Surah An-Nahl
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
اَتٰىٓ اَمْرُ اللّٰهِ فَلَا تَسْتَعْجِلُوْهُ ۗسُبْحٰنَهٗ وَتَعٰلٰى عَمَّا يُشْرِكُوْنَ١
Atā amrullāhi falā tasta‘jilūh(u), subḥānahū wa ta‘ālā ‘ammā yusyrikūn(a).
[1]
Wes pasti tekone ketetepane Alloh dadi ojo riko njaluk cepet-cepet di kabulaken (tekone) kiamat. Moho suci lan Moho duwur teko paran hang wong-wong sekutuken.
يُنَزِّلُ الْمَلٰۤىِٕكَةَ بِالرُّوْحِ مِنْ اَمْرِهٖ عَلٰى مَنْ يَّشَاۤءُ مِنْ عِبَادِهٖٓ اَنْ اَنْذِرُوْٓا اَنَّهٗ لَآ اِلٰهَ اِلَّآ اَنَا۠ فَاتَّقُوْنِ٢
Yunazzilul-malā'ikata bir-rūḥi min amrihī ‘alā may yasyā'u min ‘ibādihī an anżirū annahū lā ilāha illā ana fattaqūn(i).
[2]
Dia (Alloh) ngedunaken poro malaikat kambi (nggowo) wahyu kambi perintahe (Alloh) kanggo sopo bawen hang Dia (Alloh) hendaki neng antarane hamba-hambane, yoiku: “ingetno teko riko sekabehane, saktemene seng ono Pengeran (kang hak) sakliane Isun, moko riko takwaho neng Isun”.
خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ بِالْحَقِّۗ تَعٰلٰى عَمَّا يُشْرِكُوْنَ٣
Khalaqas-samāwāti wal-arḍa bil-ḥaqq(i), ta‘ālā ‘ammā yusyrikūn(a).
[3]
Dia (Alloh) nyiptakaen langit lan bumi kambi hak. Moho tinggi Alloh teko paran wong-wong sekutukaen.
خَلَقَ الْاِنْسَانَ مِنْ نُّطْفَةٍ فَاِذَا هُوَ خَصِيْمٌ مُّبِيْنٌ٤
Khalaqal-insāna min nuṭfatin fa iżā huwa khaṣīmum mubīn(un).
[4]
Alloh nyiptakaen menungso teko mani, moro-moro dadi wong mbantahan kang nyoto.
وَالْاَنْعَامَ خَلَقَهَا لَكُمْ فِيْهَا دِفْءٌ وَّمَنَافِعُ وَمِنْهَا تَأْكُلُوْنَ٥
Wal-an‘āma khalaqahā lakum fīhā dif'uw wa manāfi‘u wa minhā ta'kulūn(a).
[5]
Lan Alloh wes nyiptakaen kewan rawatan kanggo riko. Neng kewan iku ono wulu kang ngangetaen lan akeh manfaate lan separone riko pangan.
وَلَكُمْ فِيْهَا جَمَالٌ حِيْنَ تُرِيْحُوْنَ وَحِيْنَ تَسْرَحُوْنَۖ٦
Wa lakum fīhā jamālun ḥīna turīḥūna wa ḥīna tasraḥūn(a).
[6]
Lan riko oleh tulian kang apik kanggone, pas riko nggowo balek neng kandang lan pas riko ngeculaen neng panggone ngangon.
وَتَحْمِلُ اَثْقَالَكُمْ اِلٰى بَلَدٍ لَّمْ تَكُوْنُوْا بٰلِغِيْهِ اِلَّا بِشِقِّ الْاَنْفُسِۗ اِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوْفٌ رَّحِيْمٌۙ٧
Wa taḥmilu aṡqālakum ilā baladil lam takūnū bāligīhi illā bisyiqqil-anfus(i), inna rabbakum lara'ūfur raḥīm(un).
[7]
Lan wong mikul beban-beban neng negoro kang riko seng sanggup sampek kanggone. Sakliane kambi keangelan-keangelan (kang mayahaken) awak. Saktemene, Pengeran riko bener-bener Moho asih lan Moho welas.
وَّالْخَيْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِيْرَ لِتَرْكَبُوْهَا وَزِيْنَةًۗ وَيَخْلُقُ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ٨
Wal-khaila wal-bigāla wal-ḥamīra litarkabūhā wa zīnah(tan), wa yakhluqu mā lā ta‘lamūn(a).
[8]
Lan (Alloh wes nyimpaaken) jaran, bagal, lan keledai , makne riko numpaki lan (ndadekaen) perhiasan . lan Alloh nyiptaaken paran kang riko seng ngeweruhi.
وَعَلَى اللّٰهِ قَصْدُ السَّبِيْلِ وَمِنْهَا جَاۤىِٕرٌ ۗوَلَوْ شَاۤءَ لَهَدٰىكُمْ اَجْمَعِيْنَ ࣖ٩
Wa ‘alallāhi qaṣdus-sabīli wa minhā jā'ir(un), wa lau syā'a lahadākum ajma‘īn(a).
[9]
Lan hak kanggo Alloh (nerangaken) dalan kang kenceng, lan ning antarane dalan-dalan ono kang melengkot. Lan kadung Alloh ngehendaki , pastine Alloh mimpin riko kabeh (ning dalan han bener).
هُوَ الَّذِيْٓ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَاۤءِ مَاۤءً لَّكُمْ مِّنْهُ شَرَابٌ وَّمِنْهُ شَجَرٌ فِيْهِ تُسِيْمُوْنَ١٠
Huwal-lażī anzala minas-samā'i mā'al lakum minhu syarābuw wa minhu syajarun fīhi tusīmūn(a).
[10]
DIikolah (Alloh), hang wes ngedunaken banyu udan teko langit kanggo riko, separohne dadi ombenan lan separohne (nyuburaken) tanduran-tanduran, hang podo panggone (merujukaen) riko ngerawati rawatan riko.
يُنْۢبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُوْنَ وَالنَّخِيْلَ وَالْاَعْنَابَ وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرٰتِۗ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِّقَوْمٍ يَّتَفَكَّرُوْنَ١١
Yumbitu lakum bihiz-zar‘a waz-zaitūna wan-nakhīla wal-a‘nāba wa min kulliṡ-ṡamarāt(i), inna fī żālika la'āyatal liqaumiy yatafakkarūn(a).
[11]
Alloh nanduraken kanggo riko kambi (banyu udan) iku tanduran-tanduran; zaitiun, kurmo, anggur lan sekabehane macem woh-uwohan. Saktemene kambi hang seteruse iku bener-bener ono tondo (kuosone Alloh ) kanggo kaum kang mikiraken.
وَسَخَّرَ لَكُمُ الَّيْلَ وَالنَّهَارَۙ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ۗوَالنُّجُوْمُ مُسَخَّرٰتٌۢ بِاَمْرِهٖ ۗاِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيٰتٍ لِّقَوْمٍ يَّعْقِلُوْنَۙ١٢
Wa sakhkhara lakumul-laila wan-nahār(a), wasy-syamsa wal-qamar(a), wan-nujūmu musakhkharātum bi'amrih(ī), inna fī żālika la'āyātil liqaumiy ya‘qilūn(a).
[12]
Alloh nanduraken kanggo riko kambi (banyu udan) iku tanduran-tanduran; zaitiun, kurmo, anggur lan sekabehane macem woh-uwohan. Saktemene kambi hang seteruse iku bener-bener ono tondo (kuosone Alloh ) kanggo kaum kang mikiraken.
وَمَا ذَرَاَ لَكُمْ فِى الْاَرْضِ مُخْتَلِفًا اَلْوَانُهٗ ۗاِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِّقَوْمٍ يَّذَّكَّرُوْنَ١٣
Wa mā żara'a lakum fil-arḍi mukhtalifan alwānuh(ū), inna fī żālika la'āyatal liqaumiy yażżakkarūn(a).
[13]
Lan Alloh (nundukaken pisan) paran hang diciptakaken kanggo riko ning dunyo iki kambi macem-macem werno. Saktemene podo hang seteruse iku benerbener onone tondo (kuosone Alloh) kanggo kaum kang njuwut pelajaran.
وَهُوَ الَّذِيْ سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُوْا مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا وَّتَسْتَخْرِجُوْا مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُوْنَهَاۚ وَتَرَى الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيْهِ وَلِتَبْتَغُوْا مِنْ فَضْلِهٖ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ١٤
Wa huwal-lażī sakhkharal-baḥra lita'kulū minhu laḥman ṭariyyaw wa tastakhrijū minhu ḥilyatan talbasūnahā, wa taral-fulka mawākhira fīhi wa litabtagū min faḍlihī wa la‘allakum tasykurūn(a).
[14]
Lan Alloh hang nundukaken laut (kanggo riko), makne riko oleh mangan teko laut iku daging kang seger (iwak), lan riko ngetokaken teko laut iku perhiasan kang riko enggo, lan riko noleh bahtera berlayar ning laut iku, lan makne riko nggolek (keuntungan) teko karunia Alloh, lan makne riko nyukuri.
وَاَلْقٰى فِى الْاَرْضِ رَوَاسِيَ اَنْ تَمِيْدَ بِكُمْ وَاَنْهٰرًا وَّسُبُلًا لَّعَلَّكُمْ تَهْتَدُوْنَۙ١٥
Wa alqā fil-arḍi rawāsiya an tamīda bikum wa anhāraw wa subulal la‘allakum tahtadūn(a).
[15]
Lan Alloh nancepaken gunung-gunung ning dunyo makne dunyo iku seng oyag bareng riko, lan (Alloh nyiptaaken) kali- kali lan dalan-dalan makne riko oleh petunjuk.
وَعَلٰمٰتٍۗ وَبِالنَّجْمِ هُمْ يَهْتَدُوْنَ١٦
Wa ‘alāmāt(in), wa bin-najmi hum yahtadūn(a).
[16]
Lan (Alloh nyiptaaken) tondo-tondo (petunjuk dalan), lan kambi lintang- lintang iku wong-wong kang oleh petunjuk .
اَفَمَنْ يَّخْلُقُ كَمَنْ لَّا يَخْلُقُۗ اَفَلَا تَذَكَّرُوْنَ١٧
Afamay yakhluqu kamal lā yakhluq(u), afalā tażakkarūn(a).
[17]
Dadi paran (Alloh) hang nyiptaaken iku podo kambi hang seng oleh nyiptaaken (paen paen)? Dadi apuo riko seng njuwut pelajaran.
وَاِنْ تَعُدُّوْا نِعْمَةَ اللّٰهِ لَا تُحْصُوْهَا ۗاِنَّ اللّٰهَ لَغَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ١٨
Wa in ta‘uddū ni‘matallāhi lā tuḥṣūhā, innallāha lagafūrur raḥīm(un).
[18]
Lan kadung riko ngitung-ngitung nikmate Alloh, teko iku riko seng oleh nentukaken akehe. saktemene Alloh bener-bener maha pengampun lan Moho welas.
وَاللّٰهُ يَعْلَمُ مَا تُسِرُّوْنَ وَمَا تُعْلِنُوْنَ١٩
Wallāhu ya‘lamu mā tusirrūna wa mā tu‘linūn(a).
[19]
Lan Alloh ngeweruhi paran hang riko rahasiaken lan hang paran riko lahiraken.
وَالَّذِيْنَ يَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ لَا يَخْلُقُوْنَ شَيْـًٔا وَّهُمْ يُخْلَقُوْنَۗ٢٠
Wal-lażīna yad‘ūna min dūnillāhi lā yakhluqūna syai'aw wa hum yukhlaqūn(a).
[20]
Lan patung-patung kang wong wong sembah sak liyane Alloh, seng biso nggawe paran baen, lan patung-patung iku (dewek) digawe wong.
اَمْوَاتٌ غَيْرُ اَحْيَاۤءٍ ۗوَمَا يَشْعُرُوْنَۙ اَيَّانَ يُبْعَثُوْنَ ࣖ٢١
Amwātun gairu aḥyā'(in), wa mā yasy‘urūna ayyāna yub‘aṡūn(a).
[21]
(Patung-patung iku) barang mati seng orep, lan patung-patung iku heng ngeweruhi kapan hang nyembah arep dibangkitno (diorepaken).
اِلٰهُكُمْ اِلٰهٌ وَّاحِدٌ ۚفَالَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ قُلُوْبُهُمْ مُّنْكِرَةٌ وَّهُمْ مُّسْتَكْبِرُوْنَ٢٢
Ilāhukum ilāhuw wāḥid(un), fal-lażīna lā yu'minūna bil-ākhirati qulūbuhum munkiratuw wa hum mustakbirūn(a).
[22]
Pengeran riko yoiku Pengeran hang Moho Esa. Dadi wong-wong hang seng iman kambi akhirat, atine wong wong ngingkari (keesaan Alloh), sedengno wong-wong iku dewek yoiku wong- wong kang sombong.
لَا جَرَمَ اَنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّوْنَ وَمَا يُعْلِنُوْنَ ۗاِنَّهٗ لَا يُحِبُّ الْمُسْتَكْبِرِيْنَ٢٣
Lā jarama annallāha ya‘lamu mā yusirrūna wa mā yu‘linūn(a), innahū lā yuḥibbul-mustakbirīn(a).
[23]
Seng diraguakaken maning saktemene Alloh ngeweruhi paran hang wong-wong rahasiaken lan paran hang wong-wong lahiraken. Saktemene Alloh seng demen wong-wong kang sombong.
وَاِذَا قِيْلَ لَهُمْ مَّاذَآ اَنْزَلَ رَبُّكُمْ ۙقَالُوْٓا اَسَاطِيْرُ الْاَوَّلِيْنَ٢٤
Wa iżā qīla lahum māżā anzala rabbukum, qālū asāṭīrul-awwalīn(a).
[24]
Lan kadung diomongaken kambi wong- wong “paen hang wes didunaken Pengeran riko?” wong-wong iku njawab: “cerito ceritoane wong-wong bengen”.
لِيَحْمِلُوْٓا اَوْزَارَهُمْ كَامِلَةً يَّوْمَ الْقِيٰمَةِ ۙوَمِنْ اَوْزَارِ الَّذِيْنَ يُضِلُّوْنَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ ۗ اَلَا سَاۤءَ مَا يَزِرُوْنَ ࣖ٢٥
Liyaḥmilū auzārahum kāmilatay yaumal-qiyāmah(ti), wa min auzāril-lażīna yuḍillūnahum bigairi ‘ilm(in), alā sā'a mā yazirūn(a).
[25]
(Omongane wong-wong) nyebabaken wong-wong mikul duso-dusone kambi sekebek-kebeke ning dino kiamat, lan separone duso-duso wong hang wong wong sesataken hang seng ngeweruhi sitik baen (wong-wong disesataken). Ingeto, nemen elek e duso hang wong- wong pikul iku.
قَدْ مَكَرَ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَاَتَى اللّٰهُ بُنْيَانَهُمْ مِّنَ الْقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَاَتٰىهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُوْنَ٢٦
Qad makaral-lażīna min qablihim fa atallāhu bun-yānahum minal-qawā‘idi fa kharra ‘alaihimus-saqfu min fauqihim wa atāhumul-‘ażābu min ḥaiṡu lā yasy‘urūn(a).
[26]
Saktemene wong-wong kang sedurunge wong-wong liyane wes ngonokaen kelicikan, dadi Alloh ngancuraken umah-umahe wong-wong teko pondasine, terus atap (umah iku) tebluk nibani wong-wong teko nduwur, lan adzab iku kanggo wong-wong teko arah (tempat) hang seng wong-wong sadari.
ثُمَّ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ يُخْزِيْهِمْ وَيَقُوْلُ اَيْنَ شُرَكَاۤءِيَ الَّذِيْنَ كُنْتُمْ تُشَاۤقُّوْنَ فِيْهِمْ ۗقَالَ الَّذِيْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ اِنَّ الْخِزْيَ الْيَوْمَ وَالسُّوْۤءَ عَلَى الْكٰفِرِيْنَۙ٢٧
Ṡumma yaumal-qiyāmati yukhzīhim wa yaqūlu aina syurakā'iyal-lażīna kuntum tusyāqqūna fīhim, qālal-lażīna ūtul-‘ilma innal-khizyal-yauma was-sū'a ‘alal-kāfirīn(a).
[27]
Seteruse Alloh ngerendahaken wong-wong iku neng dino kiamat, lan berfirman: ”neng endi golong-golongane Isun iku (kang kerono ngebelo) riko mesti musuhi wong-wong iku (nabi-nabi lan wong-wong mukmin)?” ngomongo wong-wong kang wes diweni ilmu:”Saktemene keelekan lan adzab dino iki ditibaaken kanggo wong-wong kang kafir”.
الَّذِيْنَ تَتَوَفّٰىهُمُ الْمَلٰۤىِٕكَةُ ظَالِمِيْٓ اَنْفُسِهِمْ ۖفَاَلْقَوُا السَّلَمَ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوْۤءٍ ۗبَلٰىٓ اِنَّ اللّٰهَ عَلِيْمٌۢ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ٢٨
Allażīna tatawaffāhumul-malā'ikatu ẓālimī anfusihim, fa alqawus-salama mā kunnā na‘malu min sū'(in), balā innallāha ‘alīmum bimā kuntum ta‘malūn(a).
[28]
(Yoiku) wong-wong hang dipateni kambi poro malaikat njero keadaan kelakuan dzalim kanggo awake wong-wong iku dewek, terus wong-wong nyerah awake (kambi ngomong); “kene sepisan-pisan seng ono ngerjakaen paen-paen kejahatan”. (malaikat njawab): “ono, saktemene Alloh Moho ngeweruhi paran hang wes riko kerjakaen”.
فَادْخُلُوْٓا اَبْوَابَ جَهَنَّمَ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا ۗفَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِيْنَ٢٩
Fadkhulū abwāba jahannama khālidīna fīhā, fa labi'sa maṡwal-mutakabbirīn(a).
[29]
Moko lebonono lawang-lawang neroko jahannam, riko kekal neng njerone. Dadi nemen elek panggonane wong-wong hang nyombongaken awake dewek iku.
۞ وَقِيْلَ لِلَّذِيْنَ اتَّقَوْا مَاذَآ اَنْزَلَ رَبُّكُمْ ۗقَالُوْا خَيْرًا ۚلِلَّذِيْنَ اَحْسَنُوْا فِيْ هٰذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةٌ ۗوَلَدَارُ الْاٰخِرَةِ خَيْرٌ ۗوَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِيْنَۙ٣٠
Wa qīla lil-lażīnattaqau māżā anzala rabbukum, qālū khairā(n), lil-lażīna aḥsanū fī hāżihid-dun-yā ḥasanah(tun), wa ladārul-ākhirati khair(un), wa lani‘ma dārul-muttaqīn(a).
[30]
Lan diomongno kambi wong-wong hang takwa: “paran hang wes didunaken kambi Pengeran riko?” wong-wong jawab: “(Alloh wes ngedunaken) keapikan”. Wong-wong hang ngelakoni apik neng dunyo iki oleh (balesan) hang apik. Lan saktemene kampung akhirat yoiku lebih apik lan iku seapik-apike papan kanggo wong hang takwa.
جَنّٰتُ عَدْنٍ يَّدْخُلُوْنَهَا تَجْرِيْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ لَهُمْ فِيْهَا مَا يَشَاۤءُوْنَ ۗ كَذٰلِكَ يَجْزِى اللّٰهُ الْمُتَّقِيْنَۙ٣١
Jannātu ‘adniy yadkhulūnahā tajrī min taḥtihal-anhāru lahum fīhā mā yasyā'ūn(a), każālika yajzillāhul-muttaqīn(a).
[31]
(Yoiku) suwargo ‘Adn hang wong-wong melbu neng njerone, mili neng ngisore banyu-banyu, neng njero suwargo iku wong-wong oleh sekabehe paen hang wong-wong kepinginaen. Cukup semene Alloh ngeweni balesan neng wong-wong hang takwa.
الَّذِيْنَ تَتَوَفّٰىهُمُ الْمَلٰۤىِٕكَةُ طَيِّبِيْنَ ۙيَقُوْلُوْنَ سَلٰمٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ٣٢
Allażīna tatawafāhumul-malā'ikatu ṭayyibīn(a), yaqūlūna salāmun ‘alaikumudkhulul-jannata bimā kuntum ta‘malūn(a).
[32]
(Yoiku) wong-wong hang dimatikaen tepak keadaane apik kambi poro malaikat, kambi ngomong (neng wong-wong) : “Salaamun’alaikum, melbuo riko neng njero suwargo iku disebabaken paen hang wes riko lakoni”.
هَلْ يَنْظُرُوْنَ اِلَّآ اَنْ تَأْتِيَهُمُ الْمَلٰۤىِٕكَةُ اَوْ يَأْتِيَ اَمْرُ رَبِّكَ ۗ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۗوَمَا ظَلَمَهُمُ اللّٰهُ وَلٰكِنْ كَانُوْٓا اَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُوْنَ٣٣
Hal yanẓurūna illā an ta'tiyahumul-malā'ikatu au ya'tiya amru rabbik(a), każālika fa‘alal-lażīna min qablihim, wa mā ẓalamahumullāhu wa lākin kānū anfusahum yaẓlimūn(a).
[33]
Seng ono kang di enten-enteni sakliane teko tekone poro malaikat neng wong-wong iku, utowo tekone perintahe Alloh. Sakwise kang wes dilakoni neng wong-wong kafir sakdurunge wong-wong iku. Lan Alloh seng nyikso wong-wong iku, tapi wong-wong iku kang tukang nyikso awake dewek.
فَاَصَابَهُمْ سَيِّاٰتُ مَا عَمِلُوْا وَحَاقَ بِهِمْ مَّا كَانُوْا بِهٖ يَسْتَهْزِءُوْنَ ࣖ٣٤
Fa aṣābahum sayyi'ātu mā ‘amilū wa ḥāqa bihim mā kānū bihī yastahzi'ūn(a).
[34]
Moko wong-wong iku ditibani adzab (akibat) kejahatan kang dilakoni kambi wong-wong iku, kambi wong-wong iku dikelilingi kambi adzab kang mesti wong-wong elok-elokaen.
وَقَالَ الَّذِيْنَ اَشْرَكُوْا لَوْ شَاۤءَ اللّٰهُ مَا عَبَدْنَا مِنْ دُوْنِهٖ مِنْ شَيْءٍ نَّحْنُ وَلَآ اٰبَاۤؤُنَا وَلَا حَرَّمْنَا مِنْ دُوْنِهٖ مِنْ شَيْءٍ ۗ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚفَهَلْ عَلَى الرُّسُلِ اِلَّا الْبَلٰغُ الْمُبِيْنُ٣٥
Wa qālal-lażīna asyrakū lau syā'allāhu mā ‘abadnā min dūnihī min syai'in naḥnu wa lā ābā'unā wa lā ḥarramnā min dūnihī min syai'(in), każālika fa‘alal-lażīna min qablihim, fahal ‘alar-rusuli illal-balāgul-mubīn(u).
[35]
Lan ngomongo neng wong-wong musyrik: “Kadung Alloh wes ngendaki, niscoyo wong-wong seng arep nyembah paran bawen sakliane Alloh, emboh kene emboh apak-apake kene, kambi seng ono pisan kene ngaramaken perkoro tonpo (idiNe)”. Mariwes kang dilakoni wong-wong sakdurunge wong-wong iku; dadi seng ono kewajiban dinggo poro rosul, sakliane teko nyampekaen (amanate Alloh) kang bener.
وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِيْ كُلِّ اُمَّةٍ رَّسُوْلًا اَنِ اعْبُدُوا اللّٰهَ وَاجْتَنِبُوا الطَّاغُوْتَۚ فَمِنْهُمْ مَّنْ هَدَى اللّٰهُ وَمِنْهُمْ مَّنْ حَقَّتْ عَلَيْهِ الضَّلٰلَةُ ۗ فَسِيْرُوْا فِى الْاَرْضِ فَانْظُرُوْا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِيْنَ٣٦
Wa laqad ba‘aṡnā fī kulli ummatir rasūlan ani‘budullāha wajtanibuṭ-ṭāgūt(a), fa minhum man hadallāhu wa minhum man ḥaqqat ‘alaihiḍ-ḍalālah(tu), fa sīrū fil-arḍi fanẓurū kaifa kāna ‘āqibatul-mukażżibīn(a).
[36]
Saktemene, Kito (Alloh lan Malaikat) wes ngutus rosul dinggo poro umat (dinggo nglakokaen): “sembahen Alloh (tok) kambi adohono thaghut iku”. Dadi neng antarane umat iku ono wong-wong kang di weni petunjuk teko Alloh kambi ono pisan neng antarane wong-wong kang wes pasti kesesatan dinggo wong-wong iku. Dadi melakuo riko neng dunyo iki kambi perhatikno kelendi sakwise wong-wong kang wes ndustakaen (poro rosul).
اِنْ تَحْرِصْ عَلٰى هُدٰىهُمْ فَاِنَّ اللّٰهَ لَا يَهْدِيْ مَنْ يُّضِلُّ وَمَا لَهُمْ مِّنْ نّٰصِرِيْنَ٣٧
In taḥriṣ ‘alā hudāhum fa innallāha lā yahdī may yuḍillu wa mā lahum min nāṣirīn(a).
[37]
Kadung riko kepengen mane wong-wong iku oleh petunjuk, dadi saktemene Alloh seng nguweni petunjuk neng wong kang disesataken, kambi sepisan wong-wong iku seng nduwe wong hang nolong.
وَاَقْسَمُوْا بِاللّٰهِ جَهْدَ اَيْمَانِهِمْۙ لَا يَبْعَثُ اللّٰهُ مَنْ يَّمُوْتُۗ بَلٰى وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا وَّلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُوْنَۙ٣٨
Wa aqsamū billāhi jahda aimānihim, lā yab‘aṡullāhu may yamūt(u), balā wa‘dan ‘alaihi ḥaqqaw wa lākinna akṡaran-nāsi lā ya‘lamūn(a).
[38]
Wong-wong iku sumpah demi Alloh dinggo sumpahe wong kang temen: ”Alloh seng kiro nangekaen wong kang mati”. Seng nutup kemungkinan Alloh arep nangekaen, tapi akeh-akehe menuso seng ono kang eroh.
لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِيْ يَخْتَلِفُوْنَ فِيْهِ وَلِيَعْلَمَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْٓا اَنَّهُمْ كَانُوْا كٰذِبِيْنَ٣٩
Liyubayyina lahumul-lażī yakhtalifūna fīhi wa liya‘lamal-lażīna kafarū annahum kānū-kāżibīn(a).
[39]
Makne Alloh njelasaken neng wong-wong iku paran kang wong-wong omongaen, makne wong-wong kafir iku eroh kadong wong-wong iku wong-wong kang dusto (gubab).
اِنَّمَا قَوْلُنَا لِشَيْءٍ اِذَآ اَرَدْنٰهُ اَنْ نَّقُوْلَ لَهٗ كُنْ فَيَكُوْنُ ࣖ٤٠
Innamā qaulunā lisyai'in iżā aradnāhu an naqūla lahū kun fa yakūn(u).
[40]
Saktemene firmane Kito (Alloh lan Malaikat) neng perkoro kadung Kito (Alloh lan Malaikat) ngendaki, Kito (Alloh lan Malaikat) mong ngomong neng wong-wong: “kun (dadio)”, terus dadi.
وَالَّذِيْنَ هَاجَرُوْا فِى اللّٰهِ مِنْۢ بَعْدِ مَا ظُلِمُوْا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِى الدُّنْيَا حَسَنَةً ۗوَلَاَجْرُ الْاٰخِرَةِ اَكْبَرُۘ لَوْ كَانُوْا يَعْلَمُوْنَۙ٤١
Wal-lażīna hājarū fillāhi mim ba‘di mā ẓulimū lanubawwi'annahum fid-dun-yā ḥasanah(tan), wa la'ajrul-ākhirati akbar(u), lau kānū ya‘lamūn(a).
[41]
Wong-wong kang hijroh kerono Alloh sakmareke wong-wong iku disikso, pasti Kito (Alloh lan Malaikat) arep nguweni papan (panggonan) hang apik dinggo wong-wong iku neng dunyo. Saktemene pahala neng akhirat yoiku lebeh gedi, kadong wong-wong iku eroh.
الَّذِيْنَ صَبَرُوْا وَعَلٰى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُوْنَ٤٢
Allażīna ṣabarū wa ‘alā rabbihim yatawakkalūn(a).
[42]
(yoiku) wong-wong kang sabar kambi mong taat neng Alloh bawen wong-wong iku bertawakkal.
وَمَآ اَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ اِلَّا رِجَالًا نُّوْحِيْٓ اِلَيْهِمْ فَسْـَٔلُوْٓا اَهْلَ الذِّكْرِ اِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَۙ٤٣
Wa mā arsalnā min qablika illā rijālan nūḥī ilaihim fas'alū ahlaż-żikri in kuntum lā ta‘lamūn(a).
[43]
Lan Kito (Alloh lan Malaikat) seng ngutus sakdurunge riko sakliane wong-wong lanang kang Kito (Alloh lan Malaikat) ngeweni wahyu dinggo wong-wong iku; dadi takono neng wong-wong kang nduwe pengetahuan kadong riko seng weruh.
بِالْبَيِّنٰتِ وَالزُّبُرِۗ وَاَنْزَلْنَآ اِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ اِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُوْنَ٤٤
Bil-bayyināti waz-zubur(i), wa anzalnā ilaikaż-żikra litubayyina lin-nāsi mā nuzzila ilaihim wa la‘allahum yatafakkarūn(a).
[44]
Keterangan-keterangan (mukjizat) kambi kitab-kitab. Kambi Kito (Alloh lan Malaikat) dunaken neng riko Al-Qur’an, makne riko nerangaken neng umat menungso paran kang wes didunaken neng wong-wong iku kambi makne wong-wong iku mikir.
اَفَاَمِنَ الَّذِيْنَ مَكَرُوا السَّيِّاٰتِ اَنْ يَّخْسِفَ اللّٰهُ بِهِمُ الْاَرْضَ اَوْ يَأْتِيَهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُوْنَۙ٤٥
Afa aminal-lażīna makarus-sayyi'āti ay yakhsifallāhu bihimul-arḍa au ya'tiyahumul-‘ażābu min ḥaiṡu lā yasy‘urūn(a).
[45]
Dadi ono tah wong-wong kang nggawe kelicikan kang licik iku, ngeroso aman (teko bencana) dikelemaken Alloh neng bumi kambi wong-wong iku, utowo tekone adzab dinggo wong-wong iku teko papan (panggonan) kang seng diweruhi wong-wong iku.
اَوْ يَأْخُذَهُمْ فِيْ تَقَلُّبِهِمْ فَمَا هُمْ بِمُعْجِزِيْنَۙ٤٦
Au ya'khużahum fī taqallubihim famā hum bimu‘jizīn(a).
[46]
Utowo Alloh meng adzab wong-wong iku pas wong-wong iku neng perjalanan, dadi wong-wong iku seng biso nolak (adzab iku).
اَوْ يَأْخُذَهُمْ عَلٰى تَخَوُّفٍۗ فَاِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوْفٌ رَّحِيْمٌ٤٧
Au ya'khużahum ‘alā takhawwuf(in), fa inna rabbakum lara'ūfur raḥīm(un).
[47]
Utowo Alloh meng adzab wong-wong iku terus-terusan (sampek ilang). Dadi saktemene Pengeran riko yoiku Moho Pengasih kambi Moho Penyayang.
اَوَلَمْ يَرَوْا اِلٰى مَا خَلَقَ اللّٰهُ مِنْ شَيْءٍ يَّتَفَيَّؤُا ظِلٰلُهٗ عَنِ الْيَمِيْنِ وَالشَّمَاۤىِٕلِ سُجَّدًا لِّلّٰهِ وَهُمْ دَاخِرُوْنَ٤٨
Awalam yarau ilā mā khalaqallāhu min syai'iy yatafayya'u ẓilāluhū ‘anil-yamīni wasy-syamā'ili sujjadal lillāhi wa hum dākhirūn(a).
[48]
Lan ono tah wong-wong seng merhatikaen sekabehe paran-paran hang wes diciptakaen Alloh kang bayangane bolak-balik nganan kambi ngiwo pas keadaan sujud neng Alloh, tapi wong-wong iku ngerendah diri?
وَلِلّٰهِ يَسْجُدُ مَا فِى السَّمٰوٰتِ وَمَا فِى الْاَرْضِ مِنْ دَاۤبَّةٍ وَّالْمَلٰۤىِٕكَةُ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُوْنَ٤٩
Wa lillāhi yasjudu mā fis-samāwāti wa mā fil-arḍi min dābbatiw wal-malā'ikatu wa hum yastakbirūn(a).
[49]
Lan mong neng Alloh (tok) bersujud sekabehe paran hang ono neng langit lan kabeh makhluk hang merangkang neng bumi lan (pisan) poro malaikat, tapi wong-wong (malaikat) seng nyombongaen awak.
يَخَافُوْنَ رَبَّهُمْ مِّنْ فَوْقِهِمْ وَيَفْعَلُوْنَ مَا يُؤْمَرُوْنَ ࣖ ۩٥٠
Yakhāfūna rabbahum min fauqihim wa yaf‘alūna mā yu'marūn(a).
[50]
Wong-wong wedi Pengerane wong-wong hang neng nduwur wong-wong lan ngelakokaen paran hang diperintahaken (kambi wong-wong).
۞ وَقَالَ اللّٰهُ لَا تَتَّخِذُوْٓا اِلٰهَيْنِ اثْنَيْنِۚ اِنَّمَا هُوَ اِلٰهٌ وَّاحِدٌ فَاِيَّايَ فَارْهَبُوْنِ٥١
Wa qālallāhu lā tattakhiżū ilāhainiṡnain(i), innamā huwa ilāhuw wāḥidun fa iyyāya farhabūn(i).
[51]
Lan Alloh berfirman: “ojo riko nyembah rong Pengeran; saktemene mong Alloh bawen Pengeran kang Moho Esa, dadi kudune neng Isun (tok) riko wedi”.
وَلَهٗ مَا فِى السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَلَهُ الدِّيْنُ وَاصِبًاۗ اَفَغَيْرَ اللّٰهِ تَتَّقُوْنَ٥٢
Wa lahū mā fis-samāwāti wal-arḍi wa lahud-dīnu wāṣibā(n), afagairallāhi tattaqūn(a).
[52]
Lan paran kang di duweni Alloh sekabehane paran hang ono neng langit kambi bumi, mong dinggo Alloh ketaatan iku selawas-lawase. Dadi apuo riko takwa neng sakliane Alloh?
وَمَا بِكُمْ مِّنْ نِّعْمَةٍ فَمِنَ اللّٰهِ ثُمَّ اِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَاِلَيْهِ تَجْـَٔرُوْنَۚ٥٣
Wa mā bikum min ni‘matin fa minallāhi ṡumma iżā massakumuḍ-ḍurru fa ilaihi taj'arūn(a).
[53]
Lan kambi paran bawen nikmat hang ono neng riko, dadi mong teko Alloh (tekone), lan kadung riko keneng mudhorot, dadi mong neng Alloh riko njaluk tulung.
ثُمَّ اِذَا كَشَفَ الضُّرَّ عَنْكُمْ اِذَا فَرِيْقٌ مِّنْكُمْ بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُوْنَۙ٥٤
Ṡumma iżā kasyafaḍ-ḍurra ‘ankum iżā farīqum minkum birabbihim yusyrikūn(a).
[54]
Terus kadong Alloh wes ngilangaen mudhorot iku teko riko, moro-moro separuh teko riko nyekutukaen Pengerane kambi (kang liyo).
لِيَكْفُرُوْا بِمَآ اٰتَيْنٰهُمْۗ فَتَمَتَّعُوْاۗ فَسَوْفَ تَعْلَمُوْنَ٥٥
Liyakfurū bimā ātaināhum, fa tamatta‘ū fa saufa ta‘lamūn(a).
[55]
Geningno wong-wong kafir ngingkari nikmat kang wes Kito (Alloh lan Malaikat) wekaen neng wong-wong kafir; dadi seneng-senengo riko. Mbesok riko arep ngeweruhi (akibate).
وَيَجْعَلُوْنَ لِمَا لَا يَعْلَمُوْنَ نَصِيْبًا مِّمَّا رَزَقْنٰهُمْۗ تَاللّٰهِ لَتُسْـَٔلُنَّ عَمَّا كُنْتُمْ تَفْتَرُوْنَ٥٦
Wa yaj‘alūna limā lā ya‘lamūna naṣībam mimmā razaqnāhum, tallāhi latus'alunna ‘ammā kuntum taftarūn(a).
[56]
Wong-wong kafir nyediakaen dinggo poro berholo kang wong-wong kafir seng weroh (kekuasaane), separoh teko rizki kang wes Kito (Alloh lan Malaikat) wekaen neng wong-wong kafir. Demi Alloh, saktemene riko arep ditakoni masalah paran kang wes riko anakaen.
وَيَجْعَلُوْنَ لِلّٰهِ الْبَنٰتِ سُبْحٰنَهٗۙ وَلَهُمْ مَّا يَشْتَهُوْنَ٥٧
Wa yaj‘alūna lillāhil-banāti subḥānah(ū), wa lahum mā yasytahūn(a).
[57]
Lan wong-wong netepaen dinggo Alloh lare-lare wadon. Dadi Moho suci Alloh, terus dinggo wong-wong kafir iku dewek didemeni (yoiku lare-lare lanang).
وَاِذَا بُشِّرَ اَحَدُهُمْ بِالْاُنْثٰى ظَلَّ وَجْهُهٗ مُسْوَدًّا وَّهُوَ كَظِيْمٌۚ٥٨
Wa iżā busysyira aḥaduhum bil-unṡā ẓalla wajhuhū muswaddaw wa huwa kaẓīm(un).
[58]
Padahal kadong teko neng wong-wong kafir diweni kabar kambi (kelahiran) lare wadon, cemengo (abang ireng) raine, kambi yane nguwel temenanan.
يَتَوٰرٰى مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوْۤءِ مَا بُشِّرَ بِهٖۗ اَيُمْسِكُهٗ عَلٰى هُوْنٍ اَمْ يَدُسُّهٗ فِى التُّرَابِۗ اَلَا سَاۤءَ مَا يَحْكُمُوْنَ٥٩
Yatawārā minal-qaumi min sū'i mā busysyira bih(ī), ayumsikuhū ‘alā hūnin am yadussuhū fit-turāb(i), alā sā'a mā yaḥkumūn(a).
[59]
Wong kafir nyengidakaen awake teko wong akeh, soale eleke kabar kang dimongaen neng wong kafir ono ta iku arep jogo kambi nanggung enyekan utowo arep ngubur neng jero lemah (orep-orep)? Saktemene, lebih elek paran kang wong kafir tetepaen.
لِلَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِۚ وَلِلّٰهِ الْمَثَلُ الْاَعْلٰىۗ وَهُوَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ ࣖ٦٠
Lil-lażīna lā yu'minūna bil-ākhirati maṡalus-sau'(i), wa lillāhil-maṡalul-a‘lā, wa huwal-‘azīzul-ḥakīm(u).
[60]
Wong-wong kang heng iman neng keorepan akhirat, duwe sifat kang elek, kambi Alloh duwe sifat kang paling duwur; kambi Alloh-lah kang paling perkoso kambi paling bijaksono.
وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللّٰهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ مَّا تَرَكَ عَلَيْهَا مِنْ دَاۤبَّةٍ وَّلٰكِنْ يُّؤَخِّرُهُمْ اِلٰٓى اَجَلٍ مُّسَمًّىۚ فَاِذَا جَاۤءَ اَجَلُهُمْ لَا يَسْتَأْخِرُوْنَ سَاعَةً وَّلَا يَسْتَقْدِمُوْنَ٦١
Wa lau yu'ākhiżullāhun-nāsa biẓulmihim mā taraka ‘alaihā min dābbatiw wa lākiy yu'akhkhiruhum ilā ajalim musammā(n), fa iżā jā'a ajaluhum lā yasta'khirūna sā‘ataw wa lā yastaqdimūn(a).
[61]
Lan kadung Gusti Alloh ngukum menungso kerono kedholimane niscaya seng arepe ditinggalaken neng muko bumi barang baen teko makhluk melata, tapi Gusti Alloh nanggung gawene wong kabeh sampek kang neng wektu kang ditentukaken, dadi kadung wes teko wektu (kang ditentuakaken) kanggo wong kabeh. seng kiro wong kabeh oleh ngunduraken barang kang sedilut kambi seng (kiro) dahulukaken (nyepetaen).
وَيَجْعَلُوْنَ لِلّٰهِ مَا يَكْرَهُوْنَ وَتَصِفُ اَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ اَنَّ لَهُمُ الْحُسْنٰى لَا جَرَمَ اَنَّ لَهُمُ النَّارَ وَاَنَّهُمْ مُّفْرَطُوْنَ٦٢
Wa yaj‘alūna lillāhi mā yakrahūna wa taṣifu alsinatuhumul-każiba anna lahumul-ḥusnā lā jarama anna lahumun nāra wa annahum mufraṭūn(a).
[62]
Kambi wong kabeh netepaken kanggo Gusti Alloh paran kang sekabehane wong dewek bangkel kambi ilat wong iki kabeh ngucapaken kedustaan yoiku kadung saktemene wong kabeh kanga arep oleh keapikan. seng ono keraguan kadung neroko kanggo wong kabeh kambi saktemene wong kabeh secepete dilebokakaen (neng jerone).
تَاللّٰهِ لَقَدْ اَرْسَلْنَآ اِلٰٓى اُمَمٍ مِّنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطٰنُ اَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ٦٣
Tallāhi laqad arsalnā ilā umamim min qablika fa zayyana lahumusy-syaiṭānu a‘mālahum fa huwa waliyyuhumul-yauma wa lahum ‘ażābun alīm(un).
[63]
Demi Alloh saktemene Kito (Alloh lan Malaikat) wes ngutus rosul enggo umat –umat sakdurunge riko (Muhammad), tapi setan dadeaken umat-umat iku mandang apik kelakuan wong kabeh (kang elek), sehinggo setan dadi pemimpin wong kabeh neng dino iku kambi dinggo wong kabeh adzabe kang amat perih.
وَمَآ اَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتٰبَ اِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِى اخْتَلَفُوْا فِيْهِۙ وَهُدًى وَّرَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُّؤْمِنُوْنَ٦٤
Wa mā anzalnā ‘alaikal-kitāba illā litubayyina lahumul-lażikhtalafū fīh(i), wa hudaw wa raḥmatal liqaumiy yu'minūn(a).
[64]
Lan Kito (Alloh lan Malaikat) seng mudunaken kanggo riko (Muhammad) Al-Kitab (Al-Qur’an) iki, sakliyane makne riko biso njelasaken neng wong kabeh paran kang wong kabeh selisihaken iku, kambi dadi petunjuk kambi rahmate kanggo kaum kang beriman.
وَاللّٰهُ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَاۤءِ مَاۤءً فَاَحْيَا بِهِ الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَاۗ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِّقَوْمٍ يَّسْمَعُوْنَ ࣖ٦٥
Wallāhu anzala minas-samā'i mā'an fa aḥyā bihil-arḍa ba‘da mautihā, inna fī żālika la'āyatal liqaumiy yasma‘ūn(a).
[65]
Lan Gusti Alloh mudunaken teko langit banyu (udan) kambi bareng banyu iku diorepaken bumi sakwise mati. saktemene kang gedigu iku bener-bener oleh tondo-tondo kebesarane (Pengeran) kanggo wong-wong kang ngerungokaken (pelajaran).
وَاِنَّ لَكُمْ فِى الْاَنْعَامِ لَعِبْرَةً ۚ نُسْقِيْكُمْ مِّمَّا فِيْ بُطُوْنِهٖ مِنْۢ بَيْنِ فَرْثٍ وَّدَمٍ لَّبَنًا خَالِصًا سَاۤىِٕغًا لِّلشّٰرِبِيْنَ٦٦
Wa inna lakum fil-an‘āmi la‘ibrah(tan), nusqīkum mimmā fī buṭūnihī mim baini farṡiw wa damil labanan khāliṣan sā'igal lisy-syāribīn(a).
[66]
Lan saktemene, neng kewan ternak bener-bener ono pelajaran kanggo riko. Kito (Alloh lan Malaikat) nguweni ombenan teko paran kang ono neng njero wetenge (koyok) susu kang rijig antarane tai kambi getih, kang gampang di eleg kanggo wong-wong kang ngombe.
وَمِنْ ثَمَرٰتِ النَّخِيْلِ وَالْاَعْنَابِ تَتَّخِذُوْنَ مِنْهُ سَكَرًا وَّرِزْقًا حَسَنًاۗ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِّقَوْمٍ يَّعْقِلُوْنَ٦٧
Wa min ṡamarātin nakhīli wal-a‘nābi tattakhiżūna minhu sakaraw wa rizqan ḥasanā(n), inna fī żālika la'āyatal liqaumiy ya‘qilūn(a).
[67]
Lan teko buah kurmo kambi anggur, riko nggawe ombenan kang mabukaken kambi rezeki kang apik. saktemen podo kang gedigu bener-bener kang oleh tondo (kebesarane Gusti Alloh) kanggo wong kang mikir.
وَاَوْحٰى رَبُّكَ اِلَى النَّحْلِ اَنِ اتَّخِذِيْ مِنَ الْجِبَالِ بُيُوْتًا وَّمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُوْنَۙ٦٨
Wa auḥā rabbuka ilan-naḥli anittakhiżī minal-jibāli buyūtaw wa minasy-syajari wa mimmā ya‘risyūn(a).
[68]
Lan Pengeran riko ngilhamaken kanggo Tawon :”gaweo sarang-sarang neng bukit-bukit, neng uwit-uwit kayu, kambi neng panggonan-panggonan kang digawe menungso”.
ثُمَّ كُلِيْ مِنْ كُلِّ الثَّمَرٰتِ فَاسْلُكِيْ سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًاۗ يَخْرُجُ مِنْۢ بُطُوْنِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ اَلْوَانُهٗ ۖفِيْهِ شِفَاۤءٌ لِّلنَّاسِۗ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِّقَوْمٍ يَّتَفَكَّرُوْنَ٦٩
Ṡumma kulī min kulliṡ-ṡamarāti faslukī subula rabbiki żululā(n), yakhruju mim buṭūnihā syarābum mukhtalifun alwānuhū fīhi syifā'ul lin-nās(i), inna fī żālika la'āyatal liqaumiy yatafakkarūn(a).
[69]
Seteruse mangan teko tiap-tiap (macem) buah-buahan kambi lakonono dalan Pengeran kang wes digampangaken (kanggo riko). teko weteng Tawon iku metu ombenan (madu) kang macem-macem wernone reng njerone oleh obat kang nyembuhakaen kanggo menungso. saktemene hang gedigu iku bener-bener oleh tondo (kebesaran Pengeran) kanggo wong-wong kang mikir.
وَاللّٰهُ خَلَقَكُمْ ثُمَّ يَتَوَفّٰىكُمْ وَمِنْكُمْ مَّنْ يُّرَدُّ اِلٰٓى اَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْ لَا يَعْلَمَ بَعْدَ عِلْمٍ شَيْـًٔاۗ اِنَّ اللّٰهَ عَلِيْمٌ قَدِيْرٌ ࣖ٧٠
Wallāhu khalaqakum ṡumma yatawaffākum wa minkum may yuraddu ilā arżalil-‘umuri likai lā ya‘lama ba‘da ‘ilmin syai'ā(n), innallāha ‘alīmun qadīr(un).
[70]
Gusti Alloh nyiptakaken riko, seteruse diwafataken riko kambi diantarane riko ono kang dibalekaen neng umur kang lemah(pikun), makne wong iku seng weroh barang kang wes diweruhi. Saktemene Gusti Alloh Moho ngeweruhi maneng Moho kuoso.
وَاللّٰهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلٰى بَعْضٍ فِى الرِّزْقِۚ فَمَا الَّذِيْنَ فُضِّلُوْا بِرَاۤدِّيْ رِزْقِهِمْ عَلٰى مَا مَلَكَتْ اَيْمَانُهُمْ فَهُمْ فِيْهِ سَوَاۤءٌۗ اَفَبِنِعْمَةِ اللّٰهِ يَجْحَدُوْنَ٧١
Wallāhu faḍḍala ba‘ḍakum ‘alā ba‘ḍin fir-rizq(i), famal-lażīna fuḍḍilū birāddī rizqihim ‘alā mā malakat aimānuhum fahum fīhi sawā'un afa bini‘matillāhi yajḥadūn(a).
[71]
Kambi Gusti Alloh ngelebihi separone riko teko separo kang liyo neng jero hal rezeki, tapi wong-wong kang dilebihaken (rezekine iku) seng gelem nguweni rezeki wong kabeh neng babu –babu kang wong kabeh duweni, mane wong kabeh podo (ngerasakaken) rezeki iku, dadi kelendi wong kabeh ngikari nikmate Gusti Alloh?
وَاللّٰهُ جَعَلَ لَكُمْ مِّنْ اَنْفُسِكُمْ اَزْوَاجًا وَّجَعَلَ لَكُمْ مِّنْ اَزْوَاجِكُمْ بَنِيْنَ وَحَفَدَةً وَّرَزَقَكُمْ مِّنَ الطَّيِّبٰتِۗ اَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُوْنَ وَبِنِعْمَتِ اللّٰهِ هُمْ يَكْفُرُوْنَۙ٧٢
Wallāhu ja‘ala lakum min anfusikum azwājaw wa ja‘ala lakum min azwājikum banīna wa ḥafadataw wa razaqakum minaṭ-ṭayyibāt(i), afabil-bāṭili yu'minūna wa bini‘matillāhi yakfurūn(a).
[72]
Lan Gusti Alloh ndadikaken kanggo riko rabi (pasangan) teko jenis riko dewek lan ndadikaken kanggo riko lare-lare lan putu-putu teko rabi riko, kambi nguweni rezeki teko kang apik-apik. dadi kelendi wong kabeh iman neng kang batil kambi ngingkari nikmate Alloh?
وَيَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَا لَا يَمْلِكُ لَهُمْ رِزْقًا مِّنَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ شَيْـًٔا وَّلَا يَسْتَطِيْعُوْنَ ۚ٧٣
Wa ya‘budūna min dūnillāhi mā lā yamliku lahum rizqam minas-samāwāti wal-arḍi syai'aw wa lā yastaṭī‘ūn(a).
[73]
Lan wong kabeh nyembah selaine Gusti Alloh, barang kang seng oleh diuweni rezeki wong kabeh masio iku sitik teko langit kambi bumi, kambi seng kuoso (juane).
فَلَا تَضْرِبُوْا لِلّٰهِ الْاَمْثَالَ ۗاِنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ وَاَنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ٧٤
Falā taḍribū lillāhil-amṡāl(a), innallāha ya‘lamu wa antum lā ta‘lamūn(a).
[74]
Dadi ojo riko ngadakaken sekutuan kanggo Gusti Alloh. saktemene Gusti Alloh weroh, kadung riko seng weroh.
۞ ضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلًا عَبْدًا مَّمْلُوْكًا لَّا يَقْدِرُ عَلٰى شَيْءٍ وَّمَنْ رَّزَقْنٰهُ مِنَّا رِزْقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنْفِقُ مِنْهُ سِرًّا وَّجَهْرًاۗ هَلْ يَسْتَوٗنَ ۚ اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ ۗبَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُوْنَ٧٥
Ḍaraballāhu maṡalan ‘abdam mamlūkal lā yaqdiru ‘alā syai'iw wa mar razaqnāhu minnā rizqan ḥasanan fa huwa yunfiqu minhu sirraw wa jahrā(n), hal yastawūn(a), al-ḥamdu lillāh(i), bal akṡaruhum lā ya‘lamūn(a).
[75]
Gusti Alloh nggawe umpomokaken kambi wong dibudakaken kang diduweni kang seng oleh ngelakoni neng barang kambi wong kang Kito (Alloh lan Malaikat) diuweni rezeki kang apik, terus wong iku mbiyayai separoh teko rezeki iku, secoro sengedan kambi secoro terang-terangan, ono wong kabeh kang podo? Sekabehane puji mong kanggo Gusti Alloh, taping kakehen wong kabeh seng ono kang weroh.
وَضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلًا رَّجُلَيْنِ اَحَدُهُمَآ اَبْكَمُ لَا يَقْدِرُ عَلٰى شَيْءٍ وَّهُوَ كَلٌّ عَلٰى مَوْلٰىهُ ۗ اَيْنَمَا يُوَجِّهْهُّ لَا يَأْتِ بِخَيْرٍ ۖهَلْ يَسْتَوِيْ هُوَۙ وَمَنْ يَّأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلٰى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيْمٍ ࣖ٧٦
Wa ḍaraballāhu maṡalar rajulaini aḥaduhumā abkamu lā yaqdiru ‘alā syai'iw wa huwa kallun ‘alā maulāh(u), ainamā yuwajjihhu lā ya'ti bikhair(in), hal yastawī huw(a), wa may ya'muru bil-‘adli wa huwa ‘alā ṣirāṭim mustaqīm(in).
[76]
Lan Gusti Alloh nggawe (pisan) umpomone; loro wong lanang kang dewek bisu, seng oleh nggawe barang kambi wong iku dadi beban neng tanggungane, neng endi baen wong iku dikongkon oleh tanggungan iku, wong iku seng oleh nekokaken suatu keapikan. podo kambi wong iku kambi wong kang ngonkon ngawe keadilan, kambi wing iku ono pisan neng dhuwure dalan kang kenceng?
وَلِلّٰهِ غَيْبُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِۗ وَمَآ اَمْرُ السَّاعَةِ اِلَّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ اَوْ هُوَ اَقْرَبُۗ اِنَّ اللّٰهَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ٧٧
Wa lillāhi gaibus-samāwāti wal-arḍ(i), wa mā amrus-sā‘ati illā kalamḥil-baṣari au huwa aqrab(u), innallāha ‘alā kulli syai'in qadīr(un).
[77]
Kambi sakduene Gusti Alloh sekabehane paran kang disengedaken neng lanit kambi neng bumi. Seng iku kedadeane kiamat iku selaine koyo seketip moto utowo lebih cepet (maning). Saktemene Gusti Alloh Moho kuoso neng jero sekabehane barang.
وَاللّٰهُ اَخْرَجَكُمْ مِّنْۢ بُطُوْنِ اُمَّهٰتِكُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ شَيْـًٔاۙ وَّجَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْاَبْصَارَ وَالْاَفْـِٕدَةَ ۙ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ٧٨
Wallāhu akhrajakum mim buṭūni ummahātikum lā ta‘lamūna syai'ā(n), wa ja‘ala lakumus-sam‘a wal-abṣāra wal-af'idah(ta), la‘allakum tasykurūn(a).
[78]
Kambi Gusti Alloh metu haken riko teko wetengen mak riko neng jero keadaan iki kang seng ngeweruhi barang, kambi wong iku kambi nguweni riko kerunguan, penglihatan kambi ati, mane riko syukur.
اَلَمْ يَرَوْا اِلَى الطَّيْرِ مُسَخَّرٰتٍ فِيْ جَوِّ السَّمَاۤءِ ۗمَا يُمْسِكُهُنَّ اِلَّا اللّٰهُ ۗاِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيٰتٍ لِّقَوْمٍ يُّؤْمِنُوْنَ٧٩
Alam yarau ilaṭ-ṭairi musakhkharātin fī jawwis-samā'(i), mā yumsikuhunna illallāh(u), inna fī żālika la'āyātil liqaumiy yu'minūn(a).
[79]
Seng ono wong kabeh mratehaken manuk-manuk kang digampangaken miber neng angkasa bebas. Seng ono kang nahan selaine teko gudti Alloh .saktemene podo kang gedigu iku bener-bener oleh tondo-tondo (kebesarane Pengeran ) kanggo wong-wong kang iman .
وَاللّٰهُ جَعَلَ لَكُمْ مِّنْۢ بُيُوْتِكُمْ سَكَنًا وَّجَعَلَ لَكُمْ مِّنْ جُلُوْدِ الْاَنْعَامِ بُيُوْتًا تَسْتَخِفُّوْنَهَا يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَيَوْمَ اِقَامَتِكُمْ ۙ وَمِنْ اَصْوَافِهَا وَاَوْبَارِهَا وَاَشْعَارِهَآ اَثَاثًا وَّمَتَاعًا اِلٰى حِيْنٍ٨٠
Wallāhu ja‘ala lakum mim buyūtikum sakanaw wa ja‘ala lakum min julūdil-an‘āmi buyūtan tastakhiffūnahā yauma ẓa‘nikum wa yauma iqāmatikum, wa min aṣwāfihā wa aubārihā wa asy‘ārihā aṡāṡaw wa matā‘an ilā ḥīn(in).
[80]
Kambi Gusti Alloh ndadikaken kanggo riko umah-umah kanggo panggonan orep kambi wong iku ndadikaken kanggo riko umah-umah (kemah-kemah) teko kulite kewan ternak kang riko ngeroso enteng (nggowo) neng wektu riko mlaku kambi wektu riko manggon kambi (ndadikaken pisan) teko wulune mendo, wulune unto kambi wulune wedus, alat-alate rumah tonggo kambi emas-emasan (kang riko gawe) sampek wektu kang tetep.
وَاللّٰهُ جَعَلَ لَكُمْ مِّمَّا خَلَقَ ظِلٰلًا وَّجَعَلَ لَكُمْ مِّنَ الْجِبَالِ اَكْنَانًا وَّجَعَلَ لَكُمْ سَرَابِيْلَ تَقِيْكُمُ الْحَرَّ وَسَرَابِيْلَ تَقِيْكُمْ بَأْسَكُمْ ۚ كَذٰلِكَ يُتِمُّ نِعْمَتَهٗ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُوْنَ٨١
Wallāhu ja‘ala lakum mimmā khalaqa ẓilālaw wa ja‘ala lakum minal-jibāli aknānaw wa ja‘ala lakum sarābīla taqīkumul-ḥarra wa sarābīla taqīkum ba'sakum, każālika yutimmu ni‘matahū ‘alaikum la‘allakum tuslimūn(a).
[81]
Kambi Gusti Alloh ndadikaken kanggo riko panggonan kanggo ngelindungi teko parang kang wes wong iku ciptakaken, kambi wong iku ndadikaken kanggo riko panggonan-panggonan orep neng gunung-guning kambi riko kabeh ndadikaken kanggo riko kelkambi kang ngerawati teko panas kambi kelkambi (kelkambi wesi) kag ngerawati riko teko peperangan. Gedigu kadung Gusti Alloh nyempurnakaken nikmate neng duwur myane riko nyerahno awak (kanggo riko).
فَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلٰغُ الْمُبِيْنُ٨٢
Fa in tawallau fa innamā ‘alaikal-balāgul-mubīn(u).
[82]
Kadung riko kabeh tetep malingaken, dadi saktemene kewajiban kang dibebanaken ng atase riko (Muhammad SAW) dienggo nyampekaken (amanate Gusti Alloh) kambi padang.
يَعْرِفُوْنَ نِعْمَتَ اللّٰهِ ثُمَّ يُنْكِرُوْنَهَا وَاَكْثَرُهُمُ الْكٰفِرُوْنَ ࣖ٨٣
Ya‘rifūna ni‘matallāhi ṡumma yunkirūnahā wa akṡaruhumul-kāfirūn(a).
[83]
Riko kabeh ngeweruhi nikmate Alloh, seteruse riko kabeh ngingkari kambi wakeh riko kabeh kang wong-wong kafir.
وَيَوْمَ نَبْعَثُ مِنْ كُلِّ اُمَّةٍ شَهِيْدًا ثُمَّ لَا يُؤْذَنُ لِلَّذِيْنَ كَفَرُوْا وَلَا هُمْ يُسْتَعْتَبُوْنَ٨٤
Wa yauma nab‘aṡu min kulli ummatin syahīdan ṡumma lā yu'żanu lil-lażīna kafarū wa lā hum yusta‘tabūn(a).
[84]
Kambi (ingeten) arep dino (pas) kene mbangkitaken teko tiap tiap umat wong saksine(rosul), seteruse seng diizinaken kanggo wong-wong kang kafir (nggawe mbelo awak) kambi seng (pisan) riko kabeh seng oleh njaluk sepuro.
وَاِذَا رَاَ الَّذِيْنَ ظَلَمُوا الْعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلَا هُمْ يُنْظَرُوْنَ٨٥
Wa iżā ra'al-lażīna ẓalamul-‘ażāba falā yukhaffafu ‘anhum wa lā hum yunẓarūn(a).
[85]
Kambi kadung wong-wong dolim wes nyaksikaken azab dadi seng ono dientengaken azab kanggo wong kabeh kambi seng pisan riko kabeh diuweni kekuwatan.
وَاِذَا رَاَ الَّذِيْنَ اَشْرَكُوْا شُرَكَاۤءَهُمْ قَالُوْا رَبَّنَا هٰٓؤُلَاۤءِ شُرَكَاۤؤُنَا الَّذِيْنَ كُنَّا نَدْعُوْا مِنْ دُوْنِكَۚ فَاَلْقَوْا اِلَيْهِمُ الْقَوْلَ اِنَّكُمْ لَكٰذِبُوْنَۚ٨٦
Wa iżā ra'al-lażīna asyrakū syurakā'ahum qālū rabbanā hā'ulā'i syurakā'unal-lażīna kunnā nad‘ū min dūnik(a), fa alqau ilaihimul-qaula innakum lakāżibūn(a).
[86]
Lan kadung ono uwong uwong kang nyekutukaken (Alloh)ndeleng golongan wong musyrik, wong wong iku ngomong: “duh Gusti kene wong wong iku yaiku golongan golongan kene kang nyulungi kene nyembah selain ndiko”. Terus golongan golongan wong iku ngomonng ning wong wong iku: “saktemene riko temenan wong wong kang dusta.”
وَاَلْقَوْا اِلَى اللّٰهِ يَوْمَىِٕذِ ِۨالسَّلَمَ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا يَفْتَرُوْنَ٨٧
Wa alqau ilallāhi yauma'iżinis-salama wa ḍalla ‘anhum mā kānū yaftarūn(a).
[87]
Lan wong wong iku nyatakaken ketundukane neng Gusti Alloh ning dino iku lan ilang teko wong wong iku paen kang selalu diandalaken.
اَلَّذِيْنَ كَفَرُوْا وَصَدُّوْا عَنْ سَبِيْلِ اللّٰهِ زِدْنٰهُمْ عَذَابًا فَوْقَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُوْا يُفْسِدُوْنَ٨٨
Allażīna kafarū wa ṣaddū ‘an sabīlillāhi zidnāhum ‘ażāban fauqal-‘ażābi bimā kānū yufsidūn(a).
[88]
Wong wong kang kapir lan ngalangi (menungso) teko dalan Gusti Alloh, kene nambhaken kanggo wong wong sikso ning duwure siksaan disebabaken wong wong iku mesti ngelakokaken kerusakan.
وَيَوْمَ نَبْعَثُ فِيْ كُلِّ اُمَّةٍ شَهِيْدًا عَلَيْهِمْ مِّنْ اَنْفُسِهِمْ وَجِئْنَا بِكَ شَهِيْدًا عَلٰى هٰٓؤُلَاۤءِۗ وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتٰبَ تِبْيَانًا لِّكُلِّ شَيْءٍ وَّهُدًى وَّرَحْمَةً وَّبُشْرٰى لِلْمُسْلِمِيْنَ ࣖ٨٩
Wa yauma nab‘aṡu fī kulli ummatin syahīdan ‘alaihim min anfusihim wa ji'nā bika syahīdan ‘alā hā'ulā'(i), wa nazzalnā ‘alaikal-kitāba tibyānal likulli syai'iw wa hudaw wa raḥmataw wa busyrā lil-muslimīn(a).
[89]
(Lan engeto) arep ono dino (pasiku) kene nangikaken tiap tiap umat sak uwong saksi teko wong wong iku dewek, lan kene tekokaken riko (Muhammad) didadekaken saksi teko kabeh umat menungso. Lan kene mudunaken kanggo riko Al-Kitab (Al-Qur’an) kanggo jelasaken kabeh lan pitulung lan rahmat lan kabar nyenengaken kanggo wong wong kang pasrah.
۞ اِنَّ اللّٰهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْاِحْسَانِ وَاِيْتَاۤئِ ذِى الْقُرْبٰى وَيَنْهٰى عَنِ الْفَحْشَاۤءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ٩٠
Innallāha ya'muru bil-‘adli wal-iḥsāni wa ītā'i żil-qurbā wa yanhā ‘anil-faḥsyā'i wal-munkari wal-bagyi ya‘iẓukum la‘allakum tażakkarūn(a).
[90]
Saktemene Gusti Alloh ngongkon (riko) ngelakokaken coro kang adil lan ngelkaoni keapikan, nguweni kanggo seduluran, lan Gusti Alloh ngelarang teko kelakuan keji, kemungkaran, lan muusuhan. Gusti Alloh nguweni pengajaran kanggo riko supoyo riko oleh juwut pelajarane.
وَاَوْفُوْا بِعَهْدِ اللّٰهِ اِذَا عَاهَدْتُّمْ وَلَا تَنْقُضُوا الْاَيْمَانَ بَعْدَ تَوْكِيْدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللّٰهَ عَلَيْكُمْ كَفِيْلًا ۗاِنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُوْنَ٩١
Wa aufū bi‘ahdillāhi iżā ‘āhattum wa lā tanquḍul-aimāna ba‘da taukīdihā wa qad ja‘altumullāha ‘alaikum kafīlā(n), innallāha ya‘lamu mā taf‘alūn(a).
[91]
Lan tepatono perjanjian kambi Gusti Alloh kadong riko janji lan ojo riko ngewurungaken sumpah sumpah (riko) iku. Sakwise nguwataken, tapi riko wes ndadekaken Gusti Alloh saksi riko (kanggo sumpah sumpah iku). saktemene Alloh ngeweruhi paran kang riko lakoni.
وَلَا تَكُوْنُوْا كَالَّتِيْ نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِنْۢ بَعْدِ قُوَّةٍ اَنْكَاثًاۗ تَتَّخِذُوْنَ اَيْمَانَكُمْ دَخَلًا ۢ بَيْنَكُمْ اَنْ تَكُوْنَ اُمَّةٌ هِيَ اَرْبٰى مِنْ اُمَّةٍ ۗاِنَّمَا يَبْلُوْكُمُ اللّٰهُ بِهٖۗ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمْ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ مَا كُنْتُمْ فِيْهِ تَخْتَلِفُوْنَ٩٢
Wa lā takūnū kal-latī naqaḍat gazlahā mim ba‘di quwwatin ankāṡā(n), tattakhiżūna aimānakum dakhalam bainakum an takūna ummatun hiya arbā min ummah(tin), innamā yablūkumullāhu bih(ī), wa layubayyinanna lakum yaumal-qiyāmati mā kuntum fīhi takhtalifūn(a).
[92]
Lan ojo riko koyo wong wadon kang ngurangi bolak e kang wes di tenun kuwat, dadi ajur maning, riko ndadekaken sumpah (janjian) riko kanggo barang ngapusi ning antaran riko, disebabaken onone sijine golongan kang lebih akeh teko golongan laine. Saktemene Gusti Alloh mong nguji riko kambi hal iku. Lan saktemene ning dino kiamat arep dijelasaken kanggo riko paen kang bnegen riko tokaraken iku.
وَلَوْ شَاۤءَ اللّٰهُ لَجَعَلَكُمْ اُمَّةً وَّاحِدَةً وَّلٰكِنْ يُّضِلُّ مَنْ يَّشَاۤءُ وَيَهْدِيْ مَنْ يَّشَاۤءُۗ وَلَتُسْـَٔلُنَّ عَمَّا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ٩٣
Wa lau syā'allāhu laja‘alakum ummataw wāḥidataw wa lākiy yuḍillu may yasyā'u wa yahdī may yasyā'(u), wa latus'alunna ‘ammā kuntum ta‘malūn(a).
[93]
Lan kadong Gusti Alloh menghendaki, moko Gusti Alloh dadekaken rio siji umat (baen), tapi Gusti Alloh nyesataken sopo kang dikehendaki lan nguweni petunjuk kanggo sopo kang dikehendaki. Lan saktemene riko arep ditakoni paen kang wes riko lakoni.
وَلَا تَتَّخِذُوْٓا اَيْمَانَكُمْ دَخَلًا ۢ بَيْنَكُمْ فَتَزِلَّ قَدَمٌۢ بَعْدَ ثُبُوْتِهَا وَتَذُوْقُوا السُّوْۤءَ بِمَا صَدَدْتُّمْ عَنْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۚوَلَكُمْ عَذَابٌ عَظِيْمٌ٩٤
Wa lā tattakhiżū aimānakum dakhalam bainakum fa tazilla qadamum ba‘da ṡubūtihā wa tażūqus-sū'a bimā ṣadattum ‘an sabīlillāh(i), wa lakum ‘ażābun ‘aẓīm(un).
[94]
Lan ojo riko dadekaken sumpah sumpah riko kanggo barang ngapusi diantaran riko kang nyebabaken kepelesete sikil (riko), sakwise kukuh tegake, lan riko rasakaken kemelaratan (ring dunnyo) kerono riko ngalangi (menungso teko dalan Gusti Alloh: lan kanggo riko adzab kang gedi.
وَلَا تَشْتَرُوْا بِعَهْدِ اللّٰهِ ثَمَنًا قَلِيْلًاۗ اِنَّمَا عِنْدَ اللّٰهِ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُوْنَ٩٥
Wa lā tasytarū bi‘ahdillāhi ṡamanan qalīlā(n), innamā ‘indallāhi huwa khairul lakum in kuntum ta‘lamūn(a).
[95]
Lan ojo riko ngoper perjanjian riko kambi Gusti Alloh kambi rego kang (murah), saktemene paen kang ono ning samping Gusti Alloh, iku kang lebih apik kanggo riko kadong riko ngerteni.
مَا عِنْدَكُمْ يَنْفَدُ وَمَا عِنْدَ اللّٰهِ بَاقٍۗ وَلَنَجْزِيَنَّ الَّذِيْنَ صَبَرُوْٓا اَجْرَهُمْ بِاَحْسَنِ مَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ٩٦
Mā ‘indakum yanfadu wa mā ‘indallāhi bāq(in), wa lanajziyannal-lażīna ṣabarū ajrahum bi'aḥsani mā kānū ya‘malūn(a).
[96]
Paen kang ning samping riko iku arep ilang lan, paen kang paen kang ono ning sampinge Gusti Alloh ku kekal. Lan saktemene kene kabeh arep nguweni balesan kango wong wong kang sabar kambi pahala kang lebih apik teko paen kang wes wong wong iku lakoni.
مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّنْ ذَكَرٍ اَوْ اُنْثٰى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهٗ حَيٰوةً طَيِّبَةًۚ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ اَجْرَهُمْ بِاَحْسَنِ مَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ٩٧
Man ‘amila ṣāliḥam min żakarin au unṡā wa huwa mu'minun fa lanuḥyiyannahū ḥayātan ṭayyibah(tan), wa lanajziyannahum ajrahum bi'aḥsani mā kānū ya‘malūn(a).
[97]
Sopo baen kang ngelakoni amal sholeh nggo wong lanang emboh wong wadon kang neng jerone ono keimanan, moko saktemene arep kene weni kanggo wong wong iku orep kang apik lan saktemene arep kene weni balesan kanggo wong wong iku kambi pahala kang lebih apik teko paen paen kang wong wong iku lakokaken.
فَاِذَا قَرَأْتَ الْقُرْاٰنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّٰهِ مِنَ الشَّيْطٰنِ الرَّجِيْمِ٩٨
Fa iżā qara'tal-qur'āna fasta‘iż billāhi minasy-syaiṭānir-rajīm(i).
[98]
Kadong riko moco Al-Qur’an kudune riko njaluk perlindungan neng Alloh teko setang setan
اِنَّهٗ لَيْسَ لَهٗ سُلْطٰنٌ عَلَى الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَعَلٰى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُوْنَ٩٩
Innahū laisa lahū sulṭānun ‘alal-lażīna āmanū wa ‘alā rabbihim yatawakkalūn(a).
[99]
Saktemene setan-setan iku seng ono kekuasaan reng dhuwure wong-wong kang beriman lan bertawakal neng Gusti Alloh
اِنَّمَا سُلْطٰنُهٗ عَلَى الَّذِيْنَ يَتَوَلَّوْنَهٗ وَالَّذِيْنَ هُمْ بِهٖ مُشْرِكُوْنَ ࣖ١٠٠
Innamā sulṭānuhū ‘alal-lażīna yatawallaunahū wal-lażīna hum bihī musyrikūn(a).
[100]
Saktemene kekuasaane (setan) mong ono reng wong-wong kang njuwut dadi pemimpin lan wong-wong nyekutukaken reng Alloh.
وَاِذَا بَدَّلْنَآ اٰيَةً مَّكَانَ اٰيَةٍ ۙوَّاللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوْٓا اِنَّمَآ اَنْتَ مُفْتَرٍۗ بَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا يَعْلَمُوْنَ١٠١
Wa iżā baddalnā āyatam makāna āyah(tin), wallāhu a‘lamu bimā yunazzilu qālū innamā anta muftar(in), bal akṡaruhum lā ya‘lamūn(a).
[101]
Kambi kadung kene deleh ayat reng papan ayat kang lain kanggo ngantine padahal Gusti Alloh lebih ngeweruhi paran kang dimudunaken, wong-wong iku ngomong; ”saktemene riko iku wong-wong kang gawe-gawe baen”.padahal keakehen teko riko iku seng ana kang eruh.
قُلْ نَزَّلَهٗ رُوْحُ الْقُدُسِ مِنْ رَّبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَهُدًى وَّبُشْرٰى لِلْمُسْلِمِيْنَ١٠٢
Qul nazzalahū rūḥul-qudusi mir rabbika bil-ḥaqqi liyuṡabbital-lażīna āmanū wa hudaw wa busyrā lil-muslimīn(a).
[102]
Ngomongo: “ruhul kudus (Jibril) ngedunaken Al-Qur’an iku teko Gustine kang bener, enggo ngencengaen (atine) wong-wong kang uwes beriman, lan ndadikaen pitunjuk kambi kabar nyenengaken kanggo wong-wong kang pasrah (neng Gusti Alloh)”.
وَلَقَدْ نَعْلَمُ اَنَّهُمْ يَقُوْلُوْنَ اِنَّمَا يُعَلِّمُهٗ بَشَرٌۗ لِسَانُ الَّذِيْ يُلْحِدُوْنَ اِلَيْهِ اَعْجَمِيٌّ وَّهٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُّبِيْنٌ١٠٣
Wa laqad na‘lamu annahum yaqūlūna innamā yu‘allimuhū basyar(un), lisānul-lażī yulḥidūna ilaihi a‘jamiyyuw wa hāżā lisānun ‘arabiyyum mubīn(un).
[103]
Lan saktemene kene ngeweruhi wong-wong iku ngomong: ”saktemene Al-Qur’an iku diajaraken teko menungso kanggone (Muhammad)”. Padahal boso uwong kang wong-wong iku tuduhaken (bohwo) Muhammad belajar kanggo boso ‘ajam, tapi Al-Qur’an yoiku teko boso arab kang terang.
اِنَّ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِاٰيٰتِ اللّٰهِۙ لَا يَهْدِيْهِمُ اللّٰهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ١٠٤
Innal-lażīna lā yu'minūna bi'āyātillāh(i), lā yahdīhimullāhu wa lahum ‘ażābun alīm(un).
[104]
Saktemene wong-wong kang seng iman reng ayat-ayat Gusti Alloh (Al-Qur’an) Gusti Alloh seng arep nguweni pitulung kanggo wong-wong iku kambi kanggo wong-wong iku mau azab kang perih.
اِنَّمَا يَفْتَرِى الْكَذِبَ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِاٰيٰتِ اللّٰهِۚ وَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْكٰذِبُوْنَ١٠٥
Innamā yaftaril-każibal-lażīna lā yu'minūna bi'āyātillāh(i), ulā'ika humul-kāżibūn(a).
[105]
Saktemene hang ngono-ngonokaen gubaban, mong wong-wong hang seng iman kambi ayat-ayat Alloh, kambi wong-wong iku wong-wong pendusta.
مَنْ كَفَرَ بِاللّٰهِ مِنْۢ بَعْدِ اِيْمَانِهٖٓ اِلَّا مَنْ اُكْرِهَ وَقَلْبُهٗ مُطْمَىِٕنٌّۢ بِالْاِيْمَانِ وَلٰكِنْ مَّنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْرًا فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِّنَ اللّٰهِ ۗوَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيْمٌ١٠٦
Man kafara billāhi mim ba‘di īmānihī illā man ukriha wa qalbuhū muṭma'innum bil-īmāni wa lākim man syaraḥa bil-kufri ṣadran fa ‘alaihim gaḍabum minallāh(i), wa lahum ‘ażābun aẓīm(un).
[106]
Sopo bawen hang kafir kambi Alloh sakmarine wong iku beriman (wong iku oleh kemurkaan Alloh), sakliane wong kang di pokso kafir padahal atine tetep tenang neng beriman (wong iku seng duso), taping wong hang ngewerokaen dodone enggo kekafiran, dadi kemurkaan Alloh nibani kambi kanggone adzab hang gedi.
ذٰلِكَ بِاَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَيٰوةَ الدُّنْيَا عَلَى الْاٰخِرَةِۙ وَاَنَّ اللّٰهَ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الْكٰفِرِيْنَ١٠٧
Żālika bi'annahumustaḥabbul-ḥayātad-dun-yā ‘alal-ākhirah(ti), wa annallāha lā yahdil-qaumal-kāfirīn(a).
[107]
Hang sakwise iku disebabaken kerono saktemene wong-wong ndemeni keorepan neng dunyo lebih teko akhirat, kambi saktemene Alloh seng nguweni pitunjuk kambi kaum kang kafir.
اُولٰۤىِٕكَ الَّذِيْنَ طَبَعَ اللّٰهُ عَلٰى قُلُوْبِهِمْ وَسَمْعِهِمْ وَاَبْصَارِهِمْۗ وَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الْغٰفِلُوْنَ١٠٨
Ulā'ikal-lażīna ṭaba‘allāhu ‘alā qulūbihim wa sam‘ihim wa abṣārihim, wa ulā'ika humul-gāfilūn(a).
[108]
Wong-wong ikulah wong-wong kang ati, kerunguane kambi tuliane wes di sereg mati oleh Alloh, kambi wong-wong kang lali.
لَا جَرَمَ اَنَّهُمْ فِى الْاٰخِرَةِ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ١٠٩
Lā jarama annahum fil-ākhirati humul-khāsirūn(a).
[109]
Pastine wong-wong neng akhirat engko yoiku wong-wong kang rugi.
ثُمَّ اِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِيْنَ هَاجَرُوْا مِنْۢ بَعْدِ مَا فُتِنُوْا ثُمَّ جَاهَدُوْا وَصَبَرُوْاۚ اِنَّ رَبَّكَ مِنْۢ بَعْدِهَا لَغَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ ࣖ١١٠
Ṡumma inna rabbaka lil-lażīna hājarū mim ba‘di mā futinū ṡumma jāhadū wa ṣabarū, inna rabbaka mim ba‘dihā lagafūrur raḥīm(un).
[110]
Kambi saktemene Pengeran riko (ngelindungi) kanggo wong-wong kang hijroh sakwise nderito musibah, marek iku wong-wong berjihan kambi sabar; saktemene Pengeran riko sakwise iku bener-bener Moho pengampun kambi Moho penyayang.
۞ يَوْمَ تَأْتِيْ كُلُّ نَفْسٍ تُجَادِلُ عَنْ نَّفْسِهَا وَتُوَفّٰى كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُوْنَ١١١
Yauma ta'tī kullu nafsin tujādilu ‘an nafsihā wa tuwaffā kullu nafsim mā ‘amilat wa hum lā yuẓlamūn(a).
[111]
(Ingeto) laen dino (pas) tiap-tiap awak teko enggo mbelo awake dewek kambi kanggo tiap-tiap awak disempurnakaen (balesan) paran hang wes dilakokaen, taping wong-wong seng di sikso (dirugikaen).
وَضَرَبَ اللّٰهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ اٰمِنَةً مُّطْمَىِٕنَّةً يَّأْتِيْهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِّنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِاَنْعُمِ اللّٰهِ فَاَذَاقَهَا اللّٰهُ لِبَاسَ الْجُوْعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوْا يَصْنَعُوْنَ١١٢
Wa ḍaraballāhu maṡalan qaryatan kānat āminatam muṭma'innatay ya'tīhā rizquhā ragadam min kulli makānin fa kafarat bi'an‘umillāhi fa ażāqahallāhu libāsal-jū‘i wal-khaufi bimā kānū yaṣna‘ūn(a).
[112]
Kambi Alloh wes nggawe perumpamaan (kambi) negoro hang bengene aman kambi tentrem, rezekine teko kanggone sak embrek teko panggonan, taping (masyarakat)e ngingkari nikmat-nikmat Alloh; kerono iku Alloh ngrasakaen kambi wong-wong anggonan keeloman kambi kewedenan, disebabaken paran hang mesti wong-wong lakoni.
وَلَقَدْ جَاۤءَهُمْ رَسُوْلٌ مِّنْهُمْ فَكَذَّبُوْهُ فَاَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظٰلِمُوْنَ١١٣
Wa laqad jā'ahum rasūlum minhum fa każżabūhu fa akhażahumul-‘ażābu wa hum ẓālimūn(a).
[113]
Kambi saktemene wes teko kanggo wong-wong siji rosul teko wong-wong iku dewek, taping wong-wong ndustakaen; kerono iku wong-wong diilangaken adzab kambi wong-wong yoiku wong-wong kang zolim.
فَكُلُوْا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّٰهُ حَلٰلًا طَيِّبًاۖ وَّاشْكُرُوْا نِعْمَتَ اللّٰهِ اِنْ كُنْتُمْ اِيَّاهُ تَعْبُدُوْنَ١١٤
Fa kulū mimmā razaqakumullāhu ḥalālan ṭayyibā(n), wasykurū ni‘matallāhi in kuntum iyyāhu ta‘budūn(a).
[114]
Dadi mangano kang halal kambi apik teko rezki hang wes diweni Gusti Alloh kanggo riko; kambi syukurono nikmat Alloh, kadung mong kambi Alloh bawen nyembah.
اِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِيْرِ وَمَآ اُهِلَّ لِغَيْرِ اللّٰهِ بِهٖۚ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَّلَا عَادٍ فَاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ١١٥
Innamā ḥarrama ‘alaikumul-maitata wad-dama wa laḥmal-khinzīri wa mā uhilla ligairillāhi bih(ī), famaniḍṭurra gaira bāgiw wa lā ‘ādin fa innallāha gafūrur raḥīm(un).
[115]
Saktemene Gusti Alloh mong ngeharamaken siro kabeh (mangan) byatang, getih, daging celeng kambi paran byawen kang di beleh nganggo nyebut aran sak liyani Gusti Alloh, taping sopo wong kang mokso mangan nng barang mau seng nyikso kambi seng ngelewati wates, dadi saktemene Gusti Alloh iku Moho ngapuro kambi Moho welas.
وَلَا تَقُوْلُوْا لِمَا تَصِفُ اَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هٰذَا حَلٰلٌ وَّهٰذَا حَرَامٌ لِّتَفْتَرُوْا عَلَى اللّٰهِ الْكَذِبَۗ اِنَّ الَّذِيْنَ يَفْتَرُوْنَ عَلَى اللّٰهِ الْكَذِبَ لَا يُفْلِحُوْنَۗ١١٦
Wa lā taqūlū limā taṣifu alsinatukumul-każiba hāżā ḥalāluw wa hāżā ḥarāmul litaftarū ‘alallāhil-każib(a), innal-lażīna yaftarūna ‘alallāhil-każiba lā yufliḥūn(a).
[116]
Lan ojo siro kabeh ngomongaken mareng paran byawen kang diungkit-ungkit kambi ilat siro secoro dusto “iki halal kambi iki harom”, kanggo ngonoaken kegubaban maring Gusti Alloh. Saktemene wong-wong kang ngonoaken kegubaban maring Alloh iku seng untung.
مَتَاعٌ قَلِيْلٌ ۖوَّلَهُمْ عَذَابٌ اَلِيْمٌ١١٧
Matā‘un qalīl(un), wa lahum ‘ażābun alīm(un).
[117]
(Yoiku) kesenengan kang sitik, kambi kanggo riko kabeh adzab kang perih.
وَعَلَى الَّذِيْنَ هَادُوْا حَرَّمْنَا مَا قَصَصْنَا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ ۗوَمَا ظَلَمْنٰهُمْ وَلٰكِنْ كَانُوْٓا اَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُوْنَ١١٨
Wa ‘alal-lażīna hādū ḥarramnā mā qaṣaṣnā ‘alaika min qabl(u), wa mā ẓalamnāhum wa lākin kānū anfusahum yaẓlimūn(a).
[118]
Kambi nkanggo wong-wong Yahudi, kene kabeh ngeharamaken paran kang wes kene kabeh ceritakaken bengen neng riko. kambi kene kabeh seng nganiaya riko kabeh, arepe taping riko kabeh kang nganiaya riko dewek.
ثُمَّ اِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِيْنَ عَمِلُوا السُّوْۤءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُوْا مِنْۢ بَعْدِ ذٰلِكَ وَاَصْلَحُوْٓا اِنَّ رَبَّكَ مِنْۢ بَعْدِهَا لَغَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ ࣖ١١٩
Ṡumma inna rabbaka lil-lażīna ‘amilus-sū'a bijahālatin ṡumma tābū mim ba‘di żālika wa aṣlaḥū inna rabbaka mim ba‘dihā lagafūrur raḥīm(un).
[119]
Sakteruse, saktemene Pengeran iku (ngampuni) wong-wong kang ngelakoni kesalahan kerana kebuduanne, sakteruse riko kabeh taubat sakmareke iku kambi betulaken (awake); saktemene Pengeran sakwise iku bener –bener maha pengampun maning maha penyayang.
اِنَّ اِبْرٰهِيْمَ كَانَ اُمَّةً قَانِتًا لِّلّٰهِ حَنِيْفًاۗ وَلَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِيْنَۙ١٢٠
Inna ibrāhīma kāna ummatan qānital lillāhi ḥanīfā(n), wa lam yaku minal-musyrikīn(a).
[120]
Saktemene Ibrohim yaiku wong kang beriman kang oleh dadekaken teladan maning oatuh neng Gusti Alloh kambi hanif;kambi sakpisan duduk wong iku kang masuk wong-wong kang nyekutukaken (Pengeran).
شَاكِرًا لِّاَنْعُمِهِ ۖاجْتَبٰىهُ وَهَدٰىهُ اِلٰى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيْمٍ١٢١
Syākiral li'an‘umih(ī), ijtabāhu wa hadāhu ilā ṣirāṭim mustaqīm(in).
[121]
(Maning) kang nyukuri nikmat-nikmate Alloh, Alloh wes milih kambi nunjukaken neng dalan kang kenceng.
وَاٰتَيْنٰهُ فِى الدُّنْيَا حَسَنَةً ۗوَاِنَّهٗ فِى الْاٰخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحِيْنَ ۗ١٢٢
Wa ātaināhu fid-dun-yā ḥasanah(tan), wa innahū fil-ākhirati laminaṣ-ṣāliḥīn(a).
[122]
Kambi kene kabeh nguweni reng kene keapikan neng dunyo.kambi saktemene wong iku neng akhirat bener-bener masuk wong-wong kang sholeh.
ثُمَّ اَوْحَيْنَآ اِلَيْكَ اَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ اِبْرٰهِيْمَ حَنِيْفًا ۗوَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِيْنَ١٢٣
Ṡumma auḥainā ilaika anittabi‘ millata ibrāhīma ḥanīfā(n), wa mā kāna minal-musyrikīn(a).
[123]
Sakteruse kene wahyune reng (Muhammad): ”miluo agamane Ibrohim wong kang hanif.” Kambi duduk wong iku kang nyekutukaken Pengeran.
اِنَّمَا جُعِلَ السَّبْتُ عَلَى الَّذِيْنَ اخْتَلَفُوْا فِيْهِۗ وَاِنَّ رَبَّكَ لَيَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ فِيْمَا كَانُوْا فِيْهِ يَخْتَلِفُوْنَ١٢٤
Innamā ju‘ilas-sabtu ‘alal-lażīnakhtalafū fīh(i), wa inna rabbaka layaḥkumu bainahum yaumal-qiyāmati fīmā kānū fīhi yakhtalifūn(a).
[124]
Saktemene diwajibaken (ngormati)dino sabtu neng wong-wong (Yahudi) kang berselisih neng riko kambi saktemene Pengeran bener-bener arep nuweni keputusan neng antarane riko kabeh neng dino kiamat ngadep paran kang wes riko kabeh selisihaken iku.
اُدْعُ اِلٰى سَبِيْلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِيْ هِيَ اَحْسَنُۗ اِنَّ رَبَّكَ هُوَ اَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيْلِهٖ وَهُوَ اَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِيْنَ١٢٥
Ud‘u ilā sabīli rabbika bil-ḥikmati wal-mau‘iẓatil-ḥasanati wa jādilhum bil-latī hiya aḥsan(u), inna rabbaka huwa a‘lamu biman ḍalla ‘an sabīlihī wa huwa a‘lamu bil-muhtadīn(a).
[125]
Nyeruo (menungso) neng dalan Pengeran kambi nikmat kambi pelajaran kang apik kambi bantah riko kabeh kambi cara kang apik. saktemene Pengeran yaikukang lebih ngeweruhi tentang sapa kang sesat teko dalane kambi wong iku kang lebih ngeweruhi wong-wong kang oleh petunjuk.
وَاِنْ عَاقَبْتُمْ فَعَاقِبُوْا بِمِثْلِ مَا عُوْقِبْتُمْ بِهٖۗ وَلَىِٕنْ صَبَرْتُمْ لَهُوَ خَيْرٌ لِّلصّٰبِرِيْنَ١٢٦
Wa in ‘āqabtum fa ‘āqibū bimiṡli mā ‘ūqibtum bih(ī), wa la'in ṣabartum lahuwa khairul liṣ-ṣābirīn(a).
[126]
Kambi kadung riko nguweni balesan, dadi balaseane amabi balesan kang podo kambi siksaan kang ditimpakaken nang riko. taping kadung riko sabar, saktemene kang lebih apik kanggo wong-wong kang sabar
وَاصْبِرْ وَمَا صَبْرُكَ اِلَّا بِاللّٰهِ وَلَا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَلَا تَكُ فِيْ ضَيْقٍ مِّمَّا يَمْكُرُوْنَ١٢٧
Waṣbir wa mā ṣabruka illā billāhi wa lā taḥzan ‘alaihim wa lā taku fī ḍaiqim mimmā yamkurūn(a).
[127]
Sabarro (riko Muhammad)kambi seng ono kesabaran iku selaine kambi pertolongane Gusti Alloh kambi ojo riko nelongso atine ngadepi (kekafiran) riko kabeh kambi ojo riko nyempitaken dada ngadepi paran kang riko kabeh ngapusi .
اِنَّ اللّٰهَ مَعَ الَّذِيْنَ اتَّقَوْا وَّالَّذِيْنَ هُمْ مُّحْسِنُوْنَ ࣖ ۔١٢٨
Innallāha ma‘al-lażīnattaqau wal-lażīna hum muḥsinūn(a).
[128]
Saktemene Gusti Alloh kambi wong-wong kang bertakwa kambi wong-wong kang ngawe keapikan.