Surah Al-Mu’min
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
حٰمۤ ۚ١
Ḥā mīm.
[1]
Haa miiim.
تَنْزِيْلُ الْكِتٰبِ مِنَ اللّٰهِ الْعَزِيْزِ الْعَلِيْمِۙ٢
Tanzīlul-kitābi minallāhil-‘azīzil-‘alīm(i).
[2]
Di dunnaen kitab iki (Al-Qur’an) teko Alloh hang moho perkoso lan moho weruh.
غَافِرِ الذَّنْۢبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ شَدِيْدِ الْعِقَابِ ذِى الطَّوْلِۗ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۗاِلَيْهِ الْمَصِيْرُ٣
Gāfiriż-żambi wa qābilit-taubi syadīdil-‘iqābi żiṭ-ṭaul(i), lā ilāha illā huw(a), ilaihil-maṣīr(u).
[3]
Hang nyepuro doso lan nerimo taubat ugo keras hukumane; kag duwe karunia. Seng ono pengeran (hang berhak di sembah) kejobo iane (Alloh). Mung reng iane (Alloh) pangonan balike (kabeh makhluq).
مَا يُجَادِلُ فِيْٓ اٰيٰتِ اللّٰهِ اِلَّا الَّذِيْنَ كَفَرُوْا فَلَا يَغْرُرْكَ تَقَلُّبُهُمْ فِى الْبِلَادِ٤
Mā yujādilu fī āyātillāhi illal-lażīna kafarū falā yagrurka taqallubuhum fil-bilād(i).
[4]
Heng ono hang ngengkel masalah ayat-ayate Alloh kejobo wong-wong hang kafir. mongko wong-wong ojo mbalek kambi bebas teko kuto siji nyang kuto liyane ngapusi riko.
كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوْحٍ وَّالْاَحْزَابُ مِنْۢ بَعْدِهِمْ ۖوَهَمَّتْ كُلُّ اُمَّةٍۢ بِرَسُوْلِهِمْ لِيَأْخُذُوْهُ وَجَادَلُوْا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوْا بِهِ الْحَقَّ فَاَخَذْتُهُمْ ۗفَكَيْفَ كَانَ عِقَابِ٥
Każżabat qablahum qaumu nūḥiw wal-aḥzābu mim ba‘dihim, wa hammat kullu ummatim birasūlihim liya'khużūhu wa jādalū bil-bāṭili liyudḥiḍū bihil-ḥaqqa fa'akhażtuhum, fa kaifa kāna ‘iqāb(i).
[5]
Sak durunge woong-wong, kaum Nuh lan golongan-golongan hang bedo-bedo marine wong-wong wes ngingkari (rosul) lan saben saben umat wes ngerencanakaen makar nyang rosul iane kabeh nggo nahan iane lan wong-wong mabantah nganggo alasan hang ellek nggo ngilangaken kebeneran kambi hang ellek iku; kerono iku isun (Alloh) ngadzab wong-wong iku mau. moko aju kelendi (lorone) adzab isun?
وَكَذٰلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى الَّذِيْنَ كَفَرُوْٓا اَنَّهُمْ اَصْحٰبُ النَّارِۘ٦
Wa każālika ḥaqqat kalimatu rabbika ‘alal-lażīna kafarū annahum aṣḥābun-nār(i).
[6]
Lan iki mau wes mesti ketetepane seksone pangeran riko reng wong-wong kafir, kerono saktemene wong-wong iku mau penghuni neroko.
اَلَّذِيْنَ يَحْمِلُوْنَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهٗ يُسَبِّحُوْنَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيُؤْمِنُوْنَ بِهٖ وَيَسْتَغْفِرُوْنَ لِلَّذِيْنَ اٰمَنُوْاۚ رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَّحْمَةً وَّعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِيْنَ تَابُوْا وَاتَّبَعُوْا سَبِيْلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيْمِ٧
Allażīna yaḥmilūnal-‘arsya wa man ḥaulahū yusabbiḥūna biḥamdi rabbihim wa yu'minūna bihī wa yastagfirūna lil-lażīna āmanū, rabbanā wasi‘ta kulla syai'ir raḥmataw wa ‘ilman fagfir lil-lażīna tābū wattaba‘ū sabīlaka wa qihim ‘ażābal-jaḥīm(i).
[7]
(Malaikat-malaikat) hang mikul ‘arsy lan malaikat hang ono reng ubengane moco tasbih kambi muji pengerane lan iane kabeh imanaken nyang (Alloh) lan njalokaen sepuro hanggo wong-wong hang iman (kambi ngucapaken): “he pangeran isun kabeh,rohmat lan ilmu riko meliputi paen baen ,moko wennono pengapuro nyang wong-wong hang tobat lan milu dalan riko lan jogoen wong-wong iku teko sekso neroko hang mumbal-mumbal.
رَبَّنَا وَاَدْخِلْهُمْ جَنّٰتِ عَدْنِ ِۨالَّتِيْ وَعَدْتَّهُمْ وَمَنْ صَلَحَ مِنْ اٰبَاۤىِٕهِمْ وَاَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيّٰتِهِمْ ۗاِنَّكَ اَنْتَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُۙ٨
Rabbanā wa adkhilhum jannāti ‘adninil-latī wa‘attahum wa man ṣalaḥa min ābā'ihim wa azwājihim wa żurriyyātihim, innaka antal ‘azīzul-ḥakīm(u).
[8]
He pengeran isun kabeh,lan lebokno wongwong iku mau nyang jero surgo ‘adn hang wes riko janjekaen nayng wong-wong iku mau lan wong-wong hang apik reng bapakbapeke lan rabi-rabine lan keturunane kabeh. Saktemene rikolah hang moho perkoso lan moho bijaksono.
وَقِهِمُ السَّيِّاٰتِۗ وَمَنْ تَقِ السَّيِّاٰتِ يَوْمَىِٕذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهٗ ۗوَذٰلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيْمُ ࣖ٩
Wa qihimus-sayyi'āt(i), wa man taqis-sayyi'āti yauma'iżin faqad raḥimtah(ū), wa żālika huwal-fauzul-‘aẓīm(u).
[9]
Lan rumaten wong-wong iku mau teko (balesan) keelekan. Lan wong-wong hang riko jogo teko (piwalesan) keelekan reng dino iku, moko saktemene wes riko anugrahno rahmat nyang wong-wong mau lan iku kemenangan hang gedi.
اِنَّ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا يُنَادَوْنَ لَمَقْتُ اللّٰهِ اَكْبَرُ مِنْ مَّقْتِكُمْ اَنْفُسَكُمْ اِذْ تُدْعَوْنَ اِلَى الْاِيْمَانِ فَتَكْفُرُوْنَ١٠
Innal-lażīna kafarū yunādauna lamaqtullāhi akbaru mim maqtikum anfusakum iż tad‘ūna ilal-īmāni fatakfurūn(a).
[10]
Saktemene wong-wong kafir podo di celok kabeh (reng dino kiyamat): “saktemene bangkele Alloh (nyang riko) lebih gedi di bandingaken bangkele riko nyang awak riko dewek kerono riko diajak hanggo iman terus riko podo kafir”
قَالُوْا رَبَّنَآ اَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَاَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنَا بِذُنُوْبِنَا فَهَلْ اِلٰى خُرُوْجٍ مِّنْ سَبِيْلٍ١١
Qālū rabbanā amattanaṡnataini wa aḥyaitanaṡnataini fa‘tarafnā biżunūbinā fa hal ilā khurūjim min sabīl(in).
[11]
Wong-wong podo njawab: “ya Alloh riko wes mateni isun kabeh peng pindo lan wes nguripaen isun kabeh peng pindo (pisan) , terus isun kabeh ngakoni doso dosone isun kabeh. Moko onotah siji dalan (hanggo isun kabeh) nggo metu (teko neroko)?”.
ذٰلِكُمْ بِاَنَّهٗٓ اِذَا دُعِيَ اللّٰهُ وَحْدَهٗ كَفَرْتُمْۚ وَاِنْ يُّشْرَكْ بِهٖ تُؤْمِنُوْا ۗفَالْحُكْمُ لِلّٰهِ الْعَلِيِّ الْكَبِيْرِ١٢
Żālikum bi'annahū iżā du‘iyallāhu waḥdahū kafartum, wa iy yusyrak bihī tu'minū, fal-ḥukmu lillāhil-‘aliyyil-kabīr(i).
[12]
Hang koyo iku yoiku kerono riko kafir nalikane Alloh baen hang disembah. Lan riko percoyo nalikane Alloh di sekutokaen. Moko putusan (sak iki iki) yoiku reng Alloh hang moho duwur lan moho gedi.
هُوَ الَّذِيْ يُرِيْكُمْ اٰيٰتِهٖ وَيُنَزِّلُ لَكُمْ مِّنَ السَّمَاۤءِ رِزْقًا ۗوَمَا يَتَذَكَّرُ اِلَّا مَنْ يُّنِيْبُ١٣
Huwal-lażī yurīkum āyātihī wa yunazzilu lakum minas-samā'i rizqā(n), wa mā yatażakkaru illā may yunīb(u).
[13]
Iane hang ngatokaen nyang riko tond-tondo (kekuasa’ane)-iane lan ngedunaen nyang riko rizki teko langit. Lan seng ono hang oleh pelajaran kecuali wong-wong hang balek (nyang Alloh).
فَادْعُوا اللّٰهَ مُخْلِصِيْنَ لَهُ الدِّيْنَ وَلَوْ كَرِهَ الْكٰفِرُوْنَ١٤
Fad‘ullāha mukhliṣīna lahud-dīna wa lau karihal-kāfirūn(a).
[14]
Moko nyembaho Alloh kambi murnikaen ibadah nyang Iane, dadio wong-wong kafir seng demen nyang iane.
رَفِيْعُ الدَّرَجٰتِ ذُو الْعَرْشِۚ يُلْقِى الرُّوْحَ مِنْ اَمْرِهٖ عَلٰى مَنْ يَّشَاۤءُ مِنْ عِبَادِهٖ لِيُنْذِرَ يَوْمَ التَّلَاقِۙ١٥
Rafī‘ud-darajāti żul-‘arsy(i), yulqir-rūḥa min amrihī ‘alā may yasyā'u min ‘ibādihī liyunżira yaumat-talāq(i).
[15]
(Iane) hang moho duwur derajate, hang duwe ‘arsy , hang ngongkon Jibril kambi (nggowo) perintahe iane nyang sopo baen hang dikarepi reng antarane kawlo-kawulone, mane iane ngengetaen (menungso) tentang dino ketemuan (dino kiyamat).
يَوْمَ هُمْ بٰرِزُوْنَ ۚ لَا يَخْفٰى عَلَى اللّٰهِ مِنْهُمْ شَيْءٌ ۗلِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ ۗ لِلّٰهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ١٦
Yauma hum bārizūn(a), lā yakhfā ‘alallāhi minhum syai'(un), limanil-mulkul-yaum(a), lillāhil-wāḥidil-qahhār(i).
[16]
(Yoiku) dinone wong-wong metu (teko kubur);
اَلْيَوْمَ تُجْزٰى كُلُّ نَفْسٍۢ بِمَا كَسَبَتْ ۗ لَا ظُلْمَ الْيَوْمَ ۗاِنَّ اللّٰهَ سَرِيْعُ الْحِسَابِ١٧
Al-yauma tujzā kullu nafsim bimā kasabat, lā ẓulmal-yaum(a), innallāha sarī‘ul-ḥisāb(i).
[17]
Reng dino iki saben-saben jiwo di weni balesan kambi paen hang di usahakan. Seng ono hang di sengidakaken reng dino iki. Kabehe jiwo di weni walesan kambi paran baen hang di rugikaken Alloh cepet ngisabbe.
وَاَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْاٰزِفَةِ اِذِ الْقُلُوْبُ لَدَى الْحَنَاجِرِ كٰظِمِيْنَ ەۗ مَا لِلظّٰلِمِيْنَ مِنْ حَمِيْمٍ وَّلَا شَفِيْعٍ يُّطَاعُۗ١٨
Wa anżirhum yaumal-āzifati iżil-qulūbu ladal-ḥanājiri kāẓimīn(a), mā liẓ-ẓālimīna min ḥamīmiw wa lā syafī‘iy yuṭā‘(u).
[18]
Wenono peringetan nyang wong-wong iku kambi dino hang parek (dino kiyamat) yoiku nalikone ati (nyesek) sampek reng kerongkongan kambi nahan kesedihan. Wong-wong hang aniyoyo seng duwe konco setia baen lan hang wong hang nguweni syafa’at hang di terimo syafa’ate.
يَعْلَمُ خَاۤىِٕنَةَ الْاَعْيُنِ وَمَا تُخْفِى الصُّدُوْرُ١٩
Ya‘lamu khā'inatal-a‘yuni wa mā tukhfiṣ-ṣudūr(u).
[19]
Iane ngerti (tulian) moto hang Niyoyo 786 lan paen hang di sengidakaen reng ati.
786) Maksut pandangan moto hang suloyo yoiku pendelangane moto, pendelengan hang di larang koyo dene
ndeleng wong wadon hang heng muhrime.
وَاللّٰهُ يَقْضِيْ بِالْحَقِّ ۗوَالَّذِيْنَ يَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِهٖ لَا يَقْضُوْنَ بِشَيْءٍ ۗاِنَّ اللّٰهَ هُوَ السَّمِيْعُ الْبَصِيْرُ ࣖ٢٠
Wallāhu yaqḍī bil-ḥaqq(i), wal-lażīna yad‘ūna min dūnihī lā yaqḍūna bisyai'(in), innallāha huwas-samī‘ul-baṣīr(u).
[20]
Lan Alloh ngukum kambi adil. Lan sembahsembahan wong-wong iku hang liane Alloh heng biso ngukum kambi paen baen. Saktemene Alloh iane-lah hang moho ngerungu lan moho ndeleng.
۞ اَوَلَمْ يَسِيْرُوْا فِى الْاَرْضِ فَيَنْظُرُوْا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِيْنَ كَانُوْا مِنْ قَبْلِهِمْ ۗ كَانُوْا هُمْ اَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَّاٰثَارًا فِى الْاَرْضِ فَاَخَذَهُمُ اللّٰهُ بِذُنُوْبِهِمْ ۗوَمَا كَانَ لَهُمْ مِّنَ اللّٰهِ مِنْ وَّاقٍ٢١
Awalam yasīrū fil-arḍi fayanẓurū kaifa kāna ‘āqibatul-lażīna kānū min qablihim, kānū hum asyaddu minhum quwwataw wa āṡāran fil-arḍi fa'akhażahumullāhu biżunūbihim, wa mā kāna lahum minallāhi miw wāq(in).
[21]
Lan opotah wong-wong seng ngonokaen perjalanan reng duwure bumi, lan merhatikaen kelendi akibate wong-wong hang sakdurunge iane kabeh. Wong-wong iku lebih hebat kekuatane ketimbang iane kabeh lan (lebih akeh) pecak-pecake wongwong kabeh reng duwure bumi 787 , moko Alloh Nyekso wong-wong iku kerono doso iane kabeh. Lan heng onok hanggone wongwong iku pelindung teko adzabe Alloh.
787) Maksute bangunan bangunan lan benteng-benteng istana
ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ كَانَتْ تَّأْتِيْهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنٰتِ فَكَفَرُوْا فَاَخَذَهُمُ اللّٰهُ ۗاِنَّهٗ قَوِيٌّ شَدِيْدُ الْعِقَابِ٢٢
Żālika bi'annahum kānat ta'tīhim rusuluhum bil-bayyināti fakafarū fa'akhażahumullāh(u), innahū qawiyyun syadīdul-‘iqāb(i).
[22]
Hang gediki iku kerono wes teko nyang iane kabeh rosul-rosul iane kabeh kambi nggowo bukti-bukti hang nyoto 788 terus wong-wong iku podo kafir; moko Alloh ngadzab wongwong iku. Saktemene (Alloh) moho kuat lan moho banget hukumane.
788) maksute mukzizat hukum-hukum lan ajaran-ajaran hang di gowoni
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا مُوْسٰى بِاٰيٰتِنَا وَسُلْطٰنٍ مُّبِيْنٍۙ٢٣
Wa laqad arsalnā mūsā bi'āyātinā wa sulṭānim mubīn(in).
[23]
Lan sak temene wes isun utus Musa kambi nggowo ayat ayat isun lan keterangan hang nyoto.
اِلٰى فِرْعَوْنَ وَهَامٰنَ وَقَارُوْنَ فَقَالُوْا سٰحِرٌ كَذَّابٌ٢٤
Ilā fir‘auna wa hāmāna wa qārūna faqālū sāḥirun każżāb(un).
[24]
Nyang Fir’aun, Haman lan qarun; moko iane kabeh ngomong: (iane) yoiku wong ahli sihir hang ngapusan’.
فَلَمَّا جَاۤءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا اقْتُلُوْٓا اَبْنَاۤءَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مَعَهٗ وَاسْتَحْيُوْا نِسَاۤءَهُمْ ۗوَمَا كَيْدُ الْكٰفِرِيْنَ اِلَّا فِيْ ضَلٰلٍ٢٥
Falammā jā'ahum bil-ḥaqqi min ‘indinā qāluqtulū abnā'al-lażīna āmanū ma‘ahū wastaḥyū nisā'ahum, wa mā kaidul-kāfirīna illā fī ḍalāl(in).
[25]
Moko nalikone Musa teko nyang iane kabeh nggowo kebeneran teko isun iane kabeh ngomong: “patenono anakewong-wong hang duwe iman bareng kambi iane lan genengno orep wong wadone iane kabeh”. Lan rekayasane wong kafir iku seng liyo mung sio-sio.
وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُوْنِيْٓ اَقْتُلْ مُوْسٰى وَلْيَدْعُ رَبَّهٗ ۚاِنِّيْٓ اَخَافُ اَنْ يُّبَدِّلَ دِيْنَكُمْ اَوْ اَنْ يُّظْهِرَ فِى الْاَرْضِ الْفَسَادَ٢٦
Wa qāla fir‘aunu żarūnī aqtul mūsā walyad‘u rabbah(ū), innī akhāfu ay yubaddila dīnakum au ay yuẓhira fil-arḍil-fasād(a).
[26]
Lan Fir’aun ngomong (nyang penggede-penggedene): “ geningnok isun baen mateni Musa lan mane iane njalok nyang pengerane, kerono saktemene isun khawatir iane arep ngijoli agomone riko utowo nyebabaken kerusakan reng bumi iki.
وَقَالَ مُوْسٰىٓ اِنِّيْ عُذْتُ بِرَبِّيْ وَرَبِّكُمْ مِّنْ كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لَّا يُؤْمِنُ بِيَوْمِ الْحِسَابِ ࣖ٢٧
Wa qāla mūsā innī ‘użtu birabbī wa rabbikum min kulli mutakabbiril lā yu'minu biyaumil-ḥisāb(i).
[27]
Lan Musa ngomong: “saktemene isun berlindung nyang pangeran isun lan pengeran riko teko saben wong hang nyombongaen awak hang seng duwe iman reng dino perhitungan (hisab).
وَقَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌۖ مِّنْ اٰلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ اِيْمَانَهٗٓ اَتَقْتُلُوْنَ رَجُلًا اَنْ يَّقُوْلَ رَبِّيَ اللّٰهُ وَقَدْ جَاۤءَكُمْ بِالْبَيِّنٰتِ مِنْ رَّبِّكُمْ ۗوَاِنْ يَّكُ كَاذِبًا فَعَلَيْهِ كَذِبُهٗ ۚوَاِنْ يَّكُ صَادِقًا يُّصِبْكُمْ بَعْضُ الَّذِيْ يَعِدُكُمْ ۗاِنَّ اللّٰهَ لَا يَهْدِيْ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ٢٨
Wa qāla rajulum mu'min(um), min āli fir‘auna yaktumu īmānahū ataqtulūna rajulan ay yaqūla rabbiyallāhu wa qad jā'akum bil-bayyināti mir rabbikum, wa iy yaku kāżiban fa ‘alaihi każibuh(ū), wa iy yaku ṣādiqay yuṣibkum ba‘ḍul-lażī ya‘idukum, innallāha lā yahdī man huwa musrifun każżāb(un).
[28]
Lan salah siji wong lanang hang duwe iman reng antarane prajurite Fir’aun hang nyengidakaen imane ngomong: “ opotah riko arepmateni wong lanang kerono iane ngomong: “pengerane yoiku Alloh? Padahal iyane wes teko nyang riko kambi nggowo keterangan keterangan teko pengeran riko. Lan nawi iane wong ngapusan moko iane lah hang nanggung (doso) ngapusaneiku; lan nawi iane wong hang bener moko stengah (belai) hang di ancemaen iane nyang riko bakal kereng riko”. Saktemene Alloh seng nunjuk wong-wong hang ngeliwati wates lan ngapusan.
يٰقَوْمِ لَكُمُ الْمُلْكُ الْيَوْمَ ظٰهِرِيْنَ فِى الْاَرْضِۖ فَمَنْ يَّنْصُرُنَا مِنْۢ بَأْسِ اللّٰهِ اِنْ جَاۤءَنَا ۗقَالَ فِرْعَوْنُ مَآ اُرِيْكُمْ اِلَّا مَآ اَرٰى وَمَآ اَهْدِيْكُمْ اِلَّا سَبِيْلَ الرَّشَادِ٢٩
Yā qaumi lakumul-mulkul-yauma ẓāhirīna fil-arḍ(i), famay yanṣurunā mim ba'sillāhi in jā'anā, qāla fir‘aunu mā urīkum illā mā arā wa mā ahdīkum illā sabīlar-rasyād(i).
[29]
(Musa ngomong): “hee kaum isun, hanggo riko lah kerajaan reng dino iki kambi nguasani reng duwure bumi. Sopo hang nulung isunlan riko kabeh teko adzabe Alloh nawi adzab ikumau kereng isun lan riko kabeh!” Fir’aun ngomong: “isiun seng ngomong nyang riko, liane paen hang hun deleng apik; lan isun seng nduduhaken nyang riko liane dalan hang bener”
وَقَالَ الَّذِيْٓ اٰمَنَ يٰقَوْمِ اِنِّيْٓ اَخَافُ عَلَيْكُمْ مِّثْلَ يَوْمِ الْاَحْزَابِۙ٣٠
Wa qālal-lażī āmana yā qaumi innī akhāfu ‘alaikum miṡla yaumil-aḥzāb(i).
[30]
Lan wong hang nduweni iman iku ngomong: hee kaum isun, saktemen isun khawatir riko arep dikenengi bencana koyo kejadian ajure golongan hang bersekutu.
مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوْحٍ وَّعَادٍ وَّثَمُوْدَ وَالَّذِيْنَ مِنْۢ بَعْدِهِمْ ۗوَمَا اللّٰهُ يُرِيْدُ ظُلْمًا لِّلْعِبَادِ٣١
Miṡla da'bi qaumi nūḥiw wa ‘ādiw wa ṡamūda wal-lażīna mim ba‘dihim, wa mallāhu yurīdu ẓulmal lil-‘ibād(i).
[31]
(Yoiku) koyokeadaan kaum Nuh, ‘Aad, Tsamud lan wong-wong hang teko sak uwise riko kabeh. Lan Alloh heng aprep gawe kedzoliman nyang kawulo-kawulone.
وَيٰقَوْمِ اِنِّيْٓ اَخَافُ عَلَيْكُمْ يَوْمَ التَّنَادِۙ٣٢
Wa yā qaumi innī akhāfu ‘alaikum yaumat-tanād(i).
[32]
He, kaum isun, saktemene isun kuwatir kambi riko ning sikso dino nyelok menyelok. 789
789) Dino kiamat iku di arane dino celok-celokan kerono wong hang kumpul reng padang mahsar sebagian nyelok nyang sebagian hang liyo hanggo njalok tolong.
يَوْمَ تُوَلُّوْنَ مُدْبِرِيْنَۚ مَا لَكُمْ مِّنَ اللّٰهِ مِنْ عَاصِمٍۚ وَمَنْ يُّضْلِلِ اللّٰهُ فَمَا لَهٗ مِنْ هَادٍ٣٣
Yauma tuwallūna mudbirīn(a), mā lakum minallāhi min ‘āṣim(in), wa may yuḍlilillāhu famā lahū min hād(in).
[33]
Yoiku dino, pas riko melayu menggos ning buri, seng ono hanggo riko siji wong tok hang nyelametaen riko teko azab Alloh, lan sopo hang di sesatno Alloh, lan seng ono hanggo wong iku wong hang biso nguweni piduduh.
وَلَقَدْ جَاۤءَكُمْ يُوْسُفُ مِنْ قَبْلُ بِالْبَيِّنٰتِ فَمَا زِلْتُمْ فِيْ شَكٍّ مِّمَّا جَاۤءَكُمْ بِهٖ ۗحَتّٰىٓ اِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ لَنْ يَّبْعَثَ اللّٰهُ مِنْۢ بَعْدِهٖ رَسُوْلًا ۗ كَذٰلِكَ يُضِلُّ اللّٰهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُّرْتَابٌۙ٣٤
Wa laqad jā'akum yūsufu min qablu bil-bayyināti famā ziltum fī syakkim mimmā jā'akum bih(ī), ḥattā iżā halaka qultum lay yab‘aṡallāhu mim ba‘dihī rasūlā(n), każālika yuḍillullāhu man huwa musrifum murtāb(un).
[34]
Lan saktemene wes teko yusuf ning riko kambi gowo keterangan2, tapi riko selalu ragu ning perkoro hang di goowo ning riko, sampe wonge ninggal, riko ngomong; Alloh seng ngirim siji rosul pun sakmarine. Gedigu iku Alloh nyesatno wong-wong hang ngelewati wates lan mamang.
ۨالَّذِيْنَ يُجَادِلُوْنَ فِيْٓ اٰيٰتِ اللّٰهِ بِغَيْرِ سُلْطٰنٍ اَتٰىهُمْۗ كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللّٰهِ وَعِنْدَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا ۗ كَذٰلِكَ يَطْبَعُ اللّٰهُ عَلٰى كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ٣٥
Allażīna yujādilūna fī āyātillāhi bigairi sulṭānin atāhum, kabura maqtan ‘indallāhi wa ‘indal-lażīna āmanū, każālika yaṭba‘ullāhu ‘alā kulli qalbi mutakabbirin jabbār(in).
[35]
Yoiku wong-wong hang debatno ayat2 Alloh tanpo alesan hang sampe ning wong-wong. 790 Bener-bener gede murko hanggo wongwong reng sandinge Alloh lan sandinge wong-wong hang podo iman. Gedigu iku Alloh ngunci mati ati wong hang sombong lan sekarepe dewek.
790) Maksute wong-wong iiku nolak ayate Alloh seng nganggo alasan hang teko marang nyane
وَقَالَ فِرْعَوْنُ يٰهَامٰنُ ابْنِ لِيْ صَرْحًا لَّعَلِّيْٓ اَبْلُغُ الْاَسْبَابَۙ٣٦
Wa qāla fir‘aunu yā hāmānubni lī ṣarḥal la‘allī ablugul-asbāb(a).
[36]
Lan Fir’aun ngomong;, he Haman, gawekno hanggo isun bangunan hang duwur , supoyo isun sampe ning lawang-lawang.
اَسْبَابَ السَّمٰوٰتِ فَاَطَّلِعَ اِلٰٓى اِلٰهِ مُوْسٰى وَاِنِّيْ لَاَظُنُّهٗ كَاذِبًا ۗوَكَذٰلِكَ زُيِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوْۤءُ عَمَلِهٖ وَصُدَّ عَنِ السَّبِيْلِ ۗوَمَا كَيْدُ فِرْعَوْنَ اِلَّا فِيْ تَبَابٍ ࣖ٣٧
Asbābas-samāwāti fa aṭṭali‘a ilā ilāhi mūsā wa innī la'aẓunnuhū kāżibā(n), wa każālika zuyyina lifir‘auna sū'u ‘amalihī wa ṣudda ‘anis-sabīl(i), wa mā kaidu fir‘auna illā fī tabāb(in).
[37]
Yoiku lawang-lawang langit, supoyo isun biso ndeleng pengerane Musa lan saktemene isun nyongko Musa iku ngapus, gedigu mau di dadikno Fir’aun ndeleng apik penggawean hang elek iku, lan wonge di halangi teko dalan hang bener; lan rekodoyo Fir’aun pasti ngakibatno kerugian.
وَقَالَ الَّذِيْٓ اٰمَنَ يٰقَوْمِ اتَّبِعُوْنِ اَهْدِكُمْ سَبِيْلَ الرَّشَادِۚ٣٨
Wa qālal-lażī āmana yā qaumittabi‘ūni ahdikum sabīlar-rasyād(i).
[38]
Wong hang iman iku ngomong: he qoum isun, miluo ning isun, isun bakale nunjukno ning riko dalan kg bener.
يٰقَوْمِ اِنَّمَا هٰذِهِ الْحَيٰوةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ ۖوَّاِنَّ الْاٰخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ٣٩
Yā qaumi innamā hāżihil-ḥayātud-dun-yā matā‘(un), wa innal-ākhirata hiya dārul-qarār(i).
[39]
He koum isun, saktemene keuripan ning dunyo iki mong keserengan sedilut. Lan saktemene akhirat iku alam kg kekal.
مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً فَلَا يُجْزٰىٓ اِلَّا مِثْلَهَاۚ وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّنْ ذَكَرٍ اَوْ اُنْثٰى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَاُولٰۤىِٕكَ يَدْخُلُوْنَ الْجَنَّةَ يُرْزَقُوْنَ فِيْهَا بِغَيْرِ حِسَابٍ٤٠
Man ‘amila sayyi'atan falā yujzā illā miṡlahā, wa man ‘amila ṣāliḥam min żakarin au unṡā wa huwa mu'minun fa'ulā'ika yadkhulūnal-jannata yurzaqūna fīhā bigairi ḥisāb(in).
[40]
Sopo wonge ngelakoni penggawean jahat, moko wonge sg arep di bales , kejobo dibales podo kambi kejahatan iku, lan sopo wonge ngerjakno amal hang sholih lanang utowo wadon lan wonge podo iman, moko wong2 arep melbu surgo. Wong2nge iku di weni riski ning jerone tanpo di petong.
۞ وَيٰقَوْمِ مَا لِيْٓ اَدْعُوْكُمْ اِلَى النَّجٰوةِ وَتَدْعُوْنَنِيْٓ اِلَى النَّارِۗ٤١
Wa yā qaumi mā lī ad‘ūkum ilan-najāti wa tad‘ūnanī ilan-nār(i).
[41]
He kaum isun, kelendi riko, isun ngongkon riko nyang keselametan, tapi riko ngongkon isun nyang neroko?
تَدْعُوْنَنِيْ لِاَكْفُرَ بِاللّٰهِ وَاُشْرِكَ بِهٖ مَا لَيْسَ لِيْ بِهٖ عِلْمٌ وَّاَنَا۠ اَدْعُوْكُمْ اِلَى الْعَزِيْزِ الْغَفَّارِ٤٢
Tad‘ūnanī li'akfura billāhi wa usyrika bihī mā laisa lī bihī ‘ilmuw wa ana ad‘ūkum ilal-‘azīzil-gaffār(i).
[42]
(Apuo) riko ngongkon isun mane kafir nyang Gusti Alloh lan nyekutukaene Gusti Alloh, kambi paen hang seng hun weruhi padahal isun ngongkon riko (iman) nyang hang moho perkoso lan moho nyepuro.
لَا جَرَمَ اَنَّمَا تَدْعُوْنَنِيْٓ اِلَيْهِ لَيْسَ لَهٗ دَعْوَةٌ فِى الدُّنْيَا وَلَا فِى الْاٰخِرَةِ وَاَنَّ مَرَدَّنَآ اِلَى اللّٰهِ وَاَنَّ الْمُسْرِفِيْنَ هُمْ اَصْحٰبُ النَّارِ٤٣
Lā jarama annamā tad‘ūnanī ilaihi laisa lahū da‘watun fid-dun-yā wa lā fil-ākhirati wa anna maraddanā ilallāhi wa annal-musrifīna hum aṣḥābun-nār(i).
[43]
Wes mesti bahwa paen hang riko kongkon mane isun (iman) nyang iane seng biso ngajakan paran baen reng dunyo lan reng akhirat1324. Lan sak temene isun kabeh balek nyang Gusti Alloh lan sak temene wongwong hang keliwat wates, iane kabeh iku penghuni neroko.
فَسَتَذْكُرُوْنَ مَآ اَقُوْلُ لَكُمْۗ وَاُفَوِّضُ اَمْرِيْٓ اِلَى اللّٰهِ ۗاِنَّ اللّٰهَ بَصِيْرٌ ۢبِالْعِبَادِ٤٤
Fa satażkurūna mā aqūlu lakum, wa ufawwiḍu amrī ilallāh(i), innallāha baṣīrum bil-‘ibād(i).
[44]
Mbesok riko arep enget nyang paran hang isun omongaen nyang riko. Lan isun nyerahaen urusan isun nyang Gusti Alloh. Saktemene Gusti Alloh moho ningali nyang kawulo-kawulone.
فَوَقٰىهُ اللّٰهُ سَيِّاٰتِ مَا مَكَرُوْا وَحَاقَ بِاٰلِ فِرْعَوْنَ سُوْۤءُ الْعَذَابِۚ٤٥
Fa waqāhullāhu sayyi'āti mā makarū wa ḥāqa bi'āli fir‘auna sū'al-‘ażāb(i).
[45]
Moko Gusti Alloh njogo iane teko keelekane lan rekayasane iane kabeh, lan Fir’aun kambi kaume di kepung kambi adzab hang banget eleke.
اَلنَّارُ يُعْرَضُوْنَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَّعَشِيًّا ۚوَيَوْمَ تَقُوْمُ السَّاعَةُ ۗ اَدْخِلُوْٓا اٰلَ فِرْعَوْنَ اَشَدَّ الْعَذَابِ٤٦
An-nāru yu‘raḍūna ‘alaihā guduwwaw wa ‘asyiyyā(n), wa yauma taqūmus-sā‘ah(tu), adkhilū āla fir‘auna asyaddal-‘ażāb(i).
[46]
Reng wong-wong iku kabeh di katokaen neroko neng isuk lan soren, lan neng dino kedadiane kiamet. (diomongaen nyang malaikat): “lebokno Fir’aun lan kaume neng jero adzab hang banget pedih.
وَاِذْ يَتَحَاۤجُّوْنَ فِى النَّارِ فَيَقُوْلُ الضُّعَفٰۤؤُا لِلَّذِيْنَ اسْتَكْبَرُوْٓا اِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ اَنْتُمْ مُّغْنُوْنَ عَنَّا نَصِيْبًا مِّنَ النَّارِ٤٧
Wa iż yataḥājjūna fin-nāri fayaqūluḍ-ḍu‘afā'u lil-lażīnastakbarū innā kunnā lakum taba‘an fahal antum mugnūna ‘annā naṣībam minan-nār(i).
[47]
Lan (ingeto), nalikone iane kabeh bantah bantahan neng jerone neroko, moko wong-wong hang lemah ngomong nyang wong-wong hang nyombongaen awake; “saktemene isun kabeh iku pemilu-pemilu riko, moko bisotah riko nyingkrihaken teko isun kabeh sebagiane adzab geni neroko?”
قَالَ الَّذِيْنَ اسْتَكْبَرُوْٓا اِنَّا كُلٌّ فِيْهَآ اِنَّ اللّٰهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبَادِ٤٨
Qālal-lażīnastakbarū innā kullun fīhā innallāha qad ḥakama bainal-‘ibād(i).
[48]
Wong-hang nyombongaen awake njawab: “saktemene isun riko kabeh neng jerone neroko kerono saktemene Gusti Alloh wes netepaken keputusan antarane hamba-hambane.
وَقَالَ الَّذِيْنَ فِى النَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوْا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْمًا مِّنَ الْعَذَابِ٤٩
Wa qālal-lażīna fin-nāri likhazanati jahannamad‘ū rabbakum yukhaffif ‘annā yaumam minal-‘ażāb(i).
[49]
Lan wong-wong hang ono njero neroko ngomong nyang penjogo-penjogo neroko jahannam: “jalukno nyang pangeran riko mane iane ngentengaken teko isun kabeh barang sedino.
قَالُوْٓا اَوَلَمْ تَكُ تَأْتِيْكُمْ رُسُلُكُمْ بِالْبَيِّنٰتِ ۗقَالُوْا بَلٰىۗ قَالُوْا فَادْعُوْا ۚوَمَا دُعٰۤؤُا الْكٰفِرِيْنَ اِلَّا فِيْ ضَلٰلٍ ࣖ٥٠
Qālū awalam taku ta'tīkum rusulukum bil-bayyināt(i), qālū balā, qālū fad‘ū, wa mā du‘ā'ul-kāfirīna illā fī ḍalāl(in).
[50]
Penjogo jahannam ngomong: “lan opotah durung teko nyang riko rosul-rosul ring kambi nggowo keterangan-keterangan?” iane kabeh njawab: “bener, wes teko”. Penjogo-penjogo jahannam ngomong: “ndongoo siro”. Lan dungone wong-wong kafir iku mung sio-sio beloko.
اِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْا فِى الْحَيٰوةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُوْمُ الْاَشْهَادُۙ٥١
Innā lananṣuru rusulanā wal-lażīna āmanū fil-ḥayātid-dun-yā wa yauma yaqūmul-asyhād(u).
[51]
Saktemene isun kabeh nulung rosul-rosul isun kabeh lan wong-wong hang iman reng njero keuripan dunyo lan dino ditekokaken saksi-saksi (dino kiyamat).
يَوْمَ لَا يَنْفَعُ الظّٰلِمِيْنَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوْۤءُ الدَّارِ٥٢
Yauma lā yanfa‘uẓ-ẓālimīna ma‘żiratuhum wa lahumul-la‘natu wa lahum sū'ud-dār(i).
[52]
(yoiku) dino hang seng ono gunane hanggo wong-wong dzolim(Aniyoyo) penjalokan sepurok lan hanggo iane kabeh la’nat lan hanggo iane kabeh panggonan hang hang ellek.
وَلَقَدْاٰتَيْنَا مُوْسَى الْهُدٰى وَاَوْرَثْنَا بَنِيْٓ اِسْرَاۤءِيْلَ الْكِتٰبَۙ٥٣
Wa laqad ātainā mūsal-hudā wa auraṡnā banī isrā'īlal-kitāb(a).
[53]
Lan saktemene saktemene wes isun waka’en pituduh nyang Musa, lan isun warsaken taurot nyang bani isro’il.
هُدًى وَّذِكْرٰى لِاُولِى الْاَلْبَابِ٥٤
Hudaw wa żikrā li'ulil-albāb(i).
[54]
Hanggo dadi pituduh lan peringatan kanggo wong-wong hang gelem mikir.
فَاصْبِرْ اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ وَّاسْتَغْفِرْ لِذَنْۢبِكَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَالْاِبْكَارِ٥٥
Faṣbir inna wa‘dallāhi ḥaqquw wastagfir liżambika wa sabbiḥ biḥamdi rabbika bil-‘asyiyyi wal-ibkār(i).
[55]
Sabaro riko kerono saktemne janji Alloh iku nyoto lan njaloko ampunan hanggo doso riko lan moco’o tasbih kambi muji reng pengeran riko nyang waktu sore lan isuk.
اِنَّ الَّذِيْنَ يُجَادِلُوْنَ فِيْٓ اٰيٰتِ اللّٰهِ بِغَيْرِ سُلْطٰنٍ اَتٰىهُمْ ۙاِنْ فِيْ صُدُوْرِهِمْ اِلَّا كِبْرٌ مَّا هُمْ بِبَالِغِيْهِۚ فَاسْتَعِذْ بِاللّٰهِ ۗاِنَّهٗ هُوَ السَّمِيْعُ الْبَصِيْرُ٥٦
Innal-lażīna yujādilūna fī āyātillāhi bigairi sulṭānin atāhum, in fī ṣudūrihim illā kibrum mā hum bibāligīh(i), fasta‘iż billāh(i), innahū huwas-samī‘ul-baṣīr(u).
[56]
Saktemene wong-wong hang ngeruwtaken tentang ayat-ayat Alloh tanpo alasan hang teko nyang wong-wong iku seng onok reng njerone dodone wong-wong iku kejobo mung kesombongan hang wong-wong iku heng biso wujutaken, mongko njaluko perlindungan nyang Alloh saktemene Alloh moho ngerungokaken lan moho ningali.
لَخَلْقُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ اَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُوْنَ٥٧
Lakhalqus-samāwāti wal-arḍi akbaru min khalqin-nāsi wa lākinna akṡaran-nāsi lā ya‘lamūn(a).
[57]
saktemene kedadeane langit lan bumi lebih gedi gaweane menungso mung bawen akehakehe menungso heng weroh.
وَمَا يَسْتَوِى الْاَعْمٰى وَالْبَصِيْرُ ەۙ وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ وَلَا الْمُسِيْۤئُ ۗقَلِيْلًا مَّا تَتَذَكَّرُوْنَ٥٨
Wa mā yastawil-a‘mā wal-baṣīr(u), wal-lażīna āmanū wa ‘amiluṣ-ṣāliḥāti wa lal-musī'(u), qalīlam mā tatażakkarūn(a).
[58]
Lan oseng tah podo wong hang picek kambi wong hang melek, lan oseng tah (podo pisan) wong-wong hang iman kambi nggawe penggawean apik kambi wong hang durhoko. Sitik banget riko njuwut pelajaran.
اِنَّ السَّاعَةَ لَاٰتِيَةٌ لَّا رَيْبَ فِيْهَا ۖوَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُوْنَ٥٩
Innas-sā‘ata la'ātiyatul lā raiba fīhā, wa lākinna akṡaran-nāsi lā yu'minūn(a).
[59]
Saktemene dino kiyamat pasi teko, seng ono keraguan tentang dino kiyamat, tapi akeh akehe wong heng iman.
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُوْنِيْٓ اَسْتَجِبْ لَكُمْ ۗاِنَّ الَّذِيْنَ يَسْتَكْبِرُوْنَ عَنْ عِبَادَتِيْ سَيَدْخُلُوْنَ جَهَنَّمَ دَاخِرِيْنَ ࣖ٦٠
Wa qāla rabbukumud‘ūnī astajib lakum, innal-lażīna yastakbirūna ‘an ‘ibādatī sayadkhulūna jahannama dākhirīn(a).
[60]
Lan pangeran riko berfirman: “ndo’oo nyang isun, mongko arep hun perkenananaen hanggo riko. Saktemene wong-wong hang nyombongaen awak teko nyambah isun) arep melebu neroko jahanam njero keadaan hino dino”.
اَللّٰهُ الَّذِيْ جَعَلَ لَكُمُ الَّيْلَ لِتَسْكُنُوْا فِيْهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا ۗاِنَّ اللّٰهَ لَذُوْ فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُوْنَ٦١
Allāhul-lażī ja‘ala lakumul-laila litaskunū fīhi wan-nahāra mubṣirā(n), innallāha lażū faḍlin ‘alan-nāsi wa lākinna akṡaran-nāsi lā yasykurūn(a).
[61]
Mung Gusti Alloh kan ndadekaen bengi hanggo riko mane riko biso istirahat nyang iane; lan ndadekaen raino padang gmelintang. Saktemene Gusti Alloh benerbener duwe karunia hang di limpahaken nyang menungso, tapi akeh akehe menungso heng sukur.
ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمْ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍۘ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۖفَاَنّٰى تُؤْفَكُوْنَ٦٢
Żālikumullāhu rabbukum khāliqu kulli syai'(in), lā ilāha illā huw(a), fa'annā tu'fakūn(a).
[62]
Kang gediku iku yoiku Gusti Alloh, pangeran riko, hang gawe paen baen, seng ono pengeran (hang pantes di sembah) kejobo iane; moko kelendi riko biso di sesataken.
كَذٰلِكَ يُؤْفَكُ الَّذِيْنَ كَانُوْا بِاٰيٰتِ اللّٰهِ يَجْحَدُوْنَ٦٣
Każālika yu'fakul-lażīna kānū bi'āyātillāhi yajḥadūn(a).
[63]
Koyo gediku mau di sesataken wong-wong hang mesti ngingkari ayate Gusti Alloh.
اَللّٰهُ الَّذِيْ جَعَلَ لَكُمُ الْاَرْضَ قَرَارًا وَّالسَّمَاۤءَ بِنَاۤءً وَّصَوَّرَكُمْ فَاَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَرَزَقَكُمْ مِّنَ الطَّيِّبٰتِ ۗذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمْ ۚ فَتَبٰرَكَ اللّٰهُ رَبُّ الْعٰلَمِيْنَ٦٤
Allāhul-lażī ja‘ala lakumul-arḍa qarāraw was-samā'a binā'aw wa ṣawwarakum fa'aḥsana ṣuwarakum wa razaqakum minaṭ-ṭayyibāt(i), żālikumullāhu rabbukum, fatabārakallāhu rabbul-‘ālamīn(a).
[64]
Gusti Alloh hang ndadekaen bumi hanggo riko panggonan netep lan langet hanggo payon, lan nggawe riko terus ngapikaen rupan riko kambi ngeweni riko rizki songko rizki hang apik-apik. Hang iku mau iku yoiku Gusti Alloh pangeran riko, moho agung Gusti Alloh, pengeran sekabehane dunyo.
هُوَ الْحَيُّ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ فَادْعُوْهُ مُخْلِصِيْنَ لَهُ الدِّيْنَ ۗ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰلَمِيْنَ٦٥
Huwal-ḥayyu lā ilāha illā huwa fad‘ūhu mukhliṣīna lahud-dīn(a), al-ḥamdu lillāhi rabbil-‘ālamīn(a).
[65]
Iane (Alloh) hang orep langgeng, heng ono pengeran (hang pantes di sembah) kejobo Alloh; moko sembahen iane (Alloh) kambi ibadah hang ihklas reng iane. Sekabehane puji hanggo Gusti Alloh pengeran sekabehane donyo.
۞ قُلْ اِنِّيْ نُهِيْتُ اَنْ اَعْبُدَ الَّذِيْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ لَمَّا جَاۤءَنِيَ الْبَيِّنٰتُ مِنْ رَّبِّيْ وَاُمِرْتُ اَنْ اُسْلِمَ لِرَبِّ الْعٰلَمِيْنَ٦٦
Qul innī nuhītu an a‘budal-lażīna tad‘ūna min dūnillāhi lammā jā'aniyal-bayyinātu mir rabbī wa umirtu an uslima lirabbil-‘ālamīn(a).
[66]
Ngomongo (he Muhammad) : “saktemene isun dilarang nyembah paren hang riko sembah liyane Gusti Alloh , sakmari teko nyang isun keterangan-keterangan teko pengeran isun; lan isun dikongkon mane tunduk patuh nyang pengerane alam kabeh.
هُوَ الَّذِيْ خَلَقَكُمْ مِّنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ يُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوْٓا اَشُدَّكُمْ ثُمَّ لِتَكُوْنُوْا شُيُوْخًا ۚوَمِنْكُمْ مَّنْ يُّتَوَفّٰى مِنْ قَبْلُ وَلِتَبْلُغُوْٓا اَجَلًا مُّسَمًّى وَّلَعَلَّكُمْ تَعْقِلُوْنَ٦٧
Huwal-lażī khalaqakum min turābin ṡumma min nuṭfatin ṡumma min ‘alaqatin ṡumma yukhrijukum ṭiflan ṡumma litablugū asyuddakum ṡumma litakūnū syuyūkhā(n), wa minkum may yutawaffā min qablu wa litablugū ajalam musammaw wa la‘allakum ta‘qilūn(a).
[67]
Iane lah hang ndadekaken riko teko lemah terus songko sak tetes banyu mani, marine iku songko sak kepel getih, terus di lahiraen riko dadi anak, terus (riko di genengaen orep) mane riko sampek nyang masa (dewasa), terus (di genengaen riko orep) sampek riko tuwek, neng antarane riko ono hang di pateni sak durunge iku. (isun Gusti Alloh nggawe koyo gediku) mane riko gadug nyang ajal hang di tentukaen lan mane riko paham.
هُوَ الَّذِيْ يُحْيٖ وَيُمِيْتُۚ فَاِذَا قَضٰىٓ اَمْرًا فَاِنَّمَا يَقُوْلُ لَهٗ كُنْ فَيَكُوْنُ ࣖ٦٨
Huwal-lażī yuḥyī wa yumīt(u), fa'iżā qaḍā amran fa'innamā yaqūlu lahū kun fa yakūn(u).
[68]
Iane lah hang nguripaeken lan hang mateni, moko nawi iane netepaken suatu urusan , iane mung ngomong nyang sesuatu: “dadio”, moko dadilah iane.
اَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذِيْنَ يُجَادِلُوْنَ فِيْٓ اٰيٰتِ اللّٰهِ ۗاَنّٰى يُصْرَفُوْنَۚ٦٩
Alam tara ilal-lażīna yujādilūna fī āyātillāh(i), annā yuṣrafūn(a).
[69]
Opotah riko heng ndeleng nyang wongwong hang mbantah nyang ayat-ayate Gusti Alloh? Kelendi iane kabeh oleh seng direken?
اَلَّذِيْنَ كَذَّبُوْا بِالْكِتٰبِ وَبِمَآ اَرْسَلْنَا بِهٖ رُسُلَنَا ۗفَسَوْفَ يَعْلَمُوْنَۙ٧٠
Allażīna każżabū bil kitābi wa bimā arsalnā bihī rusulanā, fasaufa ya‘lamūn(a).
[70]
(Yoiku) wong-wong hang nggorokaen AlKitab (Al-Qur’an) lan wahyu hang di gowo kambi rosul-rosul isun Gusti Alloh hang wes isun utus. Mbesuk wong-wong iku kabeh arep weruh.
اِذِ الْاَغْلٰلُ فِيْٓ اَعْنَاقِهِمْ وَالسَّلٰسِلُۗ يُسْحَبُوْنَۙ٧١
Iżil-aglālu fī a‘nāqihim was-salāsil(u), yusḥabūn(a).
[71]
Naliko belenggu lan rante di pasang neng gulune iane kabeh, kambi iane kabeh di seret.
فِى الْحَمِيْمِ ەۙ ثُمَّ فِى النَّارِ يُسْجَرُوْنَۚ٧٢
Fil-ḥamīm(i), ṡumma fin-nāri yusjarūn(a).
[72]
Neng jero banyu hang banget panase, terus iane kabeh di obong neng jerone geni.
ثُمَّ قِيْلَ لَهُمْ اَيْنَ مَا كُنْتُمْ تُشْرِكُوْنَۙ٧٣
Ṡumma qīla lahum aina mā kuntum tusyrikūn(a).
[73]
Terus di omongaen nyang iane kabeh: “endi berholo-berholo hang mesti riko-riko persekutukaen.
مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ۗقَالُوْا ضَلُّوْا عَنَّا بَلْ لَّمْ نَكُنْ نَّدْعُوْا مِنْ قَبْلُ شَيْـًٔاۗ كَذٰلِكَ يُضِلُّ اللّٰهُ الْكٰفِرِيْنَ٧٤
Min dūnillāh(i), qālū ḍallū ‘annā bal lam nakun nad‘ū min qablu syai'ā(n), każālika yuḍillullāhul-kāfirīn(a).
[74]
(Hang riko sembah) Sakliane Gusti Alloh?” iane kabeh njawab: “iane kabeh wes ilang, wes sirno teko isun kabeh, bahkan iane kabeh bengen heng tau nyambah paen baen”. Koyo ikulah Gusti Alloh nyasaraken wong-wong kafir.
ذٰلِكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَفْرَحُوْنَ فِى الْاَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنْتُمْ تَمْرَحُوْنَ٧٥
Żālikum bimā kuntum tafraḥūna fil-arḍi bigairil-ḥaqqi wa bimā kuntum tamraḥūn(a).
[75]
Hang koyo iku mau iku di sebabaken kerono riko seneng seneng neng duwure bumi kambi seng bener lan kerono riko mesti seneng (njerone kemaksiatan).
اُدْخُلُوْٓا اَبْوَابَ جَهَنَّمَ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا ۚفَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِيْنَ٧٦
Udkhlulū abwāba jahannama khālidīna fīhā, fabi'sa maṡwal-mutakabūbirīn(a).
[76]
(Diomongaen nyang iane kabeh): “melebuo riko nyang lawang-lawang neroko jahannam, lan riko selawase neng jerone. Moko gediku iku sak elek-eleke panggonan hanggo wong-wong kag sombong”.
فَاصْبِرْ اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ ۚفَاِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِيْ نَعِدُهُمْ اَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَاِلَيْنَا يُرْجَعُوْنَ٧٧
Faṣbir inna wa‘dallāhi ḥaqq(un), fa'immā nuriyannaka ba‘ḍal-lażī na‘iduhum au natawaffayannaka fa'ilainā yurja‘ūn(a).
[77]
Moko sabaro riko, saktemene janji Gusti Alloh yoiku bener; moko dadio isun kabeh di delengaen nyang riko setengahe seksoan hang isun ancas nyang wong-wong iku utowo isun Guati Alloh matekaen riko (sak durunge ajal ngantem wong-wong iku), mung reng isun Gusti Alloh baen wongwong di balekaen.
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا رُسُلًا مِّنْ قَبْلِكَ مِنْهُمْ مَّنْ قَصَصْنَا عَلَيْكَ وَمِنْهُمْ مَّنْ لَّمْ نَقْصُصْ عَلَيْكَ ۗوَمَا كَانَ لِرَسُوْلٍ اَنْ يَّأْتِيَ بِاٰيَةٍ اِلَّا بِاِذْنِ اللّٰهِ ۚفَاِذَا جَاۤءَ اَمْرُ اللّٰهِ قُضِيَ بِالْحَقِّ وَخَسِرَ هُنَالِكَ الْمُبْطِلُوْنَ ࣖ٧٨
Wa laqad arsalnā rusulam min qablika minhum man qaṣaṣnā ‘alaika wa minhum mal lam naqṣuṣ ‘alaik(a), wa mā kāna lirasūlin ay ya'tiya bi'āyatin illā bi'iżnillāh(i), fa'iżā jā'a amrullāhi quḍiya bil-ḥaqqi wa khasira hunālikal-mubṭilūn(a).
[78]
Lan saktemene wes isun utus piro piro rosul sakdurunge riko, reng antarane wong-wong iku ono hang isun ceritakaen nyang riko lan neng antarane iane kabeh ono (pisan) hang seng isun ceritakaen nyang riko. Seng biso kanggone rosul nggowo sijine mu’jizat, liane kambi izine Gusti Alloh; moko nawi wes teko perintahe Gusti Alloh, di putusaen (kabeh perkoro) kambi adil. Lan nalikane iku rugilah wong-wong hang cekelan nyang keng batil.
اَللّٰهُ الَّذِيْ جَعَلَ لَكُمُ الْاَنْعَامَ لِتَرْكَبُوْا مِنْهَا وَمِنْهَا تَأْكُلُوْنَۖ٧٩
Allāhul-lażī ja‘ala lakumul-an‘āma litarkabū minhā wa minhā ta'kulūn(a).
[79]
Mung Gusti Alloh hang ndadekaen kewan rumatan hanggo riko, sebagiane nggo riko kendarani lan sebagiane nggo riko pangan.
وَلَكُمْ فِيْهَا مَنَافِعُ وَلِتَبْلُغُوْا عَلَيْهَا حَاجَةً فِيْ صُدُوْرِكُمْ وَعَلَيْهَا وَعَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُوْنَۗ٨٠
Wa lakum fīhā manāfi‘u wa litablugū ‘alaihā ḥājatan fī ṣudūrikum wa ‘alaihā wa ‘alal-fulki tuḥmalūn(a).
[80]
Lan (ono maneng) manfa’at manfaat hang liyo neng kewan rumatan iku hanggo riko lan mane riko gadug reng suatu keperluan hang kesimpen njerone ati kambi mengendaraine. Lan riko oleh di angkut kambi nompak.i kewan-kewan iku lan kambi ngendarai kapal laut.
وَيُرِيْكُمْ اٰيٰتِهٖۖ فَاَيَّ اٰيٰتِ اللّٰهِ تُنْكِرُوْنَ٨١
Wa yurīkum āyātih(ī), fa ayya āyātillāhi tunkirūn(a).
[81]
Lan iane ngatokaen nyang riko tondo-tondo (kekuasaane); moko tondo-tondo (kuasane) Gusti Alloh hang endi hang riko ingkari?
اَفَلَمْ يَسِيْرُوْا فِى الْاَرْضِ فَيَنْظُرُوْا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۗ كَانُوْٓا اَكْثَرَ مِنْهُمْ وَاَشَدَّ قُوَّةً وَّاٰثَارًا فِى الْاَرْضِ فَمَآ اَغْنٰى عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا يَكْسِبُوْنَ٨٢
Afalam yasīrū fil-arḍi fa yanẓurū kaifa kāna ‘āqibatul-lażīna min qablihim, kānū akṡara minhum wa asyadda quwwataw wa āṡāran fil-arḍi famā agnā ‘anhum mā kānū yaksibūn(a).
[82]
Moko paentah iane kabeh seng on ngonokaen perjalanan neng muka bumi terus memperhatikaen kelendi sak uwisan wong-wong hang sakdurunge iane kabeh. Yoiku wong-wong hang sak durunge iane kabeh iku lebih hebat kekuatane lan (lebih akeh) pecak-pecak iane kabeh neng nduwure bumi, moko paen hang iane kabeh usahakaen iku seng biso nulungi.
فَلَمَّا جَاۤءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنٰتِ فَرِحُوْا بِمَا عِنْدَهُمْ مِّنَ الْعِلْمِ وَحَاقَ بِهِمْ مَّا كَانُوْا بِهٖ يَسْتَهْزِءُوْنَ٨٣
Falammā jā'athum rusuluhum bil-bayyināti fariḥū bimā ‘indahum minal-‘ilmi wa ḥāqa bihim mā kānū bihī yastahzi'ūn(a).
[83]
Moko nalikone teko nyang iane kabeh Rosulrosul (hang di utus nyang)iane kabeh kambi nggowo keterangan-keterangan, iane kabeh ngeroso seneng kambi pengetahuan hang ono neng iane kabeh lan iane kabeh di kepung kambi adzabe Gusti Alloh hang mesti iane kabeh lok-lokaen iku.
فَلَمَّا رَاَوْا بَأْسَنَاۗ قَالُوْٓا اٰمَنَّا بِاللّٰهِ وَحْدَهٗ وَكَفَرْنَا بِمَا كُنَّا بِهٖ مُشْرِكِيْنَ٨٤
Falammā ra'au ba'sanā qālū āmannā billāhi waḥdahū wa kafarnā bimā kunnā bihī musyrikīn(a).
[84]
Moko naliko iane kabeh ndeleng adzab isun, iane kabeh ngomong: “isun kabeh ngimanaken mung nyang Gusti Alloh baen lan isun kabeh kafir nyang sembah sembahan hang wes isun kabeh persekutukaen kambi Gusti Alloh”.
فَلَمْ يَكُ يَنْفَعُهُمْ اِيْمَانُهُمْ لَمَّا رَاَوْا بَأْسَنَا ۗسُنَّتَ اللّٰهِ الَّتِيْ قَدْ خَلَتْ فِيْ عِبَادِهٖۚ وَخَسِرَ هُنَالِكَ الْكٰفِرُوْنَ ࣖ٨٥
Falam yaku yanfa‘uhum īmānuhum lammā ra'au ba'sanā, sunnatallāhil latī qad khalat fī ‘ibādih(ī), wa khasira hunālikal-kāfirūn(a).
[85]
Moko iman iane kabeh seng ono gunane hanggo iane kabeh naliko iane kabeh wes ndeleng sisane isun kabeh. Ikulah sunnah Gusti Alloh hang wes berlaku nyang hambahambane. Lan neng waktu iku wong-wong kafir podo nelongso.