Surah Fatir
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ فَاطِرِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ جَاعِلِ الْمَلٰۤىِٕكَةِ رُسُلًاۙ اُولِيْٓ اَجْنِحَةٍ مَّثْنٰى وَثُلٰثَ وَرُبٰعَۗ يَزِيْدُ فِى الْخَلْقِ مَا يَشَاۤءُۗ اِنَّ اللّٰهَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ١
Al-ḥamdu lillāhi fāṭiris-samāwāti wal-arḍi jā‘ilil-malāikati rusulā(n), ulī ajniḥatim maṡnā wa ṡulāṡa wa rubā‘(a), yazīdu fil-khalqi mā yasyā'(u), innallāha ‘alā kulli syai'in qadīr(un).
[1]
Kabeh puji duwene Gusti Alloh Hang Dadekaen langit lan bumi, Hang dadekaen malaikat dadi kongkonan-kongkonan (kanggo ngurus macem-macem urusan) hang duweni sriwi, saben-saben siji ono hang loro, telo lan papat. Gusti Alloh nambahaken nyang ciptaane paran hang dikarepaen. Saktemene Gusti Alloh Moho Kuoso nyang kabeh perkoro.
مَا يَفْتَحِ اللّٰهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَّحْمَةٍ فَلَا مُمْسِكَ لَهَا ۚوَمَا يُمْسِكْۙ فَلَا مُرْسِلَ لَهٗ مِنْۢ بَعْدِهٖۗ وَهُوَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ٢
Mā yaftaḥillāhu lin-nāsi mir raḥmatin falā mumsika lahā, wa mā yumsik falā mursila lahū mim ba‘dih(ī), wa huwal-‘azīzul-ḥakīm(u).
[2]
Paran baen hang Gusti Alloh anugerahaken nyang menungso hang rupo rahmat, mulokno osing ono sijine hang biso nahan; lan paran baen hang ditahan Gusti Alloh mulokno osing siji uwong baen hang sanggup ocol sak wise iku. Lan Iane Hang Moho Kuat tur Moho Wicaksono.
يٰٓاَيُّهَا النَّاسُ اذْكُرُوْا نِعْمَتَ اللّٰهِ عَلَيْكُمْۗ هَلْ مِنْ خَالِقٍ غَيْرُ اللّٰهِ يَرْزُقُكُمْ مِّنَ السَّمَاۤءِ وَالْاَرْضِۗ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَۖ فَاَنّٰى تُؤْفَكُوْنَ٣
Yā ayyuhan-nāsużkurū ni‘matallāhi ‘alaikum, hal min khāliqin gairullāhi yarzuqukum minas-samā'i wal-arḍ(i), lā ilāha illā huw(a), fa'annā tu'fakūn(a).
[3]
He menungso, ilingo kambi ni’mate Gusti Alloh nyang riko. Opo ono Dzat Hang dadekaen sakliyone Gusti Alloh hang biso nguweni rezki nyang riko teko langet lan bumi ? Osing ono Pengeran (hang duwe hak disembah) kejobo Iane; mulokno abuo riko melengos (teko ketauhidan)?
وَاِنْ يُّكَذِّبُوْكَ فَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِّنْ قَبْلِكَۗ وَاِلَى اللّٰهِ تُرْجَعُ الْاُمُوْرُ٤
Wa iy yukażżibūka faqad kużżibat rusulum min qablik(a), wa ilallāhi turja‘ul-umūr(u).
[4]
Lan kadung iane kabeh gubabaen riko (sak wise riko weni pepeleng), mulokno saktemene wes digubabaen pisan rosul-rosul sak durunge riko. Lan mung nyang Gusti Alloh dibalekaen kabeh urusan.
يٰٓاَيُّهَا النَّاسُ اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيٰوةُ الدُّنْيَاۗ وَلَا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللّٰهِ الْغَرُوْرُ٥
Yā ayyuhan-nāsu inna wa‘dallāhi ḥaqqun falā tagurrannakumul-ḥayātud-dun-yā, wa lā yagurrannakum billāhil-garūr(u).
[5]
He menungso, saktemene janjine Gusti Alloh iku bener, mulokno pisan-pisan ojo sampek urip nyang donyo nipu riko lan pisan-pisan ojo sampek setan hang pinter nipu, nipu riko masalah Gusti Alloh.
اِنَّ الشَّيْطٰنَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوْهُ عَدُوًّاۗ اِنَّمَا يَدْعُوْا حِزْبَهٗ لِيَكُوْنُوْا مِنْ اَصْحٰبِ السَّعِيْرِۗ٦
Innasy-syaiṭāna lakum ‘aduwwun fattakhiżūhu ‘aduwwā(n), innamā yad‘ū ḥizbahū liyakūnū min aṣḥābis-sa‘īr(i).
[6]
Saktemene setan iku musuh kanggo riko, mulokno anggepen iane musuh (riko), kerono saktemene setan-setan iku cumo ngajak golongane makne iane kabeh dadi penghunine neroko hang mulat-mulat.
اَلَّذِيْنَ كَفَرُوْا لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيْدٌ ەۗ وَالَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَهُمْ مَّغْفِرَةٌ وَّاَجْرٌ كَبِيْرٌ ࣖ٧
Allażīna kafarū lahum ‘ażābun syadīd(un), wal-lażīna āmanū wa ‘amiluṣ-ṣāliḥāti lahum magfiratuw wa ajrun kabīr(un).
[7]
Uwong-uwong hang kafir kanggo iane kabeh sikso hang banget. Lan uwong-uwong hang iman lan ngelakoni amal soleh kanggo iane kabeh pengapuro lan ganjaran hang gede.
اَفَمَنْ زُيِّنَ لَهٗ سُوْۤءُ عَمَلِهٖ فَرَاٰهُ حَسَنًاۗ فَاِنَّ اللّٰهَ يُضِلُّ مَنْ يَّشَاۤءُ وَيَهْدِيْ مَنْ يَّشَاۤءُۖ فَلَا تَذْهَبْ نَفْسُكَ عَلَيْهِمْ حَسَرٰتٍۗ اِنَّ اللّٰهَ عَلِيْمٌ ۢبِمَا يَصْنَعُوْنَ٨
Afaman zuyyina lahū sū'u ‘amalihī fara'āhu ḥasanā(n), fa'innallāha yuḍillu may yasyā'u wa yahdī may yasyā'(u), falā tażhab nafsuka ‘alaihim ḥasarāt(in), innallāha ‘alīmum bimā yaṣna‘ūn(a).
[8]
Mulokno opo uwong hang didadekaen (setan) nganggep apik nyang penggaweane hang elek terus iane ngeyaqini penggawean iku apik (podo kambi uwong hang osing ketipu kambi setan)? Mulokno saktemene Gusti Alloh nyesataen sopo hang dikarepaen lan aweh pituduh nyang sopo hang dikarepaen; mulokno ojo sampek awak riko acur kerono susah nyang iane kabeh. Saktemene Gusti Alloh Moho Ngaweruhi opo hang iane lakoni.
وَاللّٰهُ الَّذِيْٓ اَرْسَلَ الرِّيٰحَ فَتُثِيْرُ سَحَابًا فَسُقْنٰهُ اِلٰى بَلَدٍ مَّيِّتٍ فَاَحْيَيْنَا بِهِ الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَاۗ كَذٰلِكَ النُّشُوْرُ٩
Wallāhul-lażī arsalar-riyāḥa fatuṡīru saḥāban fasuqnāhu ilā baladim mayyitin fa'aḥyainā bihil-arḍa ba‘da mautihā, każālikan-nusyūr(u).
[9]
Lan Gusti Alloh iane Hang ngirimaen angin; terus angin iku hang ngobahaken awan mulokno Isun gereng awan iku nyang suwiji negoro hang mati terus Isun uripaen bumi sakwise matine kambi udan iku. Gedigu kebangkitan iku.
مَنْ كَانَ يُرِيْدُ الْعِزَّةَ فَلِلّٰهِ الْعِزَّةُ جَمِيْعًاۗ اِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهٗ ۗوَالَّذِيْنَ يَمْكُرُوْنَ السَّيِّاٰتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيْدٌ ۗوَمَكْرُ اُولٰۤىِٕكَ هُوَ يَبُوْرُ١٠
Man kāna yurīdul-‘izzata falillāhil-‘izzatu jamī‘ā(n), ilaihi yaṣ‘adul-kalimuṭ-ṭayyibu wal-‘amaluṣ-ṣāliḥu yarfa‘uh(ū), wal-lażīna yamkurūnas-sayyi'āti lahum ‘ażābun syadīd(un), wa makru ulā'ika huwa yabūr(u).
[10]
Sopo uwong hang ngarepaen kemuliaan, mulokno kanggo Gusti Alloh kemuliaan iku kabeh. Nyang Iane munggah omongan-omongan hang apik 740 lan amal hang soleh diunggahaken Iane 741 . Lan uwong-uwong hang ngerencanakaen kejahatan kanggo iane kabeh sikso hang banget lan rencana jahate iane kabeh bakal ancur.
740) Sebagian ahli tafsir ngomog setemene omongan hang apik yoiku kalimat tauhid “Laa ilaaha illGusti Alloh”, lan ono maning hang ngomongzikir nyang Gusti Alloh lan ono maning hang ngomong kabeh omongan hang apik hang diucapaen kerono Gusti Alloh.
741) Karepe yoiku setemene omongan apik lan amal hang apik iku diunggahaken kanggo diterimo lan diweni ganjaran.
وَاللّٰهُ خَلَقَكُمْ مِّنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُّطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَكُمْ اَزْوَاجًاۗ وَمَا تَحْمِلُ مِنْ اُنْثٰى وَلَا تَضَعُ اِلَّا بِعِلْمِهٖۗ وَمَا يُعَمَّرُ مِنْ مُّعَمَّرٍ وَّلَا يُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهٖٓ اِلَّا فِيْ كِتٰبٍۗ اِنَّ ذٰلِكَ عَلَى اللّٰهِ يَسِيْرٌ١١
Wallāhu khalaqakum min turābin ṡumma min nuṭfatin ṡumma ja‘alakum azwājā(n), wa mā taḥmilu min unṡā wa lā taḍa‘u illā bi‘ilmih(ī), wa mā yu‘ammaru mim mu‘ammariw wa lā yunqaṣu min ‘umurihī illā fī kitāb(in), inna żālika ‘alallāhi yasīr(un).
[11]
Lan Gusti Alloh nyiptakaen riko teko lemah terus teko banyu mani, terus Iane dadekaen riko pasang-pasangan (lanang lan wadon). Lan osing ono uwong wadon pisan-pisan meteng lan osing (pisan) ngelahiraen kejobo kambi pangeweruhi Iane. Lan pisan-pisan osing didawakaen umure siji uwong hang duweni umur dowo lan osing pisan dikurangi umure, kejobo wes ditetepaen nyang jerone Kitab (Lauh Mahfuzh). Saktemene hang gedigu iku kanggo Gusti Alloh iku gampang.
وَمَا يَسْتَوِى الْبَحْرٰنِۖ هٰذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَاۤىِٕغٌ شَرَابُهٗ وَهٰذَا مِلْحٌ اُجَاجٌۗ وَمِنْ كُلٍّ تَأْكُلُوْنَ لَحْمًا طَرِيًّا وَّتَسْتَخْرِجُوْنَ حِلْيَةً تَلْبَسُوْنَهَا ۚوَتَرَى الْفُلْكَ فِيْهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوْا مِنْ فَضْلِهٖ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ١٢
Wa mā yastawil-baḥrān(i), hāżā ‘ażbun furātun sā'igun syarābuhū wa hāżā milḥun ujāj(un), wa min kullin ta'kulūna laḥman ṭariyyaw wa tastakhrijūna ḥilyatan talbasūnahā, wa taral-fulka fīhi mawākhira litabtagū min faḍlihī wa la‘allakum tasykurūn(a).
[12]
Lan osing podo (antarane) rong laut; hang iki campak, seger, sedep diombe lan hang liyo asin, pahit pisan. Lan teko siji-sijine laut iku riko biso mangan daging hang seger lan riko biso ngetoaken pepaes hang biso riko gawe lan ono siji-sijine riko deleng kapal-kapal hang layar nyigar laut makne riko biso goleti karunia Iane lan makne riko syukur.
يُوْلِجُ الَّيْلَ فِى النَّهَارِ وَيُوْلِجُ النَّهَارَ فِى الَّيْلِۚ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَّجْرِيْ لِاَجَلٍ مُّسَمًّىۗ ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُۗ وَالَّذِيْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِهٖ مَا يَمْلِكُوْنَ مِنْ قِطْمِيْرٍۗ١٣
Yūlijul-laila fin-nahāri wa yūlijun-nahāra fil-lail(i), wa sakhkharasy-syamsa wal-qamara kulluy yajrī li'ajalim musammā(n), żālikumullāhu rabbukum lahul-mulk(u), wal-lażīna tad‘ūna min dūnihī mā yamlikūna min qiṭmīr(in).
[13]
Lan ngelebokaen bengi nyang jerone raino lan ngelebokaen raino nyang bengi lan nundukaen serngenge lan ulan, siji-sijine melaku turut wayah hang wes ditentukaen. Hang (ngelakoni) gedigu iku Gusti Alloh Pengeran riko, duwene Iane kerajaan. Lan uwong-uwong hang riko seru (sembah) sakliyone Gusti Alloh osing duwe paran-paran masio koyok tipise kulit ari.
اِنْ تَدْعُوْهُمْ لَا يَسْمَعُوْا دُعَاۤءَكُمْۚ وَلَوْ سَمِعُوْا مَا اسْتَجَابُوْا لَكُمْۗ وَيَوْمَ الْقِيٰمَةِ يَكْفُرُوْنَ بِشِرْكِكُمْۗ وَلَا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيْرٍ ࣖ١٤
In tad‘ūhum lā yasma‘ū du‘ā'akum, wa lau sami‘ū mastajābū lakum, wa yaumal-qiyāmati yakfurūna bisyirkikum, wa lā yunabbi'uka miṡlu khabīr(in).
[14]
Kadung riko ngajak iane kabeh, iane kabeh osing bakal ngerungokaen jakan riko, lan kadung iane kabeh kerungu, iane kabeh osing biso ngelestarekaen ajakan riko. Lan nyang dino kiamat iane kabeh bakal ngingkari kemusyrikan riko lan osing ono hang biso nguweni keterangan nyang riko koyok kelendi hang wes diweni kambi Hang Moho Ngaweruhi 742
742) Nyang jerone masalah iki yoiku Gusti Alloh Swt.
۞ يٰٓاَيُّهَا النَّاسُ اَنْتُمُ الْفُقَرَاۤءُ اِلَى اللّٰهِ ۚوَاللّٰهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيْدُ١٥
Yā ayyuhan-nāsu antumul-fuqarā'u ilallāh(i), wallāhu huwal-ganiyyul-ḥamīd(u).
[15]
He menungso, riko hang duwe karep nyang Gusti Alloh; lan Gusti Alloh iane Hang Moho Sugih (osing butuhaen suwiji-wiji) tur Moho puji.
اِنْ يَّشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيْدٍۚ١٦
Iy yasya' yużhibkum wa ya'ti bikhalqin jadīd(in).
[16]
Kadung Iane duwe karep, pasti Iane musnahaken riko lan nekaaken mahluk hang anyar (kanggo ganti riko).
وَمَا ذٰلِكَ عَلَى اللّٰهِ بِعَزِيْزٍ١٧
Wa mā żālika ‘alallāhi bi‘azīz(in).
[17]
Lan hang gedigu iku pisan-pisan osing angel kanggo Gusti Alloh.
وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰى ۗوَاِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ اِلٰى حِمْلِهَا لَا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْءٌ وَّلَوْ كَانَ ذَا قُرْبٰىۗ اِنَّمَا تُنْذِرُ الَّذِيْنَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ ۗوَمَنْ تَزَكّٰى فَاِنَّمَا يَتَزَكّٰى لِنَفْسِهٖ ۗوَاِلَى اللّٰهِ الْمَصِيْرُ١٨
Wa lā taziru wāziratuw wizra ukhrā, wa in tad‘u muṡqalatun ilā ḥimlihā lā yuḥmal minhu syai'uw wa lau kāna żā qurbā, innamā tunżirul-lażīna yakhsyauna rabbahum bil-gaibi wa aqāmuṣ-ṣalāh(ta), wa man tazakkā fa innamā yatazakkā linafsih(ī), wa ilallāhil-maṣīr(u).
[18]
Lan uwong hang duso osing biso mikul dusone uwong liyo. Lan kadung sijineng hang abot dusone nyelok (uwong liyo) kanggo mikul dusone iku osing bakal dipikulaen kanggo iane sitik baen senajan (hang dicelok iku) kaum kerabate. Saktemene hang biso diweni peringatan iku mung uwong-uwong hang wedi nyang sikso pengerane (senajan) iane kabeh osing deleng 743 lan iane kabeh negakaen sembahyang. Lan sopo uwonge hang nyucikaen awake, saktemene iane nyucikaen awak dewe kanggo keapikan awake dewek. Lan nyang Gusti Alloh baline (riko).
743) Sebagian ahli tafsir nafsiraen “bil ghaib” nyang jerone ayat iki yoiku pas wong-wong iku dewekan tanpo deleng uwong liyo.
وَمَا يَسْتَوِى الْاَعْمٰى وَالْبَصِيْرُ ۙ١٩
Wa mā yastawil-a‘mā wal-baṣīr(u).
[19]
Lan osing podo uwong hang picek kambi uwong hang biso deleng.
وَلَا الظُّلُمٰتُ وَلَا النُّوْرُۙ٢٠
Wa laẓ-ẓulumātu wa lan-nūr(u).
[20]
Lan osing (pisan) podo peteng banget kambi terang.
وَلَا الظِّلُّ وَلَا الْحَرُوْرُۚ٢١
Wa laẓ-ẓillu wa lal-ḥarūr(u).
[21]
Lan osing (pisan) podo hang dem kambi hang panas.
وَمَا يَسْتَوِى الْاَحْيَاۤءُ وَلَا الْاَمْوَاتُۗ اِنَّ اللّٰهَ يُسْمِعُ مَنْ يَّشَاۤءُ ۚوَمَآ اَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَّنْ فِى الْقُبُوْرِ٢٢
Wa mā yastawil-aḥyā'u wa lal-amwāt(u), innallāha yusmi‘u may yasyā'(u), wa mā anta bimusmi‘im man fil-qubūr(i).
[22]
Lan osing (pisan) podo uwong-uwong hang urip lan uwong-uwong hang mati. Saktemene Gusti Alloh nguweni pengrungu nyang sopo hang dikarepaen lan riko pisan-pisan osing sanggup dadekaen uwong hang ono jerone kubur biso kerungu 744 .
744) Karepe: Nabi Muhammad osing biso nguweni pituduh nyang wong-wong musyrikin hang wes mati atine
اِنْ اَنْتَ اِلَّا نَذِيْرٌ٢٣
In anta illā nażīr(un).
[23]
Riko osing liyo mung sijine uwong hang nguweni peringatan.
اِنَّآ اَرْسَلْنٰكَ بِالْحَقِّ بَشِيْرًا وَّنَذِيْرًا ۗوَاِنْ مِّنْ اُمَّةٍ اِلَّا خَلَا فِيْهَا نَذِيْرٌ٢٤
Innā arsalnāka bil-ḥaqqi basyīraw wa nażīrā(n), wa im min ummatin illā khalā fīhā nażīr(un).
[24]
Saktemene isun ngutus riko kambi gowo perkoro hang bener 745 kanggo gowo berita seneng lan kanggo nguweni peringatan. Lan osing ono siji umat baen kejobo wes ono nyang iane sijine uwong hang nguweni peringatan.
745) Hang dikarepaen kambi “perkoro hang bener” nyang kene yoiku agomo tauhid lan hukum-hukume.
وَاِنْ يُّكَذِّبُوْكَ فَقَدْ كَذَّبَ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚجَاۤءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنٰتِ وَبِالزُّبُرِ وَبِالْكِتٰبِ الْمُنِيْرِ٢٥
Wa iy yukażżibūka faqad każżabal-lażīna min qablihim, jā'athum rusuluhum bil-bayyināti wa biz-zuburi wa bil-kitābil-munīr(i).
[25]
Lan kadung iane kabeh gubabaen riko, mulokno saktemene uwong-uwong hang sakdurunge iane kabeh wes gubabaen (roosul-rosule); nyang iane kabeh wes teko rosul-rosule kambi gowo mu’jizat hang nyoto, zubur lan kitab hang nguweni kejelasan hang sempurno. 746
746) Karepe: Gusti Alloh nguweni pituduh nyang sopo hang dikarepaen Iane kambi nguweni kesanggupan kanggo ngerungokaen lan nerimo keterangan-keterangan.
ثُمَّ اَخَذْتُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا فَكَيْفَ كَانَ نَكِيْرِ ࣖ٢٦
Ṡumma akhażtul-lażīna kafarū fakaifa kāna nakīr(i).
[26]
Terus Isun sikso uwong-uwong hang kafir; mulokno (delengen) kelendi (bangete) pungkasane murko Isun.
اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَاۤءِ مَاۤءًۚ فَاَخْرَجْنَا بِهٖ ثَمَرٰتٍ مُّخْتَلِفًا اَلْوَانُهَا ۗوَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ ۢبِيْضٌ وَّحُمْرٌ مُّخْتَلِفٌ اَلْوَانُهَا وَغَرَابِيْبُ سُوْدٌ٢٧
Alam tara annallāha anzala minas-samā'i mā'ā(n), fa'akhrajnā bihī ṡamarātim mukhtalifan alwānuhā, wa minal-jibāli judadum bīḍuw wa khumrum mukhtalifun alwānuhā wa garābību sūd(un).
[27]
Onotoh osing deleng saktemene Gusti Alloh nurunaen udan teko langit terus Isun hasilaen kambi udan iku uwoh-uwohan hang macem-macem jenise. Lan antarane gunung-gunung iku ono garis-garis putih lan abang hang macem-macem wernone llan ono (maning) hang ireng.
وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَاۤبِّ وَالْاَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ اَلْوَانُهٗ كَذٰلِكَۗ اِنَّمَا يَخْشَى اللّٰهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمٰۤؤُاۗ اِنَّ اللّٰهَ عَزِيْزٌ غَفُوْرٌ٢٨
Wa minan-nāsi wad-dawābbi wal-an‘āmi mukhtalifun alwānuhū każālik(a), innamā yakhsyallāha min ‘ibādihil-ulamā'(u), innallāha ‘azīzun gafūr(un).
[28]
Lan gedigu (pisan) nyang antarane menungso, kewan-kewan rumangkang lan rojokoyo-rojokoyo ono hang macem-macem wernone (lan jenise). Saktemene hang wedi nyang Gusti Alloh antara hamba-hambane, mung ulama. 747 Saktemene Alla Moho Kuat tur Moho Ngapuro.
747) Hang dikarepaen kambi ulamanyangayat iki yoiku wong-wong hang ngaweruhi keagungan lan kekuasaane Gusti Alloh.
اِنَّ الَّذِيْنَ يَتْلُوْنَ كِتٰبَ اللّٰهِ وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ وَاَنْفَقُوْا مِمَّا رَزَقْنٰهُمْ سِرًّا وَّعَلَانِيَةً يَّرْجُوْنَ تِجَارَةً لَّنْ تَبُوْرَۙ٢٩
Innal-lażīna yatlūna kitāballāhi wa aqāmuṣ-ṣalāta wa anfaqū mimmā razaqnāhum sirraw wa ‘alāniyatay yarjūna tijāratal lan tabūr(a).
[29]
Saktemene uwong-uwong hang mesti moco kitab Gusti Alloh lan ngedekaen sholat lan nafkahaken sebagiaan teko rezki hang Isun wenekaen nyang iane kabeh kambi meneg-meneng lan terang-terangan, iane kabeh ngarepaen dagangan hang osing bakal rugi.
لِيُوَفِّيَهُمْ اُجُوْرَهُمْ وَيَزِيْدَهُمْ مِّنْ فَضْلِهٖۗ اِنَّهٗ غَفُوْرٌ شَكُوْرٌ٣٠
Liyuwaffiyahum ujūrahum wa yazīdahum min faḍlih(ī), innahū gafūrun syakūr(un).
[30]
Makne Gusti Alloh nyampurnakaen nyang iane kabeh ganjarane iane lan nambah iane kabeh teko karuniane. Saktemene Gusti Alloh Moho Ngampuni tur Moho Nyukuri.
وَالَّذِيْٓ اَوْحَيْنَآ اِلَيْكَ مِنَ الْكِتٰبِ هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِۗ اِنَّ اللّٰهَ بِعِبَادِهٖ لَخَبِيْرٌۢ بَصِيْرٌ٣١
Wal-lażī auḥainā ilaika minal-kitābi huwal-ḥaqqu muṣaddiqal limā baina yadaih(i), innallāha bi‘ibādihī lakhabīrum baṣīr(un).
[31]
Lan opo hang wes Isun wahyukaen nyang riko yoiku Al-Kitab (Al-Qur’an) iku hang bener, kambi bneraen kitab-kitab hang sakdurunge. Stemene Gusti Alloh bener-bener Moho Moho Ngaweruhi tur Moho Ningali (keadaane) hamba-hambane.
ثُمَّ اَوْرَثْنَا الْكِتٰبَ الَّذِيْنَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَاۚ فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهٖ ۚوَمِنْهُمْ مُّقْتَصِدٌ ۚوَمِنْهُمْ سَابِقٌۢ بِالْخَيْرٰتِ بِاِذْنِ اللّٰهِ ۗذٰلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيْرُۗ٣٢
Ṡumma auraṡnal-kitābal-lażīnaṣṭafainā min ‘ibādinā, fa minhum ẓālimul linafsih(ī), wa minhum muqtaṣid(un), wa minhum sābiqum bil-khairāti bi'iżnillāh(i), żālika huwal-faḍlul-kabīr(u).
[32]
Terus Kitab iku Isun warisaen nyang uwong-uwong hang Isun pilih nyang antarane hamba-hambane Isun, terus nyang antarane iane kabeh ono hang ngelarakaen awake dewek lan antarane iane kabeh ono hang tengah-tengah lan antarane iane kabeh ono (pisan) Hang paling disek ngelakoni keapikan 748 kambi izin Gusti Alloh. Hang gedigu iku yoiku karunia hang gede banget.
748) Hang dikarepaen kambi “uwong hang nganiyoyo nyang awake dewek” yoiku uwong hang luwih akeh keluputane ketimbang keapikane, lan “Tengah-tengah” yoiku uwong hang keapikane sebanding kambi kambi keluputane, sedeng hang dikarepaen kambi “wong-wong hang luwih bengen ngelakoni keapikan” yoiku wong-wong hang keapikane akeh banget lan arang banget ngelakoni keluputan.
جَنّٰتُ عَدْنٍ يَّدْخُلُوْنَهَا يُحَلَّوْنَ فِيْهَا مِنْ اَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَّلُؤْلُؤًا ۚوَلِبَاسُهُمْ فِيْهَا حَرِيْرٌ٣٣
Jannātu ‘adniy yadkhulūnahā yuḥallauna fīhā min asāwira min żahabiw wa lu'lu'ā(n), wa libāsuhum fīhā ḥarīr(un).
[33]
(Kanggo iane kabeh) surgo ‘Adn, iane kabeh melebu nyang jerone, nyang jero iane kabeh diweni pepaes kambi gelang-gelang teko emas lan kambi mutioro lan kelambene iane kabeh nyang jero iku sutera.
وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِيْٓ اَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَۗ اِنَّ رَبَّنَا لَغَفُوْرٌ شَكُوْرٌۙ٣٤
Wa qālul-ḥamdu lillāhil-lażī ażhaba ‘annal-ḥazan(a), inna rabbanā lagafūrun syakūr(un).
[34]
Lan iane kabeh ngomong: “Kabeh puji kanggo Gusti Alloh hang wes ngilangaen susah teko isun kabeh. Saktemene Pengeran isun kabeh bener-bener Moho Ngampuni tur Moho Nyukuri.
ۨالَّذِيْٓ اَحَلَّنَا دَارَ الْمُقَامَةِ مِنْ فَضْلِهٖۚ لَا يَمَسُّنَا فِيْهَا نَصَبٌ وَّلَا يَمَسُّنَا فِيْهَا لُغُوْبٌ٣٥
Allażī aḥallanā dāral-muqāmati min faḍlih(ī), lā yamassunā fīhā naṣabuw wa lā yamassunā fīhā lugūb(un).
[35]
Hang manggonaen isun kabeh nyang jerone panggonan hang langgeng (surgo) teko karuniane Iane; nyang jerone isun kabeh osing ngeroso kesel lan osing pisan ngeroso lemes.
وَالَّذِيْنَ كَفَرُوْا لَهُمْ نَارُ جَهَنَّمَۚ لَا يُقْضٰى عَلَيْهِمْ فَيَمُوْتُوْا وَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ مِّنْ عَذَابِهَاۗ كَذٰلِكَ نَجْزِيْ كُلَّ كَفُوْرٍ ۚ٣٦
Wal-lażīna kafarū lahum nāru jahannam(a), lā yuqḍā ‘alaihim fayamūtū wa lā yukhaffafu ‘anhum min ‘ażābihā, każālika najzī kulla kafūr(in).
[36]
Lan uwong-uwong kafir kanggo iane kabeh neroko jahannam. Iane kabeh osing dimusnahaken sampek iane kabeh mati la osing (pisan) dientengaen teko iane kabeh siksone. Gedigi iki isun males saben-saben uwong hang banget kafire.
وَهُمْ يَصْطَرِخُوْنَ فِيْهَاۚ رَبَّنَآ اَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَيْرَ الَّذِيْ كُنَّا نَعْمَلُۗ اَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ مَّا يَتَذَكَّرُ فِيْهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَجَاۤءَكُمُ النَّذِيْرُۗ فَذُوْقُوْا فَمَا لِلظّٰلِمِيْنَ مِنْ نَّصِيْرٍ ࣖ٣٧
Wa hum yaṣṭarikhūna fīhā, rabbanā akhirjnā na‘mal ṣāliḥan gairal-lażī kunnā na‘mal(u), awalam nu‘ammirkum mā yatażakkaru fīhi man tażakkara wa jā'akumun nażīr(u), fa żūqū famā liẓ-ẓālimīna min naṣīr(in).
[37]
Lan iane kabeh podo jerit nyang jerone neroko iku: “Duh Pengeran isun kabeh, tokaen isun kabeh pasti isun kabeh bakal ngelakoni amal soleh bido kambi hang wes isun kabeh lakoni”. Lan opotoh isun osing dawakaen umur riko nyang jerone waktu hang cukup kanggo mikir kanggo uwong hang gelem mikir, lan (opotoh osing) teko nyang riko uwong hang nguweni pepeleng? Mulokno rasakno (sikso Isun) la nosing ono kanggo uwong-uwong hang zalim siji uwong hang nulungi.
اِنَّ اللّٰهَ عَالِمُ غَيْبِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ اِنَّهٗ عَلِيْمٌ ۢبِذَاتِ الصُّدُوْرِ٣٨
Innallāha ‘ālimu gaibis-samāwāti wal-arḍ(i), innahū ‘alīmum biżātiṣ-ṣudūr(i).
[38]
Saktemene Gusti Alloh ngaweruhi hang kesimpen nyang langit lan bumi. Saktemene iane Moho ngaweruhi kabeh isine ati.
هُوَ الَّذِيْ جَعَلَكُمْ خَلٰۤىِٕفَ فِى الْاَرْضِۗ فَمَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهٗۗ وَلَا يَزِيْدُ الْكٰفِرِيْنَ كُفْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ اِلَّا مَقْتًا ۚوَلَا يَزِيْدُ الْكٰفِرِيْنَ كُفْرُهُمْ اِلَّا خَسَارًا٣٩
Huwal-lażī ja‘alakum khalā'ifa fil-arḍ(i), faman kafara fa‘alaihi kufruh(ū), wa lā yazīdul-kāfirīna kufruhum ‘inda rabbihim illā maqtā(n), wa lā yazīdul-kāfirīna kufruhum illā khasārā(n).
[39]
Iane hang dadekaen riko khalifah-khalifah nyang duwure bumi. Sopo uwonge hang kafir, mulokno (pungkasane) kafire keneng nyang awake dewek. Lan kafire uwong-uwong hang kafir iku osing liyo mung arep nambah rugine iane kabeh.
قُلْ اَرَءَيْتُمْ شُرَكَاۤءَكُمُ الَّذِيْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ۗاَرُوْنِيْ مَاذَا خَلَقُوْا مِنَ الْاَرْضِ اَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِى السَّمٰوٰتِۚ اَمْ اٰتَيْنٰهُمْ كِتٰبًا فَهُمْ عَلٰى بَيِّنَتٍ مِّنْهُۚ بَلْ اِنْ يَّعِدُ الظّٰلِمُوْنَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا اِلَّا غُرُوْرًا٤٠
Qul ara'aitum syurakā'akumul-lażīna tad‘ūna min dūnillāh(i), arūnī māżā khalaqū minal-arḍi am lahum syirkun fis-samāwāt(i), am ātaināhum kitāban fahum ‘alā bayyinatim minh(u), bal iy ya‘iduẓ-ẓālimūna ba‘ḍuhum ba‘ḍan illā gurūrā(n).
[40]
Ngomongo: “Jelasno nyang Isun masalah sekutu-sekutu riko hang riko ajak-ajak sak liyone Gusti Alloh. Katonaen nyang Isun (bagian) hang endi teko bumi iki hang wes iane kabeh ciptakaen utowo iane kabeh duwe saham nyang jerone (nyiptakaen) langit utowo onotoh Isun nguweni nyang iane kabeh suwijine Kitab hinggo iane kabeh oleh keterangan-keterangan hang jelas teko iku? Saktemene uwong-uwong hang zalim iku sebagian teko iane kabeh osing janjekaen nyang sebagian hang liyo, kejobo gubaban baen”.
۞ اِنَّ اللّٰهَ يُمْسِكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ اَنْ تَزُوْلَا ەۚ وَلَىِٕنْ زَالَتَآ اِنْ اَمْسَكَهُمَا مِنْ اَحَدٍ مِّنْۢ بَعْدِهٖ ۗاِنَّهٗ كَانَ حَلِيْمًا غَفُوْرًا٤١
Innallāha yumsikus-samāwāti wal-arḍa an tazūlā, wa la'in zālatā in amsakahumā min aḥadim mim ba‘dih(ī), innahū kāna ḥalīman gafūrā(n).
[41]
Saktemene Gusti Alloh ngeker langit lan bumi makne osing srno; lan temen kadung loro iku arep sirno osing ono siji uwong baen hang biso ngeker kambi-kambine sakliyone Gusti Alloh. Saktemene Iane yoiku Moho Aris tur Moho Ngampuni.
وَاَقْسَمُوْا بِاللّٰهِ جَهْدَ اَيْمَانِهِمْ لَىِٕنْ جَاۤءَهُمْ نَذِيْرٌ لَّيَكُوْنُنَّ اَهْدٰى مِنْ اِحْدَى الْاُمَمِۚ فَلَمَّا جَاۤءَهُمْ نَذِيْرٌ مَّا زَادَهُمْ اِلَّا نُفُوْرًاۙ٤٢
Wa aqsamū billāhi jahda aimānihim la'in jā'ahum nażīrul layakūnunna ahdā min iḥdal-umam(i), falammā jā'ahum nażīrum mā zādahum illā nufūrā(n).
[42]
Lan iane kabeh sumpah nganggo jeneng Gusti Alloh kambi sekuat-kuat sumpah; saktemene kadung teko nyang iane kabeh siji uwong hang nguweni papelang, pasti iane kabeh bakal luweh oleh pituduh teko slah sijine umat-umat (hang liyo). Pas teko nyang iane kabeh hang gowo pepeleng, mulokno tekone iku osing nambah nyang iane kabeh, kejobo adohe iane kabeh teko (perkoro hang bener).
ۨاسْتِكْبَارًا فِى الْاَرْضِ وَمَكْرَ السَّيِّئِۗ وَلَا يَحِيْقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ اِلَّا بِاَهْلِهٖ ۗفَهَلْ يَنْظُرُوْنَ اِلَّا سُنَّتَ الْاَوَّلِيْنَۚ فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّٰهِ تَبْدِيْلًا ەۚ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّٰهِ تَحْوِيْلًا٤٣
Istikbāran fil-arḍi wa makras-sayyi'(i), wa lā yaḥīqul-makrus-sayyi'u illā bi'ahlih(ī), fahal yanẓurūna illā sunnatal-awwalīn(a), falan tajida lisunnatillāhi tabdīlā(n), wa lan tajida lisunnatillāhi taḥwīlā(n).
[43]
Kerono ladake (iane kabeh) nyang duwure bumi lan kerono renconone (iane kabeh) hang jahat. Rencono hang jahat iku osing bakal ngenani kejobo uwong hang ngerecnakno dewek. Osing ono hang iane kabeh enteni kejobo (kelakune) sunnah (Gusti Alloh hang wes kelaku) nyang uwong-uwong hang bengen 749 Mulokno pisan-pisan riko osing biso oleh gantine sunnah Gusti Alloh, lan pisan-pisan osing (pisan) arep nemoni nyimpange sunnah Gusti Alloh iku.
749) Hang dikarepaen kambi “sunnah wong-wong hang bengen” yoiku mudune sikso nyang wong-wong hang gubabaen rosul.
اَوَلَمْ يَسِيْرُوْا فِى الْاَرْضِ فَيَنْظُرُوْا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَكَانُوْٓا اَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً ۗوَمَا كَانَ اللّٰهُ لِيُعْجِزَهٗ مِنْ شَيْءٍ فِى السَّمٰوٰتِ وَلَا فِى الْاَرْضِۗ اِنَّهٗ كَانَ عَلِيْمًا قَدِيْرًا٤٤
Awalam yasīrū fil-arḍi fa yanẓurū kaifa kāna ‘āqibatul-lażīna min qablihim wa kānū asyadda minhum quwwah(tan), wa mā kānallāhu liyu‘jizahū min syai'in fis-samāwāti wa lā fil-arḍ(i), innahū kāna ‘alīman qadīrā(n).
[44]
Lan opotoh iane kabeh osing melaku nyang duwur bumi, terus deleng kelendi pungkasane uwong-uwong hang sakdurunge iane kabeh, sedeng uwong-uwong iku yoiku lebih gede kekuatane ketimbang iane kabeh? Lan osing ono suwiji baen hang biso ngapesaen Gusti Alloh nyang langit utowo nyang bumi. Saktemene Gusti Alloh Moho Ngaweruhi tur Moho Kuoso.
وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللّٰهُ النَّاسَ بِمَا كَسَبُوْا مَا تَرَكَ عَلٰى ظَهْرِهَا مِنْ دَاۤبَّةٍ وَّلٰكِنْ يُّؤَخِّرُهُمْ اِلٰٓى اَجَلٍ مُّسَمًّىۚ فَاِذَا جَاۤءَ اَجَلُهُمْ فَاِنَّ اللّٰهَ كَانَ بِعِبَادِهٖ بَصِيْرًا ࣖ٤٥
Wa lau yu'ākhiżullāhun-nāsa bimā kasabū mā taraka ‘alā ẓahrihā min dābbatiw wa lākiy yu'akhkhiruhum ilā ajalim musammā(n), fa iżā jā'a ajaluhum fa innallāha kāna bi‘ibādihī baṣīrā(n).
[45]
Lan kadung kiro-kirone Gusti Alloh nyikso nyang menungso kerono usahane, pasti Iane osing ninggalaen nyang duwure bumisuwijine mahluk hang rumangkang baen 750 tapekno Gusti Alloh ngarekaen (siksone) nyang iane kabeh, sampek wayah hang wes ditetokaen; mulokno kadung teko ajale iane kabeh, mulokno saktemene Gusti Alloh yoiku Moho Ngaweruhi (keadaan) hamba-hambane.
750) “Dabbah” artine yoiku mahluk hang rumangkang. Tapekno hang dikarepaen nyang kene iki yoiku menungso.