا٢٨
Waṣbir nafsaka ma‘al-lażīna yad‘ūna rabbahum bil-gadāti wal-‘asyiyyi yurīdūna wajhahū wa lā ta‘du ‘aināka ‘anhum, turīdu zīnatal-ḥayātid-dun-yā, wa lā tuṭi‘ man agfalnā qalbahū ‘an żikrinā wattaba‘a hawāhu wa kāna amruhū furuṭā(n).
[28]
Basabarlah kamu (Nabi Muhammad) basamo-samo dengan orang-orang nang manyeru Tuhannyo pado pagi dan petang hari dengan mangharap karidhoan-Nyo. Janganlah kaduo matomu bapaling dari orang-orang tu kareno mangharapkan perhiasan kahidupan dunio. Janganlah kamu mangikuti orang nang hatinyo lah Kami lalaikan dari mangingat Kami serto manuruti hawo nafsunyo dan kaadoannyo malewati batas.
وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّكُمْۗ فَمَنْ شَاۤءَ فَلْيُؤْمِنْ وَّمَنْ شَاۤءَ فَلْيَكْفُرْۚ اِنَّآ اَعْتَدْنَا لِلظّٰلِمِيْنَ نَارًاۙ اَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَاۗ وَاِنْ يَّسْتَغِيْثُوْا يُغَاثُوْا بِمَاۤءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِى الْوُجُوْهَۗ بِئْسَ الشَّرَابُۗ وَسَاۤءَتْ مُرْتَفَقًا٢٩
Wa qulil-ḥaqqu mir rabbikum, faman syā'a falyu'miw wa man syā'a falyakfur, innā a‘tadnā liẓ-ẓālimīna nārā(n), aḥāṭa bihim surādiquhā, wa iy yastagīṡū yugāṡū bimā'in kal-muhli yasywil-wujūh(a), bi'sasy-syarāb(u), wa sā'at murtafaqā(n).
[29]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Kabenaran tu datangnyo dari Tuhanmu. Mako, siapo nang mangendaki (baiman), hendaklah dio baiman dan siapo nang mangendaki (kufur), buiaklah dio kufur.” Sasungguhnyo Kami lah manyediokan bagi orang orang aniayo nerako nang gejolaknyo mangepung orang-orang tu. Kalu orang-orang tu mamintak pertolongan (dengan mamintak minum), niscayo orang-orang tu bakal dibagih minum dengan aek saperti (cairan) besi nang mandidih nang manghanguskan muko. (Tulah) minuman nang paling buruk dan genah istirahat nang paling jelek.
اِنَّ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ اِنَّا لَا نُضِيْعُ اَجْرَ مَنْ اَحْسَنَ عَمَلًاۚ٣٠
Innal-lażīna āmanū wa ‘amiluṣ-ṣāliḥāti innā lā nuḍī‘u ajra man aḥsana ‘amalā(n).
[30]
Sasungguhnyo orang-orang tu nang baiman dan baamal saleh, tentulah Kami idak bakal manyio-nyiokan pahalo orang nang mangerjokan pabuatan nang baik.
اُولٰۤىِٕكَ لَهُمْ جَنّٰتُ عَدْنٍ تَجْرِيْ مِنْ تَحْتِهِمُ الْاَنْهٰرُ يُحَلَّوْنَ فِيْهَا مِنْ اَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَّيَلْبَسُوْنَ ثِيَابًا خُضْرًا مِّنْ سُنْدُسٍ وَّاِسْتَبْرَقٍ مُّتَّكِـِٕيْنَ فِيْهَا عَلَى الْاَرَاۤىِٕكِۗ نِعْمَ الثَّوَابُۗ وَحَسُنَتْ مُرْتَفَقًا ࣖ٣١
Ulā'ika lahum jannātu ‘adnin tajrī min taḥtihimul-anhāru yuḥallauna fīhā min asāwira min żahabiw wa yalbasūna ṡiyāban khuḍram min sundusiw wa istabraqim muttaki'īna fīhā ‘alal-arā'ik(i), ni‘maṡ-ṡawāb(u), wa ḥasunat murtafaqā(n).
[31]
Orang-orang tulah nang mamperoleh surgo ‘Adn nang mangalir sungei-sungei di bawahnyo. (Dalam surgo tu) orang-orang tu dibagih hiasan gelang emas dan orang-orang tu mamakai pakaian hijau dari sutera halus dan sutera tebal. Orang-orang tu duduk sambil basandar di atas dipan-dipan nang indah. (Tulah) pahalo nang sabaik-baiknyo dan genah istirahat nang indah
۞ وَاضْرِبْ لَهُمْ مَّثَلًا رَّجُلَيْنِ جَعَلْنَا لِاَحَدِهِمَا جَنَّتَيْنِ مِنْ اَعْنَابٍ وَّحَفَفْنٰهُمَا بِنَخْلٍ وَّجَعَلْنَا بَيْنَهُمَا زَرْعًاۗ٣٢
Waḍrib lahum maṡalar rajulaini ja‘alnā li'aḥadihimā jannataini min a‘nābiw wa ḥafafnāhumā binakhliw wa ja‘alnā bainahumā zar‘ā(n).
[32]
Bagihkanlah (Nabi Muhammad) kapado orang-orang tu sabuah perumpamoan duo orang laki-laki. Kami bagihkan kapado saorang di antaro kaduonyo (nang kufur) duo buah kebun anggur. Kami kalilingi kaduo kebun tu dengan pohon-pohon kurmo dan di antaro kaduo kebun tu Kami buatkan ladang.
كِلْتَا الْجَنَّتَيْنِ اٰتَتْ اُكُلَهَا وَلَمْ تَظْلِمْ مِّنْهُ شَيْـًٔاۙ وَّفَجَّرْنَا خِلٰلَهُمَا نَهَرًاۙ٣٣
Kiltal-jannataini ātat ukulahā wa lam taẓlim minhu syai'ā(n), wa fajjarnā khilālahumā naharā(n).
[33]
Kaduo buah kebun tu manghasilkan buahnyo dan kebun tu tiado bakurang (buahnyo) sadikit pun. Kami alirkan sungei di celah-celah kaduo (kebun) tu.
وَّكَانَ لَهٗ ثَمَرٌۚ فَقَالَ لِصَاحِبِهٖ وَهُوَ يُحَاوِرُهٗٓ اَنَا۠ اَكْثَرُ مِنْكَ مَالًا وَّاَعَزُّ نَفَرًا٣٤
Wa kāna lahū ṡamar(un), fa qāla liṣāḥibihī wa huwa yuḥāwiruhū ana akṡaru minka mālaw wa a‘azzu nafarā(n).
[34]
Dio (orang kafir tu) jugo mampunyai kakayoan besak. Dio lalu bakato kapado kawannyo (nang baiman) katiko bacakap-cakap dengannyo, “Hartoku lebih banyak daripado hartomu dan pangikut-pangikutku lebih kuat.”
وَدَخَلَ جَنَّتَهٗ وَهُوَ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهٖۚ قَالَ مَآ اَظُنُّ اَنْ تَبِيْدَ هٰذِهٖٓ اَبَدًاۙ٣٥
Wa dakhala jannatahū wa huwa ẓālimul linafsih(ī), qāla mā aẓunnu an tabīda hāżihī abadā(n).
[35]
Dio mamasuki kebunnyo dengan sikap manzalimi dirinyo dewek (kareno angkuh dan kufur). Dio bakato, “Aku kiro kebun ko idak bakal binaso salamo-lamonyo,
وَّمَآ اَظُنُّ السَّاعَةَ قَاۤىِٕمَةً وَّلَىِٕنْ رُّدِدْتُّ اِلٰى رَبِّيْ لَاَجِدَنَّ خَيْرًا مِّنْهَا مُنْقَلَبًا٣٦
Wa mā aẓunnus-sā‘ata qā'imataw wa la'ir rudittu ilā rabbī la'ajidanna khairam minhā munqalabā(n).
[36]
Aku kiro hari kiamat tu idak bakal datang dan sakiranyo aku dikambalikan kapado Tuhanku, pasti aku bakal mandapat genah balik nang lebih baik daripado ko.”
قَالَ لَهٗ صَاحِبُهٗ وَهُوَ يُحَاوِرُهٗٓ اَكَفَرْتَ بِالَّذِيْ خَلَقَكَ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُّطْفَةٍ ثُمَّ سَوّٰىكَ رَجُلًاۗ٣٧
Qāla lahū ṣāḥibuhū wa huwa yuḥāwiruhū akafarta bil-lażī khalaqaka min turābin ṡumma min nuṭfatin ṡumma sawwāka rajulā(n).
[37]
Kawannyo (nang baiman) bakato kapadonyo katiko bacakap-cakap dengannyo, “Apokah kamu engkar kapado (Tuhan) nang manciptokanmu dari tanah, kamudian dari satetes aek mani, lalu Dio manjadikan kamu saorang laki-laki nang sempurno?
لٰكِنَّا۠ هُوَ اللّٰهُ رَبِّيْ وَلَآ اُشْرِكُ بِرَبِّيْٓ اَحَدًا٣٨
Lākinna huwallāhu rabbī wa lā usyriku birabbī aḥadā(n).
[38]
tapi, aku (percaya bahwa) Dio adolah Allah, Tuhanku, dan aku idak mampersukutukan saorangpun dengan Tuhanku
وَلَوْلَآ اِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَكَ قُلْتَ مَا شَاۤءَ اللّٰهُ ۙ لَا قُوَّةَ اِلَّا بِاللّٰهِ ۚاِنْ تَرَنِ اَنَا۠ اَقَلَّ مِنْكَ مَالًا وَّوَلَدًاۚ٣٩
Wa lau lā iż dakhalta jannataka qulta mā syā'allāh(u), lā quwwata illā billāh(i), in tarani ana aqalla minka mālaw wa waladā(n).
[39]
Mangapo katiko kamu mamasuki kebunmu idak mangucapkan “Māsyā Allāh, lā quwwata illā billāh” (sungguh, sagalo ko atas kendak Allah. Tiado kakuatan apopun kacuali dengan [patolongan] Allah). Sakiranyo kamu anggap harto dan katurunanku lebih sadikit daripadomu,
فَعَسٰى رَبِّيْٓ اَنْ يُّؤْتِيَنِ خَيْرًا مِّنْ جَنَّتِكَ وَيُرْسِلَ عَلَيْهَا حُسْبَانًا مِّنَ السَّمَاۤءِ فَتُصْبِحَ صَعِيْدًا زَلَقًاۙ٤٠
Fa ‘asā rabbī ay yu'tiyani khairam min jannatika wa yursila ‘alaihā ḥusbānam minas-samā'i fa tuṣbiḥa ṣa‘īdan zalaqā(n).
[40]
Mudah-mudahan Tuhanku bakal mambagih kapadoku (kebun) nang lebih baik daripado kebunmu (ko) dan mangirimkan petir dari langit ka kebunmu sahingga (kebun tu) manjadi tanah nang licin
اَوْ يُصْبِحَ مَاۤؤُهَا غَوْرًا فَلَنْ تَسْتَطِيْعَ لَهٗ طَلَبًا٤١
Au yuṣbiḥa mā'uhā gauran falan tastaṭī‘a lahū ṭalabā(n).
[41]
Atau aeknyo manjadi surut ka dalam tanah sahinggo kamu idak bakal dapat manemukonnyo lagi.”
وَاُحِيْطَ بِثَمَرِهٖ فَاَصْبَحَ يُقَلِّبُ كَفَّيْهِ عَلٰى مَآ اَنْفَقَ فِيْهَا وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلٰى عُرُوْشِهَا وَيَقُوْلُ يٰلَيْتَنِيْ لَمْ اُشْرِكْ بِرَبِّيْٓ اَحَدًا٤٢
Wa uḥīṭa biṡamarihī fa aṣbaḥa yuqallibu kaffaihi ‘alā mā anfaqa fīhā wa hiya khāwiyatun ‘alā ‘urūsyihā wa yaqūlu yā laitanī lam usyrik birabbī aḥadā(n).
[42]
Harto kakayoannyo dibinasokan, lalu dio mambolak-balikkan kaduo talapak tangannyo (tando manyesal) tahadap apo nang lah dio balanjokan untuk tu, sedangkan pohon anggur tu roboh basamo panyangganyo dan dio bakato, “Aduhai, sakiranyo dahulu aku idak mampersukutukan sasuatu pun dengan Tuhanku.”
وَلَمْ تَكُنْ لَّهٗ فِئَةٌ يَّنْصُرُوْنَهٗ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَمَا كَانَ مُنْتَصِرًاۗ٤٣
Wa lam takul lahū fi'atuy yanṣurūnahū min dūnillāhi wa mā kāna muntaṣirā(n).
[43]
Idak ado (lagi) baginyo sagolongan pun nang dapat manolongnyo salain Allah dan sakali-kali dio idak dapat mambela dirinyo.
هُنَالِكَ الْوَلَايَةُ لِلّٰهِ الْحَقِّۗ هُوَ خَيْرٌ ثَوَابًا وَّخَيْرٌ عُقْبًا ࣖ٤٤
Hunālikal-walāyatu lillāhil-ḥaqq(i), huwa khairun ṡawābaw wa khairun ‘uqbā(n).
[44]
Di sano patolongan tu hanyo milik Allah Nang Maha Benar. Dio adolah (pambagih) pahalo tabaik dan (pambagih) kasudahan tabaik.
وَاضْرِبْ لَهُمْ مَّثَلَ الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا كَمَاۤءٍ اَنْزَلْنٰهُ مِنَ السَّمَاۤءِ فَاخْتَلَطَ بِهٖ نَبَاتُ الْاَرْضِ فَاَصْبَحَ هَشِيْمًا تَذْرُوْهُ الرِّيٰحُ ۗوَكَانَ اللّٰهُ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ مُّقْتَدِرًا٤٥
Waḍrib lahum maṡalal-ḥayātid-dun-yā kamā'in anzalnāhu minas-samā'i fakhtalaṭa bihī nabātul-arḍi fa aṣbaḥa hasyīman tażrūhur-riyāḥ(u), wa kānallāhu ‘alā kulli syai'im muqtadirā(n).
[45]
Buatkanlah untuk orang-orang tu (umat manusio) perumpamoan kahidupan dunio ko, yaitu ibarat aek (hujan) nang Kami turunkan dari langit sahinggo manyuburkan tumbuh-tumbuhan di bumi, kemudian (tumbuh-tumbuhan) tu manjadi kering karontang nang diterbangkan oleh angin. Allah Maha Kuaso atas sagalo sasuatu.
اَلْمَالُ وَالْبَنُوْنَ زِيْنَةُ الْحَيٰوةِ الدُّنْيَاۚ وَالْبٰقِيٰتُ الصّٰلِحٰتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَوَابًا وَّخَيْرٌ اَمَلًا٤٦
Al-mālu wal-banūna zīnatul-ḥayātid-dun-yā, wal-bāqiyātuṣ-ṣāliḥātu khairun ‘inda rabbika ṡawābaw wa khairun amalā(n).
[46]
Harto dan anak-anak adolah perhiasan kahidupan dunio, sedangkan amalan-amalan nang kekal (pahalonyo) 447 adolah lebih baik balasannyo di sisi Tuhanmu serto lebih baik untuk manjadi harapan.
447) Contoh amal kabajikan nang abadi pahalonyo antaro lain malaksanokan rukun Islam dengan benar, mambaco tasbih, tahmid, dan zikir-zikir lainnyo.
وَيَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبَالَ وَتَرَى الْاَرْضَ بَارِزَةًۙ وَّحَشَرْنٰهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ اَحَدًاۚ٤٧
Wa yauma nusayyirul-jibāla wa taral-arḍa bārizah(tan), wa ḥasyarnāhum falam nugādir minhum aḥadā(n).
[47]
(Ingatlah) pado hari (katiko) Kami pajalankan gunung-gunung (untuk dihancurkan) dan kamu bakal mangimak bumi tu datar. Kami kumpulkan orangorang tu (sagalo manusio) dan idak Kami tinggalkan saorang pun dari orang-orang tu.
وَعُرِضُوْا عَلٰى رَبِّكَ صَفًّاۗ لَقَدْ جِئْتُمُوْنَا كَمَا خَلَقْنٰكُمْ اَوَّلَ مَرَّةٍۢ ۖبَلْ زَعَمْتُمْ اَلَّنْ نَّجْعَلَ لَكُمْ مَّوْعِدًا٤٨
Wa ‘uriḍū ‘alā rabbika ṣaffā(n), laqad ji'tumūnā kamā khalaqnākum awwala marratim bal za‘amtum allan naj‘ala lakum mau‘idā(n).
[48]
Orang-orang tu (bakal) dibawak ka hadapan Tuhanmu dengan babaris. (Allah bafirman), “Sungguh, kamu lah datang kapado Kami, samacam mano Kami manciptokan kamu pado kali nang pertamo. Bahkan kamu manganggap bahwa Kami sakali-kali idak bakal manetapkan bagi kamu waktu (kabangkitan untuk mamenuhi) perjanjian.”
وَوُضِعَ الْكِتٰبُ فَتَرَى الْمُجْرِمِيْنَ مُشْفِقِيْنَ مِمَّا فِيْهِ وَيَقُوْلُوْنَ يٰوَيْلَتَنَا مَالِ هٰذَا الْكِتٰبِ لَا يُغَادِرُ صَغِيْرَةً وَّلَا كَبِيْرَةً اِلَّآ اَحْصٰىهَاۚ وَوَجَدُوْا مَا عَمِلُوْا حَاضِرًاۗ وَلَا يَظْلِمُ رَبُّكَ اَحَدًا ࣖ٤٩
Wa wuḍi‘al-kitābu fa taral-mujrimīna musyfiqīna mimmā fīhi wa yaqūlūna yā wailatanā mā lihāżal-kitābi lā yugādiru ṣagīrataw wa lā kabīratan illā aḥṣāhā, wa wajadū mā ‘amilū ḥaḍirā(n), wa lā yaẓlimu rabbuka aḥadā(n).
[49]
Diletakkanlah Kitab (catatan amal pado satiap orang), lalu kamu bakal mangimak orang-orang nang badoso maraso katakutan tahadap apo nang (tatulis) di dalamnyo. Orang-orang tu bakato, “Batapo celako kami, kitab apokah ko, idak maninggalkan nang kecik dan idak (pulak) nang besak, kacuali mancatatnyo.” Orang-orang tu mandapati (sagalo) apo nang lah orang-orang tu kerjokan (tatulis). Tuhanmu idak manzalimi saorang pun.”
وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰۤىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ فَسَجَدُوْٓا اِلَّآ اِبْلِيْسَۗ كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ اَمْرِ رَبِّهٖۗ اَفَتَتَّخِذُوْنَهٗ وَذُرِّيَّتَهٗٓ اَوْلِيَاۤءَ مِنْ دُوْنِيْ وَهُمْ لَكُمْ عَدُوٌّۗ بِئْسَ لِلظّٰلِمِيْنَ بَدَلًا٥٠
Wa iż qulnā lil-malā'ikatisjudū li'ādama fa sajadū illā iblīs(a), kāna minal-jinni fa fasaqa ‘an amri rabbih(ī), afa tattakhiżūnahū wa żurriyyatahū auliyā'a min dūnī wa hum lakum ‘aduww(un), bi'sa liẓ-ẓālimīna badalā(n).
[50]
(Ingatlah) katiko Kami bafirman kapado paro Malaikat, “Sujudlah kamu sagalonyo kapado Adam!” Orang-orang tu pun sujud kacuali iblis (enggan). Dio adolah tamasuk dari (golongan) jin, kemudian io mandurhakoi perentah Tuhannyo. Patutkah kamu manjadikan dio dan turanan-turunannyo sabagai panolong 448 salain Aku, padohal orang-orang tu adolah musuhmu? Dio (Iblis) saburuk-buruk pangganti (Allah) bagi orang-orang nang aniayo.
448) Lihat catatan kaki surah Ali Imran/3: 28
۞ مَآ اَشْهَدْتُّهُمْ خَلْقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَلَا خَلْقَ اَنْفُسِهِمْۖ وَمَا كُنْتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّيْنَ عَضُدًا٥١
Mā asyhattuhum khalqas-samāwāti wal-arḍi wa lā khalqa anfusihim, wa mā kuntu muttakhiżal-muḍillīna ‘aḍudā(n).
[51]
Aku idak manghadirkan orang-orang tu (iblis dan anak cucunyo) untuk manyaksikan panciptoan langit dan bumi, idak (pulak) panciptoan diri orang-orang tu sendiri. Aku idak manjadikan orang-orang tu nang lah manyesatkan tu sabagai panolong
وَيَوْمَ يَقُوْلُ نَادُوْا شُرَكَاۤءِيَ الَّذِيْنَ زَعَمْتُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ يَسْتَجِيْبُوْا لَهُمْ وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ مَّوْبِقًا٥٢
Wa yauma yaqūlu nādū syurakā'iyal-lażīna za‘amtum fa da‘auhum falam yastajībū lahum wa ja‘alnā bainahum maubiqā(n).
[52]
(Ingatlah) pado hari (katiko) Dio bafirman, “Panggillah sakutu-sakutu-Ku nang kamu anggap (dapat manyelamatkanmu dari siksoan-Ku). Orang-orang tu lalu mamanggilnyo, tapi orang-orang tu (sakutu-sakutu tu) idak mambalas (seruan) orangorang tu. Kami jadikan diantaro orang-orang tu (nang manyembah dan disembah) genah kabinasoan (nerako).
وَرَاَ الْمُجْرِمُوْنَ النَّارَ فَظَنُّوْٓا اَنَّهُمْ مُّوَاقِعُوْهَا وَلَمْ يَجِدُوْا عَنْهَا مَصْرِفًا ࣖ٥٣
Wa ra'al-mujrimūnan nāra fa ẓannū annahum muwāqi‘ūhā wa lam yajidū ‘anhā maṣrifā(n).
[53]
Orang-orang nang badoso tu mangimak nerako, lalu mayakini bakal jatuh ka dalamnyo (sakatiko tu jugo). Orang-orang tu idak manemukon genah bapaling dari padonyo.
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِيْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لِلنَّاسِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍۗ وَكَانَ الْاِنْسَانُ اَكْثَرَ شَيْءٍ جَدَلًا٥٤
Wa laqad ṣarrafnā fī hāżal-qur'āni lin-nāsi min kulli maṡal(in), wa kānal-insānu akṡara syai'in jadalā(n).
[54]
Sungguh, Kami lah manjelaskan sagalo perumpamoan dengan bamacam-macam caro dan baulang-ulang kapado manusio dalam Al-Qur’an ko. Tapi, manusio adolah (makhluk) nang paling banyak mambantah.
وَمَا مَنَعَ النَّاسَ اَنْ يُّؤْمِنُوْٓا اِذْ جَاۤءَهُمُ الْهُدٰى وَيَسْتَغْفِرُوْا رَبَّهُمْ اِلَّآ اَنْ تَأْتِيَهُمْ سُنَّةُ الْاَوَّلِيْنَ اَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ قُبُلًا٥٥
Wa mā mana‘an-nāsa ay yu'minū iż jā'ahumul-hudā wa yastagfirū rabbahum illā an ta'tiyahum sunnatul-awwalīna au ya'tiyahumul-‘ażābu qubulā(n).
[55]
Idak ado sasuatu pun nang manghalangi manusio untuk baiman katiko patunjuk lah datang kapado orang-orang tu dan untuk mamohon ampunan kapado Tuhannyo, kacuali bakal datang kapado orang-orang tu katetapan (Allah nang lah balaku pado) umat-umat nang dalu atau datang kapado orang-orang tu azab nang nyato. 449
449) Di antaro bentuk siksoan Allah swt. adolah nang idak langsung dibagihkan kapado hamba-Nyo nang badoso, tapi ditundo sasuai kahendak Allah swt.
وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِيْنَ اِلَّا مُبَشِّرِيْنَ وَمُنْذِرِيْنَۚ وَيُجَادِلُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوْا بِهِ الْحَقَّ وَاتَّخَذُوْٓا اٰيٰتِيْ وَمَآ اُنْذِرُوْا هُزُوًا٥٦
Wa mā nursilul-mursalīna illā mubasysyirīna wa munżirīn(a), wa yujādilul-lażīna kafarū bil-bāṭili liyudḥiḍū bihil-ḥaqqa wattakhażū āyātī wa mā unżirū huzuwā(n).
[56]
Idaklah Kami mangutus rasul-rasul malainkan sabagai pambawak kabar gembiro dan sabagai pambagih paringatan. (Tapi), orang-orang nang kufur mambantah dengan (caro) nang batil supayo dengan demikian orang-orang tu dapat malenyapkan sasuatu nang hak (kabenaran). Orang-orang tu manjadikan ayat-ayat-Ku dan apo nang di peringatkan tahadap orang-orang tu sabagai olok-olokan.
وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ ذُكِّرَ بِاٰيٰتِ رَبِّهٖ فَاَعْرَضَ عَنْهَا وَنَسِيَ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُۗ اِنَّا جَعَلْنَا عَلٰى قُلُوْبِهِمْ اَكِنَّةً اَنْ يَّفْقَهُوْهُ وَفِيْٓ اٰذَانِهِمْ وَقْرًاۗ وَاِنْ تَدْعُهُمْ اِلَى الْهُدٰى فَلَنْ يَّهْتَدُوْٓا اِذًا اَبَدًا٥٧
Wa man aẓlamu mimman żukkira bi'āyāti rabbihī fa a‘raḍa ‘anhā wa nasiya mā qaddamat yadāh(u), innā ja‘alnā ‘alā qulūbihim akinnatan ay yafqahūhu wa fī āżānihim waqrā(n), wa in tad‘uhum ilal-hudā falay yahtadū iżan abadā(n).
[57]
Siapokah nang lebih aniayo daripado orang nang lah diperingatkan dengan ayatayat Tuhannyo, lalu dio bapaling darinyo dan malupokan apo nang lah dikerjokan oleh kaduo tangannyo? Sasungguhnyo Kami lah maletakkan panutup pado hati orang-orang tu, (sahingga orang-orang tu idak) mamahaminyo dan (maletakkan pulak) sumbatan di telinga orang-orang tu. (Dengan demikian), kandatipun kamu (Nabi Muhammad) manyeru orang-orang tu kapado patunjuk, niscayo orang-orang tu idak bakal mandapat patunjuk salamo-lamonyo.
وَرَبُّكَ الْغَفُوْرُ ذُو الرَّحْمَةِۗ لَوْ يُؤَاخِذُهُمْ بِمَا كَسَبُوْا لَعَجَّلَ لَهُمُ الْعَذَابَۗ بَلْ لَّهُمْ مَّوْعِدٌ لَّنْ يَّجِدُوْا مِنْ دُوْنِهٖ مَوْىِٕلًا٥٨
Wa rabbukal-gafūru żur-raḥmah(ti), lau yu'ākhiżuhum bimā kasabū la‘ajjala lahumul-‘ażāb(a), bal lahum mau‘idul lay yajidū min dūnihī mau'ilā(n).
[58]
Tuhanmu Maha Pangampun lagi Maha Pamilik Rahmat. Kalau Dio manyikso orang-orang tu kareno pabuatan orang-orang tu, tentu Dio bakal manyegerokan sikso bagi orang-orang tu. Tapi, bagi orang-orang tu ado waktu (untuk mandapat sikso) nang orang-orang tu idak bakal manemukon genah balindung salain-Nyo.
وَتِلْكَ الْقُرٰٓى اَهْلَكْنٰهُمْ لَمَّا ظَلَمُوْا وَجَعَلْنَا لِمَهْلِكِهِمْ مَّوْعِدًا ࣖ٥٩
Wa tilkal-qurā ahlaknāhum lammā ẓalamū wa ja‘alnā limahlikihim mau‘idā(n).
[59]
(Panduduk) negeri-negeri tu lah Kami binasokan katiko orang-orang tu babuat aniayo dan lah Kami tetapkan waktu tatentu bagi kabinasoan orang-orang tu.
وَاِذْ قَالَ مُوْسٰى لِفَتٰىهُ لَآ اَبْرَحُ حَتّٰٓى اَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَيْنِ اَوْ اَمْضِيَ حُقُبًا٦٠
Wa iż qāla mūsā lifatāhu lā abraḥu ḥattā abluga majma‘al-baḥraini au amḍiya ḥuqubā(n).
[60]
(Ingatlah) katiko Musa bakato kapado pambantunyo 450, “Aku idak bakal bahenti (bajalan) sabelum sampe ka pertemuan duo buah lautan; atau aku bakal bajalan sampai batahun-tahun.”
450) Sabagian mufasir manyebutkan dio banamo Yusya’ bin Nun, salah sikok pambesar Bani Israil
فَلَمَّا بَلَغَا مَجْمَعَ بَيْنِهِمَا نَسِيَا حُوْتَهُمَا فَاتَّخَذَ سَبِيْلَهٗ فِى الْبَحْرِ سَرَبًا٦١
Falammā balagā majma‘a bainihimā nasiyā ḥūtahumā fattakhaża sabīlahū fil-baḥri sarabā(n).
[61]
Katiko orang-orang tu sampe ka pertemuan duo buah laut, orang-orang tu lupo ikannyo, lalu (ikan orang-orang tu) malompat mangambil jalan ka laut tu.
فَلَمَّا جَاوَزَا قَالَ لِفَتٰىهُ اٰتِنَا غَدَاۤءَنَاۖ لَقَدْ لَقِيْنَا مِنْ سَفَرِنَا هٰذَا نَصَبًا٦٢
Falammā jāwazā qāla lifatāhu ātinā gadā'anā laqad laqīnā min safarinā hāżā naṣabā(n).
[62]
Katiko orang-orang tu malewati (genah tu) Musa bakato kapado pambantunyo, “Bawaklah ka siko makanan kito. Sasungguhnyo, kito benar-benar lah maraso letih kareno perjalanan kito ko.”
قَالَ اَرَاَيْتَ اِذْ اَوَيْنَآ اِلَى الصَّخْرَةِ فَاِنِّيْ نَسِيْتُ الْحُوْتَۖ وَمَآ اَنْسٰىنِيْهُ اِلَّا الشَّيْطٰنُ اَنْ اَذْكُرَهٗۚ وَاتَّخَذَ سَبِيْلَهٗ فِى الْبَحْرِ عَجَبًا٦٣
Qāla ara'aita iż awainā ilaṣ-ṣakhrati fa innī nasītul-ḥūt(a), wa mā ansānīhu illasy-syaiṭanu an ażkurah(ū), wattakhaża sabīlahū fil-baḥri ‘ajabā(n).
[63]
Dio (pambantunyo) manjawab, “Taukah kamu tatkalo kito macari genah balindung di batu tadi, sasungguhnyo aku lupo (bacerito tentang) ikan tu dan idak ado nang mambuatku lupo untuk mangingatnyo, kacuali setan. (Ikan) tu mangambil jalannyo ka laut dengan caro nang aneh.”
قَالَ ذٰلِكَ مَا كُنَّا نَبْغِۖ فَارْتَدَّا عَلٰٓى اٰثَارِهِمَا قَصَصًاۙ٦٤
Qāla żālika mā kunnā nabg(i), fartaddā ‘alā āṡārihimā qaṣaṣā(n).
[64]
Dio (Musa) bakato, “Tulah (genah) nang kito cari.” Lalu kaduonyo kambali dan manyusuri jejak orang-orang tu samulo.
فَوَجَدَا عَبْدًا مِّنْ عِبَادِنَآ اٰتَيْنٰهُ رَحْمَةً مِّنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنٰهُ مِنْ لَّدُنَّا عِلْمًا٦٥
Fa wajadā ‘abdam min ‘ibādinā ātaināhu raḥmatam min ‘indinā wa ‘allamnāhu mil ladunnā ‘ilmā(n).
[65]
Lalu, orang-orang tu batemu baduo dengan saorang hambo di antaro hambo-hambo Kami nang lah Kami anugerahi kapadonyo rahmat dari sisi Kami. Kami lah mangajarkan kapadonyo ilmu dari sisi Kami 451
451) Manurut ahli tafsir, badasarkan hadis, hambo di siko iolah Khidr, dan nang dimaksud dengan rahmat di siko iolah wahyu dan kanabian. Sedang nang dimaksud dengan ilmu iolah ilmu tentang nang ghaib saperti nang bakal diterangkan dengan ayat-ayat barikut.
قَالَ لَهٗ مُوْسٰى هَلْ اَتَّبِعُكَ عَلٰٓى اَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا٦٦
Qāla lahū mūsā hal attabi‘uka ‘alā an tu‘allimani mimmā ‘ullimta rusydā(n).
[66]
Musa bakato kapadonyo, “Bolehkah aku mangikutimu supayo kamu mangajarkan kapadoku (ilmu nang benar) dari apo nang lah diajarkan kapadomu (untuk manjadi) patunjuk?”
قَالَ اِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِيْعَ مَعِيَ صَبْرًا٦٧
Qāla innaka lan tastaṭī‘a ma‘iya ṣabrā(n).
[67]
Dio manjawab, “Sasungguhnyo kamu sakali-kali idak bakal sanggup basabar basamaku
وَكَيْفَ تَصْبِرُ عَلٰى مَا لَمْ تُحِطْ بِهٖ خُبْرًا٦٨
Wa kaifa taṣbiru ‘alā mā lam tuḥiṭ bihī khubrā(n).
[68]
Bagaimano kamu bakal sanggup basabar atas sasuatu nang kamu belum mampunyoi pangetauan nang cukup tentangnyo?”
قَالَ سَتَجِدُنِيْٓ اِنْ شَاۤءَ اللّٰهُ صَابِرًا وَّلَآ اَعْصِيْ لَكَ اَمْرًا٦٩
Qāla satajidunī in syā'allāhu ṣābiraw wa lā a‘ṣī laka amrā(n).
[69]
Dio (Musa) bakato, “Insya Allah kamu bakal mandapatiku sabagai orang nang sabar dan aku idak bakal manentangmu dalam sasuatu urusan apo pun.”
قَالَ فَاِنِ اتَّبَعْتَنِيْ فَلَا تَسْـَٔلْنِيْ عَنْ شَيْءٍ حَتّٰٓى اُحْدِثَ لَكَ مِنْهُ ذِكْرًا ࣖ٧٠
Qāla fa inittaba‘tanī falā tas'alnī ‘an syai'in ḥattā uḥdiṡa laka minhu żikrā(n).
[70]
Dio bakato, “Kalu kamu mangikutiku, janganlah kamu mananyokan kapadoku tentang sasuatu apopun sampai aku manerangkannyo kapadomu.”
فَانْطَلَقَاۗ حَتّٰٓى اِذَا رَكِبَا فِى السَّفِيْنَةِ خَرَقَهَاۗ قَالَ اَخَرَقْتَهَا لِتُغْرِقَ اَهْلَهَاۚ لَقَدْ جِئْتَ شَيْـًٔا اِمْرًا٧١
Fanṭalaqā, ḥattā iżā rakibā fis-safīnati khara ahā, qāla akharaqtahā litugriqa ahlahā, laqad ji'ta syai'an imrā(n).
[71]
Kemudian, bajalanlah kaduonyo, hinggo katiko kaduonyo manaiki perahu, dio malobanginyo. Dio (Musa) bakato, “Apokah kamu malobanginyo untuk manenggelamkan panumpangnyo?” Sasungguhnyo, kamu lah babuat sasuatu kasalahan nang besak.”
قَالَ اَلَمْ اَقُلْ اِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِيْعَ مَعِيَ صَبْرًا٧٢
Qāla alam aqul innaka lan tastaṭī‘a ma‘iya ṣabrā(n).
[72]
Dio bakato, “Bukankah sudah aku katokan bahwa sasungguhnyo kamu sakali-kali idak bakal sanggup basabar basamoku.”
قَالَ لَا تُؤَاخِذْنِيْ بِمَا نَسِيْتُ وَلَا تُرْهِقْنِيْ مِنْ اَمْرِيْ عُسْرًا٧٣
Qāla lā tu'ākhiżnī bimā nasītu wa lā turhiqnī min amrī ‘usrā(n).
[73]
Dio (Musa) bakato, “Janganlah kamu manghukumku kareno kalupoanku dan janganlah kamu mambebaniku dengan kasulitan dalam urusanku.”
فَانْطَلَقَا ۗحَتّٰٓى اِذَا لَقِيَا غُلٰمًا فَقَتَلَهٗ ۙقَالَ اَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً ۢبِغَيْرِ نَفْسٍۗ لَقَدْ جِئْتَ شَيْـًٔا نُّكْرًا ۔٧٤
Fanṭalaqā, ḥattā iżā laqiyā gulāman fa qatalah(ū), qāla aqatalta nafsan zakiyyatam bigairi nafs(in), laqad ji'ta syai'an nukrā(n).
[74]
Kemudian, bajalanlah kaduonyo, hingga katiko kaduonyo bajumpo dengan saorang anak, dio mambunuhnyo. Dio (Musa) bakato, “Mangapo kamu mambunuh jiwo nang bersih bukan kareno dio mambunuh orang lain? Sasungguhnyo, kamu benar-benar lah malakukan sasuatu nang sangat mungkar.”
۞ قَالَ اَلَمْ اَقُلْ لَّكَ اِنَّكَ لَنْ تَسْتَطِيْعَ مَعِيَ صَبْرًا٧٥
Qāla alam aqul laka innaka lan tastaṭī‘a ma‘iya ṣabrā(n).
[75]
Dio bakato, “Bukankah sudah kukatokan kapadomu bahwa sasungguhnyo kamu idak bakal mampu basabar basamoku?”
قَالَ اِنْ سَاَلْتُكَ عَنْ شَيْءٍۢ بَعْدَهَا فَلَا تُصٰحِبْنِيْۚ قَدْ بَلَغْتَ مِنْ لَّدُنِّيْ عُذْرًا٧٦
Qāla in sa'altuka ‘an syai'im ba‘dahā falā tuṣāḥibnī, qad balagta mil ladunnī ‘użrā(n).
[76]
Dio (Musa) bakato, “Kalu aku batanyo kapadomu tentang sasuatu sasudah iko, jangan lagi kamu mamperbolehkan aku menyertoimu. Sungguh engkau lah mencapai batas (nang wajar dalam) mambagihkan uzur (maaf) kapadoku.”
فَانْطَلَقَا ۗحَتّٰىٓ اِذَآ اَتَيَآ اَهْلَ قَرْيَةِ ِۨاسْتَطْعَمَآ اَهْلَهَا فَاَبَوْا اَنْ يُّضَيِّفُوْهُمَا فَوَجَدَا فِيْهَا جِدَارًا يُّرِيْدُ اَنْ يَّنْقَضَّ فَاَقَامَهٗ ۗقَالَ لَوْ شِئْتَ لَتَّخَذْتَ عَلَيْهِ اَجْرًا٧٧
Fanṭalaqā, ḥattā iżā atayā ahla qaryatinistaṭ‘amā ahlahā fa abau ay yuḍayyifūhumā fa wajadā fīhā jidāray yurīdu ay yaqaḍḍa fa aqāmah(ū), qāla lau syi'ta lattakhażta ‘alaihi ajrā(n).
[77]
Lalu, kaduonyo bajalan, nang katiko kaduonyo sampai ka penduduk suatu negeri, orang-orang tu baduo maminta dijamu oleh penduduknyo, tapi orang-orang tu idak mau manjamu kaduonyo. Kemudian, kaduonyo mendapati dinding (rumah) nang hampir roboh di negeri tu, lalu dio menegakkannyo. Dio (Musa) bakato, “Kalu kamu mau, niscayo kamu dapat meminta imbalan untuk tu.”
قَالَ هٰذَا فِرَاقُ بَيْنِيْ وَبَيْنِكَۚ سَاُنَبِّئُكَ بِتَأْوِيْلِ مَا لَمْ تَسْتَطِعْ عَّلَيْهِ صَبْرًا٧٨
Qāla hāżā firāqu bainī wa bainik(a), sa'unabbi'uka bita'wīli mā lam tastaṭī‘ ‘alaihi ṣabrā(n).
[78]
Dio bakato, “Kolah (waktu) perpisahan antaro aku dan kamu. Aku bakal mambagihtaukan kapadomu makna sasuatu nang kamu idak mampu basabar tahadapnyo
اَمَّا السَّفِيْنَةُ فَكَانَتْ لِمَسٰكِيْنَ يَعْمَلُوْنَ فِى الْبَحْرِ فَاَرَدْتُّ اَنْ اَعِيْبَهَاۗ وَكَانَ وَرَاۤءَهُمْ مَّلِكٌ يَّأْخُذُ كُلَّ سَفِيْنَةٍ غَصْبًا٧٩
Ammas-safīnatu fa kānat limasākīna ya‘malūna fil-baḥri fa arattu an a‘ībahā, wa kāna warā'ahum malikuy ya'khużu kulla safīnatin gaṣbā(n).
[79]
Adopun perahu tu adolah milik orang-orang miskin nang bakerjo di laut. Mako, aku bamaksud mambuatnyo cacat kareno di hadapan orang-orang tu ado saorang rajo (aniayo) nang mengambil setiap perahu (nang baik) secaro pakso.
وَاَمَّا الْغُلٰمُ فَكَانَ اَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِيْنَآ اَنْ يُّرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَّكُفْرًا ۚ٨٠
Wa ammal-gulāmu fa kāna abawāhu mu'minaini fa khasyīnā ay yurhiqahumā ṭugyānaw wa kufrā(n).
[80]
Adopun anak tu (nang aku bunuh), kaduo orang tuonyo mukmin dan kami khawatir kalu dio bakal mamakso keduo orang tuonyo untuk durhako dan kufur
فَاَرَدْنَآ اَنْ يُّبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِّنْهُ زَكٰوةً وَّاَقْرَبَ رُحْمًا٨١
Fa aradnā ay yubdilahumā rabbuhumā khairam minhu zakātaw wa aqraba ruḥmā(n).
[81]
Mako, kami menghendaki bahwa Tuhan orang-orang tu menggantinyo (dengan saorang anak lain) nang lebih baik kesuciannyo daripado (anak) tu dan lebih sayang (kapado emak bapaknyo).
وَاَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلٰمَيْنِ يَتِيْمَيْنِ فِى الْمَدِيْنَةِ وَكَانَ تَحْتَهٗ كَنْزٌ لَّهُمَا وَكَانَ اَبُوْهُمَا صَالِحًا ۚفَاَرَادَ رَبُّكَ اَنْ يَّبْلُغَآ اَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا رَحْمَةً مِّنْ رَّبِّكَۚ وَمَا فَعَلْتُهٗ عَنْ اَمْرِيْۗ ذٰلِكَ تَأْوِيْلُ مَا لَمْ تَسْطِعْ عَّلَيْهِ صَبْرًاۗ ࣖ٨٢
Wa ammal-jidāru fa kāna ligulāmaini yatīmaini fil-madīnati wa kāna taḥtahū kanzul lahumā wa kāna abūhumā ṣāliḥā(n), fa arāda rabbuka ay yablugā asyuddahumā wa yastakhrijā kanzahumā raḥmatam mir rabbik(a), wa mā fa‘altuhū ‘an amrī, żālika ta'wīlu mā lam tasṭī‘ ‘alaihi ṣabrā(n).
[82]
Adopun dinding (rumah) tu adolah milik duo anak yatim di kota tu dan di bawahnyo tasimpan harto milik orang-orang tu baduo, sedangkan ayah orang-orang tu adolah orang saleh. Mako, Tuhanmu mangendaki supayo kaduonyo mencapai usio dewasa dan mangeluarkan simpanannyo tu sabagai rahmat dari Tuhanmu. Aku idak malakukannyo badasarkan kamauanku (dewek). Tulah makna sasuatu nang kamu idak mampu basabar tahadapnyo.”
وَيَسْـَٔلُوْنَكَ عَنْ ذِى الْقَرْنَيْنِۗ قُلْ سَاَتْلُوْا عَلَيْكُمْ مِّنْهُ ذِكْرًا ۗ٨٣
Wa yas'alūnaka ‘an żil qarnain(i), qul sa'atlū ‘alaikum minhu żikrā(n).
[83]
Orang-orang tu batanyo kapadomu (Nabi Muhammad) tentang Zulqarnain. Katokanlah, “Bakal aku bacokan kapadomu sabagian kisahnyo.”
اِنَّا مَكَّنَّا لَهٗ فِى الْاَرْضِ وَاٰتَيْنٰهُ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ سَبَبًا ۙ٨٤
Innā makkannā lahū fil-arḍi wa ātaināhu min kulli syai'in sababā(n).
[84]
Sasungguhnyo Kami lah mambagih kadudukan kapadonyo di bumi dan Kami lah mambagihkan jalan kapadonyo (untuk mencapai) sagalo sasuatu.
فَاَتْبَعَ سَبَبًا٨٥
Fa atba‘a sababā(n).
[85]
Mako, dio manyusuri suatu jalan.
حَتّٰىٓ اِذَا بَلَغَ مَغْرِبَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَغْرُبُ فِيْ عَيْنٍ حَمِئَةٍ وَّوَجَدَ عِنْدَهَا قَوْمًا ەۗ قُلْنَا يٰذَا الْقَرْنَيْنِ اِمَّآ اَنْ تُعَذِّبَ وَاِمَّآ اَنْ تَتَّخِذَ فِيْهِمْ حُسْنًا٨٦
Ḥattā iżā balaga magribasy-syamsi wajadahā tagrubu fī ‘ainin ḥami'atiw wa wajada ‘indahā qaumā(n), qulnā yā żal-qarnaini immā an tu‘ażżiba wa immā an tattakhiża fīhim ḥusnā(n).
[86]
Hinggo katiko lah sampai ka tempat Tabenamnyo matohari, 452 dio mandapatinyo tabenam di dalam mato aek panas lagi balumpur itam. Di sano dio manemukan suatu kaum (nang idak mengenal ugamo). Kami bafirman, “Wahai Zulqarnain, kamu boleh manghukum atau babuat kebaikan kapado orang-orang tu (dengan mengajak orang-orang tu baiman).”
452) Sampe di pantai sabelah barat, tempat Zulqarnain manengok matohari sedang tabenam.
قَالَ اَمَّا مَنْ ظَلَمَ فَسَوْفَ نُعَذِّبُهٗ ثُمَّ يُرَدُّ اِلٰى رَبِّهٖ فَيُعَذِّبُهٗ عَذَابًا نُّكْرًا٨٧
Qāla ammā man ẓalama fa saufa nu‘ażżibuhū ṡumma yuraddu ilā rabbihī fa yu‘ażżibuhū ‘ażāban nukrā(n).
[87]
Dio (Zulqarnain) bakato, “Adopun orang nang babuat aniayo bakal kami hukum. Lalu, dio bakal dibalikkan kapado Tuhannyo. Kemudian, Dio mengazabnyo dengan azab nang sangat keras.
وَاَمَّا مَنْ اٰمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهٗ جَزَاۤءً ۨالْحُسْنٰىۚ وَسَنَقُوْلُ لَهٗ مِنْ اَمْرِنَا يُسْرًا ۗ٨٨
Wa ammā man āmana wa ‘amila ṣāliḥan fa lahū jazā'anil-ḥusnā, wa sanaqūlu lahū min amrinā yusrā(n).
[88]
Adopun orang nang baiman dan baamal saleh mandapat (pahalo) nang tabaik sabagai balasan dan bakal kami sampaikan kapadonyo perentah kami nang mudahmudah.”
ثُمَّ اَتْبَعَ سَبَبًا٨٩
Ṡumma atba‘a sababā(n).
[89]
Kemudian, dio mangikuti suatu jalan (nang lain).
حَتّٰىٓ اِذَا بَلَغَ مَطْلِعَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَطْلُعُ عَلٰى قَوْمٍ لَّمْ نَجْعَلْ لَّهُمْ مِّنْ دُوْنِهَا سِتْرًا ۙ٩٠
Ḥattā iżā balaga maṭli‘asy-syamsi wajadahā taṭlu‘u ‘alā qaumil lam naj‘al lahum min dūnihā sitrā(n).
[90]
Nang katiko sampe di posisi terbitnyo matohari (arah timur), dio mandapatinyo terbit pado suatu kaum nang idak Kami buatkan suatu palindung bagi orang-orang tu dari (cahayo) matohari tu. 453
453) Manurut sabagian mufasir, golongan nang ditemui Zulqarnain tu adolah umat nang miskin
كَذٰلِكَۗ وَقَدْ اَحَطْنَا بِمَا لَدَيْهِ خُبْرًا٩١
Każālik(a), wa qad aḥaṭnā bimā ladaihi khubrā(n).
[91]
Demikianlah (kisahnyo). Sungguh, Kami mangetaui sagalo sasuatu nang ado padonyo (Zulqarnain).
ثُمَّ اَتْبَعَ سَبَبًا٩٢
Ṡumma atba‘a sababā(n).
[92]
Kemudian, dio mangikuti suatu jalan (nang lain lagi).
حَتّٰىٓ اِذَا بَلَغَ بَيْنَ السَّدَّيْنِ وَجَدَ مِنْ دُوْنِهِمَا قَوْمًاۙ لَّا يَكَادُوْنَ يَفْقَهُوْنَ قَوْلًا٩٣
Ḥattā iżā balaga bainas-saddaini wajada min dūnihimā qaumal lā yakādūna yafqahūna qaulā(n).
[93]
Hingga katiko sampai di antaro duo gunung, dio mandapati di balik kaduonyo (kaduo gunung tu) suatu kaum nang hampir idak memahami pembicaroan. 454
454) Orang-orang tu idak dapat mamahami bahaso orang lain kareno bahaso orang-orang tu sangat jauh bedonyo dari bahaso nang lain dan orang-orang tu pun idak dapat menerangkan maksud orang-orang tu dengan jelas kareno kekurangcerdasan orang-orang tu
قَالُوْا يٰذَا الْقَرْنَيْنِ اِنَّ يَأْجُوْجَ وَمَأْجُوْجَ مُفْسِدُوْنَ فِى الْاَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَكَ خَرْجًا عَلٰٓى اَنْ تَجْعَلَ بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمْ سَدًّا٩٤
Qālū yā żal-qarnaini inna ya'jūja wa ma'jūja mufsidūna fil-arḍi fahal naj‘alu laka kharjan ‘alā an taj‘alā bainanā wa bainahum saddā(n).
[94]
Orang-orang tu bakato, “Wahai Zulqarnain, sasungguhnyo Ya’juj dan Ma’juj 455 adolah (bangso) pembuat kerusakan di bumi, bolehkah kami mambagihmu imbalan agar kamu mambuatkan tembok panghalang antaro kami dan orang-orang tu?”
455) Ya’juj dan Ma’juj iolah duo bangso nang babuat karusakan di bumi
قَالَ مَا مَكَّنِّيْ فِيْهِ رَبِّيْ خَيْرٌ فَاَعِيْنُوْنِيْ بِقُوَّةٍ اَجْعَلْ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ رَدْمًا ۙ٩٥
Qāla mā makkannī fīhi rabbī fa a‘īnūnī biquwwatin aj‘al bainakum wa bainahum radmā(n).
[95]
Dio (Zulqarnain) bakato, “Apo nang lah dikuasokan kapadoku oleh Tuhanku lebih baik (daripado apo nang kamu tawarkan). Mako, bantulah aku dengan kakuatan supayo aku dapat mambuatkan tembok panghalang antaro kamu dan orang-orang tu.
اٰتُوْنِيْ زُبَرَ الْحَدِيْدِۗ حَتّٰىٓ اِذَا سَاوٰى بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انْفُخُوْا ۗحَتّٰىٓ اِذَا جَعَلَهٗ نَارًاۙ قَالَ اٰتُوْنِيْٓ اُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا ۗ٩٦
Ātūnī zubaral-ḥadīd(i), ḥattā iżā sāwā bainaṣ-ṣadafaini qālanfukhū, ḥattā iżā ja‘alahū nārā(n), qāla ātūnī ufrig ‘alaihi qiṭrā(n).
[96]
Bagihlah aku potongan-potongan besi.” Hinggo katiko (potongan besi) tu lah (tapasang) samo rato dengan kaduo (puncak) gunung tu, dio (Zulqarnain) bakato, “Tiuplah (api tu).” Katiko (besi) tu sudah manjadi (merah seperti) api, dio pun bakato, “Berilah aku tembago (nang mandidih) supayo kutuangkan ka atasnyo (besi panas tu).
فَمَا اسْطَاعُوْٓا اَنْ يَّظْهَرُوْهُ وَمَا اسْتَطَاعُوْا لَهٗ نَقْبًا٩٧
Famasṭā‘ū ay yaẓharūhu wa mastaṭā‘ū lahū naqbā(n).
[97]
Mako, orang-orang tu (Ya’juj dan Ma’juj) idak mampu mandakinyo dan idak mampu (pulak) malubanginyo.
قَالَ هٰذَا رَحْمَةٌ مِّنْ رَّبِّيْۚ فَاِذَا جَاۤءَ وَعْدُ رَبِّيْ جَعَلَهٗ دَكَّاۤءَۚ وَكَانَ وَعْدُ رَبِّيْ حَقًّا ۗ٩٨
Qāla hāżā raḥmatum mir rabbī, fa iżā jā'a wa‘du rabbī ja‘alahū dakkā'(a), wa kāna wa‘du rabbī ḥaqqā(n).
[98]
Dio (Zulqarnain) bakato, “(Tembok) iko adolah rahmat dari Tuhanku. Apobilo janji Tuhanku lah tibo, Dio bakal manjadikannyo hancur luluh. Janji Tuhanku tu benar.”
۞ وَتَرَكْنَا بَعْضَهُمْ يَوْمَىِٕذٍ يَّمُوْجُ فِيْ بَعْضٍ وَّنُفِخَ فِى الصُّوْرِ فَجَمَعْنٰهُمْ جَمْعًا ۙ٩٩
Wa taraknā ba‘ḍahum yauma'iżiy yamūju fī ba‘ḍiw wa nufikha fiṣ-ṣūri fa jama‘nāhum jam‘ā(n).
[99]
Pado hari tu Kami biarkan sabagian orangorang tu (Ya’juj dan Ma’juj) babaur dengan sabagian nang lain. (Apobilo) sangkokalo ditiup (lagi), Kami benar-benar bakal mangumpulkan orang-orang tu sagalonyo
وَّعَرَضْنَا جَهَنَّمَ يَوْمَىِٕذٍ لِّلْكٰفِرِيْنَ عَرْضًا ۙ١٠٠
Wa ‘araḍnā jahannama yauma'iżil lil-kāfirīna ‘arḍā(n).
[100]
Kami perlihatkan (nerako) Jahanam dengan jelas pado hari tu kapado orang-orang kafir
ۨالَّذِيْنَ كَانَتْ اَعْيُنُهُمْ فِيْ غِطَاۤءٍ عَنْ ذِكْرِيْ وَكَانُوْا لَا يَسْتَطِيْعُوْنَ سَمْعًا ࣖ١٠١
Allażīna kānat a‘yunuhum fī giṭā'in ‘an żikrī wa kānū lā yastaṭī‘ūna sam‘ā(n).
[101]
(Yaitu) orang-orang nang mato (hati)-nyo dalam kaadoan tatutup dari ingat kapadoKu dan orang-orang tu idak sanggup manganing
اَفَحَسِبَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْٓا اَنْ يَّتَّخِذُوْا عِبَادِيْ مِنْ دُوْنِيْٓ اَوْلِيَاۤءَ ۗاِنَّآ اَعْتَدْنَا جَهَنَّمَ لِلْكٰفِرِيْنَ نُزُلًا١٠٢
Afaḥasibal-lażīna kafarū ay yattakhiżū ‘ibādī min dūnī auliyā'(a), innā a‘tadnā jahannama lil-kāfirīna nuzulā(n).
[102]
Mako, apokah orang-orang nang kafir manyangko bahwa orang-orang tu (dapat) mangambik hambo-hambo-Ku manjadi panolong salain Aku? 456 Sasungguhnyo Kami lah manyediokan (nerako) Jahanam sabagai tempat tinggal bagi orang-orang kafir.
456) Lihat catatan kaki surah Āli ‘Imrān/3: 28
قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالْاَخْسَرِيْنَ اَعْمَالًا ۗ١٠٣
Qul hal nunabbi'ukum bil-akhsarīna a‘mālā(n).
[103]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Apokah perlu kami bagih taukan orang-orang nang paling rugi perbuatannyo kapadomu?”
اَلَّذِيْنَ ضَلَّ سَعْيُهُمْ فِى الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا وَهُمْ يَحْسَبُوْنَ اَنَّهُمْ يُحْسِنُوْنَ صُنْعًا١٠٤
Al-lażīna ḍalla sa‘yuhum fil-ḥayātid-dun-yā wa hum yaḥsabūna annahum yuḥsinūna ṣun‘ā(n).
[104]
(Yaitu) orang-orang nang sio-sio usahonyo dalam kahidupan dunio, sedangkan orangorang tu mangiro bahwa orang-orang tu babuat sabaik-baiknyo
اُولٰۤىِٕكَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا بِاٰيٰتِ رَبِّهِمْ وَلِقَاۤىِٕهٖ فَحَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ فَلَا نُقِيْمُ لَهُمْ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ وَزْنًا١٠٥
Ulā'ikal-lażīna kafarū bi'āyāti rabbihim wa liqā'ihī fa ḥabiṭat a‘māluhum falā nuqīma lahum yaumal-qiyāmati waznā(n).
[105]
Orang-orang tu adolah orang-orang nang kafir tahadap ayat-ayat Tuhannyo dan (kafir pulak tahadap) pertemuan denganNyo. 457 Mako, amal orang-orang tu sio-sio dan Kami idak mambagihkan panimbangan tahadap (amal) orang-orang tu pado hari Kiamat.
457) Idak baiman kapado hari Kiamat.
ذٰلِكَ جَزَاۤؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمَا كَفَرُوْا وَاتَّخَذُوْٓا اٰيٰتِيْ وَرُسُلِيْ هُزُوًا١٠٦
Żālika jazā'uhum jahannamu bimā kafarū wattakhażū āyātī wa rusulī huzuwā(n).
[106]
Tulah balasan orang-orang tu (barupo nerako) Jahanam karena orang-orang tu lah kafir serto manjadikan ayat-ayat-Ku dan rasul-rasul-Ku sabagai olok-olokan
اِنَّ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنّٰتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا ۙ١٠٧
Innal-lażīna āmanū wa ‘amiluṣ-ṣāliḥāti kānat lahum jannātul-firdausi nuzulā(n).
[107]
Sasungguhnyo orang-orang nang baiman dan baamal saleh mamperoleh surgo Firdaus sabagai tempat tinggal.
خٰلِدِيْنَ فِيْهَا لَا يَبْغُوْنَ عَنْهَا حِوَلًا١٠٨
Khālidīna fīhā lā yabgūna ‘anhā ḥiwalā(n).
[108]
Orang-orang tu kekal di dalamnyo, orangorang tu idak pengen pindah dari sano.
قُلْ لَّوْ كَانَ الْبَحْرُ مِدَادًا لِّكَلِمٰتِ رَبِّيْ لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ اَنْ تَنْفَدَ كَلِمٰتُ رَبِّيْ وَلَوْ جِئْنَا بِمِثْلِهٖ مَدَدًا١٠٩
Qul lau kānal-baḥru midādal likalimāti rabbī lanafidal-baḥru qabla an tanfada kalimāṭu rabbī wa lau ji'nā bimiṡlihī madadā(n).
[109]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Seandainyo lautan menjadi tinta untuk (manulis) kalimat-kalimat Tuhanku, niscayo habislah lautan tu sabelum kalimat-kalimat Tuhanku salesai (ditulis) meskipun Kami datangkan tambahan sebanyak tu (pulak).”
قُلْ اِنَّمَآ اَنَا۠ بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ يُوْحٰٓى اِلَيَّ اَنَّمَآ اِلٰهُكُمْ اِلٰهٌ وَّاحِدٌۚ فَمَنْ كَانَ يَرْجُوْا لِقَاۤءَ رَبِّهٖ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَّلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهٖٓ اَحَدًا ࣖ١١٠
Qul innamā ana basyarum miṡlukum yūḥā ilayya annamā ilāhukum ilāhuw wāḥid(un), faman kāna yarjū liqā'a rabbihī falya‘mal ‘amalan ṣāliḥaw wa lā yusyrik bi‘ibādati rabbihī aḥadā(n).
[110]
Katokanlah (Nabi Muhammad), “Sasungguhnyo aku ko hanyo saorang manusio seperti kamu nang diwahyukan kapadoku bahwa Tuhan kamu adolah Tuhan Nang Maha So.” Siapo nang mangharapkan pertemuan dengan Tuhannyo hendaklah mangerjokan amal saleh dan idak manjadikan apo dan siapo pun sabagai sekutu dalam baibadah kapado Tuhannyo.