Home >> Museum Quran >> Terjemahan Al-Quran >> Format Al-Quran >> Format Text >> Quran Mandar >> Surah Yusuf

Surah Yusuf

Daftar Surah

بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
الۤرٰ ۗ تِلْكَ اٰيٰتُ الْكِتٰبِ الْمُبِيْنِۗ١
Alif lām rā, tilka āyātul-kitābil-mubīn(i).
[1] Alif Lām Rā. Iyamo di’e aya’-aya’na Kitta’ (Koroang) iya ma’nyata (mannassa).
اِنَّآ اَنْزَلْنٰهُ قُرْاٰنًا عَرَبِيًّا لَّعَلَّكُمْ تَعْقِلُوْنَ٢
Innā anzalnāhu qur'ānan ‘arabiyyal la‘allakum ta‘qilūn(a).
[2] Sitongangna Iyami’ mappaturung (Koroang) ma’basa Ara’, mamoare’o mie’ mupahangi.
نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ اَحْسَنَ الْقَصَصِ بِمَآ اَوْحَيْنَآ اِلَيْكَ هٰذَا الْقُرْاٰنَۖ وَاِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهٖ لَمِنَ الْغٰفِلِيْنَ٣
Naḥnu naquṣṣu ‘alaika aḥsanal-qaṣaṣi bimā auḥainā ilaika hāżal-qur'ān(a), wa in kunta min qablihī laminal-gāfilīn(a).
[3] Iyami’ maccuritangano’o (Muhammad) kissa kaminang macoa sawa’ ma’wahyukangna Koroang di’e di sesemu, anna tongang diango’o di andiangnapai di’o to takkalupa.
اِذْ قَالَ يُوْسُفُ لِاَبِيْهِ يٰٓاَبَتِ اِنِّيْ رَاَيْتُ اَحَدَ عَشَرَ كَوْكَبًا وَّالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ رَاَيْتُهُمْ لِيْ سٰجِدِيْنَ٤
Iż qāla yūsufu li'abīhi yā abati innī ra'aitu aḥada ‘asyara kaukabaw wasy-syamsa wal-qamara ra'aituhum lī sājidīn(a).
[4] (Ingarangi), di wattunna Yusuf ma’uang lao di amanna: “E ama’u, sitongangna upangipi’i (ma’ita’) sappulo mesa bittoeng, anna mata allo anna bulan, uitai suyu’ nasangi limai di iyau.”
قَالَ يٰبُنَيَّ لَا تَقْصُصْ رُءْيَاكَ عَلٰٓى اِخْوَتِكَ فَيَكِيْدُوْا لَكَ كَيْدًا ۗاِنَّ الشَّيْطٰنَ لِلْاِنْسَانِ عَدُوٌّ مُّبِيْنٌ٥
Qāla yā bunayya lā taqṣuṣ ru'yāka ‘alā ikhwatika fa yakīdū laka kaidā(n), innasy-syaiṭāna lil-insāni ‘aduwwum mubīn(un).
[5] (Amanna) ma’uang: “E ana’u, da mucuritangani pangipimmu di’o lao di lulluare’mu, jari na napa­piangano’o pepagengge (na napabinasao). Sitongangna setang di’o bali (musu’ ma’nyata) mannassa di sesena rupa tau.”
وَكَذٰلِكَ يَجْتَبِيْكَ رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِنْ تَأْوِيْلِ الْاَحَادِيْثِ وَيُتِمُّ نِعْمَتَهٗ عَلَيْكَ وَعَلٰٓى اٰلِ يَعْقُوْبَ كَمَآ اَتَمَّهَا عَلٰٓى اَبَوَيْكَ مِنْ قَبْلُ اِبْرٰهِيْمَ وَاِسْحٰقَۗ اِنَّ رَبَّكَ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ ࣖ٦
Wa każālika yajtabīka rabbuka wa yu‘allimuka min ta'wīlil-aḥādīṡi wa yutimmu ni‘matahū ‘alaika wa ‘alā āli ya‘qūba kamā atammahā ‘alā abawaika min qablu ibrāhīma wa isḥāq(a), inna rabbaka ‘alīmun ḥakīm(un).
[6] Anna bassami di’o Puangmu mappileo (na menja­ri Nabi) anna mappa’guruo sambareang pole di ta’birangna pangipi anna napasukku’i pammase-Na di sesemu anna lao di biyanna Ya’kub, me’apa-I (Puang Allah Taala) mappasukku’ pappenyamangna lao di da’dua amammu di olona di’o, iyamo Ibrahim anna Ishak. Sitongangna Puangmu Masarro Paissang na Maroro (Adil).
۞ لَقَدْ كَانَ فِيْ يُوْسُفَ وَاِخْوَتِهٖٓ اٰيٰتٌ لِّلسَّاۤىِٕلِيْنَ٧
Laqad kāna fī yūsufa wa ikhwatihī āyātul lis-sā'ilīn(a).
[7] Sitongangna diang sisaapa tanda-tanda (alama’) akkuasangna Puang Allah Taala di (curitana) Yusuf anna lulluare’na di sesena to mettule’.
اِذْ قَالُوْا لَيُوْسُفُ وَاَخُوْهُ اَحَبُّ اِلٰٓى اَبِيْنَا مِنَّا وَنَحْنُ عُصْبَةٌ ۗاِنَّ اَبَانَا لَفِيْ ضَلٰلٍ مُّبِيْنٍۙ٨
Iż qālū layūsufu wa akhūhu aḥabbu ilā abīnā minnā wa naḥnu ‘uṣbah(tun), inna abānā lafī ḍalālim mubīn(in).
[8] (Iyamo) di wattunnai ise’iya ma’uang: “Sitongangna Yusuf anna lulluare’ lessorangna (siola indo ama di sanga Bunyamin) la’bi naelo’i amatta dadi ita’ (di’e), anna ita’ di’e mesa golongan (iya makasau’). Sitongangna amatta di lalangnai atassalang iya ma’nyata (mannassa).
ۨاقْتُلُوْا يُوْسُفَ اَوِ اطْرَحُوْهُ اَرْضًا يَّخْلُ لَكُمْ وَجْهُ اَبِيْكُمْ وَتَكُوْنُوْا مِنْۢ بَعْدِهٖ قَوْمًا صٰلِحِيْنَ٩
Uqtulū yūsufa awiṭraḥūhu arḍay yakhlu lakum wajhu abīkum wa takūnū mim ba‘dihī qauman ṣāliḥīn(a).
[9] Patei mie’ Yusuf iyade’ simbiangani lao di mesa engeang (iya andiang naissang tau) mamoare’i (sayang­na) amammu di sesemu tappa’ mie’, anna dipuranamo di’o menjarimo’o kaum iya macoa.”
قَالَ قَاۤىِٕلٌ مِّنْهُمْ لَا تَقْتُلُوْا يُوْسُفَ وَاَلْقُوْهُ فِيْ غَيٰبَتِ الْجُبِّ يَلْتَقِطْهُ بَعْضُ السَّيَّارَةِ اِنْ كُنْتُمْ فٰعِلِيْنَ١٠
Qāla qā'ilum minhum lā taqtulū yūsufa wa alqūhu fī gayābatil-jubbi yaltaqiṭhu ba‘ḍus-sayyārati in kuntum fā‘ilīn(a).
[10] Mesa (tau) di antarana ise’iya ma’uang: “Da mupatei Yusuf, anna iya tia patamai naung di passauang malaai naduru’ to lalang di pellambang (musafir), mua’ diango’o mie’ melo’ mappogau’.”
قَالُوْا يٰٓاَبَانَا مَا لَكَ لَا تَأْمَنَّ۫ا عَلٰى يُوْسُفَ وَاِنَّا لَهٗ لَنٰصِحُوْنَ١١
Qālū yā abānā mā laka lā ta'mannā ‘alā yūsufa wa innā lahū lanāṣiḥūn(a).
[11] Ise’iya ma’uang: “E ama’i, apa sawa’na anna andiangi mupokanynyang iyami’ lao di (masalahna) Yusuf, anna sitongangna iyami’ iyamo to mappoelo’ apiangan di sesena.
اَرْسِلْهُ مَعَنَا غَدًا يَّرْتَعْ وَيَلْعَبْ وَاِنَّا لَهٗ لَحٰفِظُوْنَ١٢
Arsilhu ma‘anā gaday yarta‘ wa yal‘ab wa innā lahū laḥāfiẓūn(a).
[12] Paso’naimi (Yusuf) lamba siola iyami’ madondong malimang, mamoare’i (Yusuf) malai me’asanna-sannang (mario) mangino-ngino, anna sitongangna iyami’ na manjagai’i.”
قَالَ اِنِّيْ لَيَحْزُنُنِيْٓ اَنْ تَذْهَبُوْا بِهٖ وَاَخَافُ اَنْ يَّأْكُلَهُ الذِّئْبُ وَاَنْتُمْ عَنْهُ غٰفِلُوْنَ١٣
Qāla innī layaḥzununī an tażhabū bihī wa akhāfu ay ya'kulahuż-żi'bu wa antum ‘anhu gāfilūn(a).
[13] (Ya’kub) ma’uang: ”Sitongangna di pellambanganmu siola Yusuf tongang mappamasarai nyawau anna upaarakkeangi mua’ na nandei sarigala, anna i’o mie’ lesango’o pole di (Yusuf).”
قَالُوْا لَىِٕنْ اَكَلَهُ الذِّئْبُ وَنَحْنُ عُصْبَةٌ اِنَّآ اِذًا لَّخٰسِرُوْنَ١٤
Qālū la'in akalahuż-żi'bu wa naḥnu ‘uṣbatun innā iżal lakhāsirūn(a).
[14] Ise’iya ma’uang: “Mua’ iya (Yusuf) tongang nandei sarigala, anna iyami’ (golongan iya makasau’), sitongangna iyami’ mua’ bassai di’o iyamo to rugi.”
فَلَمَّا ذَهَبُوْا بِهٖ وَاَجْمَعُوْٓا اَنْ يَّجْعَلُوْهُ فِيْ غَيٰبَتِ الْجُبِّۚ وَاَوْحَيْنَآ اِلَيْهِ لَتُنَبِّئَنَّهُمْ بِاَمْرِهِمْ هٰذَا وَهُمْ لَا يَشْعُرُوْنَ١٥
Falammā żahabū bihī wa ajma‘ū ay yaj‘alūhu fī gayābatil-jubb(i), wa auḥainā ilaihi latunabbi'annahum bi'amrihim hāżā wa hum lā yasy‘urūn(a).
[15] Jari di wattunna ise’iya mambawai anna nasituru’imi na mappatamai naung di passauang, (anna di wattunna lalangmo di passauang) Iyami’ ma’wahyukang lao di Yusuf: “Sitongangna na mucuritangi lao ise’iya manini panggauangna di’e, anna ise’iya andiangmi na­ingarang.”
وَجَاۤءُوْٓ اَبَاهُمْ عِشَاۤءً يَّبْكُوْنَۗ١٦
Wa jā'ū abāhum ‘isyā'ay yabkūn(a).
[16] Diboe’na di’o ise’iya pole lao di amanna (di wattu) arawiang siola sangi’.
قَالُوْا يٰٓاَبَانَآ اِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوْسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَاَكَلَهُ الذِّئْبُۚ وَمَآ اَنْتَ بِمُؤْمِنٍ لَّنَا وَلَوْ كُنَّا صٰدِقِيْنَ١٧
Qālū yā abānā innā żahabnā nastabiqu wa taraknā yūsufa ‘inda matā‘inā fa akalahuż-żi'b(u), wa mā anta bimu'minil lanā wa lau kunnā ṣādiqīn(a).
[17] Ise’iya ma’uang: “E ama’i, sitongangna iyami’ mellamba silumba-lumba anna iyami’ mappelei Yusuf dio sikadeppu’ barang-barang (pewongan), anna iya (Yusuf) nandei sarigala, anna tongang andiango’o na makany­nyang di iyami’, maui diangi iyami’ to tongang (parua).
وَجَاۤءُوْ عَلٰى قَمِيْصِهٖ بِدَمٍ كَذِبٍۗ قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ اَنْفُسُكُمْ اَمْرًاۗ فَصَبْرٌ جَمِيْلٌ ۗوَاللّٰهُ الْمُسْتَعَانُ عَلٰى مَا تَصِفُوْنَ١٨
Wa jā'ū ‘alā qamīṣihī bidamin każib(in), qāla bal sawwalat lakum anfusukum amrā(n), fa ṣabrun jamīl(un), wallāhul musta‘ānu ‘alā mā taṣifūn(a).
[18] Anna ise’iya pole mambawa bayunna (Yusuf siola cera’) cera’ iya palsu (losong). (Ya’kub) ma’uang: “Sitongangna alawemu tomo tu’u mie’ ma’ita macoa panggauang (iya adae’), jari asa’barang iya macoa iyamo (asa’bara’u). Anna Puang Allah Taala tappa’ damo na diengei merau tulung di anu iya mucuritang.”
وَجَاۤءَتْ سَيَّارَةٌ فَاَرْسَلُوْا وَارِدَهُمْ فَاَدْلٰى دَلْوَهٗ ۗقَالَ يٰبُشْرٰى هٰذَا غُلٰمٌ ۗوَاَسَرُّوْهُ بِضَاعَةً ۗوَاللّٰهُ عَلِيْمٌ ۢبِمَا يَعْمَلُوْنَ١٩
Wa jā'at sayyāratun fa arsalū wāridahum fa adlā dalwah(ū), qāla yā busyrā hāżā gulām(un), wa asarrūhu biḍā‘ah(tan), wallāhu ‘alīmum bimā ya‘malūn(a).
[19] Anna polemi to lalang di pellambang (musafir), mane massio mesa tau maala uai, mane mapparawung pesau’na, anna ma’uang: Oh, karewa mapperio-rio, iya di’e mesa nana’eke (tommuane).” Mane ise’iya mambuniang (Yusuf) napasitteng barang dibaluang. Anna Puang Allah Taala Masarro Paissang di anu iya napogau’ ise’iya.
وَشَرَوْهُ بِثَمَنٍۢ بَخْسٍ دَرَاهِمَ مَعْدُوْدَةٍ ۚوَكَانُوْا فِيْهِ مِنَ الزّٰهِدِيْنَ ࣖ٢٠
Wa syarauhu biṡamanim bakhsin darāhima ma‘dūdah(tin), wa kānū fīhi minaz-zāhidīn(a).
[20] Anna ise’iya mambaluangi Yusuf iya angga’ maseppo, iyamo saapa tappa’di dirham, anna diangi ise’iya andiang masinna atena lao di Yusuf.
وَقَالَ الَّذِى اشْتَرٰىهُ مِنْ مِّصْرَ لِامْرَاَتِهٖٓ اَكْرِمِيْ مَثْوٰىهُ عَسٰىٓ اَنْ يَّنْفَعَنَآ اَوْ نَتَّخِذَهٗ وَلَدًا ۗوَكَذٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوْسُفَ فِى الْاَرْضِۖ وَلِنُعَلِّمَهٗ مِنْ تَأْوِيْلِ الْاَحَادِيْثِۗ وَاللّٰهُ غَالِبٌ عَلٰٓى اَمْرِهٖ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُوْنَ٢١
Wa qālal-lażisytarāhu mim miṣra limra'atihī akrimī maṡwāhu ‘asā ay yanfa‘anā au nattakhiżahū waladā(n), wa każālika makkannā liyūsufa fil-arḍ(i), wa linu‘allimahū min ta'wīlil-aḥādīṡ(i), wallāhu gālibun ‘alā amrihī wa lākinna akṡaran-nāsi lā ya‘lamūn(a).
[21] Anna to Masser (iya) to maalli’i ma’uang lao di bainena: “Bengani engeang (parolangngi) macoai, diang kapang akkegunangna di iyami’ iyade’ diala rapangi ana’i.” Anna bassami di’o Iyami’ mambei’i onro macoa lao di Yusuf di baona lino (Masser), anna Iyami’ mappa’­gurui battuang pangipi. Anna Puang Allah Taala kuasa di urusanna, anna iya tia’ mae’diangi rupa tau andiang ma’issang.
وَلَمَّا بَلَغَ اَشُدَّهٗٓ اٰتَيْنٰهُ حُكْمًا وَّعِلْمًا ۗوَكَذٰلِكَ نَجْزِى الْمُحْسِنِيْنَ٢٢
Wa lammā balaga asyuddahū ātaināhu ḥukmaw wa ‘ilmā(n), wa każālika najzil-muḥsinīn(a).
[22] Anna wattunna sukku’mo ana’imuaneangna Iyami’ mabei’i hikmah anna pa’issangan (ilmu). Anna bassami di’o Iyami’ mambalas lao di to mappogau’ apiangan.
وَرَاوَدَتْهُ الَّتِيْ هُوَ فِيْ بَيْتِهَا عَنْ نَّفْسِهٖ وَغَلَّقَتِ الْاَبْوَابَ وَقَالَتْ هَيْتَ لَكَ ۗقَالَ مَعَاذَ اللّٰهِ اِنَّهٗ رَبِّيْٓ اَحْسَنَ مَثْوَايَۗ اِنَّهٗ لَا يُفْلِحُ الظّٰلِمُوْنَ٢٣
Wa rāwadathul-latī huwa fī baitihā ‘an nafsihī wa gallaqatil-abwāba wa qālat haita lak(a), qāla ma‘āżallāhi innahū rabbī aḥsana maṡwāy(a), innahū lā yuflihuẓ-ẓālimūn(a).
[23] Anna to baine (Zulaikha) iya naengei Yusuf mottong (dio di boyangna) maccawoloi Yusuf na mappatunru’i alawena lao (di sesena) anna naoppoi inggannana ba’ba, anna ma’uang: “Maimo’o indinie,” Yusuf ma’uang: “Metturundunga’ lao di Puang Allah Taala, sitongangna nacoai sanna’ puangngu.” Sitongangna to ta’lalo (pagau’ bawang) andiangi maupa’ (sumaro).
وَلَقَدْ هَمَّتْ بِهٖۙ وَهَمَّ بِهَا ۚ لَوْلَآ اَنْ رَّاٰ بُرْهَانَ رَبِّهٖۗ كَذٰلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوْۤءَ وَالْفَحْشَاۤءَۗ اِنَّهٗ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِيْنَ٢٤
Wa laqad hammat bihī wa hamma bihā lau lā ar ra'ā burhāna rabbih(ī), każālika linaṣrifa ‘anhus-sū'a wal-faḥsyā'(a), innahū min ‘ibādinal-mukhlaṣīn(a).
[24] Sitongangna to baine di’o melo’i mappogau’ (panggauang adae’ siola) Yusuf, anna Yusuf melo’ toi lao di to baine di’o tenna’ andiangi ma’ita alama’ (tanda) pole di (Puangna). Bassami di’o, malaai Iyami’ mappa’dai di sesena anu andiang macoa anna adaeang. Sitongangna (Yusuf) mettamai batua iya tipile.
وَاسْتَبَقَا الْبَابَ وَقَدَّتْ قَمِيْصَهٗ مِنْ دُبُرٍ وَّاَلْفَيَا سَيِّدَهَا لَدَا الْبَابِۗ قَالَتْ مَا جَزَاۤءُ مَنْ اَرَادَ بِاَهْلِكَ سُوْۤءًا اِلَّآ اَنْ يُّسْجَنَ اَوْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ٢٥
Wastabaqal-bāba wa qaddat qamīṣahū min duburiw wa alfayā sayyidahā ladal-bāb(i), qālat mā jazā'u man arāda bi'ahlika sū'an illā ay yusjana au ‘ażābun alīm(un).
[25] Anna dua-duanna silumba me’asiga-siga lao di ba’ba anna to baine di’o mambeso bayunna (Yusuf) pole di pondo’, na kenu’ anna dua-duanna marruppa’i tommu­a­nena to baine di’o dio di olo ba’ba. Iya di’o to baine-o ma’uang: “Apa balasanna di to melo’ mappogau’ adaeang lao di to bainemu, selaengna ditarukkungi iyade’ (dihukum-i) passessa iya pemonge’?”
قَالَ هِيَ رَاوَدَتْنِيْ عَنْ نَّفْسِيْ وَشَهِدَ شَاهِدٌ مِّنْ اَهْلِهَاۚ اِنْ كَانَ قَمِيْصُهٗ قُدَّ مِنْ قُبُلٍ فَصَدَقَتْ وَهُوَ مِنَ الْكٰذِبِيْنَ٢٦
Qāla hiya rāwadatnī ‘an nafsī wa syahida syāhidum min ahlihā, in kāna qamīṣuhū qudda min qubulin fa ṣadaqat wa huwa minal-kāżibīn(a).
[26] (Yusuf) ma’uang: “Iya maccawoloa’ na matturu’i elo’na,” anna diang mesa sa’bi pole di sangana’na to baine di’o massa’bi’i. “Mua’ bayu gamisna kenu’ di olo, to baine tongang (parua), anna (Yusuf) mettamai to losong.”
وَاِنْ كَانَ قَمِيْصُهٗ قُدَّ مِنْ دُبُرٍ فَكَذَبَتْ وَهُوَ مِنَ الصّٰدِقِيْنَ٢٧
Wa in kāna qamīṣuhū qudda min duburin fa każabat wa huwa minaṣ-ṣādiqīn(a).
[27] Anna mua’ bayu gamisna kenu’ dio di pondo’, jari to bainemo tu’u di’o losong, anna (Yusuf) mettamai to tongang (parua).”
فَلَمَّا رَاٰ قَمِيْصَهٗ قُدَّ مِنْ دُبُرٍ قَالَ اِنَّهٗ مِنْ كَيْدِكُنَّ ۗاِنَّ كَيْدَكُنَّ عَظِيْمٌ٢٨
Falammā ra'ā qamīṣahū qudda min duburin qāla innahū min kaidikunn(a), inna kaidakunna ‘aẓīm(un).
[28] Jari di wattunna muanena to baine di’o ma’ita bayunna (Yusuf) kenu’ dio di pondo’na, ma’uangi: “Sitongangna (iya di’o panggauang-o) iyamo pepagenggemu, sitongangna pepagenggemu di’o tongang kaiyangi.”
يُوْسُفُ اَعْرِضْ عَنْ هٰذَا وَاسْتَغْفِرِيْ لِذَنْۢبِكِۖ اِنَّكِ كُنْتِ مِنَ الْخٰطِـِٕيْنَ ࣖ٢٩
Yūsufu a‘riḍ ‘an hāżā wastagfirī liżambik(i), innaki kunti minal-khāṭi'īn(a).
[29] E Yusuf: “Peppondo’o (pe’aluppeangi di’e panggauang), anna i’o (E to baineu) perau a’dappango’o lao di dosamu, sawa’ sitongangna mettamao di to mappogau’ asalang.”
۞ وَقَالَ نِسْوَةٌ فِى الْمَدِيْنَةِ امْرَاَتُ الْعَزِيْزِ تُرَاوِدُ فَتٰىهَا عَنْ نَّفْسِهٖۚ قَدْ شَغَفَهَا حُبًّاۗ اِنَّا لَنَرٰىهَا فِيْ ضَلٰلٍ مُّبِيْنٍ٣٠
Wa qāla niswatun fil-madīnatimra'atul-‘azīzi turāwidu fatāhā ‘an nafsih(ī), qad syagafahā ḥubbā(n), innā lanarāhā fī ḍalālim mubīn(in).
[30] Anna para to baine dio di kota ma’uang: “Bainena Al-Aziz maccawolo’ neimuanena na mappatunru’i lao di sesena, sitongangna cinnana di ne’imuanena di’o madilalang sanna’i. Sitongangna iyami’ mattangngari lalang di apusang iya ma’nyata (mannassa).”
فَلَمَّا سَمِعَتْ بِمَكْرِهِنَّ اَرْسَلَتْ اِلَيْهِنَّ وَاَعْتَدَتْ لَهُنَّ مُتَّكَاً وَّاٰتَتْ كُلَّ وَاحِدَةٍ مِّنْهُنَّ سِكِّيْنًا وَّقَالَتِ اخْرُجْ عَلَيْهِنَّ ۚ فَلَمَّا رَاَيْنَهٗٓ اَكْبَرْنَهٗ وَقَطَّعْنَ اَيْدِيَهُنَّۖ وَقُلْنَ حَاشَ لِلّٰهِ مَا هٰذَا بَشَرًاۗ اِنْ هٰذَآ اِلَّا مَلَكٌ كَرِيْمٌ٣١
Falammā sami‘at bimakrihinna arsalat ilaihinna wa a‘tadat lahunna muttaka'aw wa ātat kulla wāḥidim minhunna sikkīnaw wa qālatikhruj ‘alaihinn(a), falammā ra'ainahū akbarnahū wa qaṭṭa‘na aidiyahunn(a), wa qulna ḥāsya lillāhi mā hāżā illā basyarā(n), in hāżā illā malakun karīm(un).
[31] Jari di wattunna to baine (Zulaikha) di’o ma’irrangngi pau-paunna (curita adae’na ise’iya), na peroami para to baine di’o anna napatayangi pe’oroang, anna dibei mesa-mesa tau kowi-kowi’ (na mappolo-polong petoanang) anna mane (ma’uang lao di Yusuf): “Pessungmo’o (paitai) alawemu lao ise’iya.” Anna wattunna para to baine di’o maita (Yusuf), ise’iya di’o takkayanna’ (di amakappanna rupanna) anna mambeangngi (garimi) limanna anna ma’uang: “Sukku’ tongangi Puang Allah Taala, iya di’e tania tau. Sitongangna iya di’e andiang laeng selaengna malaika’ iya mala’bi’.”
قَالَتْ فَذٰلِكُنَّ الَّذِيْ لُمْتُنَّنِيْ فِيْهِ ۗوَلَقَدْ رَاوَدْتُّهٗ عَنْ نَّفْسِهٖ فَاسْتَعْصَمَ ۗوَلَىِٕنْ لَّمْ يَفْعَلْ مَآ اٰمُرُهٗ لَيُسْجَنَنَّ وَلَيَكُوْنًا مِّنَ الصّٰغِرِيْنَ٣٢
Qālat fa żālikunnal-lażī lumtunnanī fīh(i), wa laqad rāwattuhū ‘an nafsihī fasta‘ṣam(a), wa la'il lam yaf‘al mā āmuruhū layusjananna wa layakūnam minaṣ-ṣāgirīn(a).
[32] (To baine di’o) ma’uang: “Iyamo di’o mucalla’ sawa’ (macinna’) lao, anna sitongangna iyau sawa’ macinna’ lao nadipatunru’i alawena (di seseu) anna iya tia na tola’i (andiangi melo’). Anna sitongangna mua’ andiangi matturu’i anu iya usioangi lao tongang na ditaruk­kungi anna mettamai to matuna.”
قَالَ رَبِّ السِّجْنُ اَحَبُّ اِلَيَّ مِمَّا يَدْعُوْنَنِيْٓ اِلَيْهِ ۚوَاِلَّا تَصْرِفْ عَنِّيْ كَيْدَهُنَّ اَصْبُ اِلَيْهِنَّ وَاَكُنْ مِّنَ الْجٰهِلِيْنَ٣٣
Qāla rabbis-sijnu aḥabbu ilayya mimmā yad‘ūnanī ilaih(i), wa illā taṣrif ‘annī kaidahunna aṣbu ilaihinna wa akum minal-jāhilīn(a).
[33] (Yusuf) ma’uang: “E Puangngu, pattarukkungan la’bi uelo’i dadi matturu’i elo’na ise’iya di seseu. Anna mua’ andiangi musu’eang pole di alaweu pepagenggena, (na matturu’i) elo’na dianga’ mettama to cangngo.”
فَاسْتَجَابَ لَهٗ رَبُّهٗ فَصَرَفَ عَنْهُ كَيْدَهُنَّ ۗاِنَّهٗ هُوَ السَّمِيْعُ الْعَلِيْمُ٣٤
Fastajāba lahū rabbuhū fa ṣarafa ‘anhu kaidahunn(a), innahū huwas-samī‘ul-‘alīm(u).
[34] Jari Puangna mattarimai doana (Yusuf), anna Iya mappasalama’i (Yusuf) pole di pepagenggena ise’iya. Sitongangna Iya (Puang Allah Taala) Masarro Pairrangngi na Paissang.
ثُمَّ بَدَا لَهُمْ مِّنْۢ بَعْدِ مَا رَاَوُا الْاٰيٰتِ لَيَسْجُنُنَّهٗ حَتّٰى حِيْنٍ ࣖ٣٥
Ṡumma badā lahum mim ba‘di mā ra'awul-āyāti layasjununnahū ḥattā ḥīn(in).
[35] Mane moppo’mi pikkirangna ise’iya di puranamo ma’ita alama’ (aparuanganna Yusuf) mua’ ise’iya na mattarukkungi (Yusuf) lambi’ di mesa wattu .
وَدَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَيٰنِ ۗقَالَ اَحَدُهُمَآ اِنِّيْٓ اَرٰىنِيْٓ اَعْصِرُ خَمْرًا ۚوَقَالَ الْاٰخَرُ اِنِّيْٓ اَرٰىنِيْٓ اَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِيْ خُبْزًا تَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْهُ ۗنَبِّئْنَا بِتَأْوِيْلِهٖ ۚاِنَّا نَرٰىكَ مِنَ الْمُحْسِنِيْنَ٣٦
Wa dakhala ma‘ahus-sijna fatayān(i), qāla aḥaduhumā innī arānī a‘ṣiru khamrā(n), wa qālal-ākharu innī arānī aḥmilu fauqa ra'sī khubzan ta'kuluṭ-ṭairu minh(u), nabbi'nā bita'wīlih(ī), innā narāka minal-muḥsinīn(a).
[36] Anna (diang to’o) da’dua tau ne’imuane massolangani mettama di pattarukkungan. Ma’uangi salah mesanna da’dua tau di’o: “Sitongangna mangipia’ mapperre’ anggur.” Anna laengna ma’uang: “Sitongangna mangipia’ mambawa’ roti diaya di ulu’u (madudunga’ roti), sambarenga nandei manu-manu’.” Pissangngi iyami’ apa nakkattana pangi­pi’i, sitongangna iyami’ mattangngaro’o to manarang (mambattuangngi pangipi).
قَالَ لَا يَأْتِيْكُمَا طَعَامٌ تُرْزَقٰنِهٖٓ اِلَّا نَبَّأْتُكُمَا بِتَأْوِيْلِهٖ قَبْلَ اَنْ يَّأْتِيَكُمَا ۗذٰلِكُمَا مِمَّا عَلَّمَنِيْ رَبِّيْۗ اِنِّيْ تَرَكْتُ مِلَّةَ قَوْمٍ لَّا يُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ وَهُمْ بِالْاٰخِرَةِ هُمْ كٰفِرُوْنَۙ٣٧
Qāla lā ya'tīkumā ṭa‘āmun turzaqānihī illā nabba'tukumā bita'wīlihī qabla ay ya'tiyakumā, żālikumā mimmā ‘allamanī rabbī, innī taraktu millata qaumil lā yu'minūna billāhi wa hum bil-ākhirati hum kāfirūn(a).
[37] (Yusuf) ma’uang: “Andiango’ da’dua siola napolei ande iya na nabeio selaengna purai uissang mappannassa ma’uang apa rupanna di’o ande-o, di andiangnapa iya di’o ande lambi’ di sesemu. Iya bassa di’o sambareang pole iya pura napappa’guruang Puangngu limai di iyau. Sitongangna iyau mappeppondo’i agamana to andiang matappa’ lao di Puang Allah Taala, anna ise’iya makkaperri allo diboe’.
وَاتَّبَعْتُ مِلَّةَ اٰبَاۤءِيْٓ اِبْرٰهِيْمَ وَاِسْحٰقَ وَيَعْقُوْبَۗ مَا كَانَ لَنَآ اَنْ نُّشْرِكَ بِاللّٰهِ مِنْ شَيْءٍۗ ذٰلِكَ مِنْ فَضْلِ اللّٰهِ عَلَيْنَا وَعَلَى النَّاسِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُوْنَ٣٨
Wattaba‘tu millata ābā'ī ibrāhīma wa isḥāqa wa ya‘qūb(a), mā kāna lanā an nusyrika billāhi min syai'(in), żālika min faḍlillāhi ‘alainā wa ‘alan-nāsi wa lākinna akṡaran-nāsi lā yasykurūn(a).
[38] Anna iyau mappeccoe’i agamana ama-ama’u, iyamo Ibrahim, anna Ishak, anna Ya’kub. Andiangi sitinayai iyami’ (para nabi) mappa’dua lao di Puang Allah Taala. Iya bassa di’o pole di pappibenganna Puang Allah Taala lao di iyami’ anna lao di tau (iyanasang), anna iya tia mae’diangi tau andiang massukkurri.
يٰصَاحِبَيِ السِّجْنِ ءَاَرْبَابٌ مُّتَفَرِّقُوْنَ خَيْرٌ اَمِ اللّٰهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُۗ٣٩
Yā ṣāḥibayis-sijni a'arbābum mutafarriqūna khairun amillāhul-wāḥidul-qahhār(u).
[39] E di da’dua to pa’engei pattarukkungan, inna macoa puang mae’di iya ma’rupa-rupa iyade’ Puang Allah Taala Iya Mesa na Maraya Pa’ulleang?
مَا تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِهٖٓ اِلَّآ اَسْمَاۤءً سَمَّيْتُمُوْهَآ اَنْتُمْ وَاٰبَاۤؤُكُمْ مَّآ اَنْزَلَ اللّٰهُ بِهَا مِنْ سُلْطٰنٍۗ اِنِ الْحُكْمُ اِلَّا لِلّٰهِ ۗاَمَرَ اَلَّا تَعْبُدُوْٓا اِلَّآ اِيَّاهُ ۗذٰلِكَ الدِّيْنُ الْقَيِّمُ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُوْنَ٤٠
Mā ta‘budūna min dūnihī illā asmā'an sammaitumūhā antum wa ābā'ukum mā anzalallāhu bihā min sulṭān(in), inil-ḥukmu illā lillāh(i), amara allā ta‘budū illā iyyāh(u), żālikad-dīnul-qayyimu wa lākinna akṡaran-nāsi lā ya‘lamūn(a).
[40] Andiango’o mie’ massomba saliwangna Iya (Puang), selaengna sangga’ (massomba) sanga-sanga iya anna kanne-kanne’mu mappapi-papiai. Puang Allah Taala andiang mappaturung katarangan di sanga-sanga di’o. attattuang di’o sangga’ appunnana Puang Allah Taala. Iya (Puang) massio’o malaao andiang massomba saliwangna (Iya). Iyamo di’o agama maroro, anna iya tia mae’diangi rupa tau andiang ma’issang.
يٰصَاحِبَيِ السِّجْنِ اَمَّآ اَحَدُكُمَا فَيَسْقِيْ رَبَّهٗ خَمْرًا ۗوَاَمَّا الْاٰخَرُ فَيُصْلَبُ فَتَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْ رَّأْسِهٖ ۗ قُضِيَ الْاَمْرُ الَّذِيْ فِيْهِ تَسْتَفْتِيٰنِۗ٤١
Yā ṣāḥibayis-sijni ammā aḥadukumā fa yasqī rabbahū khamrā(n), wa ammal-ākharu fa yuṣlabu fa ta'kuluṭ-ṭairu mir ra'sih(ī), quḍiyal-amrul-lażī fīhi tastaftiyān(i).
[41] E di da’dua to pa’engei pattarukkungan: “Iya salah mesanna di da’dua siola, na napadundui hamar Puangna, anna di mesa tau laengna na disalib-i, mane manu-manu’ maande sambareang di ulunna. Purami diputussi parakara iya mupettuleang da’dua siola (limai di iyau).”
وَقَالَ لِلَّذِيْ ظَنَّ اَنَّهٗ نَاجٍ مِّنْهُمَا اذْكُرْنِيْ عِنْدَ رَبِّكَۖ فَاَنْسٰىهُ الشَّيْطٰنُ ذِكْرَ رَبِّهٖ فَلَبِثَ فِى السِّجْنِ بِضْعَ سِنِيْنَ ࣖ٤٢
Wa qāla lil-lażī ẓanna annahū nājim minhumażkurnī ‘inda rabbik(a), fa ansāhusy-syaiṭānu żikra rabbihī fa labiṡa fis-sijni biḍ‘a sinīn(a).
[42] Anna (Yusuf) ma’uang lao di to naissang mua’ nasalama’i sala mesanna. “Pannassaiangi keadaannu lao di punggawamu. “Jari setang mappatakkalupai na mappannassa (alawena Yusuf) lao di Puangna. Sawa’ iyamo di’o tatta’mi (Yusuf) lalang di pattarukkungan sisaapa taung saena.
وَقَالَ الْمَلِكُ اِنِّيْٓ اَرٰى سَبْعَ بَقَرٰتٍ سِمَانٍ يَّأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَّسَبْعَ سُنْۢبُلٰتٍ خُضْرٍ وَّاُخَرَ يٰبِسٰتٍۗ يٰٓاَيُّهَا الْمَلَاُ اَفْتُوْنِيْ فِيْ رُءْيَايَ اِنْ كُنْتُمْ لِلرُّءْيَا تَعْبُرُوْنَ٤٣
Wa qālal-maliku innī arā sab‘a baqarātin simāniy ya'kuluhunna sab‘un ‘ijāfuw wa sab‘a sumbulātin khuḍriw wa ukhara yābisāt(in), yā ayyuhal-mala'u aftūnī fī ru'yāya in kuntum lir-ru'yā ta‘burūn(a).
[43] Anna mara’dia ma’uang (lao di to diangga’ pangulu pole di kaumna): “Sitongangna mangipia’ ma’ita pitu saping baine iya marumbo naande pitu saping baine iya madokkor anna pituttulang (gandong) iya kurarra’ anna pituttulang laengna mara’e. E inggannana pangulu (to diang onrona): Pannassana’ mai apa battuangna pangi­pi’u di’o mua’ diango’o mie’ mala mambattuangngi pangipi.”
قَالُوْٓا اَضْغَاثُ اَحْلَامٍ ۚوَمَا نَحْنُ بِتَأْوِيْلِ الْاَحْلَامِ بِعٰلِمِيْنَ٤٤
Qālū aḍgāṡu aḥlām(in), wa mā naḥnu bita'wīlil-aḥlāmi bi‘ālimīn(a).
[44] Ise’iya ma’uang: “(iya di’o) pangipi-pangipi lo’bang (andiang bua-buana) anna iyami’ andiang sinalai ma’issang na mambattuangngi di’o pangipi-o.”
وَقَالَ الَّذِيْ نَجَا مِنْهُمَا وَادَّكَرَ بَعْدَ اُمَّةٍ اَنَا۠ اُنَبِّئُكُمْ بِتَأْوِيْلِهٖ فَاَرْسِلُوْنِ٤٥
Wa qālal-lażī najā minhumā waddakara ba‘da ummatin ana unabbi'ukum bita'wīlihī fa arsilūn(i).
[45] Anna ma’uangmi to iya salama’ pole di da’dua tau di’o anna paingarang (lao di Yusuf) dipuranamo sisaapa saena. “Na ukarewaio (na upissangngio) mie’ (to iya manarang) mambattuangngi pangipi, jari sioa’ (lao).”
يُوْسُفُ اَيُّهَا الصِّدِّيْقُ اَفْتِنَا فِيْ سَبْعِ بَقَرٰتٍ سِمَانٍ يَّأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَّسَبْعِ سُنْۢبُلٰتٍ خُضْرٍ وَّاُخَرَ يٰبِسٰتٍۙ لَّعَلِّيْٓ اَرْجِعُ اِلَى النَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَعْلَمُوْنَ٤٦
Yūsufu ayyuhaṣ-ṣiddīqu aftinā fī sab‘i baqarātin simāniy ya'kuluhunna sab‘un ‘ijāfuw wa sab‘i sumbulātin khuḍriw wa ukhara yābisāt(in), la‘allī arji‘u ilan-nāsi la‘allahum ya‘lamūn(a).
[46] Yusuf, E to dipokanynyang sanna’: “Pepessannio mai di pitu saping baine marumbo iya naande pitu saping baine madokkor anna pituttulang (gandong) makurarra’ anna pitu laengna mara’e malaai membalia’ lao di tau di’o, mamoare’i ise’iya ma’issangi.”
قَالَ تَزْرَعُوْنَ سَبْعَ سِنِيْنَ دَاَبًاۚ فَمَا حَصَدْتُّمْ فَذَرُوْهُ فِيْ سُنْۢبُلِهٖٓ اِلَّا قَلِيْلًا مِّمَّا تَأْكُلُوْنَ٤٧
Qāla tazra‘ūna sab‘a sinīna da'abā(n), famā ḥaṣattum fa żarūhu fī sumbulihī illā qalīlam mimmā ta'kulūn(a).
[47] (Yusuf) ma’uang: “Malaao mie’ mattanang (mattuda’) pituttaung (saena) me’apa biasa, anna iya anu mualai (mudokkang), mupaso’nai dio di ponge’na selaengna mualai saicco’ muande.
ثُمَّ يَأْتِيْ مِنْۢ بَعْدِ ذٰلِكَ سَبْعٌ شِدَادٌ يَّأْكُلْنَ مَا قَدَّمْتُمْ لَهُنَّ اِلَّا قَلِيْلًا مِّمَّا تُحْصِنُوْنَ٤٨
Ṡumma ya'tī mim ba‘di żālika sab‘un syidāduy ya'kulna mā qaddamtum lahunna illā qalīlam mimmā tuḥṣinūn(a).
[48] Mane dipuranamo di’o, anna na polei pituttaung iya masussa sanna’ tau, iya na maccappu’i iya anu mualai na ma’oloi (taung masippi’/masussa) di’o, selaengna saicco’ (bine gandong) iya mualai.
ثُمَّ يَأْتِيْ مِنْۢ بَعْدِ ذٰلِكَ عَامٌ فِيْهِ يُغَاثُ النَّاسُ وَفِيْهِ يَعْصِرُوْنَ ࣖ٤٩
Ṡumma ya'tī mim ba‘di żālika ‘āmun fīhi yugāṡun-nāsu wa fīhi ya‘ṣirūn(a).
[49] Mane dipuranamo di’o napolei taung iya rupa tau dibei uai urang (iya sukku’) anna di wattu di’o ise’iya mapperre’ anggur.”
وَقَالَ الْمَلِكُ ائْتُوْنِيْ بِهٖ ۚفَلَمَّا جَاۤءَهُ الرَّسُوْلُ قَالَ ارْجِعْ اِلٰى رَبِّكَ فَسْـَٔلْهُ مَا بَالُ النِّسْوَةِ الّٰتِيْ قَطَّعْنَ اَيْدِيَهُنَّ ۗاِنَّ رَبِّيْ بِكَيْدِهِنَّ عَلِيْمٌ٥٠
Wa qālal-maliku'tūnī bih(ī), falammā jā'ahur-rasūlu qālarji‘ ilā rabbika fas'alhu mā bālun-niswatil-lātī qaṭṭa‘na aidiyahunn(a), inna rabbī bikaidihinna ‘alīm(un).
[50] Anna (mara’dia) ma’uang: “Bawai (iting tau) limai di iyau,” Jari di wattunna sioang di’o pole lao di Yusuf, ma’ungmi (Yusuf): “Pembali’mo’o lao di puangmu anna pettuleangi lao di sesena me’apai keadaanna to baine iya pura mambeangngi limanna. Sitongangna Puangngu Masarro Ma’issang di pepagenggena ise’iya.”
قَالَ مَا خَطْبُكُنَّ اِذْ رَاوَدْتُّنَّ يُوْسُفَ عَنْ نَّفْسِهٖۗ قُلْنَ حَاشَ لِلّٰهِ مَا عَلِمْنَا عَلَيْهِ مِنْ سُوْۤءٍ ۗقَالَتِ امْرَاَتُ الْعَزِيْزِ الْـٰٔنَ حَصْحَصَ الْحَقُّۖ اَنَا۠ رَاوَدْتُّهٗ عَنْ نَّفْسِهٖ وَاِنَّهٗ لَمِنَ الصّٰدِقِيْنَ٥١
Qāla mā khaṭbukunna iż rāwattunna yūsufa ‘an nafsih(ī), qulna ḥāsya lillāhi mā ‘alimnā ‘alaihi min sū'(in), qālatimra'atul-‘azīzil-āna ḥaṣḥaṣal-ḥaqq(u), ana rāwattuhū ‘an nafsihī wa innahū laminaṣ-ṣādiqīn(a).
[51] (Mara’dia) ma’uang (lao di para to baine) di’o: “Me’apai tokkomu di wattummu maccawolo’ Yusuf na mappatunru’ alawena (di sesemu)? Ise’iya ma’uang: “Tongang sukku’i Puang Allah Taala, iyami’ andiang ma’issang mesa adaeang di sesena.” Ma’ungmi (bainena Al-Aziz): “Dite’e di’e mannassami atongangan, iyau maccawolo’i na mappatunru’ alawena (di seseu), anna sitongangna mettamai to tongang (parua).”
ذٰلِكَ لِيَعْلَمَ اَنِّيْ لَمْ اَخُنْهُ بِالْغَيْبِ وَاَنَّ اللّٰهَ لَا يَهْدِيْ كَيْدَ الْخَاۤىِٕنِيْنَ ۔٥٢
Żālika liya‘lama annī lam akhunhu bil-gaibi wa annallāha lā yahdī kaidal-khā'inīn(a).
[52] (Yusuf ma’uang): “Iya bassa di’o mamoare’i (Al-Aziz) ma’issang mua’ sitongangna andianga’ iyau mahhiana’i lao di peppondoangna, anna Puang Allah Taala andiang maarioi pepagenggena to gengge (hiana’).
۞ وَمَآ اُبَرِّئُ نَفْسِيْۚ اِنَّ النَّفْسَ لَاَمَّارَةٌ ۢ بِالسُّوْۤءِ اِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّيْۗ اِنَّ رَبِّيْ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ٥٣
Wa mā ubarri'u nafsī, innan-nafsa la'ammāratum bis-sū'i illā mā raḥima rabbī, inna rabbī gafūrur raḥīm(un).
[53] Anna andianga’ (ma’uang) lassu’i alaweu (pole di asalang), sawa’ sitonganna iya di’o nassu-o samata mesioi lao di adaeang, selaengna (nassu) na ammasei Puangngu. Sitonganna Puangngu Masarro Pa’dappang na Makkesayang.
وَقَالَ الْمَلِكُ ائْتُوْنِيْ بِهٖٓ اَسْتَخْلِصْهُ لِنَفْسِيْۚ فَلَمَّا كَلَّمَهٗ قَالَ اِنَّكَ الْيَوْمَ لَدَيْنَا مَكِيْنٌ اَمِيْنٌ٥٤
Wa qālal-maliku'tūnī bihī astakhliṣhu linafsī, falammā kallamahū qāla innakal-yauma ladainā makīnun amīn(un).
[54] Anna mara’dia ma’uang: “Bawai mai (Yusuf), malaai upilei menjari to rape’ di iyau.” Jari di wattunna mara’dia mamanya massipau-pauangi, ma’uangmi (mara’dia): “Sitonganna mattipo’ di’e (allo-e) menjario to diang onro matinggi di iyami’ na di pokanynyang.”
قَالَ اجْعَلْنِيْ عَلٰى خَزَاۤىِٕنِ الْاَرْضِۚ اِنِّيْ حَفِيْظٌ عَلِيْمٌ٥٥
Qālaj‘alnī ‘alā khazā'inil-arḍ(i), innī ḥafīẓun ‘alīm(un).
[55] (Yusuf) ma’uang: “Pajaria’ bendaharana banua (Masser), sitonganna manaranga’ manjagai (mappaiara), na maappunnai pa’issangan.”
وَكَذٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوْسُفَ فِى الْاَرْضِ يَتَبَوَّاُ مِنْهَا حَيْثُ يَشَاۤءُۗ نُصِيْبُ بِرَحْمَتِنَا مَنْ نَّشَاۤءُ وَلَا نُضِيْعُ اَجْرَ الْمُحْسِنِيْنَ٥٦
Wa każālika makkannā liyūsufa fil-arḍi yatabawwa'u minhā ḥaiṡu yasyā'(u), nuṣību biraḥmatinā man nasyā'u wa lā nuḍī‘u ajral-muḥsinīn(a).
[56] Anna bassami di’o Iyami’ mambei onro lao di Yusuf dio di banua (Masser); na naengei mottong inna naengei napomelo’. Iyami’ mappalawas pammase-I lao di to dielo’i anna Iyami’ andiang mappalaosala appalangna to mappogau’ apiangan.
وَلَاَجْرُ الْاٰخِرَةِ خَيْرٌ لِّلَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَكَانُوْا يَتَّقُوْنَ ࣖ٥٧
Wa la'ajrul-ākhirati khairul lil-lażīna āmanū wa kānū yattaqūn(a).
[57] Anna sitonganna appalang di ahera’ la’bi macoai di sesena to matappa’ anna diangi ise’iya me’atakwa.
وَجَاۤءَ اِخْوَةُ يُوْسُفَ فَدَخَلُوْا عَلَيْهِ فَعَرَفَهُمْ وَهُمْ لَهٗ مُنْكِرُوْنَ٥٨
Wa jā'a ikhwatu yūsufa fa dakhalū ‘alaihi fa ‘arafahum wa hum lahū munkirūn(a).
[58] Anna lulluare’na Yusuf pole (lao di Masser) mane mettamami (di engeangna). Jari Yusuf ma’issangi (lulluare’na), anna lulluare’na andiangi paissang lao di (Yusuf).
وَلَمَّا جَهَّزَهُمْ بِجَهَازِهِمْ قَالَ ائْتُوْنِيْ بِاَخٍ لَّكُمْ مِّنْ اَبِيْكُمْ ۚ اَلَا تَرَوْنَ اَنِّيْٓ اُوْفِى الْكَيْلَ وَاَنَا۠ خَيْرُ الْمُنْزِلِيْنَ٥٩
Wa lammā jahhazahum bijahāzihim qāla'tūnī bi'akhil lakum min abīkum, alā tarauna annī ūfil-kaila wa ana khairul-munzilīn(a).
[59] Anna di wattunnai (Yusuf) mappatayangi barang (poandeang), ma’uangi: “Bawanga’ mie’ mai lulluare’mu iya siola amao (Bunyamin), andiangdi muita mua’ upasukku’i gattangna anna iyau tu’u to kaminang macoa mattarima toana?
فَاِنْ لَّمْ تَأْتُوْنِيْ بِهٖ فَلَا كَيْلَ لَكُمْ عِنْدِيْ وَلَا تَقْرَبُوْنِ٦٠
Fa illam ta'tūnī bihī falā kaila lakum ‘indī wa lā taqrabūn(i).
[60] Jari mua’ andiangi mubawa mai, jari andiango’o mie’ na mallolongan anu digattang pole di iyau anna da mie’ muakadeppu’ia’.”
قَالُوْا سَنُرَاوِدُ عَنْهُ اَبَاهُ وَاِنَّا لَفٰعِلُوْنَ٦١
Qālū sanurāwidu ‘anhu abāhu wa innā lafā‘ilūn(a).
[61] Ise’iya ma’uang: “Iyami’ na maccalowo’ amanna na mambawai (mai) anna sitonganna iyami’ tongang na mappogau’i.”
وَقَالَ لِفِتْيٰنِهِ اجْعَلُوْا بِضَاعَتَهُمْ فِيْ رِحَالِهِمْ لَعَلَّهُمْ يَعْرِفُوْنَهَآ اِذَا انْقَلَبُوْٓا اِلٰٓى اَهْلِهِمْ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُوْنَ٦٢
Wa qāla lifityānihij‘alū biḍā‘atahum fī riḥālihim la‘allahum ya‘rifūnahā iżanqalabū ilā ahlihim la‘allahum yarji‘ūn(a).
[62] (Yusuf) ma’uang lao di para ne’imuane (pakkalulunna): “Patamai barang-barang (passapi’na) tama di karungna, malaai ise’iya naissang mua’ membali’mi lao di keluargana (pallulluareangna), mamoare’i membali’ boi limai.”
فَلَمَّا رَجَعُوْٓا اِلٰٓى اَبِيْهِمْ قَالُوْا يٰٓاَبَانَا مُنِعَ مِنَّا الْكَيْلُ فَاَرْسِلْ مَعَنَآ اَخَانَا نَكْتَلْ وَاِنَّا لَهٗ لَحٰفِظُوْنَ٦٣
Falammā raja‘ū ilā abīhim qālū yā abānā muni‘a minnal-kailu fa arsil ma‘anā akhānā naktal wa innā lahū laḥāfiẓūn(a).
[63] Jari di wattunna membali’mo lao di amanna (Ya’kub), ise’iya ma’uang: ”E ama’i, iyami’ andiang na mallolongan bo’o gattangan (gandong), mua’ iyami’ andiang mambawa lulluare’i, sawa’ bassami di’o paloloangmi lulluare’i lamba siola iyami’, malaai iyami’ mallolongan gattangan (gandong) anna sitonganna iyami’ tongang na manjagai’i.”
قَالَ هَلْ اٰمَنُكُمْ عَلَيْهِ اِلَّا كَمَآ اَمِنْتُكُمْ عَلٰٓى اَخِيْهِ مِنْ قَبْلُۗ فَاللّٰهُ خَيْرٌ حٰفِظًا وَّهُوَ اَرْحَمُ الرّٰحِمِيْنَ٦٤
Qāla hal āmanukum ‘alaihi illā kamā amintukum ‘alā akhīhi min qabl(u), fallāhu khairun ḥāfiẓaw wa huwa arḥamur-rāḥimīn(a).
[64] (Ya’kub) ma’uang: “Me’apa-a’ na mappokanynyangi (Bunyamin) na mubawai mie’, sitteng pura upokanynyangna (Yusuf) di sesemu diolo’?” Jari Puang Allah Taala kaminang macoa pa’jaga anna Iya (Puang) Makkesayang di inggannana Pakkesayang.
وَلَمَّا فَتَحُوْا مَتَاعَهُمْ وَجَدُوْا بِضَاعَتَهُمْ رُدَّتْ اِلَيْهِمْۗ قَالُوْا يٰٓاَبَانَا مَا نَبْغِيْۗ هٰذِهٖ بِضَاعَتُنَا رُدَّتْ اِلَيْنَا وَنَمِيْرُ اَهْلَنَا وَنَحْفَظُ اَخَانَا وَنَزْدَادُ كَيْلَ بَعِيْرٍۗ ذٰلِكَ كَيْلٌ يَّسِيْرٌ٦٥
Wa lammā fataḥū matā‘ahum wajadū biḍā‘atahum ruddat ilaihim, qālū yā abānā mā nabgī, hāżihī biḍā‘atunā ruddat ilainā wa namīru ahlanā wa naḥfaẓu akhānā wa nazdādu kaila ba‘īr(in), żālika kailuy yasīr(un).
[65] Di wattunna ise’iya mambuai barang-barangna, ise’iya ma’ita membali’ barang iya (napassapiang) napepemba­liangi lao ise’iya. Ise’iya ma’uang: “E ama’i apadua dipoelo’. Iya di’e barangta mipepembaliangi, anna iyami’ na mala mappande sangana’ (pallulluarea’i), anna iyami’ na mappiara lulluare’i, anna iyami’ na mallolongan tambang gattangna (gandong) simbe’i bawangna mesa unta. Iya di’o anu malammor dio di (banua Masser).”
قَالَ لَنْ اُرْسِلَهٗ مَعَكُمْ حَتّٰى تُؤْتُوْنِ مَوْثِقًا مِّنَ اللّٰهِ لَتَأْتُنَّنِيْ بِهٖٓ اِلَّآ اَنْ يُّحَاطَ بِكُمْۚ فَلَمَّآ اٰتَوْهُ مَوْثِقَهُمْ قَالَ اللّٰهُ عَلٰى مَا نَقُوْلُ وَكِيْلٌ٦٦
Qāla lan ursilahū ma‘akum ḥattā tu'tūni mauṡiqam minallāhi lata'tunnanī bihī illā ayyuḥāṭa bikum, falammā ātauhu mauṡiqahum qālallāhu ‘alā mā naqūlu wakīl(un).
[66] (Ya’kub) ma’uang: Iyau andiang sinala’ na mallappasang lulluare’mu lambao mie’ siola, di andiangnapao ma’janji masse’ mai di seseu sawa’ sangana Puang Allah Taala, papannassai mua’ na mubawai membali’ di seseu, selaengna mua’ nalewangano’o musu’.” Di wattunnamo ma’janji, (Ya’kub) ma’uang: “Puang Allah Taala massa’bi di anu iya dipau di’e.”
وَقَالَ يٰبَنِيَّ لَا تَدْخُلُوْا مِنْۢ بَابٍ وَّاحِدٍ وَّادْخُلُوْا مِنْ اَبْوَابٍ مُّتَفَرِّقَةٍۗ وَمَآ اُغْنِيْ عَنْكُمْ مِّنَ اللّٰهِ مِنْ شَيْءٍۗ اِنِ الْحُكْمُ اِلَّا لِلّٰهِ ۗعَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَعَلَيْهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكِّلُوْنَ٦٧
Wa qāla yā baniyya lā tadkhulū mim bābiw wāḥidiw wadkhulū min abwābim mutafarriqah(tin), wa mā ugnī ‘ankum minallāhi min syai'(in), inil-ḥukmu illā lillāh(i), ‘alaihi tawakkaltu wa ‘alaihi falyatawakkalil-mutawakkilūn(a).
[67] Anna (Ya’kub) ma’uang: “E ana’-ana’u (iyanasangna) da pettama sippada-pada di mesa ba’ba pettamang, anna pappettamaio mie’ di ba’ba pettamang iya sillae-laengan, maui na tipateng di’o andianga’ mala mallappasango’o (mau nasaicco’na) pole di (pato’na) Puang Allah Taala. Putusan iya mappattattu seu-seuwa sangga’ appunnana Puang Allah Taala, Di sese-Nai iyau mattawakkal anna sitinayannai sangga’ di sese-Na tappa’i mattawakkal to mattawakkal.”
وَلَمَّا دَخَلُوْا مِنْ حَيْثُ اَمَرَهُمْ اَبُوْهُمْۗ مَا كَانَ يُغْنِيْ عَنْهُمْ مِّنَ اللّٰهِ مِنْ شَيْءٍ اِلَّا حَاجَةً فِيْ نَفْسِ يَعْقُوْبَ قَضٰىهَاۗ وَاِنَّهٗ لَذُوْ عِلْمٍ لِّمَا عَلَّمْنٰهُ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُوْنَ ࣖ٦٨
Wa lammā dakhalū min ḥaiṡu amarahum abūhum, mā kāna yugnī ‘anhum minallāhi min syai'in illā ḥājatan fī nafsi ya‘qūba qaḍāhā, wa innahū lażū ‘ilmil limā ‘allamnāhu wa lākinna akṡaran-nāsi lā ya‘lamūn(a).
[68] Anna di wattunna ise’iya mettama me’apa naparentaia­ngi amanna, jari (panggauang iya napogau’) andiangi lappas pole di pato’na Puang Allah Taala mau nasaicco’, (iya di’o) elo’na tappa’ nabi Ya’kub iya pura dipato’. Anna sitonganna maappunnai-i pa’issangan, sawa’ Iyami’ pura mappa’gurui. Anna iya tia mae’diangi rupa tau andiang ma’issang.
وَلَمَّا دَخَلُوْا عَلٰى يُوْسُفَ اٰوٰٓى اِلَيْهِ اَخَاهُ قَالَ اِنِّيْٓ اَنَا۠ اَخُوْكَ فَلَا تَبْتَىِٕسْ بِمَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ٦٩
Wa lammā dakhalū ‘alā yūsufa āwā ilaihi akhāhu qāla innī akhūka falā tabta'is bimā kānū ya‘malūn(a).
[69] Anna di wattunna ise’iya mettama di (engeangna) Yusuf. Yusuf mambawa lulluare’na (Bunyamin) lao di engeangna, (Yusuf) ma’uang: “Sitonganna iyau (di’e) lulluare’mu, jari da pasara nyawa di anu iya napogau’ ise’iya.”
فَلَمَّا جَهَّزَهُمْ بِجَهَازِهِمْ جَعَلَ السِّقَايَةَ فِيْ رَحْلِ اَخِيْهِ ثُمَّ اَذَّنَ مُؤَذِّنٌ اَيَّتُهَا الْعِيْرُ اِنَّكُمْ لَسٰرِقُوْنَ٧٠
Falammā jahhazahum bijahāzihim ja‘las-siqāyata fī raḥli akhīhi ṡumma ażżana mu'ażżinun ayyatuhal-‘īru innakum lasāriqūn(a).
[70] Jari di wattunna puramo ise’iya napatayang barang (ande)na, Yusuf mappatama piala (dunduang) lalang di karungna lulluare’na. Mane me’illongmi mesa peillong: “E inggannana kafilah, sitonganna i’o mie’ tongang maccoro’.”
قَالُوْا وَاَقْبَلُوْا عَلَيْهِمْ مَّاذَا تَفْقِدُوْنَ٧١
Qālū wa aqbalū ‘alaihim māżā tafqidūn(a).
[71] Ise’iya ma’uang, na me’olo lao di to me’illong di’o, “barang apammu pa’da?”
قَالُوْا نَفْقِدُ صُوَاعَ الْمَلِكِ وَلِمَنْ جَاۤءَ بِهٖ حِمْلُ بَعِيْرٍ وَّاَنَا۠ بِهٖ زَعِيْمٌ٧٢
Qālū nafqidu ṣuwā‘al-maliki wa liman jā'a bihī ḥimlu ba‘īriw wa ana bihī za‘īm(un).
[72] (To me’illong di’o) ma’uang: “Pa’dai di iyami’ pialana mara’dia, anna inai mala mappepembali’ na mallolongani barang (ande) simbe’i bawangna unta, anna ujamingi.”
قَالُوْا تَاللّٰهِ لَقَدْ عَلِمْتُمْ مَّا جِئْنَا لِنُفْسِدَ فِى الْاَرْضِ وَمَا كُنَّا سٰرِقِيْنَ٧٣
Qālū tallāhi laqad ‘alimtum mā ji'tanā linufsida fil-arḍi wa mā kunnā sāriqīn(a).
[73] (Lulluare’na Yusuf) ma’uang: “Sawa’ sangana Puang Allah Taala sitonganna muissangi mua’ iyami’ pole tania sawa’ na mappogau’ adaeang iya marrusa’ di banua di’e, anna diangi iyami’ tania paccoro’.”
قَالُوْا فَمَا جَزَاۤؤُهٗٓ اِنْ كُنْتُمْ كٰذِبِيْنَ٧٤
Qālū famā jazā'uhū in kuntum kāżibīn(a).
[74] Ise’iya ma’uang: “jari apa balasanna mua’ tongang diango’o mie’ losong?”
قَالُوْا جَزَاۤؤُهٗ مَنْ وُّجِدَ فِيْ رَحْلِهٖ فَهُوَ جَزَاۤؤُهٗ ۗ كَذٰلِكَ نَجْزِى الظّٰلِمِيْنَ٧٥
Qālū jazā'uhū maw wujida fī raḥlihī fa huwa jazā'uh(ū), każālika najziẓ-ẓālimīn(a).
[75] Ise’iya ma’uang: “Balasanna iyamo inai diruppa’ (barang pa’da) lalang di karungna, jari iya tomo tia (passokongna). Bassami di’o Iyami’ mambalas to ta’lalo pagau’ bawang.”
فَبَدَاَ بِاَوْعِيَتِهِمْ قَبْلَ وِعَاۤءِ اَخِيْهِ ثُمَّ اسْتَخْرَجَهَا مِنْ وِّعَاۤءِ اَخِيْهِۗ كَذٰلِكَ كِدْنَا لِيُوْسُفَۗ مَا كَانَ لِيَأْخُذَ اَخَاهُ فِيْ دِيْنِ الْمَلِكِ اِلَّآ اَنْ يَّشَاۤءَ اللّٰهُ ۗنَرْفَعُ دَرَجٰتٍ مَّنْ نَّشَاۤءُۗ وَفَوْقَ كُلِّ ذِيْ عِلْمٍ عَلِيْمٌ٧٦
Fa bada'a bi'au‘iyatihim qabla wi‘ā'i akhīhi ṡummastakhrajahā miw wi‘ā'i akhīh(i), każālika kidnā liyūsuf(a), mā kāna liya'khuża akhāhu fī dīnil-maliki illā ay yasyā'allāh(u), narfa‘u darajātim man nasyā'(u), wa fauqa kulli żī ‘ilmin ‘alīm(un).
[76] Jari na pammulami (mapparessa) karu-karaungna ise’iya diolo tammapparessana karungna lulluare’na, anna diboe’na di’o mappasungmi pialana mara’dia di’o pole di karungna lulluare’na. Bassami di’o Iyami’ maator (na lolongani elo’na Yusuf). Andiangi Yusuf mala mahhukum lulluare’na me’apa undang-undangna (paannana) mara’dia, selaengna Puang Allah Taala mappoelo’. Iyami’ maakke’ onrona to iya Iyami’ poelo’, anna di mesa-mesa to iya diang pa’issanganna diang duapa tondo dai’na Iya Masarro Ma’issang.
۞ قَالُوْٓا اِنْ يَّسْرِقْ فَقَدْ سَرَقَ اَخٌ لَّهٗ مِنْ قَبْلُۚ فَاَسَرَّهَا يُوْسُفُ فِيْ نَفْسِهٖ وَلَمْ يُبْدِهَا لَهُمْۚ قَالَ اَنْتُمْ شَرٌّ مَّكَانًا ۚوَاللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا تَصِفُوْنَ٧٧
Qālū iy yasriq faqad saraqa akhul lahū min qabl(u), fa asarrahā yūsufu fī nafsihī wa lam yubdihā lahum, qāla antum syarrum makānā(n), wallāhu a‘lamu bimā taṣifūn(a).
[77] Ise’iya ma’uang: “Mua’ maccoro’i, jari sitonganna lulluare’na rua toi maccoro’ diolo’,” jari Yusuf mambuniang (amogeang atena) anna andiangi mappatandang lao ise’iya.” Iya (ma’uang lalang di atena): “I’o mie’ la’bi adae’i onromu (sipa’-sipa’mu) anna Puang Allah Taala Masarro Ma’issang di anu mupassipang (mupannassa).”
قَالُوْا يٰٓاَيُّهَا الْعَزِيْزُ اِنَّ لَهٗٓ اَبًا شَيْخًا كَبِيْرًا فَخُذْ اَحَدَنَا مَكَانَهٗ ۚاِنَّا نَرٰىكَ مِنَ الْمُحْسِنِيْنَ٧٨
Qālū yā ayyuhal-‘azīzu inna lahū aban syaikhan kabīran fa khuż aḥadanā makānah(ū), innā narāka minal-muḥsinīn(a).
[78] Ise’iya ma’uang: “E Al-Aziz, sitonganna maappunnai’i ama iya mabuwengmo (matoa ummurna), jari paala­mo’o salah mesanna di iyami’ menjari passallena, sitonganna iyami’ ma’itao mettama di to minggau’ macoa.”
قَالَ مَعَاذَ اللّٰهِ اَنْ نَّأْخُذَ اِلَّا مَنْ وَّجَدْنَا مَتَاعَنَا عِنْدَهٗٓ ۙاِنَّآ اِذًا لَّظٰلِمُوْنَ ࣖ٧٩
Qāla ma‘āżallāhi an na'khuża illā maw wajadnā matā‘anā ‘indah(ū), innā iżal laẓālimūn(a).
[79] (Yusuf) ma’uang: “Meraua’ petturundungan lao di Puang Allah Taala pole di na mattahang mesa tau, selaengna to iyami’ diengei ma’ita barangngi, mua’ iyami’ (mappogau’) bassa di’o, iyami’ to tongang ta’lalo pagau’ bawang.”
فَلَمَّا اسْتَيْـَٔسُوْا مِنْهُ خَلَصُوْا نَجِيًّاۗ قَالَ كَبِيْرُهُمْ اَلَمْ تَعْلَمُوْٓا اَنَّ اَبَاكُمْ قَدْ اَخَذَ عَلَيْكُمْ مَّوْثِقًا مِّنَ اللّٰهِ وَمِنْ قَبْلُ مَا فَرَّطْتُّمْ فِيْ يُوْسُفَ فَلَنْ اَبْرَحَ الْاَرْضَ حَتّٰى يَأْذَنَ لِيْٓ اَبِيْٓ اَوْ يَحْكُمَ اللّٰهُ لِيْۚ وَهُوَ خَيْرُ الْحٰكِمِيْنَ٨٠
Falammastai'asū minhu khalaṣū najiyyā(n), qāla kabīruhum alam ta‘lamū anna abākum qad akhaża ‘alaikum mauṡiqam minallāhi wa min qablu mā farrattum fī yūsufa falan abraḥal-arḍa ḥattā ya'żana lī abī au yaḥkumallāhu lī, wa huwa khairul-ḥākimīn(a).
[80] Jari di wattunna ise’iya cappu’ rannu pole di (putusanna Yusuf), ise’iya messara’ na sipau-pau (sibisi’-bisi’): Ma’uangmi iya kaminang kaka (matoa): “Andiangdi muissang mie’ mua’ amammu pura ma’janji di sesemu sawa’ sangana Puang Allah Taala anna diolo’ di’o purai mupalaosala Yusuf. Sawa’ bassami di’o andianga’ na mappelei banua Masser, lambi’i ama’u ma’eloranga’ (membali’), iyade’ Puang Allah Taala mambei putusan di seseu. Anna Iya (Puang) Hakim kaminang mapia.”
اِرْجِعُوْٓا اِلٰٓى اَبِيْكُمْ فَقُوْلُوْا يٰٓاَبَانَآ اِنَّ ابْنَكَ سَرَقَۚ وَمَا شَهِدْنَآ اِلَّا بِمَا عَلِمْنَا وَمَا كُنَّا لِلْغَيْبِ حٰفِظِيْنَ٨١
Irji‘ū ilā abīkum fa qūlū yā abānā innabnaka saraq(a), wa mā syahidnā illā bimā ‘alimnā wa mā kunnā lil-gaibi ḥāfiẓīn(a).
[81] Pembali’mo’o mie’ lao di amammu anna pa’uango’o: “E ama’i, sitonganna ana’mu maccoro’i, anna andiangi iyami’ massa’bi selaengnga iya iyami’ dissang, anna sitonganna iyami’ andiang sinalai mala manjagai (ma’issang) anu iya mallinrung.
وَسْـَٔلِ الْقَرْيَةَ الَّتِيْ كُنَّا فِيْهَا وَالْعِيْرَ الَّتِيْٓ اَقْبَلْنَا فِيْهَاۗ وَاِنَّا لَصٰدِقُوْنَ٨٢
Was'alil-qaryatal-latī kunnā fīhā wal-‘īral-latī aqbalnā fīhā, wa innā laṣādiqūn(a).
[82] Anna patule’i (pa’banua) banua iya iyami’ diengei, anna kafilah (pellamba) iya disippadang iyami’ tanda’, anna sitonganna iyami’ iyamo to tongang (parua).”
قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ اَنْفُسُكُمْ اَمْرًاۗ فَصَبْرٌ جَمِيْلٌ ۗعَسَى اللّٰهُ اَنْ يَّأْتِيَنِيْ بِهِمْ جَمِيْعًاۗ اِنَّهٗ هُوَ الْعَلِيْمُ الْحَكِيْمُ٨٣
Qāla bal sawwalat lakum anfusukum amrā(n), fa ṣabrun jamīl(un), ‘asallāhu ay ya'tiyanī bihim jamī‘ā(n), innahū huwal-‘alīmul-ḥakīm(u).
[83] (Ya’kub) ma’uang: “Sangga’ alawe sisa-sisammu tappa’di tia ma’ita macoa (panggauang adae’mu). Jari asa’barang macoa iyamo (asa’bara’u). Mamoare’i Puang Allah Taala mappapole nasang ise’iya limai di seseu, Sitonganna Iya (Puang) Masarro Paissang na Maroro (Adil).”
وَتَوَلّٰى عَنْهُمْ وَقَالَ يٰٓاَسَفٰى عَلٰى يُوْسُفَ وَابْيَضَّتْ عَيْنٰهُ مِنَ الْحُزْنِ فَهُوَ كَظِيْمٌ٨٤
Wa tawallā ‘anhum wa qāla yā asafā ‘alā yūsufa wabyaḍḍat ‘aināhu minal-ḥuzni fa huwa kaẓīm(un).
[84] Anna (Ya’kub) mappeppondo’i (ana’-ana’na) na ma’uang: “Edede sara nyawau lao di Yusuf (tannaratang kaipporro’na},” anna da’dua matanna menjari mapute sawa’ sara nyawa anna iyamo tau mattahang cai’na (lao di ana’-ana’na).
قَالُوْا تَاللّٰهِ تَفْتَؤُا تَذْكُرُ يُوْسُفَ حَتّٰى تَكُوْنَ حَرَضًا اَوْ تَكُوْنَ مِنَ الْهٰلِكِيْنَ٨٥
Qālū tallāhi tafta'u tażkuru yūsufa ḥattā takūna ḥaraḍan au takūna minal-hālikīn(a).
[85] Ise’iya ma’uang: “Sawa’ sangana Puang Allah Taala, samata muingarangi Yusuf, iyamo na mattambu’o amongeang mabe’i iyade’ mettamao di to binasa (cilaka).”
قَالَ اِنَّمَآ اَشْكُوْا بَثِّيْ وَحُزْنِيْٓ اِلَى اللّٰهِ وَاَعْلَمُ مِنَ اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ٨٦
Qāla innamā asykū baṡṡī wa ḥuznī ilallāhi wa a‘lamu minallāhi mā lā ta‘lamūn(a).
[86] (Ya’kub) ma’uang: “Sitonganna sangga’ tipolo lao di Puang Allah Taala’ Upepessangan sussa anna sara nyawau, anna uissangi anu pole di Puang Allah Taala iya andiang mie’ muissang.
يٰبَنِيَّ اذْهَبُوْا فَتَحَسَّسُوْا مِنْ يُّوْسُفَ وَاَخِيْهِ وَلَا تَا۟يْـَٔسُوْا مِنْ رَّوْحِ اللّٰهِ ۗاِنَّهٗ لَا يَا۟يْـَٔسُ مِنْ رَّوْحِ اللّٰهِ اِلَّا الْقَوْمُ الْكٰفِرُوْنَ٨٧
Yā baniyyażhabū fa taḥassasū miy yūsufa wa akhīhi wa lā tai'asū mir rauḥillāh(i), innahū lā yai'asu mir rauḥillāhi illal-qaumul-kāfirūn(a).
[87] E ana’-ana’u, pellambamo’o mie’, jari pekarewai Yusuf anna lulluare’na anna da mie’ cappu’ rannu pole di pammasena Puang Allah Taala. Sitonganna andiang diang to cappu’ rannu pole di pammasena Puang Allah Taala, selaengna kaum iya kaper.”
فَلَمَّا دَخَلُوْا عَلَيْهِ قَالُوْا يٰٓاَيُّهَا الْعَزِيْزُ مَسَّنَا وَاَهْلَنَا الضُّرُّ وَجِئْنَا بِبِضَاعَةٍ مُّزْجٰىةٍ فَاَوْفِ لَنَا الْكَيْلَ وَتَصَدَّقْ عَلَيْنَاۗ اِنَّ اللّٰهَ يَجْزِى الْمُتَصَدِّقِيْنَ٨٨
Falammā dakhalū ‘alaihi qālū yā ayyuhal-‘azīzu massanā wa ahlanaḍ-ḍurru wa ji'nā bibiḍā‘atim muzjātin fa aufi lanal-kaila wa taṣaddaq ‘alainā, innallāha yajzil-mutaṣaddiqīn(a).
[88] Jari di wattunnai ise’iya mettamamo (di engeangna) Yusuf, ise’iya ma’uang: “E Al-Aziz, iyami’ anna keluargai narua amasussang anna iyami’ pole mambawa barang andiang diang angga’na, jari pasukku’i gattangna (barang) anna passulakka di iyami’, sitonganna Puang Allah Taala mambalas lao di to massulakka.”
قَالَ هَلْ عَلِمْتُمْ مَّا فَعَلْتُمْ بِيُوْسُفَ وَاَخِيْهِ اِذْ اَنْتُمْ جٰهِلُوْنَ٨٩
Qāla hal ‘alimtum mā fa‘altum biyūsufa wa akhīhi iż antum jāhilūn(a).
[89] (Yusuf) ma’uang: “Muissang bandi (adaeang) apa pura mupogau’ lao di Yusuf anna lulluare’na di wattu i’o mie’ andiang ma’issang (capparangna) panggauangmu?”
قَالُوْٓا ءَاِنَّكَ لَاَنْتَ يُوْسُفُۗ قَالَ اَنَا۠ يُوْسُفُ وَهٰذَآ اَخِيْ قَدْ مَنَّ اللّٰهُ عَلَيْنَاۗ اِنَّهٗ مَنْ يَّتَّقِ وَيَصْبِرْ فَاِنَّ اللّٰهَ لَا يُضِيْعُ اَجْرَ الْمُحْسِنِيْنَ٩٠
Qālū a'innaka la'anta yūsuf(u), qāla ana yūsufu wa hāżā akhī qad mannallāhu ‘alainā, innahū may yataqqi wa yaṣbir fa innallāha lā yuḍī‘u ajral-muḥsinīn(a).
[90] Ise’iya ma’uang: “Apa i’odi di’e Yusuf?” (Yusuf) ma’uang: “Iyaumo tu’u Yusuf anna iya di’e lulluare’u. Sitonganna Puang Allah Taala mappatitolloi pappetandona di iyami’. Sitonganna inai-inai me’atakwa anna me’asa’bar, jari Puang Allah Taala andiangi mappalaosala appalangna to mappogau’ apiangan.”
قَالُوْا تَاللّٰهِ لَقَدْ اٰثَرَكَ اللّٰهُ عَلَيْنَا وَاِنْ كُنَّا لَخٰطِـِٕيْنَ٩١
Qālū tallāhi laqad āṡarakallāhu ‘alainā wa in kunnā lakhāṭi'īn(a).
[91] Ise’iya ma’uang: “Sawa’ sangana Puang Allah Taala iya pura mappakala’bio pole di iyami’, anna tongang diangi iyami’ to tassala (madosa).”
قَالَ لَا تَثْرِيْبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَۗ يَغْفِرُ اللّٰهُ لَكُمْ ۖوَهُوَ اَرْحَمُ الرّٰحِمِيْنَ٩٢
Qāla lā taṡrība ‘alaikumul-yaum(a), wa yagfirullāhu lakum, wa huwa arḥamur-rāḥimīn(a).
[92] (Yusuf) ma’uang: “Di allo di’e andiang diang pau adae’ (pau paelle) di sesemu, mamoare’i Puang Allah Taala maa’dappangano’o mie’. Anna Iya (Puang) Masarro Makkesayang di inggannana Pakkesayang.
اِذْهَبُوْا بِقَمِيْصِيْ هٰذَا فَاَلْقُوْهُ عَلٰى وَجْهِ اَبِيْ يَأْتِ بَصِيْرًا ۚوَأْتُوْنِيْ بِاَهْلِكُمْ اَجْمَعِيْنَ ࣖ٩٣
Iżhabū biqamīṣī hāżā fa alqūhu ‘alā wajhi abī ya'ti baṣīrā(n), wa'tūnī bi'ahlikum ajma‘īn(a).
[93] Pellambamo’o mie’ na bawai bayu gamissu di’e, anna annai lao di rupanna ama’u, silalonai paitai membali’, anna bawa nasangi keluargamu mai di seseu.”
وَلَمَّا فَصَلَتِ الْعِيْرُ قَالَ اَبُوْهُمْ اِنِّيْ لَاَجِدُ رِيْحَ يُوْسُفَ لَوْلَآ اَنْ تُفَنِّدُوْنِ٩٤
Wa lammā faṣalatil-‘īru qāla abūhum innī la'ajidu rīḥa yūsufa lau lā an tufannidūn(i).
[94] Di wattunna kafilah di’o messung (pole di banua Masser) ma’uangmi amanna lao: “Sitonganna udu’i baunna Yusuf, tenna’ andiangda’ musanga’ malamma akkalang (mannassa mupattonganga’).”
قَالُوْا تَاللّٰهِ اِنَّكَ لَفِيْ ضَلٰلِكَ الْقَدِيْمِ٩٥
Qālū tallāhi innaka lafī ḍalālikal-qadīm(i).
[95] (Keluargana) ma’uang: “sawa’ sangana Puang Allah Taala, sitonganna di lalangna duao atassalangmu iya diolo’.”
فَلَمَّآ اَنْ جَاۤءَ الْبَشِيْرُ اَلْقٰىهُ عَلٰى وَجْهِهٖ فَارْتَدَّ بَصِيْرًاۗ قَالَ اَلَمْ اَقُلْ لَّكُمْۙ اِنِّيْٓ اَعْلَمُ مِنَ اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ٩٦
Falammā an jā'al-basyīru alqāhu ‘alā wajihihī fartadda baṣīrā(n), qāla alam aqul lakum, innī a‘lamu minallāhi mā lā ta‘lamūn(a).
[96] Di wattunna tanda’mo mambawa karewa mapperio-rio, jari naannami di’o bayu-o lao di rupanna Ya’kub, tappa membali’mi mala paita. Ya’kub ma’uang: “Apa’ andiangda’ ma’uang mating mie’, uissangi anu pole di Puang Allah Taala iya adiang mie’ muissang?”
قَالُوْا يٰٓاَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوْبَنَآ اِنَّا كُنَّا خٰطِـِٕيْنَ٩٧
Qālū yā abānastagfir lanā żunūbanā innā kunnā khāṭi'īn(a).
[97] Ise’iya ma’uang: E ama’i, perau a’dappangani iyami di dosa-dosai’. Sitonganna diangi iyami’ to tassala (madosa).”
قَالَ سَوْفَ اَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبِّيْ ۗاِنَّهٗ هُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِيْمُ٩٨
Qāla saufa astagfiru lakum rabbī, innahū huwal-gafūrur-raḥīm(u).
[98] (Ya’kub) ma’uang: “Na u-perau a’dappangano’o lao di Puangngu. Sitonganna Iya (Puang Allah Taala) Masarro Pa’dappang na Makkesayang.”
فَلَمَّا دَخَلُوْا عَلٰى يُوْسُفَ اٰوٰٓى اِلَيْهِ اَبَوَيْهِ وَقَالَ ادْخُلُوْا مِصْرَ اِنْ شَاۤءَ اللّٰهُ اٰمِنِيْنَ ۗ٩٩
Falammā dakhalū ‘alā yūsufa āwā ilaihi abawaihi wa qāladkhulū miṣra in syā'allāhu āminīn(a).
[99] Jari di wattunna ise’iya mettama (di engeangna) Yusuf; Yusuf marra’itti indo amanna anna ma’uang: “Pettamamo’o mie’ di banua Masser, Insya Allah amangi.”
وَرَفَعَ اَبَوَيْهِ عَلَى الْعَرْشِ وَخَرُّوْا لَهٗ سُجَّدًاۚ وَقَالَ يٰٓاَبَتِ هٰذَا تَأْوِيْلُ رُءْيَايَ مِنْ قَبْلُ ۖقَدْ جَعَلَهَا رَبِّيْ حَقًّاۗ وَقَدْ اَحْسَنَ بِيْٓ اِذْ اَخْرَجَنِيْ مِنَ السِّجْنِ وَجَاۤءَ بِكُمْ مِّنَ الْبَدْوِ مِنْۢ بَعْدِ اَنْ نَّزَغَ الشَّيْطٰنُ بَيْنِيْ وَبَيْنَ اِخْوَتِيْۗ اِنَّ رَبِّيْ لَطِيْفٌ لِّمَا يَشَاۤءُ ۗاِنَّهٗ هُوَ الْعَلِيْمُ الْحَكِيْمُ١٠٠
Wa rafa‘a abawaihi ‘alal-‘arsyi wa kharrū lahū sujjadā(n), wa qāla yā abati hāżā ta'wīlu ru'yāya min qabl(u), qad ja‘alahā rabbī ḥaqqā(n), wa qad aḥsana bī iż akhrajanī minas-sijni wa jā'a bikum minal-badwi mim ba‘di an nazagasy-syaiṭānu bainī wa baina ikhwatī, inna rabbī laṭīful limā yasyā'(u), innahū huwal-‘alīmul-ḥakīm(u).
[100] Anna napadai’i indo amanna di engeang mala’bi’. Anna ise’iya (iyanasangna) mappakatuna ale na suyu’ mappakaraya lao di Yusuf. Anna Yusuf ma’uang: “E ama’u, iyamo tu’u di’e battuangna pangipi’u diolo’. Sitonganna Puangngu mappa’nyatai (pangipi). Anna sitonganna Puangngu menggau’ macoa di seseu, di wattunnai napasalama’ pole dipattarukungan anna di wattunna na bawao pole di kappung padang pasir, dipurana setang mepakadae’ marrusa’ pallulluareang (iyau anna lulluare’u). Sitonganna Puangngu Masarro Pappelumu di anu napoelo’. Sitonganna Iya (Puang Allah Taala) Masarro Paissang na Maroro (Adil).”
۞ رَبِّ قَدْ اٰتَيْتَنِيْ مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِيْ مِنْ تَأْوِيْلِ الْاَحَادِيْثِۚ فَاطِرَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ اَنْتَ وَلِيّٖ فِى الدُّنْيَا وَالْاٰخِرَةِۚ تَوَفَّنِيْ مُسْلِمًا وَّاَلْحِقْنِيْ بِالصّٰلِحِيْنَ١٠١
Rabbi qad ātaitanī minal-mulki wa ‘allamtanī min ta'wīlil-aḥādīṡ(i), fāṭiras-samāwāti wal-arḍ(i), anta waliyyī fid-dun-yā wal-ākhirah(ti), tawaffanī muslimaw wa alḥiqnī biṣ-ṣāliḥīn(a).
[101] E Puangngu, sitonganna pura’ Mubei sambareang arayang (akaiyangan) anna pura’ mupa’guru di sambareang battuangna pangipi. “(E Puang) Pappapia langi’ anna lino. I’omo Petturundungannu di lino anna di ahera’, pamatea’ di lalangna asallangan anna pasiola’ to masaleh.”
ذٰلِكَ مِنْ اَنْۢبَاۤءِ الْغَيْبِ نُوْحِيْهِ اِلَيْكَۚ وَمَا كُنْتَ لَدَيْهِمْ اِذْ اَجْمَعُوْٓا اَمْرَهُمْ وَهُمْ يَمْكُرُوْنَ١٠٢
Żālika min ambā'il-gaibi nūḥīhi ilaik(a), wa mā kunta ladaihim iż ajma‘ū amrahum wa hum yamkurūn(a).
[102] Bassami di’o sambareang curita-curita mallinrung iya Iyami’ wahyukang di sesemu (Muhammad), padahal andiango’o siola ise’iya, di wattunnai naputusi rencanana (na mappatama Yusuf di passauang) anna ise’iya maator pepagengge.
وَمَآ اَكْثَرُ النَّاسِ وَلَوْ حَرَصْتَ بِمُؤْمِنِيْنَ١٠٣
Wa mā akṡarun-nāsi wa lau ḥaraṣta bimu'minīn(a).
[103] Anna mae’di sanna’i rupa tau andiang na matappa’, mauo mappoelo’ sanna’.
وَمَا تَسْـَٔلُهُمْ عَلَيْهِ مِنْ اَجْرٍۗ اِنْ هُوَ اِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعٰلَمِيْنَ ࣖ١٠٤
Wa mā tas'aluhum ‘alaihi min ajr(in), in huwa illā żikrul lil-‘ālamīn(a).
[104] Anna andiang sinalao na merau tambo lao ise’iya (pole di piperoamu di’e), andiang laeng selaengna pepa’guru tappa’ di inggannana alang.
وَكَاَيِّنْ مِّنْ اٰيَةٍ فِى السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ يَمُرُّوْنَ عَلَيْهَا وَهُمْ عَنْهَا مُعْرِضُوْنَ١٠٥
Wa ka'ayyim min āyatin fis-samāwāti wal-arḍi yamurrūna ‘alaihā wa hum ‘anhā mu‘rḍūn(a).
[105] Anna mae’di sanna’i tanda-tanda (akkuasangna Puang Allah Taala) di langi’ anna di lino iya na landurrimo. Anna ise’iya mappippondo’i.
وَمَا يُؤْمِنُ اَكْثَرُهُمْ بِاللّٰهِ اِلَّا وَهُمْ مُّشْرِكُوْنَ١٠٦
Wa mā yu'minu akṡaruhum billāhi illā wa hum musyrikūn(a).
[106] Anna mae’di sanna’i ise’iya andiang matappa’ lao di Puang Allah Taala, selaengna mappa’duai Puang Allah Taala (di sombang laeng).
اَفَاَمِنُوْٓا اَنْ تَأْتِيَهُمْ غَاشِيَةٌ مِّنْ عَذَابِ اللّٰهِ اَوْ تَأْتِيَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً وَّهُمْ لَا يَشْعُرُوْنَ١٠٧
Afa aminū an ta'tiyahum gāsyiyatum min ‘ażābillāhi au ta'tiyahumus-sā‘atu bagtataw wa hum lā yasy‘urūn(a).
[107] Apa nasa’dingdi ise’iya amang pole di apoleangna passessa (awala’na) Puang Allah Taala iya mangguli­lingn­gi’i, iyade’ apoleanganna keama’ iya andiang napanna-panna, anna ise’iya andiangi nasa’ding (pangilala)?
قُلْ هٰذِهٖ سَبِيْلِيْٓ اَدْعُوْٓا اِلَى اللّٰهِ ۗعَلٰى بَصِيْرَةٍ اَنَا۠ وَمَنِ اتَّبَعَنِيْ ۗوَسُبْحٰنَ اللّٰهِ وَمَآ اَنَا۠ مِنَ الْمُشْرِكِيْنَ١٠٨
Qul hāżihī sabīlī ad‘ū ilallāh(i), ‘alā baṣīratin ana wa manittaba‘anī, wa subḥānallāhi wa mā ana minal-musyrikīn(a).
[108] Pa’uango’o (Muhammad): “Iyamo di’e tangalalang (agamau), iyau anna to mappeccoe’ia’ naperoao lao di Puang Allah Taala sawa’ hujjah mannassa. Tongang mapaccingi Puang Allah Taala, anna andianga’ mettama di to mappa’dua.”
وَمَآ اَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ اِلَّا رِجَالًا نُّوْحِيْٓ اِلَيْهِمْ مِّنْ اَهْلِ الْقُرٰىۗ اَفَلَمْ يَسِيْرُوْا فِى الْاَرْضِ فَيَنْظُرُوْا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْۗ وَلَدَارُ الْاٰخِرَةِ خَيْرٌ لِّلَّذِيْنَ اتَّقَوْاۗ اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ١٠٩
Wa mā arsalnā min qablika illā rijālan nūḥī ilaihim min ahlil-qurā, afalam yasīrū fil-arḍi fa yanẓurū kaifa kāna ‘āqibatul-lażīna min qablihim, wa ladārul-ākhirati khairul lil-lażīnattaqau, afalā ta‘qilūn(a).
[109] Anna Iyami’ andiang massio-o (Muhammad) diandiangmupa, selaengna tommuane iya Iyami’ di bengan wahyu lao di pa’banua. Jari andiangi ise’iya mellamba di baona lino mane ma’ita me’apai capparangna to diolo’na (iya malloso-losongan suro) anna sitonganna kappung ahera’ la’bi macoai di sesena to takwa. Apa’ andiangdi muppikkirri?
حَتّٰٓى اِذَا اسْتَيْـَٔسَ الرُّسُلُ وَظَنُّوْٓا اَنَّهُمْ قَدْ كُذِبُوْا جَاۤءَهُمْ نَصْرُنَاۙ فَنُجِّيَ مَنْ نَّشَاۤءُ ۗوَلَا يُرَدُّ بَأْسُنَا عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِيْنَ١١٠
Ḥattā iżastai'asar-rusulu wa ẓannū annahum qad kużibū jā'ahum naṣrunā, fa nujjiya man nasyā'(u), wa lā yuraddu ba'sunā ‘anil-qaumil-mujrimīn(a).
[110] Lambi’ mua’ para suro andiangi marrannuangmo (tappa’na) anna makanynyangi mua’ ise’iya diloso-losongani, polemi lao di para suro di’o pattulungngi, mane dipasalama’i to Iyami’ dipoelo’. Anna andiangi mala disu’eang passessa-I pole di kaum iya madosa.
لَقَدْ كَانَ فِيْ قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِّاُولِى الْاَلْبَابِۗ مَا كَانَ حَدِيْثًا يُّفْتَرٰى وَلٰكِنْ تَصْدِيْقَ الَّذِيْ بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيْلَ كُلِّ شَيْءٍ وَّهُدًى وَّرَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُّؤْمِنُوْنَ ࣖ١١١
Laqad kāna fī qaṣaṣihim ‘ibratul li'ulil-albāb(i), mā kāna ḥadīṡay yuftarā wa lākin taṣdīqal-lażī baina yadaihi wa tafṣīla kulli syai'iw wa hudaw wa raḥmatal liqaumiy yu'minūn(a).
[111] Sitonganna lalang di kissa-kissana ise’iya di’o diang pe’guruang lao di to diang akkalangna. Koroang di’o tania curita dipapi-papia, anna iya tia mappatto­ngani (kitta’-kitta’) diolo’ anna mappannassa ingganna­na seu-seuwa, patiroang, anna pammase di sesena kaum iya matappa’.