Surah At-Taubah
بَرَاۤءَةٌ مِّنَ اللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖٓ اِلَى الَّذِيْنَ عَاهَدْتُّمْ مِّنَ الْمُشْرِكِيْنَۗ١
Barā'atum minallāhi wa rasūlihī ilal-lażīna ‘āhattum minal-musyrikīn(a).
[1]
(Iki akonane) medot hubungan nyang Alloh lan rosule (hang diadepaken) nyang wong-wong musyrikin hang riko (wong-wong muslim) wis nganakaen semayanan (kambi wong-wong mau).
فَسِيْحُوْا فِى الْاَرْضِ اَرْبَعَةَ اَشْهُرٍ وَّاعْلَمُوْٓا اَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِى اللّٰهِ ۙوَاَنَّ اللّٰهَ مُخْزِى الْكٰفِرِيْنَ٢
Fasīḥū fil-arḍi arba‘ata asyhuriw wa‘lamū annakum gairu mu‘jizillāh(i), wa anallāha mukhzil-kāfirīn(a).
[2]
Sebab iku melakuo riko (golongane wong musyrikin) neng nduwure bumi suwene petang ulan lan weruho riko kadong saktemene riko seng bakal biso ngalahaken Gusti Alloh, lan saktemen Alloh nggawe ino wong-wong kafir. 381
381) Sakdurunge mudun ayat iki ono semayanan damai antarane Muhammad SAW kambi wong-wong muslim. Ing antarane isine semayanan iku yaiku seng ana perang antarane nabi Muhammad SAW kambi wong wong musyrik lan kadung golongane wong muslim di ulihi haji nyang Mekkah lan Towaf muteri Ka’bah. Alloh Swt mbataleken semayanan iku lan ngizidi lan kaum muslimin merange maneng sebab iku mudun ayat iki lan kaum musyrikin duweni kesempatan 4 ulan suwene neng tanah Arab nggo nguwataken awaken.
وَاَذَانٌ مِّنَ اللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖٓ اِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْاَكْبَرِ اَنَّ اللّٰهَ بَرِيْۤءٌ مِّنَ الْمُشْرِكِيْنَ ەۙ وَرَسُوْلُهٗ ۗفَاِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْۚ وَاِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوْٓا اَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِى اللّٰهِ ۗوَبَشِّرِ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا بِعَذَابٍ اَلِيْمٍۙ٣
Wa ażānum minallāhi wa rasūlihī ilan-nāsi yaumal-ḥajjil akbari annallāha barī'um minal-musyrikīn(a), wa rasūluh(ū), fa in tubtum fa huwa khairul lakum, wa in tawallaitum fa‘lamū annakum gairu mu‘jizillāh(i), wa basysyiril-lażīna kafarū bi‘ażābin alīm(in).
[3]
Lan (ikilah) sijine pemakluman teko Alloh lan rosule nyang menungso pas dino haji gedi 382 , kadong saktemene Alloh lan rosule ngeculaken awake teko wong-wong musyrikin. Terusane kadong riko (kaum musyrikin) tobat, sebab iku tobat iku luweh apik kanggo riko, lan kadong riko ngungkur, sebab iku weruho kadong saktemene riko seng biso ngalahaken Alloh. Lan kabarno nyang wong-wong kafir (kadong wong-wong iku bakal oleh) sekso kang perih.
382) Bedo kambi pendapate ahli tafsir kang dimaksud kambi haji akbar; ono kang ngomong dino nahar ono kang ngomong dino Arafah. Kang dimaksud haji akbar neng kene yaiku haji kang kedadean neng tahun ke 9 hijriyah
اِلَّا الَّذِيْنَ عَاهَدْتُّمْ مِّنَ الْمُشْرِكِيْنَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوْكُمْ شَيْـًٔا وَّلَمْ يُظَاهِرُوْا عَلَيْكُمْ اَحَدًا فَاَتِمُّوْٓا اِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ اِلٰى مُدَّتِهِمْۗ اِنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِيْنَ٤
Illal-lażīna ‘āhattum minal-musyrikīna ṡumma lam yanquṣūkum syai'aw wa lam yuẓāhirū ‘alaikum aḥadan fa atimmū ilaihim ‘ahdahum ilā muddatihim, innallāha yuḥibbul-muttaqīn(a).
[4]
Sakliane wong-wong musrikin hang riko wes ngonokaen semayanan (kambi wong-wong mau) lan wong-wong mau seng ngurangi paren-pareneo (teko isine semayanan) riko lan seng (pisan) wong-wong mau nulungi wong hang musuhi riko, sebab iku neng wong-wong mau iku tepatono janjine sampek waktu kang wes ditentuaken 383 . Saktemene Alloh demen nang wong-wong kang takwa
383) Karepe kang diweni tangguh 4 ulan iku yaiku: wong-wong mau kang ngingkari semayanan wong-wong mau kambi nabi Muhammad SAW. Kadong wong-wong mau seng ngingkari semayanane sebab iku semayanane diterusaken sampek mari waktu kang wes ditentukaen neng njerone semayanan iku. Sakwise mari semayanan iku, sabab iku sengono maneng semayanan kambi golongane wong musyrikin.
فَاِذَا انْسَلَخَ الْاَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِيْنَ حَيْثُ وَجَدْتُّمُوْهُمْ وَخُذُوْهُمْ وَاحْصُرُوْهُمْ وَاقْعُدُوْا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍۚ فَاِنْ تَابُوْا وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتَوُا الزَّكٰوةَ فَخَلُّوْا سَبِيْلَهُمْۗ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ٥
Fa iżansalakhal-asyhurul-ḥurumu faqtulul-musyrikīna ḥaiṡu wajattumūhum wa khużūhum waḥṣurūhum waq‘udū lahum kulla marṣad(in), fa in tābū wa aqāmuṣ-ṣalāta wa ātawuz-zakāta fa khallū sabīlahum, innallāha gafūrur raḥīm(un).
[5]
Kadong wes entek ulan-ulan haram iku 384 , sebab iku patenono wong-wong musyrikin iku neng ndi bawen riko ketemu wong-wong mau, lan cekelen wong-wong mau. Kepungen wong-wong mau lan kitingen neng panggonan ngiting. Kadong wong-wong mau taubat lan ngedegaken sholat lan mbayar zakat, sebab iku wenono kebebasan nyang wong-wong mau nggo mlaku 385 . Saktemene Alloh paling penyepuro lan paling welasan.
384) Kang dimaksud kambi ulan harom neng kene yaiku: suwene 4 ulan kang wes diwakaen nyang golongane wong musyrikin iku, yaiku mulai 10 zulhijjah (dino mudune surat iki), sapek kambi 10 Robiul Akhir.
385) Karepe: dijamin kemanane wong-wong mau.
وَاِنْ اَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِكِيْنَ اسْتَجَارَكَ فَاَجِرْهُ حَتّٰى يَسْمَعَ كَلٰمَ اللّٰهِ ثُمَّ اَبْلِغْهُ مَأْمَنَهٗ ۗذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْلَمُوْنَ ࣖ٦
Wa in aḥadum minal-musyrikīnastajāraka fa ajirhu ḥattā yasma‘a kalāmallāhi ṡumma ablighu ma'manah(ū), żālika bi'annahum qaumul lā ya‘lamūn(a).
[6]
Lan kadong wong neng antarane wong-wong musrikin iku njaluk perlindungan nyang riko, sebab iku lindungono yane. Mane yane sempet ngerungukaen dawuhe Alloh, terusane terakeno yane neng panggon kang aman kanggo yane. Iku mau disebabaken wong-wong mau golongan kang seng weroh.
كَيْفَ يَكُوْنُ لِلْمُشْرِكِيْنَ عَهْدٌ عِنْدَ اللّٰهِ وَعِنْدَ رَسُوْلِهٖٓ اِلَّا الَّذِيْنَ عَاهَدْتُّمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِۚ فَمَا اسْتَقَامُوْا لَكُمْ فَاسْتَقِيْمُوْا لَهُمْ ۗاِنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِيْنَ٧
Kaifa yakūnu lil-musyrikīna ‘ahdun ‘indallāhi wa ‘inda rasūlihī illal-lażīna ‘āhattum ‘indal-masjidil-ḥarām(i), famastaqāmū lakum fastaqīmū lahum, innallāha yuḥibbul-muttaqīn(a).
[7]
Kelendi biso ono perjanjian (tentrem) teko sandinge Alloh lan rosule kambi wong-wong musyrikin, sakliane wong-wong kang riko wis ngonokaen semayanan (kambi wongwong mau) neng pareke masjidilharam 386 ? sebab iku suwene wong-wong mau duwe tingkah kenceng nyang riko, kudune riko duwe tingkah kenceng (pisan) nyang wongwong mau. Saktemene Alloh demen wongwong kang taqwa.
386) Kang dikarepaken kambi parek masjidilharam yaiku: Al-Hudaibiyah, suijine panggon kang ono neng parek Mekkah neng dalan nyang Madinah neng panggonan iku nabi Muhammad SAW semayanan genjatan pusoko kambi golongane wong musyrikin neng njerune suwene 10 tahun
كَيْفَ وَاِنْ يَّظْهَرُوْا عَلَيْكُمْ لَا يَرْقُبُوْا فِيْكُمْ اِلًّا وَّلَا ذِمَّةً ۗيُرْضُوْنَكُمْ بِاَفْوَاهِهِمْ وَتَأْبٰى قُلُوْبُهُمْۚ وَاَكْثَرُهُمْ فٰسِقُوْنَۚ٨
Kaifa wa iy yaẓharū ‘alaikum lā yarqubū fīkum illaw wa lā żimmah(tan), yurḍūnakum bi'afwāhihim wa ta'bā qulūbuhum, wa akṡaruhum fāsiqūn(a).
[8]
Kelendi biso (ono semayanan teko Alloh lan rosule kambi wong-wong musyrikin), padahal kadong wong-wong mau oleh menang teko riko, wong-wong mau seng ngerawat hubungan seduluran nyang riko lan seng (pisan nguwongaken) semayanan. Wong-wong mau nyenengaken atin riko nganggo cangkeme, sedenge atine nulak. Lan akeh-akehe wong-wong mau yaiku wong-wong kang fasik (kang nyulayani semayanan).
اِشْتَرَوْا بِاٰيٰتِ اللّٰهِ ثَمَنًا قَلِيْلًا فَصَدُّوْا عَنْ سَبِيْلِهٖۗ اِنَّهُمْ سَاۤءَ مَاكَانُوْا يَعْمَلُوْنَ٩
Isytarau bi'āyātillāhi ṡaman qalīlan fa ṣaddū ‘an sabīlih(ī), innahum sā'a mā kānū ya‘malūn(a).
[9]
Wong-wong mau ngoperaken ayat-ayate Alloh kambi rego kang sitik, terus wong-wong mau ngalang-ngalangi (menungso) teko dalane Alloh. Saktemene paling welek paran kang wong-wong mau lakoni.
لَا يَرْقُبُوْنَ فِيْ مُؤْمِنٍ اِلًّا وَّلَا ذِمَّةً ۗوَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْمُعْتَدُوْنَ١٠
Lā yarqubūna fī mu'minin illaw wa lā żimmah(tan),ulā'ika humul-mu‘tadūn(a)
[10]
Wong-wong mau seng ngerumat (hubungan) seduluran nyang wong-wong mukmin lan seng (pisan nguwongaken) semayanan. Lan wong-wong mau ikulah wong-wong hang ngeliwati wates.
فَاِنْ تَابُوْا وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتَوُا الزَّكٰوةَ فَاِخْوَانُكُمْ فِى الدِّيْنِ ۗوَنُفَصِّلُ الْاٰيٰتِ لِقَوْمٍ يَّعْلَمُوْنَ١١
Fa in tābū wa aqāmuṣ-ṣalāta wa ātawuz-zakāta fa ikhwānukum fid-dīn(i), wa nufaṣṣīlul-āyāti liqaumiy ya‘lamūn(a).
[11]
Kadong wong-wong mau tobat, ngedegaen sholat lan mbayar zakat, sebab iku (wong-wong iku) yaiku dolor-dolor riko seagomo. Lan isun Gusti Alloh wes njelasaken ayat-ayat iku kanggo golongan kang weroh.
وَاِنْ نَّكَثُوْٓا اَيْمَانَهُمْ مِّنْۢ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُوْا فِيْ دِيْنِكُمْ فَقَاتِلُوْٓا اَىِٕمَّةَ الْكُفْرِۙ اِنَّهُمْ لَآ اَيْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَنْتَهُوْنَ١٢
Wa in nakaṡū aimānahum mim ba‘di ‘ahdihim wa ṭa‘anū fī dīnikum fa qātilū a'immatal-kufr(i), innahum lā aimāna lahum la‘allahum yantahūn(a).
[12]
Kadong wong-wong mau ngerusak sumpah (semayan) sakmarine wong-wong mau duwe semayan, lan wong mau ngelek-elek agomon riko, sebab iku perangono pemimpin-pemimpin wong-wong kafir iku, kerono saktene wong-wong mau iku wong-wong kang seng biso dicekel semayane, mane wong-wong mau mareni.
اَلَا تُقَاتِلُوْنَ قَوْمًا نَّكَثُوْٓا اَيْمَانَهُمْ وَهَمُّوْا بِاِخْرَاجِ الرَّسُوْلِ وَهُمْ بَدَءُوْكُمْ اَوَّلَ مَرَّةٍۗ اَتَخْشَوْنَهُمْ ۚفَاللّٰهُ اَحَقُّ اَنْ تَخْشَوْهُ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِيْنَ١٣
Alā tuqātilūna qauman nakaṡū aimānahum wa hammū bi'ikhrājir-rasūli wa hum bada'ūkum awwala marrah(tin), atakhsyaunahum, fallāhu aḥaqqu an takhsyauhu in kuntum mu'minīn(a).
[13]
Apuo riko seng merangi wong-wong kang ngerusak sumpah (semoyone), padahal wong-wong mau wes ngeyel kepengen ngusir rosul lan wong-wong mau kang ngawiti merangi riko? apuo riko wedi kambi wong-wong mau? padahal Alloh kang duwe hak kanggo riko wedeni, kadong riko bener-bener wong duwe iman.
قَاتِلُوْهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللّٰهُ بِاَيْدِيْكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنْصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَيَشْفِ صُدُوْرَ قَوْمٍ مُّؤْمِنِيْنَۙ١٤
Qātilūhum yu‘ażżibhumullāhu bi'aidīkum wa yukhzihim wa yanṣurkum ‘alaihim wa yasyfi ṣudūra qaumim mu'minīn(a).
[14]
Perangono wong-wong mau, percoyo o Alloh bakal nyikso wong-wong mau kambi (lantaran) tangan-tangan riko lan Alloh bakal nginokaen wong-wong mau lan nolong riko ngadepi wong-wong mau, serto ngelegakaen atine wong-wong kang duwe iman.
وَيُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوْبِهِمْۗ وَيَتُوْبُ اللّٰهُ عَلٰى مَنْ يَّشَاۤءُۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ١٥
Wa yużhib gaiẓa qulūbihim, wa yatūbullāhu ‘alā may yasyā'(u), wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[15]
Lan ngilangaken panase atine wong-wong mukmin. Lan Alloh nerimo tobate wong hang dikarepi. Alloh paleng ngeweruhi kambi paleng wicaksono.
اَمْ حَسِبْتُمْ اَنْ تُتْرَكُوْا وَلَمَّا يَعْلَمِ اللّٰهُ الَّذِيْنَ جَاهَدُوْا مِنْكُمْ وَلَمْ يَتَّخِذُوْا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلَا رَسُوْلِهٖ وَلَا الْمُؤْمِنِيْنَ وَلِيْجَةً ۗوَاللّٰهُ خَبِيْرٌۢ بِمَا تَعْمَلُوْنَ ࣖ١٦
Am ḥasibtum an tutrakū wa lammā ya‘lamillāhul-lażīna jāhadū minkum wa lam yattakhiżū min dūnillāhi wa lā rasūlihī wa lal-mu'minīna walījah(tan), wallāhu khabīrum bimā ta‘malūn(a).
[16]
Opo riko ngiro kadong riko bakal digenengaken (gedigu bawen), sedenge Alloh dorong ngeweruhi (neng njerune kenyataan) wong-wong kang perang neng antarane riko lan seng njuwut dadi konco hang setia seliane Alloh, rosule lan wong-wong kang nduweni iman. Lan Alloh paleng weroh paran kang riko lakoni.
مَا كَانَ لِلْمُشْرِكِيْنَ اَنْ يَّعْمُرُوْا مَسٰجِدَ اللّٰهِ شٰهِدِيْنَ عَلٰٓى اَنْفُسِهِمْ بِالْكُفْرِۗ اُولٰۤىِٕكَ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْۚ وَ فِى النَّارِ هُمْ خٰلِدُوْنَ١٧
Mā kāna lil-musyrikīna ay ya‘murū masājidallāhi syāhidīna ‘alā anfusihim bil-kufr(i), ulā'ika ḥabiṭat a‘māluhum, wa fin-nāri hum khālidūn(a).
[17]
Seng kiro pantes wong-wong musyrikin iku makmuraken masjid-masjide Alloh, sedenge wong-wong mau ngakoni kadong wong-wong mau dewek kafir. Ikulah wong-wong kang sia-sia pegawenane, lan wong-wong mau selawase neng njeru neroko.
اِنَّمَا يَعْمُرُ مَسٰجِدَ اللّٰهِ مَنْ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَاَقَامَ الصَّلٰوةَ وَاٰتَى الزَّكٰوةَ وَلَمْ يَخْشَ اِلَّا اللّٰهَ ۗفَعَسٰٓى اُولٰۤىِٕكَ اَنْ يَّكُوْنُوْا مِنَ الْمُهْتَدِيْنَ١٨
Innamā ya‘muru masājidallāhi man āmana billāhi wal-yaumil-ākhiri wa aqāmaṣ-ṣalāta wa ātaz-zakāta wa lam yakhsya illallāh(a), fa ‘asā ulā'ika ay yakūnū minal-muhtadīn(a).
[18]
Mung kang makmuraken masjid-masjide Alloh yaiku wong-wong kang duwe iman nyang Alloh lan ndino akhir, serto tetep ngedegaken sembahyang, mbayar zakat lan seng wedi (neng sopo bawen) sakliane Alloh, sebab iku wong-wong mau wong-wong kang diarepaken melebu golongane wong-wong kang oleh pituduh.
۞ اَجَعَلْتُمْ سِقَايَةَ الْحَاۤجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ كَمَنْ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَجَاهَدَ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۗ لَا يَسْتَوٗنَ عِنْدَ اللّٰهِ ۗوَاللّٰهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الظّٰلِمِيْنَۘ١٩
Aja‘altum siqāyatal-ḥājji wa ‘imāratal-masjidil-ḥarāmi kaman āmana billāhi wal-yaumil-ākhiri wa jāhada fī sabīlillāh(i), lā yastawūna ‘indallāh(i), wallāhu lā yahdil-qaumaẓ-ẓālimīn(a).
[19]
Opo (wong-wong) kang nguweni ngombe nyang wong-wong hang ngelakoni haji lan ngurus masjidilharam, riko podokaen kambi wong-wong kang duwe iman nyang Alloh lan dino mbesok serta berjihad neng dalane Alloh ? wong-wong mau seng podo neng sandinge Alloh, lan Alloh seng nguweni pituduh nyang golongan kang dholim 387 .
387) Ayat iki didunaken kanggo mbantah anggepan kadung nguweni ngombe wong-wong haji lan ngurus masjidil haram lebih apik timbang duwe iman nyang Alloh kambi hijrah reng dalane Alloh.
اَلَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَهَاجَرُوْا وَجَاهَدُوْا فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْۙ اَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللّٰهِ ۗوَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْفَاۤىِٕزُوْنَ٢٠
Allażīna āmanū wa hājarū wa jāhadū fī sabīlillāhi bi'amwālihim wa anfusihim, a‘ẓamu darajatan ‘indallāh(i), wa ulā'ika humul-fā'izūn(a).
[20]
Wong-wong kang duwe iman lan pindah serto jihad neng dalane Alloh kambi dunyane lan awake wong-wong mau, yaiku lebih duwur panggone neng sandinge Alloh, lan ikulah wong-wong kang oleh kemenangan.
يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِّنْهُ وَرِضْوَانٍ وَّجَنّٰتٍ لَّهُمْ فِيْهَا نَعِيْمٌ مُّقِيْمٌۙ٢١
Yubasysyiruhum rabbuhum biraḥmatim minhu wa riḍwāniw wa jannātil lahum fīhā na‘īmum muqīm(un).
[21]
Pengerane wong-wong mau nggirangaken wong-wong mau kambi nguweni rahmat teko yane, kerindhaan lan suargo, wong-wong mau oleh neng njerune kesenengan kang sampek mbesok.
خٰلِدِيْنَ فِيْهَآ اَبَدًا ۗاِنَّ اللّٰهَ عِنْدَهٗٓ اَجْرٌ عَظِيْمٌ٢٢
Khālidīna fīhā abadā(n), innallāha ‘indahū ajrun ‘aẓīm(un).
[22]
Wong-wong mau sampek mbesok neng njerune suwargo selawas-lawase. Saktemene neng sandinge Alloh ganjaran kang gedi.
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَتَّخِذُوْٓا اٰبَاۤءَكُمْ وَاِخْوَانَكُمْ اَوْلِيَاۤءَ اِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْاِيْمَانِۗ وَمَنْ يَّتَوَلَّهُمْ مِّنْكُمْ فَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ٢٣
Yā ayyuhal-lażīna āmanū lā tattakhiżū ābā'akum wa ikhwānakum auliyā'a inistaḥabbul-kufra ‘alal-īmān(i), wa may yatawallahum minkum fa ulā'ika humuẓ-ẓālimūn(a).
[23]
Hei wong-wong kang duwe iman, ojo sampek riko dadekaen bapak-bapak lan dolor-dolor riko pimpinan-pimpinan riko. kadong wong-wong mau luweh mentingaken kekafiran timbang keimanan. Lan sopo neng antarane riko hang ndadekaen pimpinan-pimpinan riko, sebab iku wong-wong mau iku wong-wong kang dholim.
قُلْ اِنْ كَانَ اٰبَاۤؤُكُمْ وَاَبْنَاۤؤُكُمْ وَاِخْوَانُكُمْ وَاَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيْرَتُكُمْ وَاَمْوَالُ ِۨاقْتَرَفْتُمُوْهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسٰكِنُ تَرْضَوْنَهَآ اَحَبَّ اِلَيْكُمْ مِّنَ اللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَجِهَادٍ فِيْ سَبِيْلِهٖ فَتَرَبَّصُوْا حَتّٰى يَأْتِيَ اللّٰهُ بِاَمْرِهٖۗ وَاللّٰهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الْفٰسِقِيْنَ ࣖ٢٤
Qul in kāna ābā'ukum wa abnā'ukum wa ikhwānukum wa azwājukum wa ‘asyīratukum wa amwāluniqtaraftumūhā wa tijāratun takhsyauna kasādahā wa masākinu tarḍaunahā aḥabba ilaikum minallāhi wa rasūlihī wa jihādin fī sabīlihī fa tarabbaṣū ḥattā ya'tiyallāhu bi'amrih(ī), wallāhu lā yahdil-qaumal-fāsiqīn(a).
[24]
Ngomongo: “kadong bapak-bapak, anak-anak, dolor-dolor, rabi-rabi, golongan keluarga riko, dunyone kang riko usahakaen, dagangan kang riko kuwatiraken rugine, lan umah-umah panggon kang riko demeni, yaiku lebih riko senengi ketimbang Alloh lan rosule. Lan (teko) jihad neng dalane, sebab iku entenono sampek Alloh nekokaen keputusane.” Lan Alloh seng nguweni pituduh nyang wong-wong fasik.
لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّٰهُ فِيْ مَوَاطِنَ كَثِيْرَةٍۙ وَّيَوْمَ حُنَيْنٍۙ اِذْ اَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْـًٔا وَّضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الْاَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُمْ مُّدْبِرِيْنَۚ٢٥
Laqad naṣarakumullāhu fī mawāṭina kaṡīrah(tin), wa yauma ḥunain(in), iż a‘jabatkum kaṡratukum falam tugni ‘ankum syai'aw wa ḍāqat ‘alaikumul-arḍu bimā raḥubat ṡumma wallaitum mudbirīn(a).
[25]
Saktemene Alloh wes nulung riko (hai golongane wong duwe iman) neng panggon perang kang wakeh, lan (ingeto) perang hunain, yaiku pas riko dadi aos mergo akehe jumlah riko, sebab iku jumlah kang akeh mau seng dadi manfa’at nyang riko sitik-sitiko, lan bumi kang wero iku wes keroso sempit kanggo riko, terusane riko mlayu memburi kambi pisah-pisah.
ثُمَّ اَنْزَلَ اللّٰهُ سَكِيْنَتَهٗ عَلٰى رَسُوْلِهٖ وَعَلَى الْمُؤْمِنِيْنَ وَاَنْزَلَ جُنُوْدًا لَّمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْاۗ وَذٰلِكَ جَزَاۤءُ الْكٰفِرِيْنَ٢٦
Ṡumma anzalallāhu sakīnatahū ‘alā rasūlihī wa ‘alal-mu'minīna wa anzala junūdal lam tarauhā wa ‘ażżabal-lażīna kafarū, wa żālika jazā'ul-kāfirīn(a).
[26]
Terusane Alloh ngedunaken, ketenangan nyang rosule, lan wong-wong kang nduweni iman, lan Alloh ngedunaken tentarane lan riko seng biso ndeleng, lan Alloh ngantemaken bencono nyang wong-wong kafir, lan iku mau balesane nyang wong-wong kafir.
ثُمَّ يَتُوْبُ اللّٰهُ مِنْۢ بَعْدِ ذٰلِكَ عَلٰى مَنْ يَّشَاۤءُۗ وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ٢٧
Ṡumma yatūbullāhu mim ba‘di żālika ‘alā may yasyā'(u), wallāhu gafūrur raḥīm(un).
[27]
Sakmarine iku Alloh nerimo tobate wong-wong kang dikarepi. Alloh paleng penyepuro lan paleng ngewelasi
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِنَّمَا الْمُشْرِكُوْنَ نَجَسٌ فَلَا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هٰذَا ۚوَاِنْ خِفْتُمْ عَيْلَةً فَسَوْفَ يُغْنِيْكُمُ اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهٖٓ اِنْ شَاۤءَۗ اِنَّ اللّٰهَ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ٢٨
Yā ayyuhal-lażīna āmanū innamal-musyrikūna najasun falā yaqrabul-masjidal-ḥarāma ba‘da ‘āmihim hāżā, wa in khiftum ‘ailatan fa saufa yugnīkumullāhu min faḍlihī in syā'(a), innallāha ‘alīmun ḥakīm(un).
[28]
Hai wong-wong kang duwe iman, saktemen wong-wong kang musyrik iku najis 388 . mongko ojo parek-parek Masjidil haram 389 sakmarine tahun iki 390 . Kadong siro wedi dadi miskin 391 , mongko Alloh besok bakal nguweni kesugihan nyang riko teko karuniane, kadong yane (Gusti Alloh) ngarepaken. Saktemen Alloh paleng ngewruhi lan paling wicaksono.
388) Karepe: jiwone wong musyrik dianggep kotor mergo ngelorokaen Alloh
389) Karepe: seng dibenerake ngelakoni haji kambi umroh. Jare pendapate sebagian mufassirin kang liane yaiku golongane wong musyrikin iku sengoleh melebu wilayah harom masio nggo keperluan haji lan umroh otowo kanggo keperluan liane.
390) Karepe: sakmarine tahun 9 hijriyah
391) Mergone seng beneraken golongane wong musyrikin ngelakoni haji kambi umroh. Mergo penghasilane wong-wong muslim biso bawen kurang.
قَاتِلُوا الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَلَا يُحَرِّمُوْنَ مَا حَرَّمَ اللّٰهُ وَرَسُوْلُهٗ وَلَا يَدِيْنُوْنَ دِيْنَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِيْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ حَتّٰى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَّدٍ وَّهُمْ صٰغِرُوْنَ ࣖ٢٩
Qātilul-lażīna lā yu'minūna billāhi wa lā bil-yaumil-ākhiri wa lā yuḥarrimūna mā ḥarramallāhu wa rasūluhū wa lā yadīnūna dīnal-ḥaqqi minal-lażīna ūtul-kitāba ḥattā yu‘ṭul-jizyata ‘ay yadiw wa hum ṣāgirūn(a).
[29]
Merangono nyang wong-wong kang seng duwe iman nyang Alloh lan seng iman (pisan) nyang dino kiamat lan wong-wong mau seng ngaramaken paran kang wes diharamaken Alloh lan rosule lan seng duwe agomo kang bener (agomo Alloh), yaiku wong-wong hang diweni kitab nyang wong-wong mau, sampek wong-wong mau mbayar jizyah 392 (pajek) kambi nurut, sedenge wong mau neng njerune kahanan nurut.
392) Jizyah yaiku: pajek endas kang dijuwut neng permerintahan Islam teko wong-wong kang duduk Islam, dadi imbangan kanggo jaminan amane awake wong-wong mau
وَقَالَتِ الْيَهُوْدُ عُزَيْرُ ِۨابْنُ اللّٰهِ وَقَالَتِ النَّصٰرَى الْمَسِيْحُ ابْنُ اللّٰهِ ۗذٰلِكَ قَوْلُهُمْ بِاَفْوَاهِهِمْۚ يُضَاهِـُٔوْنَ قَوْلَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا مِنْ قَبْلُ ۗقَاتَلَهُمُ اللّٰهُ ۚ اَنّٰى يُؤْفَكُوْنَ٣٠
Wa qālatil-yahūdu ‘uzairunibnullāhi wa qālatin-naṣāral-masīḥubnullāh(i), żālika qauluhum bi'afwāhihim, yuḍāhi'ūna qaulal-lażīna kafarū min qabl(u), qātalahumullāh(u), annā yu'fakūn(a).
[30]
Wong-wong Yahudi ngomong : “Uzair iku anak lanange Alloh” lan wong-wong Nasrani ngomong : “Al-masih iku anak lanange Alloh”. Yoiku omongane wong-wong mau kambi cangkeme wong-wong mau, wong-wong mau nirukaen omongane wong-wong kafir kang bengen. Dilaknati Alloh-lah wong-wong mau; kelendi wong-wong mau biso nyeleweng?
اِتَّخَذُوْٓا اَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ اَرْبَابًا مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَالْمَسِيْحَ ابْنَ مَرْيَمَۚ وَمَآ اُمِرُوْٓا اِلَّا لِيَعْبُدُوْٓا اِلٰهًا وَّاحِدًاۚ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَۗ سُبْحٰنَهٗ عَمَّا يُشْرِكُوْنَ٣١
Ittakhażū aḥbārahum wa ruhbānahum arbābam min dūnillāhi wal-masīḥabna maryam(a), wa mā umirū illā liya‘budū ilāhaw wāḥidā(n), lā ilāha illā huw(a), subḥānahū ‘ammā yusyrikūn(a).
[31]
Wong-wong mau ndadekaen wong-wong alime, lan rahib-rahibe wong-wong mau dadi pengeran sekliane Alloh 393 , lan (kambi wong-wong mau dadekaen) Al-masih anake Maryam; padahal wong-wong mau mung dikongkon nyembah pengeran kang moho suiji, seng ono pengeran (kang berhak disembah) sakliane yane (Alloh). Paleng suci Alloh teko paran bawen kang wong-wong mau sekutukaen.
393) Wong-wong mau manut ajaran-ajaran wong alim lan rahib-rahib wong mau kambi ngawur masio wong-wong alim lan Rahib-rahib iku ngongkon nggawe maksiat utowo ngaromaken kang halal
يُرِيْدُوْنَ اَنْ يُّطْفِـُٔوْا نُوْرَ اللّٰهِ بِاَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللّٰهُ اِلَّآ اَنْ يُّتِمَّ نُوْرَهٗ وَلَوْ كَرِهَ الْكٰفِرُوْنَ٣٢
Yurīdūna ay yuṭfi'ū nūrallāhi bi'afwāhihim wa ya'ballāhu illā ay yutimma nūrahū wa lau karihal-kāfirūn(a).
[32]
Wong-wong mau ngarepaken nyuremaken sunare (agomo) Alloh kambi cangkem (omongan-omingan) wong-wong mau, lan Alloh seng ngarepaken sakliane nyempurnakaen sunare, masio wong-wong kafir iku seng demen.
هُوَ الَّذِيْٓ اَرْسَلَ رَسُوْلَهٗ بِالْهُدٰى وَدِيْنِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهٗ عَلَى الدِّيْنِ كُلِّهٖۙ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُوْنَ٣٣
Huwal-lażī arsala rasūlahū bil-hudā wa dīnil-ḥaqqi liyuẓhirahū ‘alad-dīni kullih(ī), wa lau karihal-musyrikūn(a).
[33]
Yane (Alloh) kang wes ngutus rosule (kambi nggowo) pihtuduh (Al-Qur’an) lan agomo kang bener kanggo dimenangaken neng duwure sekabehe agomo, masio wong-wong musrik podo sengit
۞ يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِنَّ كَثِيْرًا مِّنَ الْاَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُوْنَ اَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَيَصُدُّوْنَ عَنْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۗوَالَّذِيْنَ يَكْنِزُوْنَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنْفِقُوْنَهَا فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۙفَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ اَلِيْمٍۙ٣٤
Yā ayyuhal-lażīna āmanū inna kaṡīram minal-aḥbāri war-ruhbāni laya'kulūna amwālan-nāsi bil-bāṭili wa yaṣuddūna ‘an sabīlillāh(i), wal-lażīna yaknizūnaż-żahaba wal-fiḍḍata wa lā yunfiqūnahā fī sabīlillāh(i), fa basysyirhum bi‘ażābin alīm(in).
[34]
Hei wong-wong kang nduweni iman, saktemen separoh gedi teko wong-wong alim Yahudi lan rahib-rahib Nasrani temenan mangan dunyane wong kambi dalan kang elek lan wong-wong mau ngadang-ngadangi (menungso) teko dalane Gusti Alloh. Lan wong-wong kang nyimpen emas lan perak lan seng nyodakohaken neng dalane Alloh, sebab iku diduduhaken nyang wong-wong mau, (kadong wong-wong mau bakal oleh) sekso kang perih.
يَّوْمَ يُحْمٰى عَلَيْهَا فِيْ نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوٰى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوْبُهُمْ وَظُهُوْرُهُمْۗ هٰذَا مَا كَنَزْتُمْ لِاَنْفُسِكُمْ فَذُوْقُوْا مَا كُنْتُمْ تَكْنِزُوْنَ٣٥
Yauma yuḥmā ‘alaihā fī nāri jahannama fa tukwā bihā jibāhuhum wa junūbuhum wa ẓuhūruhum, hāżā mā kanaztum li'anfusikum fa żūqū mā kuntum taknizūn(a).
[35]
Neng dino dipanasaken emas perak iku neng njeru neroko jahannam, terusane diobong kambi batuke wong-wong mau, lambunge lan boyoke wong-wong mau (terus diomongaken) nyang wong-wong mau: “Ikilah dunyo niro kang siro simpen kanggo awakiro dewek, sebab iku rasakno saiki (akibate teko) paran kang siro simpen iku”.
اِنَّ عِدَّةَ الشُّهُوْرِ عِنْدَ اللّٰهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِيْ كِتٰبِ اللّٰهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ مِنْهَآ اَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ۗذٰلِكَ الدِّيْنُ الْقَيِّمُ ەۙ فَلَا تَظْلِمُوْا فِيْهِنَّ اَنْفُسَكُمْ وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِيْنَ كَاۤفَّةً كَمَا يُقَاتِلُوْنَكُمْ كَاۤفَّةً ۗوَاعْلَمُوْٓا اَنَّ اللّٰهَ مَعَ الْمُتَّقِيْنَ٣٦
Inna ‘iddatasy-syuhūri ‘indallāhiṡnā ‘asyara syahran fī kitābillāhi yauma khalaqas-samāwāti wal-arḍa minhā arba‘atun ḥurum(un), żālikad-dīnul-qayyim(u), falā taẓlimū fīhinna anfusakum wa qātilul-musyrikīna kāffatan kamā yuqātilūnakum kāffah(tan), wa‘lamū annallāha ma‘al-muttaqīn(a).
[36]
Saktemen itungan ulan neng sandinge Alloh yaiku rolas ulan, neng njerune ketetapane Alloh neng waktu yane (Alloh) gawe langin lan bumi, neng antarane ono petang ulan haram (mulyo-mulyo). Iku mau (keputusan) agomo kang jejek. Mongko siro kabeh ojo saling nganiaya awak iro kabeh 394 neng njeru ulan kang papat iku, lan perangono kaum musyrikin iku kabeh koyo wong-wong mau merangi riko kabeh. Lan weruho kadong Alloh kambi (nulung) wong-wong kang taqwa.
394) Karepe ojo riko ngelarani awak riko dewek kambi ngajaraken tingkah kang dilarang koyo ngelanggar mulyane ulan iku kambi ngonokaen perang.
اِنَّمَا النَّسِيْۤءُ زِيَادَةٌ فِى الْكُفْرِ يُضَلُّ بِهِ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا يُحِلُّوْنَهٗ عَامًا وَّيُحَرِّمُوْنَهٗ عَامًا لِّيُوَاطِـُٔوْا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللّٰهُ فَيُحِلُّوْا مَا حَرَّمَ اللّٰهُ ۗزُيِّنَ لَهُمْ سُوْۤءُ اَعْمَالِهِمْۗ وَاللّٰهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الْكٰفِرِيْنَ ࣖ٣٧
Innaman-nasī'u ziyādatun fil-kufri yuḍallu bihil-lażīna kafarū yuḥillūnahū ‘āmaw wa yuḥarrimūnahū ‘āmal liyuwāṭi'ū ‘iddata mā ḥarramallāhu fa yuḥillū mā ḥarramallāh(u), zuyyina lahum sū'u a‘mālihim, wallāhu lā yahdil-qaumal-kāfirīn(a).
[37]
Saktemene ngundur-unduraken ulan harom iku 395 yaiku nambahi kufur, disasaraken wong-wong kang kafir kambi ngundur-ngunduraken iku, wong-wong mau ngalalaken nang suiji tahun lan ngaromaken nang tahun liyane, mane wong-wong mau biso metuki kambi itungan kang Alloh ngaramaken, sebab iku wong-wong mau ngalalaken paran kang diharomaken Alloh. (Syaitan) ndadekaen wong mau nganggep apik tingkahe wong-wong mau hang elek iku. Lan Alloh seng nguweni pituduh nyang wong-wong kafir.
395) Muharram, Rajab, Zulkaedah, Zulhijjah, yaiku ulan-ulan kang mulyakaen neng ulan-ulan iku sengoleh dionokaen perang. Tapi peraturan iki dilanggar wong-wong mau kambi ngelakoni perang neng ulan muhammar, lan ndadekaen ulan safar dadi ulan kang dimulyaken dinggo ganteni ulan muharram iku masio itungan ulan-ulan kang disucikaen 4 ulan pisan. Tapeng mergo kelakuan iku tata tertib neng jazirah arab dadi seng kakaruan lan lalu lintas perniagaan keganggu.
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مَا لَكُمْ اِذَا قِيْلَ لَكُمُ انْفِرُوْا فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ اثَّاقَلْتُمْ اِلَى الْاَرْضِۗ اَرَضِيْتُمْ بِالْحَيٰوةِ الدُّنْيَا مِنَ الْاٰخِرَةِۚ فَمَا مَتَاعُ الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا فِى الْاٰخِرَةِ اِلَّا قَلِيْلٌ٣٨
Yā ayyuhal-lażīna āmanū mā lakum iżā qīla lakumunfirū fī sabīlillāhiṡ-ṡāqaltum ilal-arḍ(i), araḍītum bil-ḥayātid-dun-yā minal-ākhirah(ti), famā matā‘ul-ḥayātid-dun-yā fil-ākhirati illā qalīl(un).
[38]
Hei wong-wong kang duwe iman, paran sebabe kadong diomongaken nyang siro : “Menyango (konggo perang) neng dalane Alloh” riko ngeroso abot lan pengen meneng neng tempat riko? opo riko ridho uripe neng dunyo kadong diganti urip neng ahirat? padahal kenikmatan urip neng dunyo iki (dibandingaken kambi urip) ahirat mung sitik.
اِلَّا تَنْفِرُوْا يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا اَلِيْمًاۙ وَّيَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ وَلَا تَضُرُّوْهُ شَيْـًٔاۗ وَاللّٰهُ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ٣٩
Illā tanfirū yu‘ażżibkum ‘ażāban alīmā(n), wa yastabdil qauman gairakum wa lā taḍurrūhu syai'ā(n), wallāhu ‘alā kulli syai'in qadīr(un).
[39]
Kadong riko seng mlaku nyang perang, percoyo o Alloh nyikso riko kelawan sikso kang perih lan diganti (riko) kambi golongan liyo, lan riko seng bakal biso nguweni kemelaratan nyang Alloh masio sitik. Alloh paling kuoso nyang sekabehe paren-paren.
اِلَّا تَنْصُرُوْهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللّٰهُ اِذْ اَخْرَجَهُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا ثَانِيَ اثْنَيْنِ اِذْ هُمَا فِى الْغَارِ اِذْ يَقُوْلُ لِصَاحِبِهٖ لَا تَحْزَنْ اِنَّ اللّٰهَ مَعَنَاۚ فَاَنْزَلَ اللّٰهُ سَكِيْنَتَهٗ عَلَيْهِ وَاَيَّدَهٗ بِجُنُوْدٍ لَّمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِيْنَ كَفَرُوا السُّفْلٰىۗ وَكَلِمَةُ اللّٰهِ هِيَ الْعُلْيَاۗ وَاللّٰهُ عَزِيْزٌ حَكِيْمٌ٤٠
Illā tanṣurūhu faqad naṣarahullāhu iż akhrajahul-lażīna kafarū ṡāniyaṡnaini iż humā fil-gāri iż yaqūlu liṣāḥibihī lā taḥzan innallāha ma‘anā, fa anzalallāhu sakīnatahū ‘alaihi wa ayyadahū bijunūdil lam tarauhā wa ja‘ala kalimatal-lażīna kafarus-suflā, wa kalimatullāhi hiyal-‘ulyā, wallāhu ‘azīzun ḥakīm(un).
[40]
Kadong riko seng nulung (Muhammad) sebab iku saktemene Alloh kang nulungi (yaiku) pas wong-wong kafir (musyrikin Mekkah) ngoser (Muhammad) teko Mekkah sedenge yane salah sijine wong teko loro, pas karo-karone ono neng njeru guo, neng pas yane ngomong nang kancane : “Ojo riko susah, saktemene Alloh mbarengi riko lan ison.” Sebab iku Alloh ngedunaken ketenangane nyang (Muhammad) lan nulungi kambi tentara kang riko seng biso weruh, lan Alloh ndadekaen seruan wong-wong kafir iku lah kang cimpil. Lan kalimat Alloh ikulah kang duwur. Alloh paling menangan lan paling wicaksono. 396
396) Karepe: Wong-wong kafir wes sepakat arep mateni nabi Muhammad SAW, sebab iki Alloh ndduduhaken kare eleke wong-wong kafir iku kambi nabi Muhammad SAW mergo iku beliau metu dikancani Abu Bkkar teko Mekkah lan pas neng dalan nyang madinah beliau sengidan neng sijine gua neng bukit Tsur
اِنْفِرُوْا خِفَافًا وَّثِقَالًا وَّجَاهِدُوْا بِاَمْوَالِكُمْ وَاَنْفُسِكُمْ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۗذٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُوْنَ٤١
Infirū khifāfaw wa ṡiqālaw wa jāhidū bi'amwālikum wa anfusikum fī sabīlillāh(i), żālikum khairul lakum in kuntum ta‘lamūn(a).
[41]
Menyango riko masio neng njero kahanan ngeroso enteng mboh ngeroso abot, lan jihado kelawan bondo dunyo lan awak riko neng dalane Alloh. Seng gedigu mau yaiku paling apik kanggo riko kadong riko weroh.
لَوْ كَانَ عَرَضًا قَرِيْبًا وَّسَفَرًا قَاصِدًا لَّاتَّبَعُوْكَ وَلٰكِنْۢ بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُۗ وَسَيَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ لَوِ اسْتَطَعْنَا لَخَرَجْنَا مَعَكُمْۚ يُهْلِكُوْنَ اَنْفُسَهُمْۚ وَاللّٰهُ يَعْلَمُ اِنَّهُمْ لَكٰذِبُوْنَ ࣖ٤٢
Lau kāna ‘araḍan qarībaw wa safaran qāṣidal lattaba‘ūka wa lākim ba‘udat ‘alaihimusy-syuqqah(tu), wa sayaḥlifūna billāhi lawistaṭa‘nā lakharajnā ma‘akum, yuhlikūna anfusahum, wallāhu ya‘lamu innahum lakāżibūn(a).
[42]
Kadong kang riko omongaken nyang wong-wong mau iku ono keuntungan kang gampang dijuwut lan pelakon kang parek lan seng sepiro adohe, pastine wong-wong mau milu riko, tapi panggonan kang dituju iku kari adoh keroso nyang wong-wong mau. Wong-wong mau arep sumpah nganggo arane Alloh: “Kadong riko nyang ison kanggop pastine riko nyang ison menyang bareng-bereng kambi riko” wong-wong mau ngerusak awake wong-wong mau dewek 397 lan Alloh weroh kelawan saktemene temen nyang wong-wong kang ngapusan.
397) Karepe: Wong-wong mau bakal musnoh mergo supahe wong-wong mau kang palsu. Mung wong-wong munafik kang seng gelem perang
عَفَا اللّٰهُ عَنْكَۚ لِمَ اَذِنْتَ لَهُمْ حَتّٰى يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِيْنَ صَدَقُوْا وَتَعْلَمَ الْكٰذِبِيْنَ٤٣
‘Afallāhu ‘ank(a), lima ażinta lahum ḥattā yatabayyana lakal-lażīna ṣadaqū wa ta‘lamal-kāżibīn(a).
[43]
Mugo-mugo Alloh nyepuro riko, apuo riko nguweni izin nyang wong-wong mau (mane seng menyang perang), sakdurunge jelas kanggo wong-wong kang bener (neng njerune keuzurane) lan sakdurunge riko weruh wong-wong kang goro?
لَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِيْنَ يُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ اَنْ يُّجَاهِدُوْا بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌۢ بِالْمُتَّقِيْنَ٤٤
Lā yasta'żinukal-lażīna yu'minūna billāhi wal-yaumil-ākhiri ay yujāhidū bi'amwālihim wa anfusihim, wallāhu ‘alīmum bil-muttaqīn(a).
[44]
Wong-wong kang iman nyang Alloh lan dino kiamat, seng kiro njaluk izin nyang riko dinggo (seng milu) perang nganggo dunyo lan awake. Lan Alloh moho weroh nyang wong-wong kang takwa.
اِنَّمَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَارْتَابَتْ قُلُوْبُهُمْ فَهُمْ فِيْ رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُوْنَ٤٥
Innamā yasta'żinukal-lażīna lā yu'minūna billāhi wal-yaumil-ākhiri wartābat qulūbuhum fahum fī raibihim yataraddadūn(a).
[45]
Saktemene wong-wong kang arep njalok izin nyang riko, mung wong-wong kang duwe iman nyang Alloh lan dino kiamat, lan atine wong-wong mau ragu, kerono iku wong-wong mau terus-terusan mamang neng njeru kemamangane.
۞ وَلَوْ اَرَادُوا الْخُرُوْجَ لَاَعَدُّوْا لَهٗ عُدَّةً وَّلٰكِنْ كَرِهَ اللّٰهُ انْۢبِعَاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَقِيْلَ اقْعُدُوْا مَعَ الْقٰعِدِيْنَ٤٦
Wa lau arādul-khurūja la'a‘addū lahū ‘uddataw wa lākin karihallāhumbi‘āṡahum fa ṡabbaṭahum wa qīlaq‘udū ma‘al-qā‘idīn(a).
[46]
Lan kadong wong-wong mau menyang, pastine wong-wong mau nyiapaken persiapan kanggo menyange iku, tapeng Alloh seng demen menyange wong-wong mau, sebab iku Alloh ngelendehaken kekarepane wong-wong mau, lan diomongaken wong-wong mau : “Netepo siro kambi wong-wong kang netep (heng milu perang) iku.”
لَوْ خَرَجُوْا فِيْكُمْ مَّا زَادُوْكُمْ اِلَّا خَبَالًا وَّلَاَوْضَعُوْا خِلٰلَكُمْ يَبْغُوْنَكُمُ الْفِتْنَةَۚ وَفِيْكُمْ سَمّٰعُوْنَ لَهُمْۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌۢ بِالظّٰلِمِيْنَ٤٧
Wa lau kharajū fīkum mā zādūkum illā khabālaw wa la'auḍa‘ū khilālakum yabgūnakumul-fitnah(ta), wa fīkum sammā‘ūna lahum, wallāhu ‘alīmum biẓ-ẓālimīn(a).
[47]
Kadong wong-wong mau menyang kambi riko, percoyo o wong-wong mau seng namabahi riko sakliane kerusakan bawen, lan pastine wong-wong mau bakal gopoh-gopoh maju mengarep neng antarane barisan riko, kanggo ngonokaen resah (gaduh) antare riko; sedenge neng antarane riko ono wong-wong kang demen ngerungukaen omongane wong-wong mau. Lan Alloh weroh kambi wong-wong kang dolim.
لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِنْ قَبْلُ وَقَلَّبُوْا لَكَ الْاُمُوْرَ حَتّٰى جَاۤءَ الْحَقُّ وَظَهَرَ اَمْرُ اللّٰهِ وَهُمْ كٰرِهُوْنَ٤٨
Laqadibtagawul-fitnata min qablu wa qallabū lakal-umūra ḥattā jā'al-ḥaqqu wa ẓahara amrullāhi wa hum kārihūn(a).
[48]
Saktemene sakat bengen wong-wong mau wes golet-golet gaduh lan wong-wong mau ngatur macem-maceme akal bulus dinggo (ngerusak) riko, sampek teko kebenaran (pitulunge Alloh), lan menang agamane Alloh, saliyo wong-wong mau seng demen.
وَمِنْهُمْ مَّنْ يَّقُوْلُ ائْذَنْ لِّيْ وَلَا تَفْتِنِّيْۗ اَلَا فِى الْفِتْنَةِ سَقَطُوْاۗ وَاِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيْطَةٌ ۢ بِالْكٰفِرِيْنَ٤٩
Wa minhum may yaqūlu'żal lī wa lā taftinnī, alā fil-fitnati saqaṭū, wa inna jahannama lamuḥīṭatum bil-kāfirīn(a).
[49]
Neng antarane wong-wong mau ono kang ngomong : “wenono ison izin (seng menyang perang) lan ojo riko ndadikaen ison kecebor neng njerone fitnah”. Weruho, kadong wong-wong mau wes nyeburaken neng njeruni fitnah. 398 Lan saktemene jahannam iku temenan ngeliputi wong-wong kafir.
398) Ono beberapa wong-wong munafik kang seng gelem mlaku perang nyang Tabuk (daerah kekuasa’ane Romawi) kambi alasan wedi kegudo neng wadonan-wadonan Romawi, berhubung kambi ayat iku mudun ayat iki dinggo mbuka rahasia wong-wong maul an njelasaken kadong keengganan wong-wong mau mlaku perang iku yaiku mergo kelemahan iman wong-wong maul an iku yaiku suiji finah
اِنْ تُصِبْكَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْۚ وَاِنْ تُصِبْكَ مُصِيْبَةٌ يَّقُوْلُوْا قَدْ اَخَذْنَآ اَمْرَنَا مِنْ قَبْلُ وَيَتَوَلَّوْا وَّهُمْ فَرِحُوْنَ٥٠
In tuṣibka ḥasanatun tasu'hum, wa in tuṣibka muṣībatuy yaqūlū qad akhażnā min qablu wa yatawallau wa hum fariḥūn(a).
[50]
Kadong riko oleh paran-paran kang apik, wong-wong mau dadi seneng kerono iku, lan kadong riko ditibani paran-paran bencono, wong-wong mau ngomong : “Saktemen riko wis merhatikaen urusan riko nyang ison (seng menyang perang)” lan wong-wong mau nyeliwah kambi roso seneng.
قُلْ لَّنْ يُّصِيْبَنَآ اِلَّا مَا كَتَبَ اللّٰهُ لَنَاۚ هُوَ مَوْلٰىنَا وَعَلَى اللّٰهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُوْنَ٥١
Qul lay yuṣībanā illā mā kataballāhu lanā, huwa maulānā wa ‘alallāhi falyatawakkalil-mu'minūn(a).
[51]
Ngomongo : “Heng arep nibani marang kito kejobo barang kang wis ditetepaken Alloh kanggo riko nyang ison. Alloh lah kang ngelindungi kito lan mung nyang Gusti Alloh wong-wong kang duwe iman kudu tawakkal”.
قُلْ هَلْ تَرَبَّصُوْنَ بِنَآ اِلَّآ اِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِۗ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ اَنْ يُّصِيْبَكُمُ اللّٰهُ بِعَذَابٍ مِّنْ عِنْدِهٖٓ اَوْ بِاَيْدِيْنَاۖ فَتَرَبَّصُوْٓا اِنَّا مَعَكُمْ مُّتَرَبِّصُوْنَ٥٢
Qul hal tarabbaṣūna binā illā iḥdal-ḥusnayain(i), wa naḥnu natarabbaṣu bikum ay yuṣībakumullāhu bi‘ażābim min ‘indihī au bi'aidīnā, fa tarabbaṣū innā ma‘akum mutarabbiṣūn(a).
[52]
Ngomongo: Sengono kang riko anten-anteni kanggo riko lan ison, sakliane salah sijine keapikan loro 399 . Lan riko nyang ison nganten-nganten kanggo riko kadong Alloh bakal ngantemaken riko azab (kang gedig) teko sandinge, utowo (azab) nganggo tangan riko lan ison. Sebab iku antenono, saktemen riko lan ison nganten-nganteni bareng riko”.
399) Yaiku pendapat kemenang otowo mati syahid
قُلْ اَنْفِقُوْا طَوْعًا اَوْ كَرْهًا لَّنْ يُّتَقَبَّلَ مِنْكُمْ ۗاِنَّكُمْ كُنْتُمْ قَوْمًا فٰسِقِيْنَ٥٣
Qul anfiqū ṭau‘an au karhal lay yutaqabbala minkum, innakum kuntum qauman fāsiqīn(a).
[53]
Ngomongo: “Nafkahno bondo dunyo riko mboh kambi sak ikhlase utowo kepokso, tapeng nafkah iku seng sepisan-sepisan diterimo teko riko. saktemene riko yaiku wong-wong kang fasik.
وَمَا مَنَعَهُمْ اَنْ تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقٰتُهُمْ اِلَّآ اَنَّهُمْ كَفَرُوْا بِاللّٰهِ وَبِرَسُوْلِهٖ وَلَا يَأْتُوْنَ الصَّلٰوةَ اِلَّا وَهُمْ كُسَالٰى وَلَا يُنْفِقُوْنَ اِلَّا وَهُمْ كٰرِهُوْنَ٥٤
Wa mā mana‘ahum an tuqbala minhum nafaqātuhum illā annahum kafarū billāhi wa birasūlihī wa lā ya'tūnaṣ-ṣalāta illā wa hum kusālā wa lā yunfiqūna illā wa hum kārihūn(a).
[54]
Lan sengono kang ngalangi wong-wong mau nggo diterimo nafkah-nafkahe saklinyane kerono wong-wong mau kafir nyang Alloh lan rosule lan wong-wong mau seng ngelakoni sembahyang, kejobo kambi males lan seng (pisan) nafkahaen (dunyone) wong-wong mau, kejobo kambi ngeroso aras-arasen.
فَلَا تُعْجِبْكَ اَمْوَالُهُمْ وَلَآ اَوْلَادُهُمْ ۗاِنَّمَا يُرِيْدُ اللّٰهُ لِيُعَذِّبَهُمْ بِهَا فِى الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ اَنْفُسُهُمْ وَهُمْ كٰفِرُوْنَ٥٥
Falā tu‘jibka amwāluhum wa lā aulāduhum, innamā yurīdullāhu liyu‘ażżibahum bihā fil-ḥayātid-dun-yā wa tazhaqa anfusuhum wa hum kāfirūn(a).
[55]
Sabab iku ojo wong-wong mau lan anak-anake wong-wong mau narik atin riko (kajau). Saktemen Alloh ngarepaken kambi (nguweni) dunyone lan anak-anake iku kanggo nyikso wong-wong mau neng njerune uripe neng dunyo lan mbesok bakal ngelayang nyowone wong-wong mau, sedenge wong-wong mau neng njerune kahanan kafir
وَيَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ اِنَّهُمْ لَمِنْكُمْۗ وَمَا هُمْ مِّنْكُمْ وَلٰكِنَّهُمْ قَوْمٌ يَّفْرَقُوْنَ٥٦
Wa yaḥlifūna billāhi innahum laminkum, wa mā hum minkum wa lākinnahum qaumuy yafraqūn(a).
[56]
Lan wong-wong mau (wong-wong munafik) sumpah nganggo (arane) Alloh, kadong saktene wong-wong mau melebu golongan riko, saliyo wong-wong mau duduk teko golongan riko, tapeng wong-wong mau yaiku wong-wong kang keweden (nyang riko).
لَوْ يَجِدُوْنَ مَلْجَاً اَوْ مَغٰرٰتٍ اَوْ مُدَّخَلًا لَّوَلَّوْا اِلَيْهِ وَهُمْ يَجْمَحُوْنَ٥٧
Lau yajidūna malja'an au magārātin au muddakhalal lawallau ilaihi wa hum yajmaḥūn(a).
[57]
Kadong wong-wong mau oleh panggonan berlindung utowo guwo-guwo otowo bolongan-bolongan (njerune lemah) percoyo o wong-wong mau menyang merunu kelawan gancang-gancangan.
وَمِنْهُمْ مَّنْ يَّلْمِزُكَ فِى الصَّدَقٰتِۚ فَاِنْ اُعْطُوْا مِنْهَا رَضُوْا وَاِنْ لَّمْ يُعْطَوْا مِنْهَآ اِذَا هُمْ يَسْخَطُوْنَ٥٨
Wa minhum may yalmizuka fiṣ-ṣadaqāt(i), fa in u‘ṭū minhā raḍū wa illam yu‘ṭau minhā iżā hum yaskhaṭūn(a).
[58]
Lan neng antarane wong-wong mau ono wong kang ngelokaen riko tentang masalah (pembagian) zakat, kadong wong-wong mau diweni bagian teko iku mau, wong-wong mau seneng atine, lan kadong wong-wong mau seng diweni bagian teko iku mau, kambi sak karepe wong-wong mau dadi murang-mureng.
وَلَوْ اَنَّهُمْ رَضُوْا مَآ اٰتٰىهُمُ اللّٰهُ وَرَسُوْلُهٗۙ وَقَالُوْا حَسْبُنَا اللّٰهُ سَيُؤْتِيْنَا اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهٖ وَرَسُوْلُهٗٓ اِنَّآ اِلَى اللّٰهِ رٰغِبُوْنَ ࣖ٥٩
Wa lau annahum raḍū mā ātāhumullāhu wa rasūluh(ū), wa qālū ḥasbunallāhu sayu'tīnallāhu min faḍlihī wa rasūluhū innā ilallāhi rāgibūn(a).
[59]
Kadong wong mau temenana ridhone kambi paran-paran kang diwakaen Alloh lan rosule nyang wong-wong mau, lan ngomong “wes cukup Alloh kanggo riko lan ison, Alloh bakal nguweni riko nyang ison sebagian teko karunia kang diweni lan gedigu iku mau (pisan) rosule, saktemene riko nyang ison yaiku wong-wong kang ngarep nyang Alloh”, (pastine kang gedigu mau lebih apik kanggo wong-wong mau).
۞ اِنَّمَا الصَّدَقٰتُ لِلْفُقَرَاۤءِ وَالْمَسٰكِيْنِ وَالْعٰمِلِيْنَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوْبُهُمْ وَفِى الرِّقَابِ وَالْغٰرِمِيْنَ وَفِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ وَابْنِ السَّبِيْلِۗ فَرِيْضَةً مِّنَ اللّٰهِ ۗوَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ٦٠
Innamaṣ-ṣadaqātu lil-fuqarā'i wal-masākīni wal-‘āmilīna ‘alaihā wal-mu'allafati qulūbuhum wa fir-riqābi wal-gārimīna wa fī sabīlillāhi wabnis-sabīl(i), farīḍatam minallāh(i), wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[60]
Saktemene zakat-zakat iku, mung kanggo wong-wong fakir, wong-wong miskin, pengurus-pengurus zakat, golongane mua’allaf kang dikudang atine, kanggo (mbebasaken) budak, wong-wong kang duwe utang, kanggo dalan Alloh lan wong-wong kang ono neng njerune menyang, dadi ketetapan kang wes diwajibaken Alloh; lan Alloh paling weroh maneng lan moho wicaksono. 400
400) Kang berhak nerimo zakat yaiku: a. Wong fakir: wong kang banget sengsoro uripe, seng duwe dunyo lan tenogo dinggo nyukupi uripe. b. Wong melarat: wong kang seng cukup penguripane lan neng njerone kahanan kurang. c. Pengurus zakat: wong kang diweni tugas nggo ngumpulaken lan ngedumaken asile zakat, d. Mu’allaf: wong kafir kang ono harapan melebu Islam lan wong kang buru melebu Islam kang imane mage lemah, e. Merdeka’aken budak: termasuk pisan ngeculaken wong muslim kang ditawan wong neng wong-wong kafir.
وَمِنْهُمُ الَّذِيْنَ يُؤْذُوْنَ النَّبِيَّ وَيَقُوْلُوْنَ هُوَ اُذُنٌ ۗقُلْ اُذُنُ خَيْرٍ لَّكُمْ يُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِيْنَ وَرَحْمَةٌ لِّلَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مِنْكُمْۗ وَالَّذِيْنَ يُؤْذُوْنَ رَسُوْلَ اللّٰهِ لَهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ٦١
Wa minhumul-lażīna yu'żūnan nabiyya wa yaqūlūna huwa użun(un), qul użunu khairil lakum yu'minu billāhi wa yu'minu lil-mu'minīna wa raḥmatul lil-lażīna āmanū minkum, wal-lażīna yu'żūna rasūlallāhi lahum ‘ażābun alīm(un).
[61]
Neng antarane wong-wong mau (wong-wong munafik) ono kang ngelarani nabi lan ngomong: “nabi percoyo kambi parang kang diomongngaken”. Ngmongo : yane mercayani paran kang apik kanggo riko, yane duwe iman nyang Alloh, mempercoyoni wong-wong mu’min, lan dadi rahmat kanggo wong-wong kang nduweni iman neng antarane riko”. lan wong-wong kang ngelarani rosululloh iku, kanggo wong-wong mau adap kang perih.
يَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ لَكُمْ لِيُرْضُوْكُمْ وَاللّٰهُ وَرَسُوْلُهٗٓ اَحَقُّ اَنْ يُّرْضُوْهُ اِنْ كَانُوْا مُؤْمِنِيْنَ٦٢
Yaḥlifūna billāhi lakum liyurḍūkum wallāhu wa rasūluhū aḥaqqu ay yurḍūhu in kānū mu'minīn(a).
[62]
Wong-wong mau sumpah nyang riko nganggo (arane) Alloh kambi dinggo nggoleti keridoan riko. Kejobo Alloh lan rosule iku kang lebih pantes wong-wong mau goleti ridone, kadong wong-wong mau yaiku wong-wong mu’min.
اَلَمْ يَعْلَمُوْٓا اَنَّهٗ مَنْ يُّحَادِدِ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ فَاَنَّ لَهٗ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا فِيْهَاۗ ذٰلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيْمُ٦٣
Alam ya‘lamū annahū may yuḥādidillāha wa rasūlahū fa anna lahū nāru jahannama khālidan fīhā, żālikal khizyul-‘aẓīm(u).
[63]
Oseng tah wong-wong mau (wong-wong munafik iku) weruh kadong sopo baen nentang Alloh lan rosule, wong-wong mau saktemen neroko jahanam kanggo yane, yane saklawase neng njerune. Kehanan iku yaiku ke-elekan kang gedi
يَحْذَرُ الْمُنٰفِقُوْنَ اَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُوْرَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِمَا فِيْ قُلُوْبِهِمْۗ قُلِ اسْتَهْزِءُوْاۚ اِنَّ اللّٰهَ مُخْرِجٌ مَّا تَحْذَرُوْنَ٦٤
Yaḥżarul-munāfiqūna an tunazzala ‘alaihim sūratun tunabbi'uhum bimā fī qulūbihim, qulistahzi'ū, innallāha mukhrijum mā taḥżarūn(a).
[64]
Wong-wong hang munafik iku wedi arep didunaken nyang wong-wong mau suijine surat kang nerangaken paran kang keselempit neng atine wong-wong mau. Ngomongo nyang wong-wong mau: “terusno elok-elokan riko (nyang Alloh lan rosule)” sak temene Alloh bakal nggawe nyoto paran kang riko wedikaen iku.
وَلَىِٕنْ سَاَلْتَهُمْ لَيَقُوْلُنَّ اِنَّمَا كُنَّا نَخُوْضُ وَنَلْعَبُۗ قُلْ اَبِاللّٰهِ وَاٰيٰتِهٖ وَرَسُوْلِهٖ كُنْتُمْ تَسْتَهْزِءُوْنَ٦٥
Wa la'in sa'altahum layaqūlunna innamā kunnā nakhūḍū wa nal‘ab(u), qul abillāhi wa āyātihī wa rasūlihī kuntum tastahzi'ūn(a).
[65]
Lan kadong riko takokaen nyang wong-wong mau (nyangkut paran kang wong-wong mau lakoni iku), pastine wong-wong mau bakal njawab: “Saktemen riko nyang ison mung guyon lan memengan bawen”. Ngomongo: “Opo riko terus-terusan ngenyek nyang Alloh, ayat-ayate lan rosul-rosule?
لَا تَعْتَذِرُوْا قَدْ كَفَرْتُمْ بَعْدَ اِيْمَانِكُمْ ۗ اِنْ نَّعْفُ عَنْ طَاۤىِٕفَةٍ مِّنْكُمْ نُعَذِّبْ طَاۤىِٕفَةً ۢ بِاَنَّهُمْ كَانُوْا مُجْرِمِيْنَ ࣖ٦٦
Lā ta‘tażirū qad kafartum ba‘da īmānikum, in na‘fu ‘an ṭā'ifatim minkum nu‘ażżib ṭā'ifatam bi'annahum kānū mujrimīn(a).
[66]
Sing usah riko njalok sepuro, mergone riko kafir sakmarine duwe iman. Kadong wong-wong iki nyepuro golongane teko neng riko (lantaran wong-wong mau tobat), percoyo o wong-wong iki bakal ngazab golongan (kang liane) disebabaken wong-wong mau yaiku wong-wong kang terus-terusan ngelakoni duso.
اَلْمُنٰفِقُوْنَ وَالْمُنٰفِقٰتُ بَعْضُهُمْ مِّنْۢ بَعْضٍۘ يَأْمُرُوْنَ بِالْمُنْكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوْفِ وَيَقْبِضُوْنَ اَيْدِيَهُمْۗ نَسُوا اللّٰهَ فَنَسِيَهُمْ ۗ اِنَّ الْمُنٰفِقِيْنَ هُمُ الْفٰسِقُوْنَ٦٧
Al-munāfiqūna wal-munāfiqātu ba‘ḍuhum mim ba‘ḍ(in), ya'murūna bil-munkari wa yanhauna ‘anil-ma‘rūfi wa yaqbiḍūna aidiyahum, nasullāha fa nasiyahum, innal-munāfiqīna humul-fāsiqūn(a).
[67]
Wong-wong munafik lanang lan wadon, bagian lan bagian liane yaiku podo, wong-wong mau ngajak barang kang munkar lan ngelarang barang kang ma’ruf lan wong-wong mau nggegem tangane 401 . Wong-wong mau wis lali nyang Alloh, sebab iku Alloh ngelalekaen wong-wong mau. Saktemene wong-wong munafik ikulah wong-wong fasik.
401) Karepe: tingkahe kikir
وَعَدَ اللّٰهُ الْمُنٰفِقِيْنَ وَالْمُنٰفِقٰتِ وَالْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خٰلِدِيْنَ فِيْهَاۗ هِيَ حَسْبُهُمْ ۚوَلَعَنَهُمُ اللّٰهُ ۚوَلَهُمْ عَذَابٌ مُّقِيْمٌۙ٦٨
Wa‘adallāhul-munāfiqīna wal-munāfiqāti wal-kuffāra nāra jahannama khālidīna fīhā, hiya ḥasbuhum, wa la‘anahumullāh(u), wa lahum ‘ażābum muqīm(un).
[68]
Alloh ngancem wong-wong munafik lanang lan wadon lan wong-wong kafir kelawan neroko jahannam. Wong-wong mau saklawase neng njerone. Wis cukup neroko iku kanggo wong-wong mau, lan Alloh ngelaknat wong-wong mau, lan kanggo wong-wong mau azab kang saklawas-lawase
كَالَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِكُمْ كَانُوْٓا اَشَدَّ مِنْكُمْ قُوَّةً وَّاَكْثَرَ اَمْوَالًا وَّاَوْلَادًاۗ فَاسْتَمْتَعُوْا بِخَلَاقِهِمْ فَاسْتَمْتَعْتُمْ بِخَلَاقِكُمْ كَمَا اسْتَمْتَعَ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِكُمْ بِخَلَاقِهِمْ وَخُضْتُمْ كَالَّذِيْ خَاضُوْاۗ اُولٰۤىِٕكَ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ فِى الدُّنْيَا وَالْاٰخِرَةِ ۚوَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ٦٩
Kal-lażīna min qablikum kānū asyadda minkum quwwataw wa akṡara amwālaw wa aulādā(n), fastamta‘ū bikhalāqihim fastamta‘tum bikhalāqikum kamastamta‘al-lażīna min qablikum bikhalāqihim wa khuḍtum kal-lażī khāḍū, ulā'ika ḥabiṭat amāluhum fid-dun-yā wal-ākhirah(ti), ulā'ika humul-khāsirūn(a).
[69]
(Kahanane riko hai wong-wong munafik lan musyrikin yaiku) koyo kahanane wong-wong kang sakdurunge riko, wong-wong mau lebih kuat teko riko, lan lebih akeh dunyone lan anak-anake teko riko. sebab iku wong-wong mau wes ngerasakaen bagiane wong-wong mau, lan riko wes ngerasakaen bagian riko koyo dene wong-wong kang sakdurung riko ngerasakaen bagiane, lan riko nggesahaken (perkoro kang batil) koyo dene wong-wong mau nggesahaken. wong-wong mau iku, amalane dadi sio-sio neng dunyo lan neng ahirat, lan wong-wong mau ikulah wong-wong kang merugi.
اَلَمْ يَأْتِهِمْ نَبَاُ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَوْمِ نُوْحٍ وَّعَادٍ وَّثَمُوْدَ ەۙ وَقَوْمِ اِبْرٰهِيْمَ وَاَصْحٰبِ مَدْيَنَ وَالْمُؤْتَفِكٰتِۗ اَتَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنٰتِۚ فَمَا كَانَ اللّٰهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلٰكِنْ كَانُوْٓا اَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُوْنَ٧٠
Alam ya'tihim naba'ul-lażīna min qablihim qaumi nūḥiw wa ‘ādiw wa ṡamūd(a), wa qaumi ibrāhīma wa aṣḥābi madyana wal-mu'tafikāt(i), atathum rusuluhum bil-bayyināt(i), famā kānallāhu liyaẓlimahum wa lākin kānū anfusahum yaẓlimūn(a).
[70]
Opo dorong teko waktune nyang wong-wong mau kabar penteng masalah wong-wong kang sakdurunge wong-wong mau, (yaiku) kaum Nuh, ‘Aad, Tsamud, kaum Ibrohim, penduduk Madyan, lan (penduduk) negeri-negeri kang wis ajor 402 ? wis teko nyang wong-wong mau rosul-rosul kambi nggowo penjelasan kang nyoto, Alloh seng sepisan-sepisan nganiyoyo wong-wong mau, tapeng wong-wong maulah kang nganiyoyo awake dewek.
402) Aad yaiku kaume nabi Hud as. Tsamud yaiku golongane nabi Sholeh as penduduk mad-yan yaiku kaume nabi Suaib as lan penduduk negeri kang wes ancur yaiku kaume nabi Lud as.
وَالْمُؤْمِنُوْنَ وَالْمُؤْمِنٰتُ بَعْضُهُمْ اَوْلِيَاۤءُ بَعْضٍۘ يَأْمُرُوْنَ بِالْمَعْرُوْفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيْمُوْنَ الصَّلٰوةَ وَيُؤْتُوْنَ الزَّكٰوةَ وَيُطِيْعُوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۗاُولٰۤىِٕكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّٰهُ ۗاِنَّ اللّٰهَ عَزِيْزٌ حَكِيْمٌ٧١
Wal-mu'minūna wal-mu'minātu ba‘ḍuhum auliyā'u ba‘ḍ(in), ya'murūna bil-ma‘rūfi wa yanhauna ‘anil-munkari wa yuqīmūnaṣ-ṣalāta wa yu'tūnaz-zakāta wa yuṭī‘ūnallāha wa rasūlah(ū), ulā'ika sayarḥamuhumullāh(u), innallāha ‘azīzun ḥakīm(un).
[71]
Lan wong-wong kang duwe iman, lanang lan wadon, separo wong-wong mau (yaiku) dadi kang nolong kanggo separo kang liyo. wong-wong mau ngongkon (ngelakoni) kang ma’ruf, nyegah teko kang mungkar, ngedegaken sembahyang, mbayar zakat, lan wong-wong mau ta’at nyang Alloh lan rosule. wong-wong mau iku diweni rahamat neng Alloh; saktemene Alloh paling gegel maneng paling wicaksono.
وَعَدَ اللّٰهُ الْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَجْرِيْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا وَمَسٰكِنَ طَيِّبَةً فِيْ جَنّٰتِ عَدْنٍ ۗوَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّٰهِ اَكْبَرُ ۗذٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيْمُ ࣖ٧٢
Wa‘adallāhul-mu'minīna wal-mu'mināti jannātin tajrī min taḥtihal-anhāru khālidīna fīhā wa masākina ṭayyibatan fī jannāti ‘adn(in), wa riḍwānum minallāhi akbar(u), żālika huwal-fauzul-‘aẓīm(u).
[72]
Alloh njanjeni nyang wong-wong kang mu’min lanang lan wadon, (bakal oleh) surgo hang neng nginsore mili kali-kali, saklawase wong-wong mau neng njerone, Lan (oleh) panggon-panggon kang apik neng surgo ‘Aden. Lan ridhone Alloh yaiku lebih gedi iku yaiku untung kang gedi.
يٰٓاَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنٰفِقِيْنَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ ۗوَمَأْوٰىهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيْرُ٧٣
Yā ayyuhan-nabiyyu jāhidil-kuffāra wal-munāfiqīna wagluẓ ‘alaihim, wa ma'wāhum jahannamu wa bi'sal-maṣīr(u).
[73]
Hai nabi, jihado (ngelawan) wong-wong kafir lan wong-wong munafik iku, lan tingkaho keras nyang wong-wong mau. Panggone wong-wong mau yaiku neroko jahannam. Lan iku mau tempat mulih kang paling welek.
يَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ مَا قَالُوْا ۗوَلَقَدْ قَالُوْا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَكَفَرُوْا بَعْدَ اِسْلَامِهِمْ وَهَمُّوْا بِمَا لَمْ يَنَالُوْاۚ وَمَا نَقَمُوْٓا اِلَّآ اَنْ اَغْنٰىهُمُ اللّٰهُ وَرَسُوْلُهٗ مِنْ فَضْلِهٖ ۚفَاِنْ يَّتُوْبُوْا يَكُ خَيْرًا لَّهُمْ ۚوَاِنْ يَّتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللّٰهُ عَذَابًا اَلِيْمًا فِى الدُّنْيَا وَالْاٰخِرَةِ ۚوَمَا لَهُمْ فِى الْاَرْضِ مِنْ وَّلِيٍّ وَّلَا نَصِيْرٍ٧٤
Yaḥlifūna billāhi mā qālū, wa laqad qālū kalimatal-kufri wa kafarū ba‘da islāmihim wa hammū bimā lam yanālū, wa mā naqamū illā an agnāhumullāhu wa rasūluhū min faḍlih(ī), fa iy yatūbū yaku khairal lahum, wa iy yatawallau yu‘ażżibhumullāhu ‘ażāban alīman fid-dun-yā wal-ākhirah(ti), wa mā lahum fil-arḍi miw waliyyiw wa lā naṣīr(in).
[74]
wong-wong mau (wong-wong munafik iku) sumpah nganggo (aran) Alloh, kadong wong-wong mau seng ngomong (paren-paren kang ngeloroni riko). saktemene wong-wong mau wis ngucap omongan kekafiran, lan dadi kafir sakmarine Islam, lan ngepingini paran kang seng biso digapek 403 ; lan wong-wong mau seng ngelek-elek (Alloh lan Rosule), sakliyane mergo Alloh lan rosule nublekaen karuniane nyang wong-wong mau, lan kadong wong-wong mau menggos, percoyo o Alloh bakal nguweni azdab wong-wong mau kambi azdab kang perih neng dunyo lan neng ahirat; lan wong-wong mau sepisan-pisan seng nduweni pelindung lan (pisan) penolong neng nduwure bumi.
403) Karepe: wong-wong mau arep mateni nabi Muhammad SAW
۞ وَمِنْهُمْ مَّنْ عٰهَدَ اللّٰهَ لَىِٕنْ اٰتٰىنَا مِنْ فَضْلِهٖ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُوْنَنَّ مِنَ الصّٰلِحِيْنَ٧٥
Wa minhum man ‘āhadallāha la'in ātānā min faḍlihī lanaṣṣaddaqanna wa lanakūnanna minaṣ-ṣāliḥīn(a).
[75]
lan neng antarane wong-wong mau ono kang wis janji nyang Alloh: “saktemene kadong Alloh nguweni sebagian karuniane nyang golongan ison, psatine golongan ison bakal sedekah lan pastine solongan ison melebu wong-wong kang soleh.”
فَلَمَّآ اٰتٰىهُمْ مِّنْ فَضْلِهٖ بَخِلُوْا بِهٖ وَتَوَلَّوْا وَّهُمْ مُّعْرِضُوْنَ٧٦
Falammā ātāhum min faḍlihī bakhilū bihī wa tawallau wa hum mu‘riḍūn(a).
[76]
Sebab iku sakmarine Alloh nguweni nyang riko kesenengan teko karuniane, wong-wong mau kikir (melid) nyang karunia iku mau lan ngungkur, lan wong-wong mau bener-bener wong kang terus-terusan ngungkuri (paren-paren kang bener)
فَاَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِيْ قُلُوْبِهِمْ اِلٰى يَوْمِ يَلْقَوْنَهٗ بِمَآ اَخْلَفُوا اللّٰهَ مَا وَعَدُوْهُ وَبِمَا كَانُوْا يَكْذِبُوْنَ٧٧
Fa a‘qabahum nifāqan fī qulūbihim ilā yaumi yalqaunahū bimā akhlafullāha mā wa‘adūhu wa bimā kānū yakżibūn(a).
[77]
Sebab iku Alloh ninggalaken kemunafikan nyang atine wong-wong mau sampek neng waktu wong-wong mau ketemu Alloh, mergo wong-wong mau wis suloyo nyang Alloh lan paran kang wes diucapaken lan (pisan) mergo wong-wong mau terus-terusan ngapusi.
اَلَمْ يَعْلَمُوْٓا اَنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ وَنَجْوٰىهُمْ وَاَنَّ اللّٰهَ عَلَّامُ الْغُيُوْبِ٧٨
Alam ya‘lamū annallāha ya‘lamu sirrahum wa najwāhum wa annallāha ‘allāmul-guyūb(i).
[78]
Apuotah wong-wong mau seng weroh kadong Alloh weroh rahasia lan bisikan wong-wong mau, lan saktemene Alloh paling weroh sekabehe kang ghoib?
اَلَّذِيْنَ يَلْمِزُوْنَ الْمُطَّوِّعِيْنَ مِنَ الْمُؤْمِنِيْنَ فِى الصَّدَقٰتِ وَالَّذِيْنَ لَا يَجِدُوْنَ اِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُوْنَ مِنْهُمْ ۗسَخِرَ اللّٰهُ مِنْهُمْ ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ٧٩
Allażīna yalmizūnal-muṭṭawwi‘īna minal-mu'minīna fiṣ-ṣadaqāti wal-lażīna lā yajidūna illā juhdahum fa yaskharūna minhum, sakhirallāhu minhum, wa lahum ‘ażābun alīm(un).
[79]
(Wong-wong munafik) yaiku wong-wong kang ngelokaen wong-wong mukmin kang nguweni sedekah kambi ikhlas lan (ngelokaen) wong-wong kang seng oleh (dinggo sedekah) sakliane mung sangking kesanggupane, sebab iku wong-wong munafik iku ngino wong-wong mau. Alloh bakal mbales nginone wong-wong mau iku, lan kanggo wong-wong mau iku, lan kanggo wong-wong mau adzab kang perih.
اِسْتَغْفِرْ لَهُمْ اَوْ لَا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْۗ اِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِيْنَ مَرَّةً فَلَنْ يَّغْفِرَ اللّٰهُ لَهُمْ ۗذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ كَفَرُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖۗ وَاللّٰهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الْفٰسِقِيْنَ ࣖ٨٠
Istagfir lahum au lā tastagfir lahum, in tastagfir lahum sab‘īna marratan falay yagfirallāhu lahum, żālika bi'annahum kafarū billāhi wa rasūlih(ī), wallāhu lā yahdil-qaumal-fāsiqīn(a).
[80]
Riko njalokno sepuro nyang Alloh kanggo wong-wong mau otowo seng riko jalukaen sepuro kanggo wong-wong mau (yaiku podo bawen). Masio riko jalukaen sepuro kanggo wong-wong mau peng pitung puluh seng kiro Alloh sepisan-pisan seng bakal nguweni sepuro nyang wong-wong mau. Kang gedigu mau iku yaiku mergo wong-wong mau kafir nyang Alloh lan rosule. Lan Alloh seng nguweni pituduh nyang golongane wong fasik.
فَرِحَ الْمُخَلَّفُوْنَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلٰفَ رَسُوْلِ اللّٰهِ وَكَرِهُوْٓا اَنْ يُّجَاهِدُوْا بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ وَقَالُوْا لَا تَنْفِرُوْا فِى الْحَرِّۗ قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ اَشَدُّ حَرًّاۗ لَوْ كَانُوْا يَفْقَهُوْنَ٨١
Fariḥal-mukhallafūna bimaq‘adihim khilāfa rasūlillāhi wa karihū ay yujāhidū bi'amwālihim wa anfusihim fī sabīlillāhi wa qālū lā tanfirū fil-ḥarr(i), qul nāru jahannama asyaddu ḥarrā(n), lau kānū yafqahūn(a).
[81]
Wong-wong kang ditinggalaken (seng milu perang) iku, ngeroso seneng kambi netepe wong-wong mau neng mburine rosululloh, lan wong-wong mau seng demen jihad kelawan bondo dunyo lan awake wong-wong mau neng dalane Alloh lan wong-wong mau ngomong: “Ojo riko menyang (mlaku perang) neng panas nyelenget iki”. Ngomongo : “geni neroko hang lebih panas. kadong wong-wong mau weroh.
فَلْيَضْحَكُوْا قَلِيْلًا وَّلْيَبْكُوْا كَثِيْرًاۚ جَزَاۤءًۢ بِمَا كَانُوْا يَكْسِبُوْنَ٨٢
Falyaḍḥakū qalīlaw walyabkū kaṡīrā(n), jazā'am bimā kānū yaksibūn(a).
[82]
Sebab iku kudu wong-wong mau guyu sitik lan nangis kang wakeh, gantine balesan teko paran kang terus-terusan wong-wong mau lakoni.
فَاِنْ رَّجَعَكَ اللّٰهُ اِلٰى طَاۤىِٕفَةٍ مِّنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوْكَ لِلْخُرُوْجِ فَقُلْ لَّنْ تَخْرُجُوْا مَعِيَ اَبَدًا وَّلَنْ تُقَاتِلُوْا مَعِيَ عَدُوًّاۗ اِنَّكُمْ رَضِيْتُمْ بِالْقُعُوْدِ اَوَّلَ مَرَّةٍۗ فَاقْعُدُوْا مَعَ الْخٰلِفِيْنَ٨٣
Fa ir raja‘akallāhu ilā ṭā'ifatim minhum fasta'żanūka lil-khurūji faqul lan takhrujū ma‘iya abadaw wa lan tuqātilū ma‘iya ‘aduwwā(n), innakum raḍītum bil-qu‘ūdi awwala marrah(tin), faq‘udū ma‘al-khālifīn(a).
[83]
Sebab iku kadong Alloh mbalikaen riko nyang siji golongan teko wong-wong mau, terusane wong-wong mau njalok idin nyang riko nggo metu mlaku perang, sebab iku ngomongo : “ Riko seng oleh metu bareng ison selawas-lwase lan sengoleh merangi mosoh bareng ison. Saktemene riko wes gelem seng melaku perang kang kawitan. Mergo iku lungguho (netepo) bareng wong-wong kang seng milu perang. 404
404) Sakmarine nabi Muhammad SAW mari teko perang Tabuk lan baik maneng neng Madinah lan ketemu kambi golongane wong-wong munafik kang seng milu perang, terusane wong-wong mau njalok idin nyang nabi kanggo milu menyang perang, sebab iku nabi MuhammadSAW dipengen neng Alloh ngabulaken penjaluke wong-wong mau, mergo wong-wong mau teko kawitane seng gelem milu perang.
وَلَا تُصَلِّ عَلٰٓى اَحَدٍ مِّنْهُمْ مَّاتَ اَبَدًا وَّلَا تَقُمْ عَلٰى قَبْرِهٖۗ اِنَّهُمْ كَفَرُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَمَاتُوْا وَهُمْ فٰسِقُوْنَ٨٤
Wa lā tuṣalli ‘alā aḥadim minhum māta abadaw wa lā taqum ‘alā qabrih(ī), innahum kafarū billāhi wa rasūlihī wa mātū wa hum fāsiqūn(a).
[84]
Lan ojo riko sepisan-pisan nyembahyang-aken (jenazah) wong kang mati neng antarane wong-wong mau, lan ojo riko ngadek (ndungakaen) neng kuburane. Saktemene wong-wong mau wis kafir nyang Alloh lan rosule lan wong-wong mau mati neng njeruni kahanan fasik.
وَلَا تُعْجِبْكَ اَمْوَالُهُمْ وَاَوْلَادُهُمْۗ اِنَّمَا يُرِيْدُ اللّٰهُ اَنْ يُّعَذِّبَهُمْ بِهَا فِى الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ اَنْفُسُهُمْ وَهُمْ كٰفِرُوْنَ٨٥
Wa lā tu‘jibka amwāluhum wa lā aulāduhum, innamā yurīdullāhu ay yu‘ażżibahum bihā fid-dun-yā wa tazhaqa anfusuhum wa hum kāfirūn(a).
[85]
Lan ojo sampek dunyo lan anak-anake wong-wong mau narik atin riko (kaju). Saktemene Alloh ngarepaken bakal ngazab wong-wong mau neng dunyo, lan dunyo lan anak-anake iku lan mane ngelayang nyowone, neng njeru kahanan kafir.
وَاِذَآ اُنْزِلَتْ سُوْرَةٌ اَنْ اٰمِنُوْا بِاللّٰهِ وَجَاهِدُوْا مَعَ رَسُوْلِهِ اسْتَأْذَنَكَ اُولُوا الطَّوْلِ مِنْهُمْ وَقَالُوْا ذَرْنَا نَكُنْ مَّعَ الْقٰعِدِيْنَ٨٦
Wa iżā unzilat sūratun an āminū billāhi wa jāhidū ma‘a rasūlihista'żanaka uluṭ-ṭauli minhum wa qālū żarnā nakum ma‘al-qā‘idīn(a).
[86]
Lan kadong didunaken suiji surat (kang marintah nyang wong munafik iku) :”Imano siro nyang Alloh lan jihado kambi rosule” percoyo o wong-wong kang duweni pengaruh neng antarane wong-wong mau podo njalok izin nyang riko (kanggo seng milu jihad) lan wong-wong mau ngomong: “Genengno ison bareng kambi wong-wong kang lungguh 405 ”.
405) Karepe: Wong-wong kang milu perang
رَضُوْا بِاَنْ يَّكُوْنُوْا مَعَ الْخَوَالِفِ وَطُبِعَ عَلٰى قُلُوْبِهِمْ فَهُمْ لَا يَفْقَهُوْنَ٨٧
Raḍū bi'ay yakūnū ma‘al-khawālifi wa ṭubi‘a ‘alā qulūbihim fahum lā yafqahūn(a).
[87]
wong-wong mau ridho kadong bareng kambi wong-wong kang seng milu perang 406 , lan atine wong-wong mau wes dimati roso, sebab iku wong-wong mau seng weroh (kesenengan duwe iman lan jihad).
406) Karepe: Wong wadon, lare cilik, wong wong lemah, wong wong kang loro, lan wong-wong kang wes tuek
لٰكِنِ الرَّسُوْلُ وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مَعَهٗ جَاهَدُوْا بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْۗ وَاُولٰۤىِٕكَ لَهُمُ الْخَيْرٰتُ ۖوَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ٨٨
Lākinir-rasūlu wal-lażīna āmanū ma‘ahū jāhadū bi'amwālihim wa anfusihim, wa ulā'ika lahumul-khairāt(u), wa ulā'ika humul-mufliḥūn(a).
[88]
Tapeng rosul lan wong-wong kang iman bareng kambi yane, wong-wong mau kambi dunyo lan awake. Lan wong-wong ikulah kang oleh keapikan; lan wong-wong maulah (pisan) wong-wong kang untung
اَعَدَّ اللّٰهُ لَهُمْ جَنّٰتٍ تَجْرِيْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَاۗ ذٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيْمُ ࣖ٨٩
A‘addallāhu lahum jannātin tajrī min taḥtihal-anhāru khālidīna fīhā, żālikal-fauzul-‘aẓīm(u).
[89]
Alloh wes nyediane wong-wong mau surgo kang mili neng ngisori kali-kali, wong-wong mau saklawase neng njerone, iku mau kemenangan kang gedi.
وَجَاۤءَ الْمُعَذِّرُوْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ لِيُؤْذَنَ لَهُمْ وَقَعَدَ الَّذِيْنَ كَذَبُوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۗسَيُصِيْبُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا مِنْهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ٩٠
Wa jā'al-mu‘ażżirūna minal-a‘rābi liyu'żana lahum wa qa‘adal-lażīna każabullāha wa rasūlah(ū), sayuṣībul-lażīna kafarū minhum ‘ażābun alīm(un).
[90]
Lan teko (nyang nabi) wong-wong kang ngomongaken uzur, yaiku wong-wong arab badwi mane diweni idin nyang wong-wong mau (mane seng mlaku jihad), sedenge wong-wong kang nggorohaken Alloh lan rosule, longgoh meneng bawen. Mbesok wong-wong kang kafir neng antarane wong-wong mau iku bakal ditibani adzab kang perih.
لَيْسَ عَلَى الضُّعَفَاۤءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضٰى وَلَا عَلَى الَّذِيْنَ لَا يَجِدُوْنَ مَا يُنْفِقُوْنَ حَرَجٌ اِذَا نَصَحُوْا لِلّٰهِ وَرَسُوْلِهٖۗ مَا عَلَى الْمُحْسِنِيْنَ مِنْ سَبِيْلٍ ۗوَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌۙ٩١
Laisa ‘alaḍ-ḍu‘afā'i wa lā ‘alal-marḍā wa lā ‘alal-lażīna lā yajidūna mā yunfiqūna ḥarajun iżā naṣaḥū lillāhi wa rasūlih(ī), mā ‘alal-muḥsinīna min sabīl(in), wallāhu gafūrur raḥīm(un).
[91]
Sengono duso (mergone seng mlaku jihad) kanggo wong-wong kang apes, kanggo wong-wong kang loro, kanggo wong-wong kang seng oleh paran kang bakal dinafkahaken, kadong wong-wong mau ngelakoni ikhlas mergo Alloh lan rosule. Sengono dalan sitik-sitiko kanggo nyalahaken wong-wong kang ngelakoni keapikan, lan Gusti Alloh paling nyepuro maneng paling welas.
وَّلَا عَلَى الَّذِيْنَ اِذَا مَآ اَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لَآ اَجِدُ مَآ اَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ ۖتَوَلَّوْا وَّاَعْيُنُهُمْ تَفِيْضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا اَلَّا يَجِدُوْا مَا يُنْفِقُوْنَۗ٩٢
Wa lā ‘alal-lażīna iżā mā atauka litaḥmilahum qulta lā ajidu mā aḥmilukum ‘alaih(i), tawallau wa a‘yunuhum tafīḍu minad dam‘i ḥazanan allā yajidū mā yunfiqūn(a).
[92]
Lan sengono (pisan duso) kanggo wong-wong kang kadong wong-wong mau teko nyang riko, mane riko nguweni tunggangan, terus riko ngomong: “Ison sengoleh tunggangan nggo gowo riko”, terusane wong-wong mau moleh, sedenge matane tetesan eluh mergo ngenes, mergone wong-wong mau seng oleh paran kang bakal wong-wong mau nafkahaken. 407
407) Karepe: wong-wong mau ngenes atine mergo seng nduwe ndunyo kang arep di mblonjoaken lan tunggangan dinggo nggowo wong-wong mau mlaku perang
۞ اِنَّمَا السَّبِيْلُ عَلَى الَّذِيْنَ يَسْتَأْذِنُوْنَكَ وَهُمْ اَغْنِيَاۤءُۚ رَضُوْا بِاَنْ يَّكُوْنُوْا مَعَ الْخَوَالِفِۙ وَطَبَعَ اللّٰهُ عَلٰى قُلُوْبِهِمْ فَهُمْ لَا يَعْلَمُوْنَ ۔٩٣
Innamas-sabīlu ‘alal-lażīna yasta'żinūnaka wa hum agniyā'(u), raḍū bi'ay yakūnū ma‘al-khawālif(i), wa ṭaba‘allāhu ‘alā qulūbihim fahum lā ya‘lamūn(a).
[93]
Saktemene siji sijine cara (di enggo nyalahaken) yaiku nyang wong-wong hang njaluk idinira (supaya sing milu perang), padahal wong-wong iku wong-wong hang sugih. wong-wong iku ridla bareng-bareng kambi wong hang sing milu perang. Alloh wis nutup atine wong-wong iku, saenggo wong wong iku sing ngeweruhi.
يَعْتَذِرُوْنَ اِلَيْكُمْ اِذَا رَجَعْتُمْ اِلَيْهِمْ ۗ قُلْ لَّا تَعْتَذِرُوْا لَنْ نُّؤْمِنَ لَكُمْ قَدْ نَبَّاَنَا اللّٰهُ مِنْ اَخْبَارِكُمْ وَسَيَرَى اللّٰهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُوْلُهٗ ثُمَّ تُرَدُّوْنَ اِلٰى عٰلِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ٩٤
Ya‘tażirūna ilaikum iżā raja‘tum ilaihim, qul lā ta‘tażirū lan nu'mina lakum qad nabba'anallāhu min akhbārikum wa sayarallāhu ‘amalakum wa rasūluhū ṡumma turaddūna ilā ‘ālimil-gaibi wasy-syahādati fa yunabbi'ukum bimā kuntum ta‘malūn(a).
[94]
(Wong-wong munafik hang sing milu perang) gawe alasane nyang sira, nalika sira wis balik (maning lan kumpul) nyang wong-wong munafik (teka medan perang). Ngomonga sira (Muhammad): “sira aja gawe gawe alasan, isun sing percaya maning nyang sira, temenan, Allah wis nduduhaken nyang isun sebagian kahananira. Allah ndeleng pegaweanira, gedigu ugo rosule.Aju sira di balekaken nyang hang Maha Ngaweruhi perkara hang ghaib lan hang nyata,aju (Allah) nguweni weruh nyang sira paran hang wis sira lakoni”.
سَيَحْلِفُوْنَ بِاللّٰهِ لَكُمْ اِذَا انْقَلَبْتُمْ اِلَيْهِمْ لِتُعْرِضُوْا عَنْهُمْ ۗ فَاَعْرِضُوْا عَنْهُمْ ۗ اِنَّهُمْ رِجْسٌۙ وَّمَأْوٰىهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاۤءً ۢبِمَا كَانُوْا يَكْسِبُوْنَ٩٥
Sayaḥlifūna billāhi lakum iżanqalabtum ilaihim litu‘riḍū ‘anhum, fa a‘riḍū ‘anhum, innahum rijs(un), wa ma'wāhum jahannamu jazā'am bimā kānū yaksibūn(a).
[95]
Wong-wong munafik iku mbesuk sumpah nyang sira nganggo arane Alloh, kadung sira balik nang (wong-wong munafik), supaya sira mungkur teka (wong-wong munafik 408 . Mula mungkura sira kabeh teka (wong-wong munafik); saktemene (wong-wong munafik) iku kotor lan panggonane ono ring Neraka Jahannam; kanggo balesane paran hang wis di lakoni (wong-wong munafik) iku.
408) Maksude: heng nyelo (mencela) wong-wong munafik
يَحْلِفُوْنَ لَكُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ ۚفَاِنْ تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَاِنَّ اللّٰهَ لَا يَرْضٰى عَنِ الْقَوْمِ الْفٰسِقِيْنَ٩٦
Yaḥlifūna lakum litarḍau ‘anhum, fa in tarḍau ‘anhum fa innallāha lā yarḍā ‘anil-qaumil-fāsiqīn(a).
[96]
(Wong-wong munafik) arep sumpah nyang sira, supaya sira ridha nyang (wong-wong munafik). Taping masiya sira ridla nyang (wong-wong munafik) iku, saktemene Alloh sing ridla nyang wong-wong hang fasik iku.
اَلْاَعْرَابُ اَشَدُّ كُفْرًا وَّنِفَاقًا وَّاَجْدَرُ اَلَّا يَعْلَمُوْا حُدُوْدَ مَآ اَنْزَلَ اللّٰهُ عَلٰى رَسُوْلِهٖ ۗوَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ٩٧
Al-a‘rābu asyaddu kufraw wa nifāqaw wa ajdaru allā ya‘lamū ḥudūda mā anzalallāhu ‘alā rasūlih(ī), wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[97]
Wong-wong Arab Baduwi iku 409 , lebih seru kafir lan nifaqe, lan lebih pantes sing ngaweruhi hukum-hukum hang di dunaken Allah nyang Rasule. Lan Allah Maha Ngaweruhi lan Maha Bijaksana.
409) Wong-wong Baduwi yoiku wong-wong Arab hangmanggon neng padang pasir lan uripe selalu ngolah ngalih
وَمِنَ الْاَعْرَابِ مَنْ يَّتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ مَغْرَمًا وَّيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَاۤىِٕرَ ۗعَلَيْهِمْ دَاۤىِٕرَةُ السَّوْءِ ۗوَاللّٰهُ سَمِيْعٌ عَلِيْمٌ٩٨
Wa minal-a‘rābi may yattakhiżu mā yunfiqu magramaw wa yatarabbaṣu bikumud-dawā'ir(a), ‘alaihim dā'iratus-sau'(i), wallāhu samī‘un ‘alīm(un).
[98]
Ring antarane wong-wong Arab Baduwi iku, ana wong hang ngeyakini go paran hang di nafkahaken (ring dalane Alloh) iku rugi llan (wong-wong iku mau) nganten-nganteni belai hang ketiban nyang sira. Wong wong iku pasti di tibani siksa hang olo. Alloh maha Ngerungu ugo maha ngeweruhi.
وَمِنَ الْاَعْرَابِ مَنْ يُّؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَالْيَوْمِ الْاٰخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ قُرُبٰتٍ عِنْدَ اللّٰهِ وَصَلَوٰتِ الرَّسُوْلِ ۗ اَلَآ اِنَّهَا قُرْبَةٌ لَّهُمْ ۗ سَيُدْخِلُهُمُ اللّٰهُ فِيْ رَحْمَتِهٖ ۗاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ ࣖ٩٩
Wa minal-a‘rābi may yu'minu billāhi wal-yaumil-ākhiri wa yattakhiżu mā yunfiqu qurubātin ‘indallāhi wa ṣalawātir-rasūl(i), alā innahā qurbatul lahum, sayudkhiluhumullāhu fī raḥmatih(ī), innallāha gafūrur raḥīm(un).
[99]
Ring antarane wong-wong Arab Baduwi iku, ana hang iman nyang Allah lan dina akhir, lan ngiyakini paran hang di infaqaken (ring dalan Alloh) iku,biso marekaken ppnyang Allah lan kanggo dalan makne olih dungane Rasul. Weruha sira, saktemene infaq iku suwijine dalan kanggo (wong-wong iku) hang bisa marekaken (nyang Allah). Mbesuk Allah arep ngelebokaken (wong-wong iku) nyang njero suwargane. Saktemene Alloh Maha Nyepura lan Maha Welas.
وَالسّٰبِقُوْنَ الْاَوَّلُوْنَ مِنَ الْمُهٰجِرِيْنَ وَالْاَنْصَارِ وَالَّذِيْنَ اتَّبَعُوْهُمْ بِاِحْسَانٍۙ رَّضِيَ اللّٰهُ عَنْهُمْ وَرَضُوْا عَنْهُ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَنّٰتٍ تَجْرِيْ تَحْتَهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَآ اَبَدًا ۗذٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيْمُ١٠٠
Was-sābiqūnal-awwalūna minal-muhājirīna wal-anṣāri wal-lażīnattaba‘ūhum bi'iḥsān(in), raḍiyallāhu ‘anhum wa raḍū ‘anhu wa a‘adda lahum jannātin tajrī taḥtahal-anhāru khālidīna fīhā abadā(n), żālikal-fauzul-‘aẓīm(u).
[100]
Wong-wong bengen hang wis sulung lan kawitan (melebu Islam) ring antarane wong-wong muhajirin lan anshar lan wong-wong hang milu (nyang wong muhajirin lan anshar) kelawan apik, Alloh ridla nyang wong-wong iku, lan wong-wong iku ugo ridla nyang Alloh, Alloh nyawisaken suwarga kanggo wong-wong iku. Hang mili kalen-kalen ring jerone; wong-wong iku saklawase ring jerone suwargo.Yo iku kemenangan hang gede.
وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِّنَ الْاَعْرَابِ مُنٰفِقُوْنَ ۗوَمِنْ اَهْلِ الْمَدِيْنَةِ مَرَدُوْا عَلَى النِّفَاقِۗ لَا تَعْلَمُهُمْۗ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْۗ سَنُعَذِّبُهُمْ مَّرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّوْنَ اِلٰى عَذَابٍ عَظِيْمٍ ۚ١٠١
Wa mimman ḥaulakum minal-a‘rābi munāfiqūn(a),wa min ahlil-madīnati maradū ‘alan nifāq(i), lā ta‘lamuhum, naḥnu na‘lamuhum, sanu‘ażżibuhum marrataini ṡumma yuraddūna ilā ‘ażābin ‘aẓīm(in).
[101]
Ring antarane wong-wong Arab Baduwi hang manggon ring kiwo tengenira 410 iku, ana wong-wong munafik; lan ugo nang antarane penduduk Madinah. Wong-wong iku seru munafike. Sira (Muhammad) sing weruh nyang wong-wong iku, (tapi) Isun (Alloh) hang weruh nyang wong-wong iku. Engko wong-wong iku arep Sun (Allah) sikso ping pindo, terus wong-wong iku arep di balekaken nyang azab hang gede.
410) Maksude: Wong-wong Baduwi hangmeneng neng sekitare Madinah
وَاٰخَرُوْنَ اعْتَرَفُوْا بِذُنُوْبِهِمْ خَلَطُوْا عَمَلًا صَالِحًا وَّاٰخَرَ سَيِّئًاۗ عَسَى اللّٰهُ اَنْ يَّتُوْبَ عَلَيْهِمْۗ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ١٠٢
Wa ākharūna‘tarafū biżunūbihim khalaṭū ‘amalan ṣāliḥaw wa ākhara sayyi'ā(n), ‘asallāhu ay yatūba ‘alaihim, innallāha gafūrur raḥīm(un).
[102]
Lan (ana maning) wong-wong liya hang ngakoni dosa-dosane, wong-wong iku nyampur amal hang apik lan hang elek. Muga muga Alloh nerima tobate. Saktemene Alloh Maha Nyepura lan Maha Welas.
خُذْ مِنْ اَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيْهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْۗ اِنَّ صَلٰوتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْۗ وَاللّٰهُ سَمِيْعٌ عَلِيْمٌ١٠٣
Khuż min amwālihim ṣadaqatan tuṭahhiruhum wa tuzakkīhim bihā wa ṣalli ‘alaihim, inna ṣalātaka sakanul lahum, wallāhu samī‘un ‘alīm(un).
[103]
Juwutono zakat teko sebagian bondone wong-wong iku, kanggo nyuceni, ngerijigiwong-wong iku, lan dungakno. Saktemene donganiro (biso ndadekaken) tentreme atine. Allah Maha Ngerungu lan Maha Ngaweruhi.
اَلَمْ يَعْلَمُوْٓا اَنَّ اللّٰهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهٖ وَيَأْخُذُ الصَّدَقٰتِ وَاَنَّ اللّٰهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمُ١٠٤
Alam ya‘lamū annallāha huwa yaqbalut-taubata ‘an ‘ibādihī wa ya'khużuṣ-ṣadaqāti wa annallāha huwat-tawwābur-raḥīm(u).
[104]
Endane tah, wong-wong (Arab Baduwi) iku sing weruh, go saktemene Alloh iku bakal nerima tobate kawula kawulane lan nerimo zakate, saktemene Alloh Maha Nerima Tobat uga Maha Welas?
وَقُلِ اعْمَلُوْا فَسَيَرَى اللّٰهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُوْلُهٗ وَالْمُؤْمِنُوْنَۗ وَسَتُرَدُّوْنَ اِلٰى عٰلِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَۚ١٠٥
Wa quli‘malū fa sayarallāhu ‘amalakum wa rasūluhū wal-mu'minūn(a), wa saturaddūna ilā ‘ālimil-gaibi wasy-syahādati fa yunabbi'ukum bimā kuntum ta‘malūn(a).
[105]
Omongna (Muhammad), megawea! Alloh lan Rosule an wong wong mukmin arep ndeleng penggaweanira. Siro pasti di balekaken nyang Alloh hang ngweruhi perkara hang samar lan hang nyata.Aju Allah pasti arep ngabari nyang sira teka para bain hang wis sira lakoni.
وَاٰخَرُوْنَ مُرْجَوْنَ لِاَمْرِ اللّٰهِ اِمَّا يُعَذِّبُهُمْ وَاِمَّا يَتُوْبُ عَلَيْهِمْۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ١٠٦
Wa ākharūna murjaunal li'amrillāhi immā yu‘ażżibuhum wa immā yatūbu ‘alaihim, wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[106]
Ana pisan uwong hang di tundha balesane. Nganteni putusane Alloh.Bisa bain Alloh nguweni siksa lan bisa uga Alloh nampa tobate wong wong iku. Alloh Maha Ngeweruhi uga Maha wicaksono.
وَالَّذِيْنَ اتَّخَذُوْا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَّكُفْرًا وَّتَفْرِيْقًاۢ بَيْنَ الْمُؤْمِنِيْنَ وَاِرْصَادًا لِّمَنْ حَارَبَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ مِنْ قَبْلُ ۗوَلَيَحْلِفُنَّ اِنْ اَرَدْنَآ اِلَّا الْحُسْنٰىۗ وَاللّٰهُ يَشْهَدُ اِنَّهُمْ لَكٰذِبُوْنَ١٠٧
Wal-lażīnattakhażū masjidan ḍirāraw wa kufraw wa tafrīqam bainal-mu'minīna wa irṣādal liman ḥāraballāha wa rasūlahū min qabl(u), wa layaḥlifunna in aradnā illal-ḥusnā, wallāhu yasyhadu innahum lakāżibūn(a).
[107]
(Ring antarane wong-wong munafik iku) ana wong-wong hang mbangun masjid kanggo nekakaken belai nyang wong-wong mu’min), nyebabaken kekafiran lan kanggo mbenteng ceweng antarane wong-wong mu’min lan ngenteni tekane wong-wong hang bengen wis tau merangi Alloh lan rasule. 411 . Wong-wong iku saktemene wis sumpah: “Isun mung ngarepaken apik.” Allah dadi saksi go saktemene wong-wong iku goroh .
411) Hangdimaksudno kambi wong hangwis merangi Allah lan RasuLe sakat bengen yoiku salah sijine pendeto Nasrani hangaran Abu ‘Amir hangdienten-enteni tekane teko Syiria kanggo sembahyang neng masjid hangdibangun kambi wong-wong iku, kambi nggowo tentara Romawi hangbakal merangi kaum muslimin. Tapi Abu “Amir iki wurung teko kerono mati sulung neng Syiria. Lan masjid hangdibangun wong-wong munafik iku dirubuhno atas perintahe Rasululloh saw, atas dasar wahyu hangditerimo sak wise moleh teko perang Tabuk.
لَا تَقُمْ فِيْهِ اَبَدًاۗ لَمَسْجِدٌ اُسِّسَ عَلَى التَّقْوٰى مِنْ اَوَّلِ يَوْمٍ اَحَقُّ اَنْ تَقُوْمَ فِيْهِۗ فِيْهِ رِجَالٌ يُّحِبُّوْنَ اَنْ يَّتَطَهَّرُوْاۗ وَاللّٰهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِيْنَ١٠٨
Lā taqum fīhi abadā(n), lamasjidun ussisa ‘alat-taqwā min awwali yaumin aḥaqqu an taqūma fīh(i), fīhi rijāluy yuḥibbūna ay yataṭahharū, wallāhu yuḥibbul-muṭṭahhirīn(a).
[108]
Siro aja sembayang ring jerone masjid iku sak lawas-lawase. Saktemene masjid hang mulai kawitan di bangun nganggo dasar taqwa (masjid Quba), iku lebih patut sira ngelakoni sembahyang nang jerone. Ring jerone ana wong-wong hang kepingin ngerijigi awak. Lan Allah demen nyang wong-wong hang ngerijigi awake.
اَفَمَنْ اَسَّسَ بُنْيَانَهٗ عَلٰى تَقْوٰى مِنَ اللّٰهِ وَرِضْوَانٍ خَيْرٌ اَمْ مَّنْ اَسَّسَ بُنْيَانَهٗ عَلٰى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهٖ فِيْ نَارِ جَهَنَّمَۗ وَاللّٰهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الظّٰلِمِيْنَ١٠٩
Afaman assasa bun-yānahū ‘alā taqwā minallāhi wa riḍwānin khairun am man assasa bun-yānahū ‘alā syafā jurufin hārin fanhāra bihī fī nāri jahannam(a), wallāhu lā yahdil-qaumaẓ-ẓālimīn(a).
[109]
Mulo, kelendi kirane wong-wong hang mbangun masjid nganggo dasar taqwa nyang Allah lan golek ridlane iku hang lebih apik, utowo wong-wong hang ngedegaken bangunane ring lambene jurang hang meh nggerontol, terus bangunane iku cicir bareng-bareng kambi wong iku nyang jero neroko Jahannam? Alloh sing nguweni piduduh nyang wong-wong hang dholim.
لَا يَزَالُ بُنْيَانُهُمُ الَّذِيْ بَنَوْا رِيْبَةً فِيْ قُلُوْبِهِمْ اِلَّآ اَنْ تَقَطَّعَ قُلُوْبُهُمْۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ ࣖ١١٠
Lā yazālu bun-yānuhumul-lażī banau rībatan fī qulūbihim illā an taqaṭṭa‘a qulūbuhum, wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[110]
Bangunan hang di degaken kambi wong-wong iku yerus terusan dadi sumber mamange atine (masiya) atine wong wong iku sampek tugel tugel. Allah Maha ngeweruhi uga Maha wicaksono.
۞ اِنَّ اللّٰهَ اشْتَرٰى مِنَ الْمُؤْمِنِيْنَ اَنْفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَۗ يُقَاتِلُوْنَ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ فَيَقْتُلُوْنَ وَيُقْتَلُوْنَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِى التَّوْرٰىةِ وَالْاِنْجِيْلِ وَالْقُرْاٰنِۗ وَمَنْ اَوْفٰى بِعَهْدِهٖ مِنَ اللّٰهِ فَاسْتَبْشِرُوْا بِبَيْعِكُمُ الَّذِيْ بَايَعْتُمْ بِهٖۗ وَذٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيْمُ١١١
Innallāhasytarā minal-mu'minīna anfusahum wa amwālahum bi'anna lahumul-jannah(ta), yuqātilūna fī sabīlillāhi fa yaqtulūna wa yuqtalūna wa‘dan ‘alaihi ḥaqqan fit-taurāti wal-injīli wal-qur'ān(i), wa man aufā bi‘ahdihī minallāhi fastabsyirū bibai‘ikumul-lażī bāya‘tum bih(ī), wa żālika huwal-fauzul-‘aẓīm(u).
[111]
Saktemene Allah wis nuku nyang wong-wong mukmin, awak lan bondo dunyane nganggo hang wis di cawisaken. Wong-wong mukmin perang ring dalane Allah; saenggo wong-wong mu’min iku mateni utowo dipateni. (Hang koyo iki dadi) janji hang bener teko Alloh ring jerone kitab Taurot, Injil lan Al-Qur’an. Lan sopo hang lebih pas semayane (kejaba) Allah? Mulo, senengo sira kambi adol tuku (dagang) hang wis sira lakoni iku, lan iku keemenangan hang gede.
اَلتَّاۤىِٕبُوْنَ الْعٰبِدُوْنَ الْحٰمِدُوْنَ السَّاۤىِٕحُوْنَ الرّٰكِعُوْنَ السّٰجِدُوْنَ الْاٰمِرُوْنَ بِالْمَعْرُوْفِ وَالنَّاهُوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَالْحٰفِظُوْنَ لِحُدُوْدِ اللّٰهِ ۗوَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِيْنَ١١٢
At tā'ibūnal-‘ābidul-ḥāmidūnas-sā'iḥūnar-rāki‘ūnas-sājidūnal-āmirūna bil-ma‘rūfi wan-nāhūna ‘anil-munkari wal-ḥāfiẓūna liḥudūdillāh(i), wa basysyiril-mu'minīn(a).
[112]
Wong-wong iku, wong-wong hang gelem tobat, ibadah, muji (Alloh), hang ngumbara (golek ilmu lan agama) 412 , gelem ruku’,sujud,ngongkon ngelakoni apik, nyegah ngelakoni mungkar lan ngereksa hukum-hukume Alloh. Wenono kabar bungah nyang wong-wong hang pada iman.
412) Maksude: ngelawat kanggo luru ilmu utowo kanggo jihad. Ono maning hangnafsiraken kambi wong hangngelakoni puoso.
مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اَنْ يَّسْتَغْفِرُوْا لِلْمُشْرِكِيْنَ وَلَوْ كَانُوْٓا اُولِيْ قُرْبٰى مِنْۢ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ اَنَّهُمْ اَصْحٰبُ الْجَحِيْمِ١١٣
Mā kāna lin-nabiyyi wal-lażīna āmanū ay yastagfirū lil-musyrikīna wa lau kānū ulī qurbā mim ba‘di mā tabayyana lahum annahum aṣḥābul-jaḥīm(i).
[113]
Heng patut kanggo Nabi lan wong-wong hang pada iman njalukaken sepura (nyang Alloh) kanggo wong-wong musyrik, masiya wong-wong musyrik iku kerabatee, sakwise jelas kanggo wong-wong iku go saktemene wong-wong musyrik iku manggon ring neraka Jahim.
وَمَا كَانَ اسْتِغْفَارُ اِبْرٰهِيْمَ لِاَبِيْهِ اِلَّا عَنْ مَّوْعِدَةٍ وَّعَدَهَآ اِيَّاهُۚ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهٗٓ اَنَّهٗ عَدُوٌّ لِّلّٰهِ تَبَرَّاَ مِنْهُۗ اِنَّ اِبْرٰهِيْمَ لَاَوَّاهٌ حَلِيْمٌ١١٤
Wa mā kānastigfāru ibrāhīma li'abīhi illā ‘am mau‘idatiw wa‘adahā iyyāh(u), falammā tabayyana lahū annahū ‘aduwwul lillāhi tabarra'a minh(u), inna ibrāhīma la'awwāhun ḥalīm(un).
[114]
Dene njaluke sepura Ibrohim (nyang Alloh) kanggo bapake,mung kerana salah sijine semaya hang wis di ikraraken nyang bapake. Mula nalika wes jelas kanggo Ibrohim go bapake iku musuhe Alloh,Ibrohim sing njalukaken sepura bapake maning. Saktemene Ibrohim iku wong hang alus atine lan loman.
وَمَا كَانَ اللّٰهُ لِيُضِلَّ قَوْمًاۢ بَعْدَ اِذْ هَدٰىهُمْ حَتّٰى يُبَيِّنَ لَهُمْ مَّا يَتَّقُوْنَۗ اِنَّ اللّٰهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمٌ١١٥
Wa mā kānallāhu liyuḍilla qaumam ba‘da iż hadāhum ḥattā yubayyina lahum mā yattaqūn(a), innallāha bikulli syai'in ‘alīm(un).
[115]
Alloh sing kira nyasaraken siji kaum, sakwise Alloh nguweni piduduh nyang wong-wong sampek njelasaken nyang wong-wong iku paran hang kudu di adohi. 413 Saktemene Allah Maha Ngaweruhi nyang paran paran kabeh.
413) Maksude: suwijine hamba heng bakal diadzab kambi Allah semoto-moto kerono kejelomprongane kejobo kadung hamba iku ngelanggar kongkon-kongkonan hangwis dijelasno.
اِنَّ اللّٰهَ لَهٗ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ يُحْيٖ وَيُمِيْتُۗ وَمَا لَكُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ مِنْ وَّلِيٍّ وَّلَا نَصِيْرٍ١١٦
Innallāha lahū mulkus-samāwāti wal-arḍ(i), yuḥyī wa yumīt(u), wa mā lakum min dūnillāhi miw waliyyiw wa lā naṣīr(in).
[116]
Saktemene mung duwene Alloh kerajaan langit lan bumi. Alloh hang nguripi lan Allah hang mateni. Sing ana hang biso ngayomi lan nulungi sira kejaba Alloh.
لَقَدْ تَّابَ اللّٰهُ عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهٰجِرِيْنَ وَالْاَنْصَارِ الَّذِيْنَ اتَّبَعُوْهُ فِيْ سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْۢ بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيْغُ قُلُوْبُ فَرِيْقٍ مِّنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْۗ اِنَّهٗ بِهِمْ رَءُوْفٌ رَّحِيْمٌ ۙ١١٧
Laqat tāballāhu ‘alan-nabiyyi wal-muhājirīna wal-anṣāril-lażīnattaba‘ūhu fī sā‘atil-‘usrati mim ba‘di mā kāda yazīgu qulūbu farīqim minhum ṡumma tāba ‘alaihim, innahū bihim ra'ūfur raḥīm(un).
[117]
Temenan, Alloh wis nampa tobate Nabi, wong-wong muhajirin lan wong-wong Anshor, hang manut nyang Nabi nalika waktu kangelane, sakwise atine salah sijine golongan teko wong-wong iku wis meh mungkur, aju Alloh gelem nampa tobate wong-wong iku. Saktemene Alloh Maha Welas uga Maha Asih.
وَّعَلَى الثَّلٰثَةِ الَّذِيْنَ خُلِّفُوْاۗ حَتّٰٓى اِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الْاَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ اَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوْٓا اَنْ لَّا مَلْجَاَ مِنَ اللّٰهِ اِلَّآ اِلَيْهِۗ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوْبُوْاۗ اِنَّ اللّٰهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيْمُ ࣖ١١٨
Wa ‘alaṡ-ṡalāṡatil-lażīna khullifū, ḥattā iżā ḍāqat ‘alaihimul-arḍu bimā raḥubat wa ḍāqat ‘alaihim anfusuhum wa ẓannū allā malja'a minallāhi illā ilaih(i), ṡumma tāba ‘alaihim liyatūbū, innallāha huwat-tawwābur-raḥīm(u).
[118]
Kanggo wong telu hang ditinggalaken lan di tundha ketampane tobat, saenggo bumi wis dadi kerasa supek kanggo wong-wong iku, padahal bumi iku wera lan sukmone wong-wong iku yo wis keroso supek pisan, sakwise wong-wong iku weruh go sing ana panggonan melayu teka (siksane Allah, kejobo mung nyang Alloh.Aju Alloh nompo tobate wong-wong iku, makne wong-wong iku tetep ring tobate. Saktemene Alloh Maha Nerima tobat lan Maha Welas.
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَكُوْنُوْا مَعَ الصّٰدِقِيْنَ١١٩
Yā ayyuhal-lażīna āmanuttaqullāha wa kūnū ma‘aṣ-ṣādiqīn(a).
[119]
He wong-wong hang pada iman, wedia sira kabeh nyang Alloh, lan tetepoa sira kabeh bareng kambi wong-wong hang bener.
مَا كَانَ لِاَهْلِ الْمَدِيْنَةِ وَمَنْ حَوْلَهُمْ مِّنَ الْاَعْرَابِ اَنْ يَّتَخَلَّفُوْا عَنْ رَّسُوْلِ اللّٰهِ وَلَا يَرْغَبُوْا بِاَنْفُسِهِمْ عَنْ نَّفْسِهٖۗ ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ لَا يُصِيْبُهُمْ ظَمَاٌ وَّلَا نَصَبٌ وَّلَا مَخْمَصَةٌ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ وَلَا يَطَـُٔوْنَ مَوْطِئًا يَّغِيْظُ الْكُفَّارَ وَلَا يَنَالُوْنَ مِنْ عَدُوٍّ نَّيْلًا اِلَّا كُتِبَ لَهُمْ بِهٖ عَمَلٌ صَالِحٌۗ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُضِيْعُ اَجْرَ الْمُحْسِنِيْنَ١٢٠
Mā kāna li'ahlil-madīnati wa man ḥaulahum minal-a‘rābi ay yatakhallafū ‘ar rasūlillāhi wa lā yargabū bi'anfusihim ‘an nafsih(ī), żālika bi'annahum lā yuṣībuhum ẓama'uw wa lā naṣabuw wa lā makhmaṣatun fī sabīlillāhi wa lā yaṭa'ūna mauṭi'ay yagīẓul-kuffāra wa lā yanālūna min ‘aduwwin nailan illā kutiba lahum bihī ‘amalun ṣāliḥ(un), innallāha lā yuḍī‘u ajral-muḥsinīn(a).
[120]
Sing patut kanggo penduduk Madinah lan wong-wong Arab Baduwi hang manggon ring kiwo tengene (madinah), sing milu mbarengi Rasululloh (menyang perang) lan heng patut (pisan) kanggo wong- wong (penduduk Madinah lan wong-wong Arab Baduwi) lebih ndemeni awake dewek tenimbang demen Rasul? Hang kaya iku kerana wong-wong iku heng diweni rasa ngelak, ngelempuh lan kaloman ring dalane Alloh. Uga sing ngidek panggonan hang bisa nggarahi ngamuke wong-wong kafir, lan sing ndadekaken bala’ kanggo musuh kejaba di cathet kanggo wong wong iku dadi amal sholeh. Saktemene Allah heng nyiak-nyiakaken ganjarane wong-wong hang ngelakoni apik.
وَلَا يُنْفِقُوْنَ نَفَقَةً صَغِيْرَةً وَّلَا كَبِيْرَةً وَّلَا يَقْطَعُوْنَ وَادِيًا اِلَّا كُتِبَ لَهُمْ لِيَجْزِيَهُمُ اللّٰهُ اَحْسَنَ مَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ١٢١
Wa lā yunfiqūna nafaqatan ṣagīrataw wa lā kabīrataw wa lā yaqṭa‘ūna wādiyan illā kutiba lahum liyajziyahumullāhu aḥsana mā kānū ya‘malūn(a).
[121]
Wong wong iku sing nguweni infaq hang cilik lan (uga) hang gede lan uga sing ngeliwati sijine jurang kejaba ditulis kanggo wong-wong iku (amal sholeh pisan), supaya wong ikudi bales kambi Alloh nganggo balesan hang lebih apik tenimbang hang wes di lakoni.
۞ وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُوْنَ لِيَنْفِرُوْا كَاۤفَّةًۗ فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَاۤىِٕفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُوْا فِى الدِّيْنِ وَلِيُنْذِرُوْا قَوْمَهُمْ اِذَا رَجَعُوْٓا اِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُوْنَ ࣖ١٢٢
Wa mā kānal-mu'minūna liyanfirū kāffah(tan), falau lā nafara min kulli firqatim minhum ṭā'ifatul liyatafaqqahū fid-dīni wa liyunżirū qaumahum iżā raja‘ū ilaihim la‘allahum yaḥżarūn(a).
[122]
Sing sakpatute kanggo wong-wong mu’min iku menyang kabeh (nyang panggonan perang). Apuwo sebagian teka golongan sing mlaku (ngancani rasululloh) kanggo sinau ilmu agama lan nguweni peringetan nyang kaume kadung wong wong iku wis mulih, makne bisa njaga awake dewek. Gono hangmenyang teko tiap-tiap golongan wong-wong iku sebagian kanggo njerokaken ilmune wong-wong iku tentang agama lan kanggo nguwani pengenget nang kaume kadung wong-wong iku wis balik nang kaume, supoyo wong-wong iku bisa njaga awake.
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا قَاتِلُوا الَّذِيْنَ يَلُوْنَكُمْ مِّنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوْا فِيْكُمْ غِلْظَةًۗ وَاعْلَمُوْٓا اَنَّ اللّٰهَ مَعَ الْمُتَّقِيْنَ١٢٣
Yā ayyuhal-lażīna āmanū qātilul-lażīna yalūnakum minal-kuffāri wal-yajidū fīkum gilẓah(tan), wa‘lamū annallāha ma‘al-muttaqīn(a).
[123]
He, wong-wong hang pada iman, perangana wong-wong kafir hang ana ring kiwa tengenira., makne wong-wong kafir iku ngerasakaken ketegasaniro. weruho siro kabeh go Alloh iku ngayomi wong-wong hang taqwa.
وَاِذَا مَآ اُنْزِلَتْ سُوْرَةٌ فَمِنْهُمْ مَّنْ يَّقُوْلُ اَيُّكُمْ زَادَتْهُ هٰذِهٖٓ اِيْمَانًاۚ فَاَمَّا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا فَزَادَتْهُمْ اِيْمَانًا وَّهُمْ يَسْتَبْشِرُوْنَ١٢٤
Wa iżā mā unzilat sūratun fa minhum may yaqūlu ayyukum zādathu hāżihī īmānā(n), fa ammal-lażīna āmanū fa zādathum īmānaw wa hum yastabsyirūn(a).
[124]
Nalika didunaken suwijine surat, ring antarane (wong-wong munafik) anav hang ngomong: “Sopo ring antaraniro hang tambah imane merga mudune surat iki?”. Dene kanggo wong-wong hang pada iman, mudune surat iki bisa nambahi imane, lan wong-wong iku kahanane pada senang kabeh.
وَاَمَّا الَّذِيْنَ فِيْ قُلُوْبِهِمْ مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا اِلٰى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوْا وَهُمْ كٰفِرُوْنَ١٢٥
Wa ammal-lażīna fī qulūbihim maraḍun fa zādathum rijsan ilā rijsihim wa mātū wa hum kāfirūn(a).
[125]
Dene wong-wong hang ring jero atine ono penyakite 414 mula, merga mudune surat iki, bisa ndadekaken wong-wong iku nambah kafire hang wis (mula) ana sakdurunge, lan wong-wong iku matine mati kafir.
414) Maksude: penyakit bathiniyah, koyo kekafiran, kemunafikan, keragu-raguan lan sakpanunggalane
اَوَلَا يَرَوْنَ اَنَّهُمْ يُفْتَنُوْنَ فِيْ كُلِّ عَامٍ مَّرَّةً اَوْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ لَا يَتُوْبُوْنَ وَلَا هُمْ يَذَّكَّرُوْنَ١٢٦
Awalā yarauna annahum yuftanūna fī kulli ‘āmim marrataini ṡumma lā yatūbūna wa lā hum yażżakkarūn(a).
[126]
Endane tah wong-wong (munafik) iku sing merhatekaken go wong-wong (munafik) iku diuji 415 sepisan utawa ping pindo saben tahun, taping wong-wong iku sing gelem tobat lan sing gelem njuwut piwulangan.
415) Hangdimaksud kambi ujian neng kene yoiku: musibah-musibah hang tumibo marang wong-wong munafik, koyo to terbongkare tipu dayane wong-wong munafik, penghianatane wong-wong munafik lan sifate wong-wong munafik hangnyulayani janji.
وَاِذَا مَآ اُنْزِلَتْ سُوْرَةٌ نَّظَرَ بَعْضُهُمْ اِلٰى بَعْضٍۗ هَلْ يَرٰىكُمْ مِّنْ اَحَدٍ ثُمَّ انْصَرَفُوْاۗ صَرَفَ اللّٰهُ قُلُوْبَهُمْ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَفْقَهُوْنَ١٢٧
Wa iżā mā unzilat sūratun naẓara ba‘ḍuhum ilā ba‘ḍ(in), hal yarākum min aḥadin ṡummanṣarafū, ṣarafallāhu qulūbahum bi'annahum qaumul lā yafqahūn(a).
[127]
Nalika di dunaken siji surat, sebagian wong ndeleng nang sebagian liyane (kambi mgomomg): “ana tah siji bain (wong-wong muslimin) hang ndeleng nang sira?” Sakmarine iku wong-wong (munafik) terus menyang. Allah wis mbilukaken atine wong-wong (munafik) merga wong-wong (munafik) iku kelebu kaum hang sing ngerti.
لَقَدْ جَاۤءَكُمْ رَسُوْلٌ مِّنْ اَنْفُسِكُمْ عَزِيْزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيْصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِيْنَ رَءُوْفٌ رَّحِيْمٌ١٢٨
Laqad jā'akum rasūlum min anfusikum ‘azīzun ‘alaihi mā ‘anittum ḥarīṣun ‘alaikum bil-mu'minīna ra'ūfur raḥīm(un).
[128]
Temenan, wis teka nang sira siji rasul teka kaumira dewek, hang ngerasakaken nyang abote mesakatira. Hang seru kepingine nyang keimanan lan keselametan kanggo sira, seru welas lan asihe nyang wong-wong mu’min.
فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللّٰهُ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۗ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيْمِ ࣖ١٢٩
Fa in tawallau faqul ḥasbiyallāhu lā ilāha illā huw(a), ‘alaihi tawakkaltu wa huwa rabbul-‘arsyil-‘aẓīm(i).
[129]
Lamun wong wong iku mungkir teko iman, omongna (Muhammad); Alloh wes cukup kanggo (pengayom) isun. Sing ono pengeran kejaba mung Alloh.Mung nyang Alloh isun tawakkal lan Allah hang duwe arasy hang agung